Σε απόγνωση βρίσκονται οι καταναλωτές καθώς πέρα από τον καλπασμό της ακρίβειας στα ράφια σε βασικά είδη, πλέον έχουν να αντιμετωπίσουν ακόμη έναν: Το ελαιόλαδο!
Με τον μήνα συγκομιδής (Οκτώβριος) να είναι προ των πυλών, οι καταναλωτές ουσιαστικά χρεώνονται δυο πράγματα:
1ον. Την μείωση των αποθεμάτων του ελαιόλαδου στον μεγαλύτερο παγκόσμιο παραγωγό, την Ισπανία.
2ον: Την κλιματική αλλαγή η οποία ταλάνισε όλη τη Νότια Ευρώπη, με αποτέλεσμα εκατομμύρια στρέμματα σοδειών ελαιόδεντρων να μην έχουν το αναμενόμενο αποτέλεσμα.
Πώς μεταφράζεται αυτό σε απλή και ψυχρή αριθμητική; Οι παγκόσμιες τιμές του ελαιόλαδου ξεπέρασαν τα 8.900 δολάρια/τόνο αυτόν τον μήνα, λόγω της ξηρασίας σε μεγάλο μέρος της Μεσογείου και της μείωσης στην παραγωγή.
Η μέση τιμή τον Αύγουστο ήταν 130% υψηλότερη από ό,τι πέρυσι, με τις τιμές να ξεπερνούν γρήγορα το προηγούμενο ρεκόρ των 6.242 δολαρίων/τόνο που σημειώθηκε το 1996 χωρίς να φαίνεται πως οι τιμές μπορεί να μειωθούν.
Τα δεδομένα, ωστόσο, μόνο ενθαρρυντικά δεν είναι καθώς πέρα από την Ισπανία, υπάρχει φόβος πως ο «υγρός χρυσός» θα εκλείψει άμεσα στην Ελλάδα και την Πορτογαλία, κάτι που όχι απλά δεν σταθεροποιεί (έστω) τις τιμές σε υψηλά επίπεδα, αλλά τις σπρώχνει και πιο ψηλά!
Σε αυτό το ντόμινο, πρέπει να συνυπολογιστεί πως ελλείψεις και ανατιμήσεις θα υπάρξουν και στη βρώσιμη ελιά, με τους παραγωγούς, μη έχοντας άλλη επιλογή, να την χρησιμοποιούν για παραγωγή λαδιού.
Τι λένε οι παραγωγοί
Χαρακτηριστικό της κατάστασης είναι πως και οι παραγωγοί δηλώνουν ανήμποροι να κάνουν το παραμικρό.
Ο Γιώργος Γαβαλάς, μέλος της Οργάνωσης Αμπελουργών & Ελαιοκαλλιεργητών Κρήτης μίλησε στην ΕΡΤ για τα αίτια αυτής της κατάστασης που έχει πλήξει τα ελληνικά νοικοκυριά αλλά και την έλλειψη παραγωγής λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Eπιβεβαιώνοντας την μεγάλη ακαρπία που έχει χτυπήσει την ελληνική ελαιοκομική παραγωγή ο κ. Γαβαλάς δήλωσε στην ΕΡΤ ότι δεν θα είναι χρονιά ελαιοπαραγωγής. «Πέρυσι φτάσαμε γύρω στους 120.000 – 140.000 τόνους, φέτος εκτιμάται προς το παρόν ότι θα πιάσουμε γύρω στους 35.000 με 40.000 τόνους λόγω καιρικών συνθηκών» είπε και εξήγησε ότι η αλλαγή του καιρού επηρέασε στην καρπόδεση.
Σχολιάζοντας τις υψηλές τιμές πώλησης που εισπράττουν οι ελαιοπαραγωγοί δήλωσε ότι γίνονται κάποιες δημοπρασίες προς 8,5 € – 9 € το κιλό, αλλά οι ποσότητες που διακινούνται είναι μικρές.
«Οι τιμές έχουν εκτοξευθεί σε υψηλά επίπεδα και ενδεχομένως να πάνε υψηλότερα» επεσήμανε κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποίησης Ελαιόλαδου (ΣΕΒΙΤΕΛ), κ. Κωνσταντίνος Κουτσιούμπης.
Σαρώνουν οι κλοπές στο ελαιόλαδο
Κάπως έτσι, με τα υπάρχοντα δεδομένα το ελαιόλαδο έχει γίνει πλέον το «νούμερο 1» αγαθό προς… κλοπή, τόσο από τα σούπερ μάρκετ όσο και από τις αγροτικές περιοχές.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η προ ημερών κλοπή… μαμούθ από αποθήκη στο Ηράκλειο της Κρήτης, όπου άγνωστοι αφαίρεσαν 200 κιλά λάδι!
Και αν στην επαρχία τέτοιου είδους κλοπές δεν είναι ασυνήθιστο φαινόμενο, τότε η εικόνα και στα ελληνικά σούπερ μάρκετ, μετά από εκείνα της Ισπανίας, προκαλούν θλίψη.
Μεγάλες αλυσίδες πώλησης τροφίμων ασφαλίζουν πλέον τα τετράκιλα με ελαιόλαδο με αντικλεπτικά, σε μια προσπάθεια να αναχαιτίσουν τους «ελαφροχέρηδες». Παρόμοια εικόνα άλλωστε, υπήρξε προ διετίας και στις συσκευασίες του ηλιελαίου, όταν είχε ξεσπάσει ο πόλεμος της Ουκρανίας.
Η θέση της Κυβέρνησης
Μοιραία στο τραπέζι έπεσε και η συζήτηση για την επιβολή πλαφόν στην τιμή του ελαιόλαδου, κάτι το οποίο ωστόσο βρήκε αρνητική την Κυβέρνηση.
Αυτό επιβεβαίωσε ο καθ’ύλην αρμόδιος, ο υπουργός Ανάπτυξης, Κώστας Σκρέκας, εξηγώντας πως το πλαφόν θα δημιουργήσει μεγαλύτερα προβλήματα από όσα θα λύσει.
«Εάν ορίσουμε πλαφόν στην τιμή του λαδιού τότε πάρα πολύ απλά θα έρθουν μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού και θα αγοράσουν όλο το λάδι της Ελλάδας», σχολίασε στο MEGA.
Τι προβλέπεται στο μέλλον – Θα υπάρξει «ξεφούσκωμα» της τιμής;
Πλέον το βασικότερο ερώτημα είναι «μέχρι πότε θα ανεβαίνει η τιμή;».
Αρχικά πρέπει να λάβουμε ως δεδομένο πως η πρωτοφανής ακρίβεια στο ελαιόλαδο δεν είναι ελληνικό φαινόμενο αλλά παγκόσμιο. Όπερ σημαίνει πως θα υπάρξει μια λογική όπως επικρατεί και στην αγορά του πετρελαίου, σε ό,τι αφορά την τιμή.
Οι προβλέψεις ωστόσο δεν είναι καθόλου θετικές και εν αναμονή της συγκομιδής που ξεκινά. Οι προβλέψεις για τη σεζόν κάνουν λόγο για χειρότερη εικόνα από την περσινή που ήταν η πλέον… κακή!
Η λεκάνη της Μεσογείου, η οποία αποτελεί τον μεγαλύτερο παραγωγό ελαιόλαδου παγκοσμίως, δέχτηκε καταιγισμό από φυσικές καταστροφές που με τη σειρά τους έφεραν «κάψιμο» του καρπού.
Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά η ισπανική παραγωγή ελαιόλαδου θα είναι χαμηλή περίπου στους 700.000 τόνους έναντι των 660.000 τόνων πέρυσι και 1.500.000 τόνων το 2021/22.
Με βάση της εκτιμήσεις της ΕΔΟΕ (Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελαιόλαδου), η πτώση εκτιμάται ότι θα κυμανθεί στο 43% σε σχέση με την προηγούμενη ελαιοκομική περίοδο. Αυτό σημαίνει ότι θα παραχθούν περί τους 160.000 τόνους ελαιόλαδο από 350.000 τόνους πέρσι.
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό μείωση στην τιμή του ελαιόλαδου δεν προβλέπεται άμεσα, με το πιο αισιόδοξο σενάριο να κάνει λόγο για σταθεροποίηση στα υψηλά επίπεδα.
«Ελπίδα» από την Βόρεια Αφρική και την Ιταλία
Τελευταία ελπίδα για μια, έστω, αποκλιμάκωση των τιμών, είναι η Βόρεια Αφρική και η Ιταλία.
Η Τυνησία έχει μεν ικανοποιητική παραγωγή ωστόσο όχι στο σημείο να καλύψει τα κενά από το ισπανικό ή το ελληνικό ελαιόλαδο στην παγκόσμια αγορά. Εδώ θα πρέπει να μπει στην εξίσωση και ένας ακόμη «μικροπαραγωγός», ο οποίος ακούει στο όνομα Τουρκία. Η Άγκυρα έχει «παγώσει» τις εξαγωγές του ελαιόλαδου και αυτό προκαλεί μια έξτρα πίεση στις τιμές.
Το Μαρόκο βρίσκεται και αυτό στην ίδια μοίρα με την Τυνησία, διατηρώντας μια σταθερή παραγωγή χωρίς φυσικά να είναι ικανή να καλύψει τις παγκόσμιες ανάγκες.
Τέλος, ρόλο ρυθμιστή θα μπορούσε να παίξει η Ιταλία, η οποία από την πλευρά της θα έχει αυξημένη παραγωγή φέτος ωστόσο ερωτηματικό παραμένει αν θα επιλέξει να καλύψει τις εγχώριες ανάγκες της ή θα επιλέξει την εξαγωγή με ορίζοντα το κέρδος…