Σήμερα το Διοικητικό Εφετείο Αθήνας με την ιστορική απόφαση με αριθμό 3378/2023 διατάσσει τον ΕΦΚΑ να καταβάλει αποζημίωση ύψους περίπου 5.000 ευρώ (και μάλιστα εντόκως) σε ασφαλισμένη επειδή οι Υπηρεσίες του καθυστέρησαν να εκδώσουν την απόφαση συνταξιοδότησής της!!
Η απόφαση-σταθμός, που είναι η πρώτη στα δικαστικά χρονικά στη χώρα μας αλλά και στην ΕΕ, απέρριψε στο σύνολό της και στην ουσία την έφεση που είχε ασκήσει ο ΕΦΚΑ κατά της υπ’αριθ. 1806/2021 απόφασης του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών (6ο τμήμα) που επίσης είχε δικαιώσει την ασφαλισμένη.
Πιο συγκεκριμένα, στις 13-3-2023 εκδικάστηκε ενώπιον του 11ου Τμήματος του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών η έφεση του ΕΦΚΑ κατά ασφαλισμένης που δικαιώθηκε πρωτόδικα με αποζημίωση ύψους 4.357 € επειδή ο ΕΦΚΑ καθυστέρησε να εκδώσει την απόφαση συνταξιοδότησής της.
Πιο συγκεκριμένα, με την υπ’αριθ. 1806/2021 απόφασή του το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών (6ο Τμήμα) δικαίωσε ασφαλισμένη και καταδίκασε τον ΕΦΚΑ όχι μόνο στην καταβολή του ανωτέρω ποσού, αλλά και εντόκως (τόκος 6% κατ’έτος από το 2019) επειδή οι Υπηρεσίες του καθυστέρησαν να προσδιορίσουν τον χρόνο ασφάλισης της ασφαλισμένης με καθεστώς διαδοχικής ασφάλισης.
Η υπ’αριθ. 1806/2021 απόφαση, που είναι η πρώτη στη χώρα μας με παρόμοιο διατακτικό, αφορά πολλές χιλιάδες ασφαλισμένους. Η έκδοσή της υποχρέωσε τον ΕΦΚΑ και το Υπουργείο Εργασίας να επισπεύσει την εκκαθάριση των κύριων συντάξεων των προηγούμενων ετών, υπό τον φόβο της έγερσης μαζικών αγωγών αποζημίωσης σε βάρος τους από τους συνταξιούχους.
Έτσι το Υπουργείο Εργασίας, μετά την έκδοση της 1806/2021 απόφασης, θέσπισε τον θεσμό τής «fast-track» κύριας σύνταξης (ταχείας απονομής) με τα άρθρα 48-54 του ν. 4921/2022 (ΦΕΚ Α’ 75), ενώ πρόσφατα με το άρθρο 88 του ν. 5018/2023 (ΦΕΚ Α’ 25) θέσπισε και την προκαταβολή της επικουρικής σύνταξης (βλ. τις από 11-2-2023 ανακοινώσεις της ΕΝΥΠΕΚΚ).
Ι. Το ιστορικό της υπόθεσης που οδήγησε στην έκδοση της 3378/2023 ΔΠΑ
Η ασφαλισμένη παραιτήθηκε λόγω συνταξιοδότησης τον Οκτώβριο του 2010 και η σύνταξη γήρατος, που υπολογίστηκε στο ποσό των 588,38 ευρώ, καταβλήθηκε μετά από 4 χρόνια και 7 μήνες (το 2015)!!
Ο ασφαλιστικός της φάκελος μάλιστα διαβιβαζόταν σε διάφορα Υποκαταστήματα του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (Πατησίων, Νίκαιας, Συντάγματος) με καθυστέρηση πολλών μηνών. Τελικά, μετά την έκδοση της οριστικής συνταξιοδοτικής απόφασης, προσέφυγε στη Δικαιοσύνη καταθέτοντας αγωγή κατά του ΕΦΚΑ.
Με την αγωγή της αυτή, η ασφαλισμένη ζήτησε να υποχρεωθεί ο ΕΦΚΑ να της καταβάλει νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής και μέχρι την ολοσχερή της εξόφληση, το ποσό των 4.546,80 ευρώ ως αποζημίωση, κατά τα άρθρα 105 και 106 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα, για την αποκατάσταση της ζημίας που υπέστη από παράνομες ενέργειες και παραλείψεις των οργάνων του ΕΦΚΑ, αφού είχαν ως συνέπεια τη μεγάλη καθυστέρηση για τον προσδιορισμό του χρόνου ασφάλισής της στο Ι.Κ.Α., στο πλαίσιο ελέγχου των προϋποθέσεων περί διαδοχικής ασφάλισης.
Ειδικότερα η ασφαλισμένη υποστήριξε ότι ο έλεγχος των ασφαλιστικών της στοιχείων καθυστέρησε, αφού ακολούθησε από την αρχή νέα σειρά αναμονής εξέτασης του φακέλου της από το Υποκατάστημα Πατησίων, στο οποίο ο όγκος των εκκρεμών υποθέσεων ήταν μεγάλος και ο αριθμός των υπαλλήλων ελάχιστος.
Περαιτέρω τα ένσημά της δόθηκαν στο Τμήμα Ανακεφαλαίωσης τον Νοέμβριο του 2012 και έπειτα από σημαντική καθυστέρηση εστάλησαν σχετικά έγγραφα προς έλεγχό τους στα Υποκαταστήματα του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ Πλ. Συντάγματος, Νίκαιας και Πατησίων, ενώ οι απαντήσεις των τελευταίων ολοκληρώθηκαν τον Απρίλιο του 2014!
Εξάλλου, ακόμα και μετά την έκδοση της απόφασης του Διευθυντή του Υποκ/τος ΙΚΑ-ΕΤΑΜ Πατησίων με τον τελικό υπολογισμό τού χρόνου ασφάλισής της, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους επαναπροώθησε την υπόθεση στο Υποκ/μα ΙΚΑ-ΕΤΑΜ Πατησίων λόγω εφαρμογής διαφορετικών νομοθετικών διατάξεων.
Έτσι, ενόψει των ανωτέρω, η ενάγουσα υποστήριξε ότι με τις ανωτέρω ενέργειες και παραλείψεις των οργάνων του ΕΦΚΑ, καθυστέρησε παράνομα ο προσδιορισμός του χρόνου ασφάλισής της στο ΙΚΑ για χρονικό διάστημα τεσσάρων (4) ετών (από 19-5-2011 που είχε καταθέσει τα ασφαλιστικά της βιβλιάρια, έως 28-5-2015 που εκδόθηκε τελικά η συνταξιοδοτική της απόφαση από τον Διευθυντή του Υποκ/τος ΙΚΑ-ΕΤΑΜ Πατησίων).
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω παράνομων -όπως επικαλέστηκε η ασφαλισμένη- πράξεων και παραλείψεων, απώλεσε τμήμα της σύνταξής της κατά το χρονικό διάστημα από 9-10-2010 έως 31-8-2012, ποσού 189,45 ευρώ μηνιαίως, το οποίο αντιστοιχεί στο καταβαλλόμενο ποσό από τον συμμετέχοντα ασφαλιστικό οργανισμό (όπως υπολογίσθηκε με τροποποιητική πράξη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους). Κι αυτό γιατί, σύμφωνα με το άρθρο 60 παρ. 1 του π.δ. 169/2007, απαγορεύεται η αναδρομική αναγνώριση οικονομικών δικαιωμάτων για συντάξεις, πέραν της τριετίας. Για τον λόγο αυτό, η ασφαλισμένη ζήτησε να υποχρεωθεί το εναγόμενο να της καταβάλει νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής και μέχρι την ολοσχερή της εξόφληση, το ποσό των 4.546,80 ευρώ (189,45 ευρώ Χ 24 μήνες), ως αποζημίωση, κατά τα άρθρα 105 και 106 του Εισ.Ν.Α.Κ.
Από την άλλη πλευρά, ο ΕΦΚΑ με τις απόψεις και το υπόμνημά του προέβαλλε ότι δεν υφίσταται καμία παράνομη και υπαίτια συμπεριφορά εκ μέρους των οργάνων του και ότι τηρήθηκαν οι νόμιμες διαδικασίες και βεβαιώθηκε ο ορθός χρόνος ασφάλισης της ενάγουσας που γνωστοποιήθηκε και στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Περαιτέρω, ο ΕΦΚΑ υποστήριξε ότι, προκειμένου να ολοκληρωθεί η ανακεφαλαίωση των ενσήμων της ενάγουσας, έπρεπε να γίνουν έλεγχοι ασφάλισης, που ήταν απαραίτητοι για να διαπιστωθεί ο χρόνος τής πραγματικής απασχόλησής της στην ασφάλιση του ΙΚΑ, οι οποίοι εκκρεμούσαν σε τρία διαφορετικά Υποκαταστήματα. Επιπλέον, ο ΕΦΚΑ υποστήριξε ότι οι αξιώσεις της ενάγουσας αναφορικά με το επίδικο χρονικό διάστημα (από Οκτώβριο του 2010 έως και Αύγουστο του 2012) έχουν υποπέσει στη διετή παραγραφή, που προβλέπεται από τα άρθρα 48-49 του ν.δ. 496/1974 και τα άρθρα 90-91 του ν. 2362/1995.
ΙΙ.Το σκεπτικό-διατακτικό της ιστορικής 1806/2021 απόφασης ΔΠρΑθηνών
Στην ιστορική του απόφαση με αριθμό 1806/2021 το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών (6ο Τμήμα) συμπεραίνει ότι η ζημία τής ενάγουσας τελεί σε αιτιώδη συνάφεια με την παράνομη καθυστέρηση ως προς τον προσδιορισμό του χρόνου ασφάλισής της στο ΙΚΑ, στο πλαίσιο ελέγχου των προϋποθέσεων περί διαδοχικής ασφάλισης. Επομένως, στοιχειοθετείται ευθύνη του Ασφαλιστικού Οργανισμού προς αποζημίωση, σύμφωνα με τα άρθρα 105 και 106 του Εισ.Ν.Α.Κ.
Επίσης αποφάνθηκε ότι η αξίωση της ενάγουσας δεν είχε υποπέσει στην πενταετή παραγραφή που προβλέπεται για τις απαιτήσεις κατά του ΙΚΑ, η οποία ξεκίνησε από τη γένεσή της, ήτοι από την έκδοση τροποποιητικής πράξης της Γενικής Διεύθυνσης Χορήγησης Συντάξεων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, με την οποία η σύνταξή της αυξήθηκε στο ποσό των 782,68 ευρώ, από 1-9-2012, λόγω μη αναγνώρισης οικονομικών δικαιωμάτων για συντάξεις, πέραν της τριετίας, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 60 παρ. 1 του π.δ. 169/2007. Η παραγραφή, σύμφωνα με την απόφαση 1806/2021, δεν είχε συμπληρωθεί έως την επίδοση της αγωγής (1-2-2019), ενώ η διετής παραγραφή του άρθρου 48 παρ. 5 του ν.δ. 496/1974 δεν εφαρμόζεται στον εναγόμενο ΕΚΦΑ.
Κατόπιν τούτων, το Δικαστήριο έκρινε ότι ο ΕΦΚΑ πρέπει να υποχρεωθεί να καταβάλει αποζημίωση στην ασφαλισμένη. Συγκεκριμένα, καταλήγει: «Υποχρεώνει το εναγόμενο να καταβάλει στην ενάγουσα το ποσό των τεσσάρων χιλιάδων τριακοσίων πενήντα επτά ευρώ και τριάντα πέντε λεπτών (4.357,35 ευρώ), νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής (1-2-2019) και μέχρι την ολοσχερή της εξόφληση.».
IΙΙ.Τι επικαλέστηκε ο ΕΦΚΑ στην έφεσή του που συζητήθηκε στις 13-3-2023 και απορρίφθηκε με την ιστορική απόφαση 3378/2023 του ΔΕφΑθηνών
Με την έφεσή του, που εκδικάστηκε ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών στις 13-3-2023, ο ΕΦΚΑ ζήτησε την εξαφάνιση της υπ’αριθ. 1806/2021 απόφασης του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών καθότι «με εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου και λοιπή αιτιολογία δέχθηκε ως βάσιμη την αγωγή της εφεσίβλητης και ειδικότερα ότι στην εφεσίβλητη επήλθε ζημία από την παράνομη καθυστέρηση ως προς τον προσδιορισμό του χρόνου ασφάλισης της στο ΙΚΑ από τα όργανα αυτού και περαιτέρω καθότι εσφαλμένα δέχθηκε ότι η αξίωση της εφεσίβλητης δεν έχει υποπέσει στην παραγραφή.».
Περαιτέρω, στην έφεσή του ο ΕΦΚΑ υποστήριξε ότι «η εκκαλούμενη απόφαση, δεχόμενη ότι το χρονικό διάστημα των 4 ετών -το οποίο απαιτήθηκε για τη διεκπεραίωση της υπόθεσης της εφεσίβλητης από τον εναγόμενο ασφαλιστικό οργανισμό- υπερβαίνει το εύλογο χρονικό διάστημα εντός του οποίου όφειλε το εναγόμενο να διεκπεραιώσει την υπόθεση της εφεσίβλητης, χωρίς όμως και να προσδιορίζει ποιο ήταν κατά την κρίση της το εύλογο, έσφαλλε και πρέπει για τον λόγο αυτό να εξαφανιστεί.».
Επίσης ο ΕΦΚΑ υποστήριξε ότι η υπ’αριθ. 1806/2021 πρωτόδικη απόφαση, «δεχόμενη χωρίς μάλιστα ειδικότερη αιτιολογία, παρά μόνο την παρέλευση του χρόνου των 4 ετών, ότι το χρονικό διάστημα των 4 ετών υπερβαίνει το εύλογο, όταν, όπως προαναφέρθηκε, για τις περιπτώσεις κανονισμού ή ανακαθορισμού σύνταξης με βάση τις διατάξεις περί διαδοχικής ασφάλισης, μπορεί να απαιτηθεί χρονικό διάστημα έως και 5 έτη κι ενώ ήταν γνωστό τοις πάσι η αθρόα έξοδος σε συνταξιοδοτικό καθεστώς των υπαλλήλων του δημοσίου κατά τα τελευταία έτη, έσφαλλε και πρέπει και για τον λόγο αυτό να εξαφανιστεί».
Όλοι αυτοί οι ισχυρισμοί τού ΕΦΚΑ απορρίφθηκαν στην ουσία από το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών που, με την 3378/2023 σημερινή απόφασή του, επέβαλε και τα δικαστικά έξοδα στον ΕΦΚΑ.
Από όσα εκτέθηκαν ανωτέρω, γίνεται κατανοητό ότι ήταν απολύτως δικαιολογημένο το μεγάλο και πανελλήνιο ενδιαφέρον για την ιστορική απόφαση 3378/2023 του Διοικητικού Εφετείου καθόσον εκκρεμούν και αρκετές ακόμη αγωγές ασφαλισμένων, που η έκδοση των συντάξεών τους (κύριας και επικουρικής) έχει καθυστερήσει για αρκετό χρόνο και οι οποίοι θα μπορούν να κάνουν χρήση της σχετικής νομολογίας προκειμένου να απαιτήσουν και αυτοί αποζημίωση λόγω της ζημίας που υπέστησαν από την καθυστέρηση χορήγηση της σύνταξής τους από τον ΕΦΚΑ ή τα πρώην Ταμεία του που εντάχθηκαν οργανικά έως σήμερα σε αυτόν.
Η 3378/2023 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών είναι επίσης σημαντική και λόγω της ομολογίας του ΕΦΚΑ στο δικόγραφο της έφεσης ότι, λόγω του μεγάλου αριθμού δημοσίων υπαλλήλων που συνταξιοδοτήθηκαν, οι προσφερόμενες υπηρεσίες του προς τους ασφαλισμένους-μέλη του δύνανται να καθυστερούν έως και τα πέντε (5) χρόνια(!!), τη στιγμή που πολλοί αρμόδιοι υπουργοί τής σημερινής, αλλά και της προηγούμενης κυβέρνησης, έχουν διαβεβαιώσει ότι οι συντάξεις χορηγούνται εντός τριών μηνών προωθώντας και αντίστοιχες νομοθετικές ρυθμίσεις!
Την υπόθεση χειρίστηκε ο επιφανής εργατολόγος κ.Ιωάννης Γλέζος σε πρώτο και δεύτερο βαθμό, μετά από γνωμοδότηση του Καθηγητή και Προέδρου της ΕΝΥΠΕΚΚ κ.Αλέξη Μητρόπουλου.