Μαργαρίτα Βεργολιά
Απόφοιτος της Στρατιωτικής Ακαδημίας των ΗΠΑ, ο γιός του «ισόβιου» ηγέτη της Καμπότζης αναλάβει τα ηνία της εξουσίας, υπό το άγρυπνο βλέμμα της Κίνα
Επισήμως βασιλευομένη δημοκρατία, η Καμπότζη των 16,6 εκατομμυρίων κατοίκων αποτελεί επί της ουσίας εδώ και χρόνια ένα de facto μονοκομματικό κράτος.
Από το 1985 μέχρι και σήμερα, η χώρα της νοτιοανατολικής Ασίας δεν έχει γνωρίσει άλλο πρωθυπουργό πέρα από τον Χουν Σεν.
Ένα πρώην στέλεχος των Ερυθρών Χμερ, που διέφυγε στο αντίπαλο Βιετνάμ στα τέλη της δεκαετίας του 1970, μέχρι που επέστρεψε στην πατρίδα του δύο χρόνια αργότερα, μετά την εισβολή του ενιαίου πια Βιετνάμ και την πτώση του καθεστώτος του Πολ Ποτ.
Μόλις στα 26 χρόνια του, ο Χουν Σεν διορίστηκε αναπληρωτής πρωθυπουργός και ΥΠΕΞ της Καμπότζης, σε μια κυβέρνηση-«μαριονέτα».
Ανέλαβε πρωθυπουργός πριν από 38,5 χρόνια
Έκτοτε κυβερνά αδιάλειπτα με «σιδηρά πυγμή», ακόμη και με πραξικοπήματα.
Σήμερα, στα 71 του, είναι ο μακροβιότερος παγκοσμίως αρχηγός κυβέρνησης, ο οποίος δεν είναι ταυτόχρονα μονάρχης.
Πολλοί τον χαρακτηρίζουν «εκλεγμένο δικτάτορα».
Εδώ και χρόνια έχει εδραιώσει ένα προσωποπαγές καθεστώς.
Κυβερνά με μια κουστωδία συγγενών και πειθήνιων συνεργατών.
Στο μεσοδιάστημα η πολιτική διαφωνία έχει κατασταλεί, το ίδιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα: η αμφισβήτηση των αποτελεσμάτων των εκλογών του 2013, που πνίγηκε στο αίμα.
Από τα τέλη της δεκαετίας του ‘90 πάντως η Διεθνής Αμνηστία έχει καταγγείλει το καθεστώς της Πνομ Πεν για βασανιστήρια χιλιάδων πολιτικών κρατουμένων.
Νέτα-σκέτα ο Ντέιβιντ Ρόμπερτς, διευθυντής Νοτιοανατολικής Ασίας της οργάνωσης Humans Rights Watch, δηλώνει ότι την Καμπότζη κυβερνά ένας «αυταρχικός συνασπισμός, μέσω επιφανειακής δημοκρατίας».
Ως εκ τούτου δεν εξέπληξε κανέναν η έκβαση των βουλευτικών εκλογών στα τέλη Ιουλίου.
Το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα (CPP), το οποίο βρίσκεται στην εξουσία από το 1979, κέρδισε τις 120 από τις 125 έδρες, ουσιαστικά απουσία αντιπάλου.
Κωφεύοντας, δε, στις διεθνείς επικρίσεις για «ανελεύθερες και μη δίκαιες εκλογές», ο Χουν Σεν ανήγαγε το πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα σε έγκριση των σχεδίων του να παραδώσει τα «ηνία» της εξουσίας στον μεγαλύτερο γιο του.
Η πρωθυπουργία… πάει σόι
Έπειτα λοιπόν από κυριαρχία σχεδόν 40 ετών στην πολιτική σκηνή της χώρας, ο σχεδόν… ισόβιος ηγέτης της Καμπότζης αποφάσισε και ανακοίνωσε -σε διάγγελμα μόλις τρεις ημέρες μετά τις εκλογές- τον διορισμό του 45χρονου Χουν Μανέ στην πρωθυπουργία, τυπικά από τον βασιλιά, στις 10 αυτού του μήνα.
Για τα μάτια του κόσμου, η ανάθεση καθηκόντων θα επικυρωθεί από το κοινοβούλιο με ψηφοφορία που θα διεξαχθεί στις 22 Αυγούστου.
Η περίπτωση του γιου-διαδόχου προκαλεί ωστόσο διάφορα ερωτήματα. Τουλάχιστον εκ πρώτης όψεως.
Πρώτον και κύριον, ο Χουν Μανέ είναι απόφοιτος της Στρατιωτικής Ακαδημίας των ΗΠΑ στο Γουέστ Πόιντ.
Έκανε επίσης μεταπτυχιακές σπουδές στα οικονομικά στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και διδακτορικό, στο ίδιο αντικείμενο, από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ στην Αγγλία.
Το γεγονός ότι είναι δυτικοτραφής δεν φάνηκε πάντως να επηρεάζει μέχρι στιγμής το έργο και την πορεία του. Κάθε άλλο…
Κατ’ εντολήν του «μπαμπά» έγινε τετράστερος στρατηγός, αναπληρωτής αρχιστράτηγος των Βασιλικών Ενόπλων Δυνάμεων της Καμπότζης και διοικητής του στρατού της χώρας.
Παραιτήθηκε από το κρίσιμο πόστο πρόσφατα, για να αναλάβει κεντρικό ρόλο στην προεκλογική εκστρατεία του κυβερνώντος κόμματος.
Πρώτη φορά υποψήφιος βουλευτής, κέρδισε… «αέρα» μια έδρα στην πρωτεύουσα Πνομ Πενχ: πάλαι ποτέ προπύργιο της αντιπολίτευσης, η οποία υφίσταται συστημική δίωξη και φίμωση.
Άριστος κατά τα λοιπά γνώστης της αγγλικής, πιο εξωστρεφής και πιο διπλωματικός -όπως αναφέρεται- από τον πατέρα του, ο Χουν Μανέ έκανε πρόβες στο πρωθυπουργικό «κοστούμι» τα τελευταία χρόνια.
Ήταν όλο και πιο ενεργός σε κυβερνητικές συσκέψεις και σε συναντήσεις με ξένους ηγέτες.
Το 2020 συμμετείχε στις συνομιλίες με τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ της Κίνας: χώρας που αποτελεί τον μεγαλύτερο ξένο επενδυτή στη Καμπότζη.
Πέρυσι, ο Χουν Μανέ συναντήθηκε με τον Ιάπωνα πρωθυπουργό Κισίντα.
Οι επαφές του παραμένουν πάντως περιορισμένες με την πολιτική ηγεσία των ΗΠΑ.
Υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις, δε, ότι η δυτική εκπαίδευσή του θα επηρεάσει εφεξής την πολιτική του.
Λεπτές ισορροπίες
Σύμφωνα με τον ελεγχόμενο από το καθεστώς εγχώριο Τύπο, ο ρόλος του Χουν Μανέ ήταν προεκλογικά καίριος για να «βελτιωθεί η εικόνα» του Λαϊκού Κόμματος Καμπότζης στο εξωτερικό.
Ο ίδιος δεν έχει πει το παραμικρό για το όραμα που έχει ως νέος πρωθυπουργός της Καμπότζης.
Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι θα μπορούσε να επιδιώξει βελτίωση των σχέσεων με τη Δύση, οι οποίες έχουν επιδεινωθεί ειδικά την τελευταία πενταετία.
Καίριο ερώτημα παραμένει εάν θα έχει οποιοδήποτε βαθμό ανεξαρτησίας από τον πατέρα του στη διακυβέρνηση της χώρας.
Δρομολογούνται φαινομενικά ριζικές αλλαγές σε πρόσωπα στην κυβέρνηση, καθώς ηλικιωμένοι μεγαλόσχημοι του Λαϊκού Κόμματος ανοίγουν το δρόμο σε νέα στελέχη.
Πρόκειται ωστόσο κυρίως για απογόνους τους ή συγγενικά τους πρόσωπα.
Στην ουσία, η ελίτ του CPP παραμένει εδραιωμένη, διατηρώντας προνόμια και μερίδιο στα «λάφυρα» της εξουσίας.
Πολιτικά παρών θα παραμείνει άλλωστε, στα 71 του, και ο απερχόμενος πρωθυπουργός Χουν Σεν.
Διατηρεί μάλιστα την προεδρία του κυβερνώντος κόμματος.
Θέση, από την οποία θα υπαγορεύει την πολιτική γραμμή και κομβικούς διορισμούς.
Σε αυτό το φόντο, αμέσως μετά τις τελευταίες εκλογές, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν νέες κυρώσεις κατά της Καμπότζης, σταματώντας μεταξύ άλλων προγράμματα ξένης βοήθειας στη χώρα.
Ως ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της δείχνουν πάντως να κρατούν προς το παρόν στάση αναμονής, στο φόντο των πληροφοριών για μυστική συμφωνία της Πνομ Πενχ με το Πεκίνο.
Στο επίκεντρο είναι η χρήση από τα κινεζικά στρατεύματα ναυτικής βάσης στα νοτιοδυτικά της Καμπότζης, σε μια περίοδο που η γεωπολιτική ένταση στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού χτυπά τακτικά «κόκκινο».
