Σημαντική αύξηση κατέγραψαν στο α΄ τρίμηνο του 2023 οι πρόωρες αποπληρωμές δανείων από επιχειρήσεις με επαρκή ρευστότητα, την οποία χρησιμοποίησαν για να μειώσουν ή ακόμη και να μηδενίσουν το κόστος εξυπηρέτησης των τραπεζικών τους οφειλών.
Πρόκειται για μία τάση που ξεκίνησε στα τέλη του 2022 και κορυφώθηκε στο ξεκίνημα της φετινής χρονιάς, μετά τις διαδοχικές προς τα πάνω αναπροσαρμογές των παρεμβατικών δεικτών της ΕΚΤ και των διατραπεζικών επιτοκίων euribor.
Aπό τον περασμένο Νοέμβριο έως το τέλος Μαρτίου, το βασικό επιτόκιο της Ευρωτράπεζας ενισχύθηκε κατά 225 μονάδες βάσης.
Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις εκτιμήσεις, που επιβεβαιώθηκαν στη συνεδρίαση αυτού του μήνα, για περαιτέρω αυξήσεις, οδήγησαν μεγάλο αριθμό, κυρίως μεγάλων επιχειρήσεων, να περιορίσουν τα ανοίγματά τους.
Κι αυτό διότι σε αντίθεση με τα στεγαστικά δάνεια, που για τον επόμενο χρόνο είναι προστατευμένα από τις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής στην Ευρωζώνη, οι επιχειρηματικές χορηγήσεις είναι απολύτως εκτεθειμένες στους σχετικούς κινδύνους.
Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά της Τράπεζας της Ελλάδος, το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο στα υφιστάμενα υπόλοιπα ελεύθερων επαγγελματικών και μικρών επιχειρήσεων σκαρφάλωσε τον περασμένο Μάρτιο στο 7,43% από 6,37% τον Ιούλιο του 2022, ενώ έκτοτε έχει ενισχυθεί περαιτέρω.
Στα νομικά πρόσωπα αντίστοιχα, από το 3,16% βρέθηκε στο 5,78%. Δηλαδή οι τόκοι που καταβάλλουν οι δανειολήπτες της κατηγορίας σχεδόν διπλασιάστηκαν μέσα σε ένα εννεάμηνο.
Τα πρώτα στοιχεία
Με βάση την καταγραφή που έχει γίνει από την εγχώρια νομισματική αρχή, στο α΄ τρίμηνο του 2023 τα δανειακά υπόλοιπα των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων υποχώρησαν κατά περίπου 500 εκατ. ευρώ.
Η μεγαλύτερη μείωση σημειώθηκε τον Ιανουάριο (-1,4 δισ. ευρώ), η πτώση περιορίστηκε στα 160 εκατ. ευρώ τον Φεβρουάριο, ενώ το Μάρτιο οι τάσεις αντιστράφηκαν λόγω και της αυξημένης παραγωγής νέων δανείων.
Όπως λένε τραπεζικές πηγές, η κατάσταση θύμισε το πρώτο εξάμηνο του 2015, όταν για άλλους λόγους (κίνδυνος εξόδου από το ευρώ), μεγάλος αριθμός δανειοληπτών προχώρησε σε αποπληρωμή των χρεών του.
Τα στοιχεία που έδωσαν στη δημοσιότητα οι Τράπεζα Πειραιώς και Alpha Bank για το α΄ τρίμηνο του 2023 είναι αποκαλυπτικά.
Στην πρώτη οι αποπληρωμές δανείων διαμορφώθηκαν στα 2,2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 500 εκατ. ευρώ αφορούν πρόωρες εξοφλήσεις από μεγάλα εταιρικά σχήματα.
Την αντίστοιχη περίοδο του 2022 το σύνολο των αποπληρωμών δεν είχε ξεπεράσει το 1,5 δισ. ευρώ. Δηλαδή καταγράφηκε μία άνοδος κοντά στο 50%.
Στην Alpha Bank από την άλλη πλευρά, οι αποπληρωμές δανείων έφτασαν τα 2,1 δισ. ευρώ έναντι 1,4 δισ. ευρώ στο α΄ τρίμηνο της περυσινής χρήσης, σημειώνοντας ανάλογη ετήσια ποσοστιαία αύξηση.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι δύο όμιλοι να σημειώσουν αθροιστικά πιστωτική συρρίκνωση ύψους 600 εκατ. ευρώ μετά από αρκετά διαδοχικά τρίμηνα θετικών ρυθμών μεταβολής των υπολοίπων τους.
Για τη συνέχεια πάντως οι διοικήσεις τους εκτιμούν ότι η αγορά θα επιστρέψει σε ανοδική τροχιά με όχημα τις εκταμιεύσεις δανείων μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και των λοιπών αναπτυξιακών προγραμμάτων.