Αποκαλυπτική για την εκτόξευση των τιμών στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια και το ολιγοπώλιο που έχει δημιουργηθεί είναι έρευνα που βλέπει το φως της δημοσιότητας, την ώρα που η κυβέρνηση μένει παρατηρητής.
Ειδικότερα, η 23η μελέτη της εταιρείας οικονομικών συμβούλων XRTC για την ελληνική ακτοπλοΐα με τίτλο «Ελληνική Ακτοπλοΐα 2024: Το πράσινο ταξίδι άρχισε», υπογραμμίζει αρχικά πως «η Ελληνική ακτοπλοΐα έχει μετατραπεί πλέον σε μία ολιγοπωλιακή αγορά, η οποία ουσιαστικά ελέγχεται κυρίως από 2 μόνο εταιρίες. Τον όμιλο Attica και τον όμιλο της Seajets του κ. Μάριου Ηλιόπουλου».
Συνεχίζοντας, αναφέρει πως «ενώ είναι κατανοητό ότι μια ολιγοπωλιακή αγορά προσφέρει αύξουσες αποδόσεις κλίμακας στις επιχειρήσεις, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι μπορούν να εφαρμοστούν καταχρηστικές πρακτικές ενάντια στους καταναλωτές. Αυτό έχει αποδειχτεί σε άλλου είδους αγορές όπως αυτή της λιανικής αγοράς τροφίμων όπου καθημερινά διαπιστώνονται βασικά χαρακτηριστικά προβλήματα».
Μεταξύ των συμπερασμάτων της έρευνας, επισημαίνεται πως «στην ολιγοπωλιακή αυτή αγορά είναι πολύ λογικό να δημιουργούνται και ολιγοπωλιακές τάσεις στην χειραγώγηση των τιμών εάν και εφόσον δεν υπάρχει αυστηρή επιτήρηση του ρυθμιστή της αγοράς. Το συγκεκριμένο θέμα δεν έχει ηθικές διαστάσεις παρά μόνο απολύτως συμβατές με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς περί ανταγωνισμού όπως αυτές έχουν υιοθετηθεί από την Ελληνική νομοθεσία ως όφειλε».
Σύμφωνα με τα στοιχεία της XRTC, στην Ελληνική αγορά, η μεγαλύτερη εταιρία που είναι η Attica Group ελέγχει το 27% των πλοίων, το 37% χωρητικότητας επιβατών και 51% χωρητικότητας οχημάτων, ενώ το σύνολο των τριών μεγάλων εταιριών (Attica, Minoan, Seajet) ελέγχουν το 49%, το 63% και το 71% αντίστοιχα.
Ακτοπλοϊκά εισιτήρια: Οι τιμές «φωτιά» και οι αυξήσεις
Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Τιμών του Υ.Ε.Ν., οι τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων είναι σταθερές, έως και μειούμενες για το Α’ εξάμηνο του έτους, στο -1,61%, σε σχέση με πέρυσι, στα συμβατικά πλοία, αναφέρει η έρευνα. Το δε υπουργείο Ναυτιλίας ισχυρίζεται ότι παρατηρούνται κάποιες αυξήσεις αλλά μόνο στα ταχύπλοα και στις ενδονησιωτικές διαδρομές ενώ οι ακτοπλοϊκές εταιρίες υποστηρίζουν ότι οι τιμές δεν έχουν αυξηθεί αλλά παραμένουν ίδιες από το 2022.
Από την πλευρά των χρηστών όμως, όπως τονίζεται, υπάρχουν έντονες αντιδράσεις για «πολύ υψηλές τιμές» στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια.
Επικαλούμενη πρόσφατη έρευνα που έκανε η ομάδα της online πλατφόρμας κράτησης ακτοπλοϊκών εισιτηρίων ferryroute.com, η οποία συνέκρινε την εξέλιξη των τιμών από το 2019 ως το 2023, η έκθεση παρουσιάζει τα εξής στοιχεία:
- Χανιά: Η τιμή ενός απλού εισιτηρίου (Οικονομική Θέση – Deck) αυξήθηκε από 27€ το 2019 σε 41€ το 2024, σημειώνοντας αύξηση 51.85%. Για τα εισιτήρια με αυτοκίνητο, η τιμή αυξήθηκε από 49€ σε 79€, δηλαδή πάνω από 60%.
- Σαντορίνη: Ένα απλό εισιτήριο κόστιζε 41€ το 2019 και πλέον κοστίζει 58€, ενώ με αυτοκίνητο η τιμή αυξήθηκε από 91€ σε 128€, δηλαδή αύξηση 40%.
- Ρόδος: Η τιμή ενός απλού εισιτηρίου αυξήθηκε από 65€ το 2019 σε 91€ το 2024, σημειώνοντας αύξηση περίπου 39%. Για τα εισιτήρια με αυτοκίνητο, η τιμή αυξήθηκε από 104€ σε 150€, δηλαδή 44%.
- Τήνος: Η τιμή ενός απλού εισιτηρίου αυξήθηκε από 35€ το 2019 σε 49€, ενώ με αυτοκίνητο η τιμή αυξήθηκε από 79€ σε 110€, δηλαδή αύξηση 40%.
- Πάρος: Η τιμή ενός απλού εισιτηρίου αυξήθηκε από 36€ το 2019 σε 50€, ενώ με αυτοκίνητο η τιμή αυξήθηκε από 83€ σε 116€, σημειώνοντας αύξηση 40%.
Σύμφωνα μάλιστα με την XRTC, με μια πρόχειρη έρευνα οι τιμές αυτές είναι ως και 60% υψηλότερες από τις τιμές για αντίστοιχες διαδρομές στην Βόρεια Ευρώπη.
Για παράδειγμα στην διαδρομή Όσλο – Κοπεγχάγη που είναι οριακά μεγαλύτερη από την διαδρομή Πειραιάς – Ρόδος και συγκεκριμένα 316 ναυτικά μίλια, έναντι 296 στην διαδρομή Πειραιάς – Ρόδος, μια τετραμελής οικογένεια με εσωτερική καμπίνα και αυτοκίνητο ταξιδεύει με 696 όταν στην Ελλάδα για την αντίστοιχη διαδρομή το κόστος ανέρχεται σε 1105,50 ευρώ.
Τι υποστηρίζουν οι ακτοπλόοι
Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ), τα αυξημένα μισθολογικά κόστη, οι ανατιμήσεις στις τιμές των ανταλλακτικών πλοίων και των ναυτιλιακών καυσίμων αλλά και η αύξηση των τραπεζικών επιτοκίων δανεισμού των ακτοπλοϊκών εταιρειών, καθιστούν αδύνατη προς το παρόν οποιαδήποτε συζήτηση για τη μείωση της τιμής των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων.
Η ΣΕΕΝ επισημαίνει επίσης ότι με βάση τα στοιχεία του Απριλίου 2024 οι τιμές των ακτοπλοϊκών καυσίμων για τους τύπους HSFO και VLSFO που χρησιμοποιούν τα συμβατικά πλοία έχουν αυξηθεί κατά 9%, το κόστος των ανταλλακτικών κατά 14% και κατά 24% από το 2021 οι αμοιβές πληρωμάτων, βάσει και των σχετικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας που έχουν υπογραφεί έως σήμερα.
Σημειώνει επίσης ότι το κόστος τραπεζικού δανεισμού λόγω ανόδου των επιτοκίων από τις τράπεζες αυξήθηκε κατά 43% το 2024 σε σχέση με το 2021.