Ως γνωστό, o πρωθυπουργός Μητσοτάκης ο οποίος αρχικά έλεγε πως η ακρίβεια έχει προσωρινό χαρακτήρα, αποδεχόμενος στη συνέχεια ότι το φαινόμενο θα έχει διάρκεια, το χαρακτηρίζει ως ένα εισαγόμενο πρόβλημα που όμως δεσμεύεται ότι: «θα το λύσει κι αυτό».
Από πλευράς ΣΥΡΙΖΑ, έχουμε τη στοχοποίηση του Μητσοτάκη και όπως τονίζει σταθερά ο κ.Τσίπρας: “ ζούμε την ακρίβεια Μητσοτάκη”.
Θεωρώ ότι με τις παραπάνω τοποθετήσεις έχουμε προσεγγίσεις «περιορισμένης ευθύνης», δηλαδή κατά το δοκούν, κατά πως βολεύουν τα κυβερνητικά κόμματα. Η αλήθεια όμως είναι διαφορετική, οι ευθύνες ευρύτερες και θα προσπαθήσουμε, κατά το δυνατό να τις προσεγγίσουμε στη συνέχεια. Ασφαλώς έχει ευθύνες η κυβέρνηση, συγκεκριμένα γιατί:
α) Ενεργοποίησε στη ΔΕΗ τη «ρήτρα αναπροσαρμογής» με αναφορά στα χρηματιστήρια, την οποία ακολούθησε και η υπόλοιπη αγορά,
β) Προχώρησε σε μείωση της συμμετοχής του Δημοσίου στη ΔΕΗ,
γ) Συνήψε ομολογιακό δάνειο της ΔΕΗ με ρήτρα (penalty) χρήσης λιγνίτη,
δ) Απαξίωσε τις Ανεξάρτητες Αρχές,
ε) Αρνιόταν την ενεργοποίηση των λιγνιτικών μονάδων ώστε να μειωθούν οι τιμές, ισχυριζόμενος ψευδώς ότι οι αντίστοιχες μονάδες φυσικού αερίου παράγουν φθηνότερα ηλεκτρικό ρεύμα,
στ) Συνέδεσε τη τιμή εισαγωγής του ρωσικού φυσικού αερίου με τον Ολλανδικό Χρηματιστηριακό Κόμβο TTF κατά 80% σε αντίθεση με τη Βουλγαρία που πέτυχε καλύτερη αναλογία πετρελαίου – χρηματιστηριακών κόμβων, με αποτέλεσμα να πληρώνουμε κατά 30% ακριβότερα το ρωσικό φυσικό αέριο,
ζ) Αρνήθηκε την ύπαρξη υπερκερδών των ενεργειακών εταιρειών, ενώ ακόμη και μετά την κατακραυγή και το πόρισμα της ΡΑΕ, προσπάθησε να μειώσει όσο το δυνατόν την φορολογητέα ύλη για να μην επιβαρυνθούν όσοι καρπώθηκαν δυσθεώρητα οφέλη μέσα στη κρίση.
Όσον αφορά τις αναφορές του πρωθυπουργού για χαμηλές τιμές, είναι εντελώς εκτός πραγματικότητας. Τα στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ και Eurostat δεν τον επιβεβαιώνουν. Ένας βασικός δείκτης που αποτυπώνει την επιβάρυνση των νοικοκυριών και δεν μπορεί να αγνοηθεί, είναι το μέγεθος της ανατίμησης. Αυτό το μέγεθος επηρεάζει τον οικογενειακό προϋπολογισμό και όπως φαίνεται στη συνέχεια οι ανατιμήσεις στην Ελλάδα είναι αρκετά ψηλότερες από το Μέσο Όρο της Ε.Ε.
- Στο ίδιο μήκος κινείται και το ΚΙΝΑΛ (ΠΑΣΟΚ) που επικρίνει την κυβέρνηση για την ακρίβεια στην Ενέργεια.
Ο Γραμματέας Ενέργειας του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Χάρης Δούκας, έθεσε το παρακάτω ερώτημα (06/10/22): «Τί εννοεί ο Υπουργός πως είμαστε οι 2οι φθηνότεροι στο ρεύμα στην Ευρώπη»?
Με βάση τα επίσημα στοιχεία (HEPI: ‘’Household Energy Price Index for Europe’’, September 2022) είμαστε οι 13οι φθηνότεροι στο ρεύμα για τον Σεπτέμβριο. Και σημειώνουμε ότι η 13η θέση καταλαμβάνεται λόγω των τεράστιων επιδοτήσεων. Σε διαφορετική περίπτωση θα είμαστε την 1η θέση ακρίβειας.
Είναι λυπηρό το γεγονός ότι ο δημόσιος διάλογος για ένα τόσο κρίσιμο θέμα διεξάγεται με λάθος στοιχεία και με παραπλανητικές ψευδείς εντυπώσεις.
Για του λόγου το αληθές, εμφανίζεται παρακάτω ο πίνακας του HEPI “Household Energy Price Index for Europe”, September 2022.
- Εκτός όμως από την κυβέρνηση, ευθύνες έχουν όλα τα κόμματα που μας κυβέρνησαν και ασφαλώς και ο ΣΥΡΙΖΑ που κυβέρνησε τα αμέσως προηγούμενα χρόνια.
Ως γνωστό, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν περιόρισε αλλά αντίθετα εξυπηρέτησε και αυτή τα συμφέροντα της ολιγαρχίας και των κερδοσκόπων, σε αντίθεση με τις διακηρύξεις του. Σήμερα είναι έντονα κριτικός για διάφορους δείκτες που όμως, κατά τη γνώμη μου, δεν δικαιούται δια να ομιλεί. Αποδέχτηκε ό,τι ζητούσε η Τρόϊκα, δεν διαφοροποιήθηκε επί της ουσίας από κάποιο άλλο κυβερνόν Κόμμα, δεν απέδειξε πως είναι Αριστερό Κόμμα. Υπήρξε ένα διαχειριστικό Κόμμα απογοητεύοντας τον αριστερό κόσμο και τον λαό ευρύτερα.
Σήμερα, κατόπιν εορτής, επηρεαζόμενος από το ευρύτερο κίνημα και αποφάσεις ευρωπαϊκών κρατών (πχ Γερμανία, Γαλλία κλπ), και ζητά την κρατικοποίηση της ΔΕΗ, ενθυμούμενος την αντινεοφιλελεύθερη προέλευση του ενώ ο ίδιος εφάρμοσε κατ΄ επιταγή της Τρόικα την πολιτική ιδιωτικοποιήσεων και στον ενεργειακό τομέα.
- Οι ευθύνες της ΕΕ
Εκτός από τα κόμματα που διακυβέρνησαν τη χώρα τα τελευταία χρόνια, τεράστια είναι και η ευθύνη της ΕΕ με την πολιτική που διαμόρφωσε και επέβαλε. Βεβαίως για αυτή την πολιτική, η κύρια ευθύνη βαραίνει εμας αφού την αποδεχτήκαμε. Όπως θυμόμαστε η ΕΕ πρόβαλε πάντα το αξίωμα ότι με την εφαρμογή του νεοφιλελεύθερου μοντέλου και την προώθηση του ανταγωνισμού οι τιμές θα πέσουν. Διαψεύστηκε, όπως ήταν επόμενο, οικτρά.
Σε άρθρο μου με τίτλο « Η εξέλιξη τιμών ηλεκτρικής ενέργειας σε Ελλάδα και ΕΕ την τελευταία δεκαετία,» που αναρτήθηκε στο site του Kommon, https://www.kommon.gr/koinonia/energeia/item/5021-i-ekseliksi-timon-ilektrikis-energeias-se-ellada-kai-ee-tin-teleftaia-dekaetia-tou-nikou-georgakaki αναφέρω τα εξής:
“Από τον πίνακα, φαίνεται η μεγάλη αύξηση των τιμών στην Ελλάδα, αν και στην τιμή της ηλεκτρικές ενέργειας ανά κιλοβατώρα είμαστε ακόμη κάτω από το μέσο όρο στην ΕΕ. Δυστυχώς, όμως, η τάση είναι αυξητική και κάποια στιγμή διαφαίνεται πως θα ξεπεράσουμε τον μέσο όρο. Το 2009 είμαστε στο 69% του Μ.Ο. ενώ σήμερα στο 78% του Μέσου όρου.”
Με βάση τον παραπάνω πίνακα, όσον αφορά την Ελλάδα, μπορούμε “να περηφανευόμαστε πως πρωτοπορούμε”. Την περίοδο 2009 -2020 στην Ελλάδα έχουμε ποσοστό ανατιμήσεων για μεσαίου μεγέθους νοικοκυριά 41,74%, που είναι αρκετά ψηλότερα από το Μέσο Όρο της Ε.Ε. που είναι 23,71%
Στην Ε.Ε, η Ελλάδα έρχεται τρίτη στις ανατιμήσεις μετά τη Γαλλία και το Βέλγιο. Τις μικρότερες ανατιμήσεις εμφανίζουν Αυστρία, Δανία και Σλοβενία ενώ Ουγγαρία, Μάλτα, Ολλανδία και Σουηδία εμφανίζουν μειώσεις».
- Η αλληλεγγύη ανάμεσα στα κράτη μέλη.
Σε σχέση με τη στάση και τον ρόλο της Ε.Ε., μπορούμε να αναφερθούμε και στην προβαλλόμενη διαρκώς αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών.
Η αλληλεγγύη στην Ευρωπαϊκή Ένωση εξαντλείται μόνο σε ανέξοδες διακηρύξεις. Η πολυσυζητημένη αποσύνδεση των αγορών φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού καθώς και η επιβολή πλαφόν στις τιμές φυσικού αερίου (ολικώς ή μόνο για τη χρήση φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή κατά το Ιβηρικό μοντέλο) που επιθυμούσε και η Ελλάδα, δεν έγιναν δεκτές αλλά πηγαίνουν από αναβολή σε αναβολή. Η επιτροπή επέμενε στην πρόταση για επιβολή πλαφόν μόνο στο ρωσικό φυσικό αέριο παρά την πλειοψηφική αντίρρηση των κρατών μελών. Διαδοχικές σύνοδοι αλλά αποτέλεσμα ανύπαρκτο.
Λόγω αντιθέσεων και όπως τεκμηριωμένα ανέπτυξε ο ενεργειολόγος του ΙΕΝΕ Κωστής Σταμπολής, οι προτάσεις και οι φωνές που ζητούν να επιβληθεί ανώτατο όριο (πλαφόν) στην τιμή όχι μόνο του φυσικού αερίου αλλά και του πετρελαίου, για διαφορετικούς λόγους για το κάθε καύσιμο, δεν έχουν βάση. Κατά τη γνώμη του είναι ανέφικτο το πλαφόν στις τιμές αερίου και πετρελαίου.
Σε τελική ανάλυση η ΕΕ επιδρά στις ανατιμήσεις με τους διάφορους στόχους που έχει υιοθετήσει, ειδικά με το μηδενικό ισοζύγιο ρύπων έως το 2050
- Ο καθοριστικός επιζήμιος ρόλος των ΗΠΑ.
Σημαντικά καθοριστική επίδραση υπήρξε και αυτή των ΗΠΑ που υποχρέωσαν να εγκαταλείψουμε τις εισαγωγές και τη χρήση του ρωσικού φυσικού αερίου, αποδεχόμενοι ακριβότερες λύσεις όπως το υγροποιημένο φυσικό αέριο των ΗΠΑ. Ο Επίκουρος καθηγητής Πανεπιστημίου Λευκωσίας κ.Τσακίρης είναι κατηγορηματικός με τη θέση του ότι είναι αδύνατη και ανεδαφική η αντιμετώπιση του προβλήματος, της ενεργειακής ακρίβειας προωθώντας την άμεση απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο σε λίγα χρόνια.
Η ευθύνη των ΗΠΑ είναι τεράστια και με την παρέμβαση για κατάργηση των αγωγών Nordstreanm. Ο επίμαχος αυτός αγωγός, μολονότι είχε ολοκληρωθεί, δεν έχει τεθεί σε λειτουργία, εξαιτίας των πιέσεων των ΗΠΑ που ασκήθηκαν στην Ουκρανία, ανεξάρτητα του πρόσφατου πολέμου.
Όχι μόνο είναι γνωστή η παρέμβαση των ΗΠΑ για την κατάργηση και τη μη χρησιμοποίηση των αγωγών Nordstreamm I και II αλλά από πολλούς αναλυτές και το πρόσφατο σαμποτάζ στους αγωγούς αποδίδεται στην ηθική αυτουργία ή και την άμεση ανάμειξη των ΗΠΑ.
- Ακρίβεια ΠΟΥΤΙΝ
Έχουμε γενικευμένη αναφορά από τη Δύση, κυρίως από ΗΠΑ αλλά και ΕΕ για την σύνδεση των ανατιμήσεων με τον πόλεμο του Πούτιν. Εκτός του γεγονότος ότι οι ανατιμήσεις είχαν ξεκινήσει ήδη από το 2021, αρκετά δηλαδή πριν την επέμβαση της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022, η προπαγάνδα των ΗΠΑ και ΕΕ αδυνατίζει και από το γεγονός πως η Ρωσία επανειλημμένα έχει τοποθετηθεί δημοσίως και δεσμευτεί για την πλήρη απελευθέρωση της ροή Φυσικού Αερίου, μετά την άρση των κυρώσεων.
Να επισημανθεί εδώ πως το κύμα ακρίβειας προϋπήρχε του πολέμου στην Ουκρανία που ασφαλώς ο πόλεμος επιδείνωσε ενώ ακολούθησαν και κερδοσκοπικά παιχνίδια.
- Επίλογος- Προτάσεις
Αν δεν εξετάσουμε σφαιρικά το όλο πρόβλημα ,όπως προσεγγίσαμε περίπου με το κείμενο αυτό, δεν θα μπορέσουμε να προσδιορίσουμε το σύνολο των αιτιών και να προβούμε στις συνολικά αναγκαίες παρεμβάσεις.
Για την ορθή αντιμετώπιση του ζητήματος είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε κάθε λανθασμένη πλευρά των πολιτικών που ασκήθηκαν από τα Κόμματα εξουσίας και να προωθηθεί μία πολιτική που θα υπηρετεί τα συμφέροντα του λαού και του τόπου μας. Η ζωή έχει δείξει πως δεν μπορεί να εφαρμοστεί ορθή πολιτική που να υπηρετεί το συμφέρον της χώρας χωρίς την αμφισβήτηση του νεοφιλελεύθερου μοντέλου και την ενίσχυση της παρεμβατικής πολιτικής που όπως παρατηρούμε τον τελευταίο χρόνο κερδίζει έδαφος και γίνεται σταδιακά πιο δημοφιλής στις χώρες της ΕΕ . Αναφερόμενοι στην Ελλάδα, θεωρούμε πως για το συμφέρον της, οφείλει να εξετάζει το ενεργειακό πρόβλημα με βάση τα χαρακτηριστικά που έχει η χώρα και η οικονομία μας . Δεν πρέπει να δρα με βάση τις επιδιώξεις και επιθυμίες τρίτων αλλά με βάση τον δικό της εθνικό ενεργειακό σχεδιασμό
