Άρον-άρον, χωρίς τη συμμετοχή της Ιταλίας, υπογράφεται στις 2/1/2020 στην Αθήνα, από Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ ο αγωγός φυσικού αερίου με την ονομασία EastMed, ο οποίος θα ξεκινάει από το Ισραήλ και μέσω Κύπρου, Κρήτης, ηπειρωτικής Ελλάδας και στη συνέχεια Ιταλίας θα κατευθύνεται στην κεντρική Ευρώπη.
Το έργο που προβάλλεται ως μία υπόθεση στρατηγικής σημασίας και εμφανίζεται παράλληλα ως “μπλόκο“, υποτίθεται, στα θαλάσσια βουλιμικά σχέδια της Τουρκίας ή τουλάχιστον ως μέσο πίεσης προς την τελευταία για υπαναχωρήσεις, προκαλεί τεράστια και ποικίλα ερωτηματικά.
Κατ’ αρχάς πρέπει να επισημάνουμε ότι η Ιταλία θα απουσιάζει από τις υπογραφές της Αθήνας στις 2/1/2020 από το έργο, χωρίς να δίνονται σαφείς εξηγήσεις και απαντήσεις. Κατά δεύτερο λόγο, στο έργο του EastMed όχι μόνο δεν πρόκειται να συμμετάσχει, αλλά είναι και αντίθετη η Αίγυπτος, στρατηγικός μέγεθος στην περιοχή η οποία διαθέτει δικό της τερματικό υγροποίησης φυσικού αερίου και θεωρεί ότι τα μέχρι στιγμής βεβαιωμένα κοιτάσματα αερίου σε Ισραήλ και Κύπρο μπορούν να εξαχθούν μέσω Αιγύπτου. Από την άλλη τονίζουμε ότι απέναντι στον αγωγό βρίσκονται και ο Λίβανος, η Συρία (και μαζί της η Ρωσία), ασφαλώς η Παλαιστινιακή Αρχή και με αμφιλεγόμενη θέση η Λιβύη. Είναι προφανές, λοιπόν, ότι ο αγωγός EastMed αντί να αποτελέσει πεδίο συνεργασίας όλων ή τουλάχιστον των περισσότερων χωρών που βρέχονται από την Ανατ. Μεσόγειο, έχει περιοριστεί σε μία στενή Ελληνο-Ισραηλινή υπόθεση με ένα Ισραήλ απομονωμένο στην περιοχή και καταδικασμένο ως δύναμη κατοχής από τον ΟΗΕ.
Το ίδιο το έργο του αγωγού πελώριου μήκους 1900 χιλιομέτρων και σε μεγάλα θαλάσσια βάθη, θεωρείται τεχνικά προβληματικό και θα κυμανθεί σε ένα πρωτοφανές κόστος, το οποίο είναι μάλλον αδύνατον να αποσβεστεί, πολύ περισσότερο που ο αγωγός προβλέπεται να είναι πολύ μικρής χωρητικότητας, μεταξύ 10-16 δις κυβ. μέτρα φυσικού αερίου ετησίως, ενώ και αυτός ο αγωγός θα υποτροφοδοτείται σε αέριο, αφού τα κοιτάσματα του Ισραήλ προβλέπονται πολύ μικρά και η Κύπρος έτσι κι’ αλλιώς με κοιτάσματα μικρού σχετικά όγκου, δεν προβλέπεται στην καλύτερη περίπτωση να τα εξορύξει τα επόμενα χρόνια.
Έγκυροι κύκλοι τόνιζαν ότι το έργο αυτό είναι πολύ αμφίβολο ότι μπορεί να πιέσει την Άγκυρα για να οπισθοχωρήσει, πολύ περισσότερο που το παράνομο Τουρκολυβικό Σύμφωνο μπορεί να βάλει προσκόμματα στον EastMed και να προκαλέσει άλλου είδους τριβές, αντιπαραθέσεις και καθυστερήσεις.
Τελικά ο μόνος “ωφελημένος” από τον λεγόμενο EastMed είναι τα γεράκια του Ισραήλ και ο αμερικανοισραηλινός άξονας, που δορυφοροποιούν Κύπρο και Ελλάδα, χρησιμοποιούν κονδύλια της Ε.Ε για κάλυψη μέρους του κόστους του EastMed, βγαίνουν κάπως από την απομόνωση και αποκτούν πολιτικό και στρατιωτικό βάθος.
Η Ελλάδα και η Κύπρος παραδίδουν τα πάντα, χωρίς να παίρνουν τίποτα και βάζουν ευτελώς απέναντι την Ρωσία.
Αυτό που προέχει τώρα δεν είναι ο EastMed αλλά να πιεστεί αφόρητα η Τουρκία σε συμμόρφωση με το Διεθνές Δίκαιο και στην παραίτηση στη βάση αυτή και από τις “γκρίζες ζώνες” και ρύθμιση σε αυτή την βάση των θαλάσσιων δικαιωμάτων στο Αιγαίο και την Ανατ. Μεσόγειο.
Αν υπάρξει αυτή η επίλυση τότε το πρόβλημα της μεταφοράς του αερίου θα μπορεί εύκολα να λυθεί σε μια βάση αμοιβαία επωφελούς συνεργασίας όλων των χωρών της περιοχής.
Άγγελος Δημητρίου
