Το σκοτεινό ζήτημα της τουρκικής εμπλοκής στη σύρραξη στη Λιβύη και το λαθρεμπόριο όπλων της Άγκυρας που παραβαίνει το εμπάργκο όπλων που έχει επιβάλει ο ΟΗΕ, αναδεικνύει ρεπορτάζ της Die Welt. Παράλληλα γίνεται αναφορά στον ρόλο του Βερολίνου, που μπροστά στα καταγγελλόμενα τηρεί στάση απλού θεατή.
Στην υπόθεση πρωταγωνιστικό ρόλο έχει το πλοίο Bana που ανήκει σε λιβανέζικη ναυτιλιακή εταιρία. Το πλοίο που, σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, είχε μεταφέρει στη Λιβύη και γερμανικά στρατιωτικά οχήματα, είχε ελλιμενιστεί στο Wilhelmshaven, στη Βόρεια Θάλασσα.
Το ρεπορτάζ αναφέρει ότι το σκάφος στο παρελθόν είχε αλλάξει επτά φορές όνομα και έξι φορές σημαία. Για το ίδιο πλοίο το BBC είχε αναφέρει ότι στις 24 του περασμένου Ιανουαρίου είχε αποπλεύσει από το λιμάνι της Μερσίνης στην Τουρκία και τέσσερις ημέρες μετά εξαφανίστηκε από τα ραντάρ πλέοντας προς την κατεύθυνση της Λιβύης. Τότε άρχισαν να αιωρούνται και οι πρώτες υπόνοιες για τουρκικό λαθρεμπόριο όπλων στη Λιβύη.
Λίγο αργότερα, στα τέλη Φεβρουαρίου το Bana βρέθηκε ξανά στην επικαιρότητα. Το πλοίο βρέθηκε κενό φορτίου στο λιμάνι της Γένοβας και οι ιταλικές αρχές συνέλαβαν τον καπετάνιο του, καθώς ήταν ύποπτος ότι μετέφερε λαθραία όπλα από την Τουρκία στη Λιβύη.
Οι ιταλικές αρχές είχαν ενημερωθεί από έναν Λιβανέζο, μέλος του πληρώματος, ο οποίος ζήτησε πολιτικό άσυλο στην Ιταλία. Σύμφωνα με την μαρτυρία του, το πλοίο μετέφερε άρματα μάχης, στρατιωτικό εξοπλισμό, θωρακισμένα οχήματα, καθώς και 10 Τούρκους, στην πλειοψηφία τους στρατιωτικούς. Το Bana αποβίβασε το φορτίο του στην Τρίπολη της Λιβύης.
Όμως δεν ήταν μόνο η καταγγελία του ναύτη που πυροδότησε τις υποψίες για τις παράνομες τουρκικές δραστηριότητες. Στο ίδιο διάστημα, η Le Monde επικαλούμενη γαλλικές στρατιωτικές πηγές ανέφερε ότι στις 29 Ιανουαρίου το αεροπλανοφόρο Charles de Gaulle εντόπισε μια τουρκική φρεγάτα να συνοδεύει το Bana στα ανοιχτά των λιβυκών ακτών, το οποίο τελικά κατέπλευσε στην Τρίπολη. Αεροπλάνα από το γαλλικό αεροπλανοφόρο διεξήγαγαν αναγνωριστική αποστολή και είδαν την παράδοση του φορτίου που ήταν στρατιωτικός εξοπλισμός.
Πάντως, όπως ανέφερε το Associated Press, ο Λιβανέζος πλοιοκτήτης του σκάφους, Merhi Abou Merhi, αρνήθηκε τις κατηγορίες αναφέροντας ότι το Bana μετέφερε αυτοκίνητα από τον Λίβανο στη Λιβύη.
Από την πλευρά της η Die Welt αναφέρει ότι το Bana στις 28 Ιανουαρίου έδεσε στο λιμάνι της Τρίπολης και άρχισε να ξεφορτώνει το φορτίο των όπλων που κατέληξαν στην κυβέρνηση του Φαγιέζ αλ Σάρατζ, που έχει την πλήρη υποστήριξη της Τουρκίας.
Σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα, τα όπλα παραδόθηκαν μόλις εννιά ημέρες μετά από τη Διάσκεψη του Βερολίνου για την επίλυση της λιβυκής κρίσης η οποία διοργανώθηκε μετά από γερμανική πρωτοβουλία. Μετά τη Διάσκεψη, η οποία χαιρετίστηκε ως μεγάλη επιτυχία, η καγκελάριος Μέρκελ δήλωσε ότι οι 12 χώρες που συμμετείχαν συμφώνησαν “να σεβαστούν το εμπάργκο όπλων και να ελεγχθεί αυτό ακόμα αυστηρότερα“. Στη Διάσκεψη παραβρέθηκε και ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος αν και συμφώνησε στις αποφάσεις την ίδια ώρα τις παραβίαζε.
Τα ίδια και στο παρελθόν
Παρότι το τελευταίο ταξίδι του Bana έλαβε μεγάλη δημοσιότητα, δεν ήταν το μόνο στο πλαίσιο του τουρκικού λαθρεμπορίου όπλων. Το πλοίο είχε βρεθεί στη Λιβύη το 2017 και το 2019 για τον ίδιο λόγο, με τη διαφορά ότι τότε είχε διαφορετικό όνομα. Οπλικά συστήματα γερμανικής παραγωγής έχουν εντοπιστεί στη Λιβύη κατά το παρελθόν, καθώς και στη Συρία. Βέβαια δεν είναι μυστικό ότι η Τουρκία, η οποία είναι και μέλος του ΝΑΤΟ, αποτελεί εδώ και χρόνια έναν από τους κύριους αγοραστές γερμανικών οπλικών συστημάτων.
Όμως το Βερολίνο σιγεί όσον αφορά το θέμα της παραβίασης του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ από την Τουρκία και εμφανίζεται ανυποψίαστο. “Τα ρεπορτάζ των ΜΜΕ είναι γνωστά στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση εξετάζει ενδελεχώς αυτές τις αναφορές. Στην παρούσα φάση, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν διαθέτει αξιόπιστα στοιχεία για το εάν τα όπλα που χρησιμοποιούνται στη Λιβύη είναι κατασκευασμένα στη Γερμανία“, απάντησε σε σχετικό ερώτημα το ομοσπονδιακό Υπουργείο Εξωτερικών.
Η αντιπολίτευση ασκεί κριτική επί του θέματος. “Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση είναι ένας απρόσκλητος θεατής σε αυτό τον πόλεμο στο ευρωπαϊκό κατώφλι, που έχει πολλές συνέπειες για τη Γερμανία“, δήλωσε ο Bijan Djir-Sarai, εκπρόσωπος του FDP για θέματα εξωτερικής πολιτικής. “Εάν αποδειχθεί αληθές ότι γερμανικά όπλα χρησιμοποιούνται στη Λιβύη, η γερμανική εξωτερική πολιτική θα χάσει το τελευταίο ίχνος της αξιοπιστίας της “, πρόσθεσε ο ίδιος. Ο Bijan Djir-Sarai, ζητά την αξιολόγηση του ρόλου της Τουρκίας στη Λιβύη.
Ο Omid Nouripour, εκπρόσωπος των Πράσινων σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, αναφέρει ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση συμπεριφέρεται “υποκριτικά“.
Από τη μια πλευρά ζητά “ως επαναλαμβανόμενο μάντρα” την τήρηση του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ στη Λιβύη, ενώ από την άλλη πλευρά, δεν υφίσταται ακόμα απαγόρευση εξαγωγών όπλων προς τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Αίγυπτο και την Τουρκία. “Και αυτό, παρά το γεγονός ότι γερμανικά στρατιωτικά Unimogs και στρατιωτικά φορτηγά με ενσωματωμένα συστήματα αεράμυνας και αναφορές από την Επιτροπή Ειδικών του ΟΗΕ προσφέρουν συντριπτικές ενδείξεις“, αναφέρει ο Nouripour. “Αναρωτιέται κανείς τι άλλο χρειάζεται ο υπουργός Εξωτερικών, Χάικο Μάας, ώστε ένας έλεγχος να διαπιστώσει ότι όπλα που κατασκευάζουν γερμανικές εταιρείες έχουν φτάσει στη Λιβύη και δεν πηγαινοέρχονται μόνο γλάστρες με λουλούδια“.
*Με πληροφορίες από Die Welt, BBC, Associated Press, Le Monde