Ο αγωγός Eastmed-Poseidon για τη μεταφορά του φυσικού αερίου που εξορύσσεται από τα πλούσια κοιτάσματα της ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη, μια περιοχή που έχει ακόμη «πολλές αναξιοποίητες δυνατότητες», απαιτεί πρώτα απ’ όλα «μια συμφωνία με την Τουρκία», η οποία αυτή τη στιγμή αποκλείεται από το έργο, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο του ιταλικού ενεργειακού κολοσσού Eni, Κλαούντιο Ντεσκάλτσι.
Ή πιο απλά βάζει από το «παράθυρο» την Άγκυρα αποκόπτοντας τον ελληνικό χώρο από τα δικαιώματά της στην ΑΟΖ.
Η Ιταλία, η οποία θα πρέπει να λάβει αυτό το αέριο στο μέλλον, «δύσκολα μπορεί να συμμετάσχει σε μια πολιτική συμφωνία» αυτού του τύπου, η οποία τουλάχιστον προς το παρόν δεν φαίνεται στον ορίζοντα, πρόσθεσε ο κ. Ντεσκάλτσι, όπως μεταδίδει το ιταλικό πρακτορείο ειδήσεων Nova που σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει αμυντική κάλυψη από τις ιταλικές δυνάμεις.
Οι δηλώσεις του έγιναν κατά τη διάρκεια της ακρόασής του στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του ιταλικού Κοινοβουλίου, στο πλαίσιο της συζήτησης για τις πιθανές πρωτοβουλίες και συνομιλίες της ιταλικής κυβέρνησης προς τις χώρες που προσχωρούν στο έργο Eastmed-Poseidon.
Σχεδιασμένη για τη μεταφορά φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα του Ισραήλ στην Ευρώπη, περνώντας από την Κύπρο και την Ελλάδα στην Ιταλία, η υποδομή έχει μήκος περίπου 2.100 km, εκ των οποίων 1.300 km υπεράκτια και περίπου 600 km στην ξηρά, και έχει σχεδιαστεί για τη μεταφορά μεταξύ 10 και 12 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως από τα υπεράκτια αποθέματα της Κύπρου και του Ισραήλ προς την Ελλάδα, όπου, σε συνδυασμό με τις γραμμές Poseidon και IGB, θα έφτανε στις ακτές της Απουλίας, σημειώνει το Nova.
Σημαντικά αποθέματα
Και συνεχίζει: Το 2017, εκπρόσωποι των εμπλεκόμενων υπουργείων από την Ιταλία, το Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα υπέγραψαν μνημόνιο κατανόησης για την κατασκευή της υποδομής, αλλά τα επόμενα χρόνια δεν σημειώθηκε πρόοδος εξαιτίας μιας σειράς από γεωπολιτικά ζητήματα, καθώς και της προμήθεια κεφαλαίων για την κατασκευή και τις εκτιμήσεις για το δυναμικό των διαθέσιμων αποθεμάτων.
Η πορεία του αγωγού EastMed (με διακεκομμένες γραμμές)
Στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου «τα αποθέματα φυσικού αερίου είναι σημαντικά και πρέπει να καταλάβουμε πως μπορούν ν’ αναπτυχθούν. Η μόνη περιοχή που έχει πλήρη υποδομή είναι η Αίγυπτος, το Ισραήλ αναπτύσσεται και η Κύπρος σχεδιάζει. Είναι μια περιοχή γεμάτη δυνατότητες, αλλά η υλοποίηση δεν είναι άμεση», είπε ο Ντεσκάλτσι.
Η Αίγυπτος, μάλιστα, διαθέτει μια σειρά από υποδομές για την ανάπτυξη του κλάδου και χάρη σ’ αυτή την περιφερειακή «υπεροχή» φιλοξενεί το Περιφερειακό Φόρουμ Αερίου Χωρών της Ανατολικής Μεσογείου (Emfg), την πρωτοβουλία που δημιουργήθηκε το 2018 με παρότρυνση της Αιγύπτου, της Κύπρου, της Ελλάδας, της Ιορδανίας, του Ισραήλ, της Ιταλίας και της Παλαιστινιακής Εθνικής Αρχής (PNA), και στην οποία αργότερα προσχώρησαν η Γαλλία και, ως παρατηρητές, η Ευρωπαϊκή Ενωση, η Παγκόσμια Τράπεζα και οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Η απουσία της Τουρκίας
Αυτό που τραβάει τα βλέμματα είναι η απουσία της Τουρκίας τόσο από το Emfg όσο και από το έργο Eastmed. Από αυτή την άποψη, ο νούμερο ένα της Eni υπογράμμισε ότι στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου «υπάρχουν διαφορές μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου που είναι δύσκολο να επιλυθούν και σίγουρα θα προκύψει νέα διαμάχη επειδή η Τουρκία έχει συνάψει συμφωνία με τη Λιβύη (το 2019, σ.σ.), η οποία θα έχει λόγο.
»Επισημαίνω ότι οποιαδήποτε τέτοια συμφωνία πρέπει να γίνει με την Τουρκία. Δεν μπορούμε να σκεφτούμε να καταλήξουμε για αγωγούς με το Ισραήλ, με την Κύπρο και την Ελλάδα χωρίς τη συμμετοχή της Τουρκίας».
Ο Eastmed «είναι ένας πολύ απαιτητικός αγωγός», πρόσθεσε ο Ντεσκάλτσι, και εξήγησε ότι «οι αγωγοί φυσικού αερίου κατασκευάζονται από αυτούς που έχουν το φυσικό αέριο, εκείνους που έχουν τη δυνατότητα να καθορίσουν προγράμματα εγκαίρως και να έρθουν σε συμφωνία με αυτούς που το αγοράζουν».
Ως εκ τούτου, υπογράμμισε ότι «ως Ιταλία δεν μπορούμε να συμμετάσχουμε σε μια πολιτική συμφωνία και, ως αποδέκτες αυτού του φυσικού αερίου, δεν μπορούμε ν’ αποφασίσουμε για λογαριασμό άλλων χωρών».
Εδαφικές διαμάχες
Το «παγωμένο» έργο έχει ανακτήσει την προσοχή (συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ) μετά τη μεγάλης κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η οποία ώθησε την Ευρώπη να διαφοροποιηθεί από το φυσικό αέριο της Μόσχας, αναφέρει η ιταλική ιστοσελίδα decode39 που ασχολείται με γεωπολιτικά θέματα, με αφορμή τις δηλώσεις Ντεσκάλτσι.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση ενδιαφέρεται να το χρηματοδοτήσει εν μέρει και οι χώρες σ’ όλη την περιοχή επιθυμούν να εκμεταλλευτούν τα τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου που υπάρχουν στη λεκάνη, προσθέτει η decode39.
Τα οικόπεδα γύρω από την Κύπρο και η συμμετοχή της ENI
Και συνεχίζει: Η Αίγυπτος, το Ισραήλ, η Λιβύη και η Τουρκία είναι μεταξύ των παραγόντων εκτός ΕΕ που ενδιαφέρονται να εκμεταλλευτούν τα αποθέματα. Ωστόσο, οι πολιτικές προστριβές και οι εδαφικές διαμάχες περιορίζουν την πρόοδο.
Ο κ. Ντεσκάλτσι σημείωσε την ύπαρξη «δύσκολων διευθετήσεων στις διαφορές» μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου καθώς και τη συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης για κοινές έρευνες αερίου, η οποία έρχεται σε σύγκρουση με τις εδαφικές διεκδικήσεις των άλλων χωρών για τη λεκάνη.
Καλούν για την κατασκευή του EastMed
«Ελπίζουμε ότι το Ισραήλ θα μπορέσει να συνεχίσει τον διάλογο με την Τουρκία», δήλωσε ο Πάολο Φορμεντίνι, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων. Υπό αυτή την έννοια, πρόσθεσε, τα λόγια του κ. Ντεσκάλτσι «δεν μας εξέπληξαν. Στην πραγματικότητα, η βασική ιδέα που εξήγγειλε είναι εφικτή».
Οι βουλευτές της πλειοψηφίας κάλεσαν την ιταλική κυβέρνηση να εξετάσει σε βάθος την κατασκευή του αγωγού EastMed και να διευκολύνει τις συνομιλίες μεταξύ των χωρών για τον σκοπό αυτό.
Η Κύπρος και το Ισραήλ βρίσκονται σε συνομιλίες για τη σύνδεση των υπεράκτιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου τους, αλλά τη Δευτέρα ο υπουργός Ενέργειας της Κύπρου, Γιώργος Παπαναστασίου, υποβάθμισε τις προοπτικές κατασκευής αγωγού προς την ηπειρωτική Ευρώπη μέσω Ελλάδας και Ιταλίας, και μίλησε για τη δημιουργία ενός διαδρόμου μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου τα επόμενα χρόνια.
«Θα μπορούσε να είναι ένας εικονικός αγωγός που θα συνδέει το [Ισραήλ] μέσω Κύπρου με την υπόλοιπη Ευρώπη σε υγροποιημένη μορφή», είπε. Η Αίγυπτος ενισχύει επίσης την παραγωγή LNG, με την Eni να βοηθά να την αυξήσει.
Από την ευρωπαϊκή πλευρά, οι χώρες (συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας) έχουν αναβαθμίσει τους τερματικούς σταθμούς λήψης LNG και τις δομές επαναεριοποίησης ως απάντηση στον ενεργειακό πόλεμο της Ρωσίας, καταλήγει η decode39.