Η Ουκρανία πρόκειται σύντομα να παραλάβει τεθωρακισμένα οχήματα μάχης AMX-10RC από τη Γαλλία. Τα εξάτροχα AMX-10RC μοιάζουν με άρματα μάχης, αλλά χωρίς ερπύστριες.
Πρόκειται για ελαφρά τεθωρακισμένα οχήματα αναγνώρισης με μεγάλη δύναμη πυρός. Και αν ο ουκρανικός στρατός χρησιμοποιήσει τα νέου του AMX-10RC με τον τρόπο που τα αξιοποιεί ο γαλλικός στρατός, θα μπορούσε να βοηθήσει τις ταξιαρχίες και τα τάγματά του να μετακινούνται γρηγορότερα, να πολεμούν εξυπνότερα και να εκμεταλλευτούν τα κενά στις γραμμές του ρωσικού στρατού.
Με άλλα λόγια, θα μπορούσαν να βοηθήσουν τις ουκρανικές δυνάμεις να μάχονται εφεξής περισσότερο με τον τρόπο που το κάνουν οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ και λιγότερο με βάση τις τακτικές που ακολουθεί η Ρωσία.
Το θέμα της προμήθειας των AMX-10RC τέθηκε κατά τη διάρκεια επικοινωνίας που είχε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν με τον Ουκρανό ομόλογό του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, την περασμένη Τετάρτη.
“Είχα μια μακρά και λεπτομερή συνομιλία με τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν για την τρέχουσα κατάσταση”, έγραψε στον λογαριασμό του στο Twitter ο Ζελένσκι. “Τον ευχαριστώ για την απόφαση να προμηθεύσει την Ουκρανία με ελαφρά άρματα μάχης και Bastion APC”.
Τα τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού Bastion δεν ενισχύουν την αποτελεσματικότητα του ουκρανικού στρατού. Τα “ελαφρά τεθωρακισμένα”, όμως, -ήτοι τα AMX-10RC- το κάνουν. Προσφέροντας σημαντική αναγνωριστική ικανότητα στις ουκρανικές δυνάμεις.
H γαλλική κρατική εταιρεία όπλων GIAT ανέπτυξε το AMX-10RC τη δεκαετία του 1970, σε μια εποχή που ο γαλλικός στρατός υιοθετούσε ένα νέο, πιο επιθετικό δόγμα για τις χερσαίες πολεμικές επιχειρήσεις. Η Giat κατασκεύασε 457 οχήματα AMX-10RC, βάρους 15 τόνων, για τους στρατούς της Γαλλίας, του Καμερούν, του Μαρόκο και του Κατάρ. Περίπου 250 εξ αυτών παραμένουν στην “υπηρεσία” του γαλλικού στρατού.
Τα τετραμελούς πληρώματος AMX-10RC εξοπλίζουν τις μονάδες αναγνώρισης του γαλλικού στρατού. Ο ρόλος αυτών των οχημάτων αναγνώρισης είναι να κινούνται μπροστά από το κύριο σώμα των αρμάτων μάχης και των μονάδων πεζικού προκειμένου να εντοπίζουν τις θέσεις του εχθρού εισερχόμενα ουσιαστικά σε αυτές και εμπλεκόμενα σε αιφνιδιαστικές επιθέσεις.
Ουσιαστικά, ο ρόλος τους είναι να εντοπίσουν ποιες θέσεις του εχθρού είναι ισχυρότερες. Και κατ’ επέκταση, πού αυτές χωλαίνουν.
“H επιχειρησιακή τακτική τους βασίζεται στην αναγνώριση και καθοδήγηση εντός της πρώτης γραμμής, οδηγώντας το κύριο σώμα της στρατιωτικής δύναμης στα αδύναμα σημεία των εχθρικών δυνάμεων”, εξηγεί το εγχειρίδιο του γαλλικού στρατού για τις γενικές στρατιωτικές τακτικές στο πεδίο της μάχης.
Τα AMX-10RC φέρουν βαρύ οπλισμό, ανάλογο ορισμένων παλαιότερων αρμάτων μάχης, επομένως μπορούν να εμπλακούν με εχθρικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια αυτών των αναγνωριστικών αψιμαχιών. Ωστόσο, τα γαλλικά οχήματα φέρουν ελαφρά θωράκιση. Έτσι, τα πληρώματά τους δεν μπορούν να παραμείνουν σε μια θέση και να πολεμήσουν.
Ο ρόλος τους είναι να εντοπίσουν τον εχθρό, να ανταλλάξουν μαζί του μερικές αναγνωριστικές βολές και στη συνέχεια φεύγουν. Η ταχύτητα που αναπτύσσουν τα AMX-10RC -80 χλμ. την ώρα σε δρόμο- τους εξασφαλίζουν τη δυνατότητα να απομακρυνθούν από τον εχθρό τάχιστα. Παράλληλα, οι αμφίβιες ικανότητές τους καθιστούν ακόμη και μικρά ποτάμια προσπελάσιμα εμπόδια.
Η τακτική της αναγνώρισης είναι τόσο σημαντική στο στρατιωτικό δόγμα του γαλλικού στρατού που ανέπτυξε ένα ειδικό όχημα ακριβώς για αυτόν τον σκοπό. Και όταν η Γαλλία ανέπτυξε μια μεραρχία στη Μέση Ανατολή κατά τη διάρκεια του Πολέμου του Κόλπου το 1991, δύο από τα συνολικά έξι τάγματά της ήταν τάγματα αναγνώρισης. Δηλαδή το 1/3 της συνολικής της δύναμης.
Οι Γάλλοι, όμως, δεν είναι οι μόνοι που δίνουν έμφαση στην αναγνώριση. Οι στρατοί πολλών χωρών μελών του ΝΑΤΟ διαθέτουν ειδικά οχήματα αναγνώρισης με ισχυρή δύναμη πυρός. Ο στρατός των ΗΠΑ, για παράδειγμα, εξοπλίζει πολλές από τις μονάδες αναγνώρισής του με το όχημα μάχης Μ-3 το οποίο φέρει αυτόματο πυροβόλο 25 χιλιοστών και αντιαρματικούς πυραύλους TOW.
Ο σοβιετικός στρατός -αργότερα ρωσικός- ανέπτυξε επίσης ένα προσαρμοσμένο όχημα αναγνώρισης, εξοπλίζοντας διάφορα μοντέλα του οχήματος μάχης BMP με πρόσθετους αισθητήρες και ασυρμάτους. Οι ρωσικές δυνάμεις έχουν απωλέσει δεκάδες τέτοια οχήματα κατά τη διάρκεια του τρέχοντος πολέμου στην Ουκρανία.
Ωστόσο, “οι περισσότερες στρατιωτικές μονάδες, μεγέθους μικρότερου της ταξιαρχίας (ή) μεραρχίας, δεν διαθέτουν εξειδικευμένες μονάδες αναγνώρισης”, εξηγούν οι Lester Grau και Charles Bartles στην έκθεσή τους The Russian Way of War.
Αντιθέτως, “η Ρωσία ακολουθεί ένα επακριβώς καθορισμένο σύστημα επιχειρησιακής οργάνωσης μονάδων για τον σκοπό αυτό”, αναφέρουν. Οι διοικητές των ρωσικών ταγμάτων αναθέτουν τις αποστολές αναγνώρισης στις συνήθεις μηχανοκίνητες μονάδες… οι οποίες προπορεύονται του κύριου στρατιωτικού σχηματισμού με τροχοφόρα οχήματα μάχης BMP ή BTR.
Τακτική που συνάδει με το ρωσικό στρατιωτικό δόγμα. Με βάση τη ρωσική στρατηγική, η ευθύνη διοίκησης του στρατού βρίσκεται αποκλειστικά στα χέρια ενός μικρού αριθμού ανώτερων αξιωματικών. Οι διοικητές των ταξιαρχιών, μεραρχιών και του πεζικού λαμβάνουν όλες τις σημαντικές αποφάσεις οι ίδιοι, συχνά χωρίς τη συνδρομή κάποιου ανεξάρτητου επιτελείου πληροφοριών που να ενημερώνει ή να βοηθά στην ερμηνεία των αποφάσεών τους.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η στρατιωτική διοίκηση τείνει να επιλέγει τακτικές τις οποίες οι Grau και Bartles χαρακτηρίζουν “ως καλοπροβαρισμένες ασκήσεις μάχης”. Με άλλα λόγια, οι εξειδικευμένες πληροφορίες, που συνήθως αποκτώνται δύσκολα μέσω των ειδικών τεθωρακισμένων οχημάτων αναγνώρισης, ουσιαστικά δεν είναι απαραίτητες αφού πρόκειται απλώς να ακολουθηθεί τελικά ένα σχέδιο μάχης που είχε προβαριστεί στο παρελθόν κατά τη διάρκεια κάποιας άσκησης.
Ο ουκρανικός στρατός στο παρελθόν ακολουθούσε το ίδιο συγκεντρωτικό, άκαμπτο στρατιωτικό δόγμα του σοβιετικού στρατού, στον οποίο άλλωστε ανήκε κάποτε. Αυτό άρχισε να αλλάζει όταν η Ουκρανία ξεκίνησε να προσεγγίζει περισσότερο τη Δύση, και το ΝΑΤΟ, κυρίως από το 2014 και μετά.
Η αργή μετεξέλιξη του ουκρανικού στρατού σε μια δύναμη τύπου ΝΑΤΟ οδηγεί τους διοικητές του ουκρανικού στρατού να βασίζονται όλο και περισσότερο στις ειδικά εξοπλισμένες μονάδες αναγνώρισης που στελεχώνουν όλα τα κλιμάκια του στρατού.
Τα οχήματα αναγνώρισης, όπως τα AMX-10RC, εύλογα θα βοηθήσουν τις μονάδες αναγνώρισης να επιτελέσουν καλύτερα τον ρόλο τους: προκαλώντας μάχες με τον ρωσικό στρατό προκειμένου να παράσχουν στη συνέχεια πληροφορίες στο κύριο σώμα του ουκρανικού στρατού για το πού βρίσκονται τα στρατεύματα της Ρωσίας… και πού όχι.