Δυσαρέσκεια στην ΕΕ για τη Γερμανία και τη στάση της Κομισιόν όσον αφορά το φυσικό αέριο – Συμφωνία για τα μέτρα όσον αφορά την ηλεκτρική ενέργεια
Διχασμένη παραμένει η Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά τις νέες κυρώσεις στη Ρωσία. Με τον ενεργειακό στραγγαλισμό της Ευρώπης να είναι σε πλήρη εξέλιξη και τον πληθωρισμό στα ύψη, η Κομισιόν αδυνατεί να βρει μια λύση ώστε να αντιμετωπίσει την ενεργειακή λύση.
«Δεν υπάρχει συμφωνία μεταξύ των χωρών σχετικά με το πλαφόν στην τιμή ρωσικού φυσικού αερίου» δήλωσε -μετά τη συνεδρίαση των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ- η αρμόδια επιτρόπος της Κομισιόν, Kadri Simson, μεταθέτοντας οποιαδήποτε απόφαση σε επόμενη συνεδρίαση. «Με βάση τη σημερινή συνάντηση, θα συνεργαστούμε με τις χώρες για την ανάπτυξη λύσεων στο πρόβλημα της αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου» είπε η Simson και υποστήριξε ότι «ένα ευρύ ανώτατο όριο τιμών χονδρικής πώλησης φυσικού αερίου θα έθετε σε κίνδυνο την ασφάλεια του εφοδιασμού».
Η Κομισιόν υπακούει στη Γερμανία
Κατώτερη των περιστάσεων η Κομισιόν ακολουθεί τις οδηγίες της Γερμανίας και επιμένει στην επιβολή πλαφόν μόνο στο ρωσικό αέριο, τη στιγμή που η Ρωσία έχει ήδη προειδοποιήσει ότι σε αυτή την περίπτωση θα επιβάλει ολικό embargo στην ΕΕ. Σημειωτέον ότι ο αγωγός Nord Stream είναι νεκρός καθώς αφενός η Ρωσία είχε κλείσει τη στρόφιγγα ως αντίποινα στις κυρώσεις και αφετέρου είναι αμφίβολη η επαναλειτουργία μετά τις ρωγμές που έχει υποστεί.
Το κλίμα στη συνεδρίαση των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ ήταν τεταμένο, καθώς από τη μία πλευρά η Κομισιόν επιμένει στην επιβολή πλαφόν στο ρωσικό αέριο -ακολουθώντας τις… υποδείξεις της Γερμανίας– και από την άλλη πλευρά τα κράτη μέλη επιμένουν στην επιβολή πλαφόν στο σύνολο του φυσικού αερίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι το σενάριο του πλαφόν στο ρωσικό αέριο έχει απορριφθεί από τα κράτη μέλη και σε προηγούμενη συνεδρίαση των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ. Τα 15 κράτη (ανάμεσα στα οποία και η Ελλάδα) που υπέγραψαν τη σχετική επιστολή προς την Επίτροπο Ενέργειας, Kadri Simson, στηρίζοντας το πλαφόν, αναμένεται να επιμείνουν για μία πρόταση της Κομισιόν προς αυτή την κατεύθυνση.
Άτυπη συνάντηση πριν τη Σύνοδο
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, πριν την έναρξη της συνεδρίασης οι υπουργοί Ενέργειας της Ελλάδας, του Βελγίου, της Πολωνίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Γερμανίας, της Ολλανδίας και της Γαλλίας είχαν άτυπη συνάντηση σε μία προσπάθεια να γεφυρωθούν οι διαφορές.
Η Γερμανία, η Ολλανδία και η Δανία έχουν αντιταχθεί σε ένα πλαφόν στο φυσικό αέριο, διότι, όπως ισχυρίζονται, θα αποτελούσε κίνδυνο για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και τις προοπτικές της ΕΕ να προσελκύσει εισαγωγές φυσικού αερίου για τον χειμώνα.
Στον αντίποδα, η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στις χώρες που επιμένει σε ένα πλαφόν σε όλο το φυσικό αέριο.
Σε κάθε περίπτωση, οι διαβουλεύσεις για το πλαφόν αναμένεται να συνεχιστούν σε συνάντηση των αρχηγών των εθνικών κυβερνήσεων στην Πράγα στις 7 Οκτωβρίου.
Το βλέμμα σε Ελλάδα και Κύπρο
Εν τω μεταξύ σύμφωνα με πληροφορίες του Politico, εντός της ημέρας οι πρεσβευτές της ΕΕ θα συναντηθούν για να συζητήσουν τον τελευταίο γύρο κυρώσεων που πρότεινε η Κομισιόν. «Αν και δεν αναμένονται σημαντικές δυσκολίες, αναμένεται λεπτομερής τεχνική συζήτηση σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας του προτεινόμενου ανώτατου ορίου τιμών πετρελαίου.
Όλα τα μάτια θα είναι στραμμένα στην Ελλάδα και την Κύπρο για τυχόν αντιδράσεις στα σχέδια απαγόρευσης των ναυτιλιακών και ασφαλιστικών εταιρειών να μεταφέρουν ή να ασφαλίζουν ρωσικό πετρέλαιο» αναφέρεται στο δημοσίευμα. Σύμφωνα με παλιότερο δημοσίευμα του Politico, «έχει συμφωνηθεί μια δοκιμαστική λύση βάσει της οποίας η Ελλάδα, η Κύπρος και η Μάλτα θα “αποζημιωθούν”».
Σύμφωνα ίδιες πληροφορίες, η ΕΕ θα «θυσιάσει» κάποιες κυρώσεις σε άλλα προϊόντα, καταργώντας ουσιαστικά την απαγόρευση αποστολής ρωσικών λιπασμάτων, τσιμέντου και άλλων προϊόντων. «Είναι δούναι και λαβείν» είχε επισημάνει ένας αξιωματούχος μιλώντας στο Politico.
Οι νέες προτάσεις της Κομισιόν
Το πακέτο κυρώσεων που εισηγείται η πρόεδρος της Κομισιόν περιλαμβάνει:
- Νέες απαγορεύσεις σε εισαγωγές που αναμένεται να στερήσουν 7 δισ. ευρώ από τη ρωσική οικονομία.
- Περαιτέρω απαγορεύσεις για προϊόντα που μπορούν να εξαχθούν προς τη Ρωσία, ιδίως τεχνολογία και χημικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην πολεμική της επιχείρηση
«Η Ρωσία δεν πρέπει να επωφελείται από την ευρωπαϊκή ικανότητα και εμπειρογνωμοσύνη» είχε επισημάνει η πρόεδρος της Κομισιόν, Ursula von der Leyen, παρουσιάζοντας το νέο πακέτο μέτρων. Γι’ αυτό, η Κομισιόν προτείνει:
- Επιπλέον απαγορεύσεις στην παροχή υπηρεσιών από την ΕΕ στη Ρωσία
- απαγόρευση σε Ευρωπαίους πολίτες να κατέχουν θέσεις εξουσίας σε κρατικές ρωσικές εταιρείες.
- νομική βάση για την επιβολή πλαφόν στην τιμή, όπως συμφωνήθηκε στους G7, σε ότι αφορά το ρωσικό πετρέλαιο (για το οποίο υπάρχει ήδη συμφωνία για απαγόρευση εισαγωγής δια θαλάσσης).
- Λίστα που θα περιλαμβάνει ιδιώτες, οι οποίοι παρακάμπτουν τις κυρώσεις π.χ. αγοράζουν προϊόντα από την Ευρώπη, τα διαθέτουν σε τρίτη χώρα και από εκεί τα εξάγουν στην Ρωσία.
H συμφωνία για την ηλεκτρική ενέργεια
Πάντως, οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ κατέληξαν σε συμφωνία όσον αφορά την ηλεκτρική ενέργεια, ενώ η επίσημη υιοθέτηση της πρότασης θα ολοκληρωθεί με γραπτή διαδικασία πιθανότατα έως το τέλος της ερχόμενης εβδομάδας. Πιο αναλυτικά, η πρόταση περιλαμβάνει:
- μέτρα για τη μείωση της ζήτησης της ηλεκτρικής ενέργειας κατά τις ώρες αιχμής. Η αρχική πρόταση της Επιτροπής αφορούσε έναν εθελοντικό στόχο μείωσης της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας κατά 10% και έναν υποχρεωτικό στόχο μείωσης 5% για την κατανάλωση κατά τις ώρες αιχμής.
- μέτρα για την είσπραξη των πλεονασματικών εσόδων από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η πρόταση προβλέπει πλαφόν στα έσοδα των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, πυρηνικά και λιγνίτη στα 180 ευρώ/MWh.
- την εισφορά αλληλεγγύης από τα υπερκέρδη των επιχειρήσεων ορυκτών καυσίμων, τα οποία θα ανακατευθυνθούν προς την στήριξη καταναλωτών και επιχειρήσεων. Η εισφορά θα υπολογίζεται επί των φορολογητέων κερδών, όπως καθορίζονται από τους εθνικούς φορολογικούς κανόνες για το οικονομικό έτος που αρχίζει το 2022 ή/και το 2023, τα οποία υπερβαίνουν αύξηση του 20% των μέσων ετήσιων φορολογητέων κερδών από το 2018.
Τα μέτρα είναι προσωρινά και θα ισχύουν από την 1η Δεκεμβρίου 2022 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023. Οι στόχοι μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας θα ισχύουν έως τις 31 Μαρτίου 2023. Το υποχρεωτικό ανώτατο όριο των εσόδων από την αγορά θα ισχύει έως τις 30 Ιουνίου 2023. Τα κράτη μέλη εισήγαγαν ειδικές εξαιρέσεις για την Κύπρο και τη Μάλτα.