Brexit: Μεγάλη αναταραχή, “παιζόμενη” η κατάσταση

Του ΠΑΝΟΥ ΠΕΤΡΟΥ *   
Πέρα από τον διεθνή αντίκτυπο του Brexit, το πώς πρέπει να το εκλάβει η διεθνής Αριστερά και το τι θα σημαίνει για την ΕΕ και το διεθνή ιμπεριαλισμό, δεν πρέπει να υποτιμηθούν οι συνέπειές του στην ίδια τη Βρετανία.
Έχουν γρα­φτεί πολλά και έχουν κυ­κλο­φο­ρή­σει άφθο­νες δη­μο­σκο­πι­κές έρευ­νες, που συχνά η μία επι­χει­ρεί να αναι­ρέ­σει την άλλη, ανά­λο­γα το μή­νυ­μα που θέλει να πε­ρά­σει: Είτε πως το Brexit ήταν μια «λαϊκή εξέ­γερ­ση κατά των ελίτ» είτε πως ήταν ένα «εθνι­κι­στι­κό ξέ­σπα­σμα ρα­τσι­σμού». Δεν έχου­με εδώ το χώρο να ανα­λύ­σου­με όλα τα ευ­ρή­μα­τα, αλλά αυτό που μπο­ρεί κα­νείς να πει με βε­βαιό­τη­τα είναι πως η ψήφος (τόσο υπέρ της πα­ρα­μο­νής όσο και υπέρ της εξό­δου) ήταν βαθιά αντι­φα­τι­κή (όπως και οι συ­νει­δή­σεις των πε­ρισ­σό­τε­ρων αν­θρώ­πων).
Εί­χα­με επι­ση­μά­νει και προ­ε­κλο­γι­κά, πως και στα δύο στρα­τό­πε­δα ηγού­νται αντι­δρα­στι­κές δυ­νά­μεις(με την Αρι­στε­ρά τόσο του αντι­ρα­τσι­στι­κού «μέ­νου­με» όσο και του φι­λερ­γα­τι­κού «φεύ­γου­με» να είναι στο πε­ρι­θώ­ριο) και αυτό είναι το με­γα­λύ­τε­ρο πρό­βλη­μα στο πο­λι­τι­κό τοπίο μετά το δη­μο­ψή­φι­σμα: Αυτό θα ίσχυε όποια πλευ­ρά κι αν επι­κρα­τού­σε.
ΛΑΪΚΗ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΦΑΤΙΚΗ ΨΗΦΟΣ  
Η νίκη του Brexit πράγ­μα­τι κα­θο­ρί­στη­κε από την λαϊκή ψήφο. Την πλά­στιγ­γα έγει­ραν οι κά­τοι­κοι τωνρη­μαγ­μέ­νων μετά από δε­κα­ε­τί­ες νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού πε­ριο­χών. Οι ερ­γα­ζό­με­νοι στις υπη­ρε­σί­ες δι­χά­στη­καν, ενώ τα 2/3 των ει­δι­κευ­μέ­νων χει­ρω­να­κτών, των ανει­δί­κευ­των, των συ­ντα­ξιού­χων, των ανέρ­γων, όσων ζουν από το κρά­τος πρό­νοιας ψή­φι­σαν Έξοδο. Το μέσο ει­σό­δη­μα των πε­ριο­χών που ψή­φι­σαν έξοδο είναι κα­τώ­τε­ρο των πε­ριο­χών που ψή­φι­σαν πα­ρα­μο­νή.
Αυτή τη διά­στα­ση ανα­γνώ­ρι­σαν η βου­λευ­τής των Ερ­γα­τι­κών Νταϊ­άν Άμποτ («μια κραυ­γή ανυ­πα­κο­ής ενά­ντια στην ελίτ του Γου­έ­στμιν­στερ»), ο Τζέ­ρε­μι Κόρ­μπιν («εκα­τομ­μύ­ρια άν­θρω­ποι αι­σθά­νο­νται απο­κλει­σμέ­νοι από ένα πο­λι­τι­κό και οι­κο­νο­μι­κό σύ­στη­μα που τους απο­γο­ή­τευ­σε»), αλλά και ερ­γο­δο­τι­κά στε­λέ­χη («το εκλο­γι­κό σώμα κου­ρά­στη­κε να ακού­ει την ελίτ να του λέει πώς πρέ­πει να ψη­φί­σει», «είναι μια μα­ζι­κή απόρ­ρι­ψη των από­ψε­ων των οι­κο­νο­μι­κών-επι­χει­ρη­μα­τι­κών ελίτ από το εκλο­γι­κό σώμα»).
Να προ­σθέ­σου­με μια πα­ρά­με­τρο: Η οργή δεν πή­γαι­νε υπο­χρε­ω­τι­κά στις Βρυ­ξέλ­λες (που ποτέ δεν έγι­ναν αντι­λη­πτές ως «κέ­ντρο επι­βο­λής της λι­τό­τη­τας» στη Βρε­τα­νία, σε αντί­θε­ση με τον ευ­ρω­παϊ­κό Νότο): Ο Κά­με­ρον έκανε το δη­μο­ψή­φι­σμα «ψήφο εμπι­στο­σύ­νης» στον εαυτό του, και δεν αμ­φι­βάλ­λου­με ότι ήταν πολ­λοί αυτοί που ψή­φι­σαν ενα­ντί­ον του. Όλοι αυτοί οι άν­θρω­ποι θα ήταν εγκλη­μα­τι­κό να «χα­ρι­στούν» με ευ­κο­λία στην ακρο­δε­ξιά. Υπήρ­ξαν άλ­λω­στε πε­ριο­χές όπου οι «λευ­κοί Βρε­τα­νοί» είναι μειο­ψη­φία και -σε συν­θή­κες υψη­λής συμ­με­το­χής- επι­κρά­τη­σε το Brexit.
Ταυ­τό­χρο­να όμως, κα­νείς δεν μπο­ρεί να «κα­θα­γιά­σει» την ψήφο υπέρ της εξό­δου. Μαζί με τα «αντι-ελίτ» αι­σθή­μα­τα, συ­νυ­πήρ­ξαν και ρα­τσι­στι­κά αντα­να­κλα­στι­κά, καθώς αυτά προ­ώ­θη­σαν με δρι­μύ­τη­τα οι ηγε­σί­ες του Brexit και καθώς αυτά ήδη καλ­λιερ­γού­νταν για χρό­νια στο Νησί: δεν είναι ανά­γκη να είναι ακρο­δε­ξιοί ρα­τσι­στές οπα­δοί του UKIP οι ρη­μαγ­μέ­νοι από την κρίση, όταν ακούν ακόμα και από τα συν­δι­κά­τα τους ότι «οι με­τα­νά­στες μας παίρ­νουν τις δου­λειές και ρί­χνουν τα με­ρο­κά­μα­τα». Η επι­θυ­μία για «εθνι­κή ανα­δί­πλω­ση» και η ξε­νο­φο­βία σί­γου­ρα έπαι­ξαν ση­μα­ντι­κό­τε­ρο ρόλο στους ψη­φο­φό­ρους του Brexit από ό,τι σε εκεί­νους του Bremain. Αξί­ζει ωστό­σο να ση­μειω­θεί πως και η κα­μπά­νια της Πα­ρα­μο­νής δεν υστέ­ρη­σε σε ρα­τσι­στι­κές κο­ρώ­νες.
Η σύν­θε­τη αλή­θεια απο­τυ­πώ­νε­ται από ένα εύ­ρη­μα: το 81% όσων πί­στευαν ότι «η πο­λυ­πο­λι­τι­σμι­κό­τη­τα είναι κακό» ψή­φι­σαν Έξοδο. Αλλά την ίδια ώρα αυτό δια­βά­ζε­ται και αλ­λιώς: μόλις το 14% όσων ψή­φι­σαν Έξοδο θε­ω­ρούν «την πο­λυ­πο­λι­τι­σμι­κό­τη­τα κακό». Ο κα­θέ­νας μπο­ρεί να επι­λέ­ξει όποια πλευ­ρά της έρευ­νας θέλει για να αι­σθαν­θεί δι­καιω­μέ­νος για το «χα­ρα­κτή­ρα της ψήφου».
Γι’ αυτό το λόγο, ισχύ­ει και το αντί­στρο­φο: Αν δεν επι­τρέ­πε­ται να χα­ρι­στούν 17 εκα­τομ­μύ­ρια άν­θρω­ποι στην ακρο­δε­ξιά, δεν γί­νε­ται και να χα­ρι­στούν 16 εκα­τομ­μύ­ρια άν­θρω­ποι στα «βο­λε­μέ­να νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρα ευ­ρω­λι­γού­ρια». Το κοινό της «Πα­ρα­μο­νής» δεν ταυ­τί­ζε­ται από­λυ­τα με το ελ­λη­νι­κό «Μέ­νου­με Ευ­ρώ­πη»: Έχει μέσα και αντι­ρα­τσι­στές αγω­νι­στές που απε­χθά­νο­νται τον Φά­ρατζ, και τα 2/3 της (κα­τε­ξο­χήν λαϊ­κής) εκλο­γι­κής βάσης των Ερ­γα­τι­κών, την πλειο­ψη­φία της νε­ο­λαί­ας (που δεν είναι όλοι «γκόλ­ντεν μπόις», μάλ­λον το αντί­θε­το), των μαύ­ρων, των μου­σουλ­μά­νων, των Ασια­τών.
Το βρε­τα­νι­κό δη­μο­ψή­φι­σμα δεν ήταν σαν το ελ­λη­νι­κό: Διαί­ρε­σε τη Δεξιά, την κε­ντρο­α­ρι­στε­ρά, τηνΑρι­στε­ρά, αλλά και όλες τις κοι­νω­νι­κές τά­ξεις. Εδώ αξί­ζει να ση­μειω­θεί πως αν και η πλειο­ψη­φία των ερ­γα­τών που πήγαν να ψη­φί­σουν στή­ρι­ξε την Έξοδο, ταυ­τό­χρο­να η αποχή ήταν μα­ζι­κό­τε­ρη στην ερ­γα­τι­κή τάξη.
ΟΙ ΑΜΕΣΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ: Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ  
Για όλους αυ­τούς τους λό­γους, κάθε «εύ­κο­λη» ανά­λυ­ση των συ­νε­πειών του δη­μο­ψη­φί­σμα­τος είναι πρό­ω­ρη. Ο αντί­κτυ­πός του στην ίδια τη Βρε­τα­νία, θα κρι­θεί από τις ίδιες τις πο­λι­τι­κές εξε­λί­ξεις. Και αυτό είναι πεδίο μάχης.
Κα­ταρ­χήν, άνοι­ξε ένα πεδίο μάχης. Όσοι «αρι­στε­ροί ευ­ρω­παϊ­στές» έσπευ­σαν να μι­λή­σουν για «μαύρη μέρα για τη Βρε­τα­νία», ξε­χνά­νε βο­λι­κά πως αν σή­με­ρα το απο­τέ­λε­σμα «ερ­μη­νεύ­ουν» οι ακρο­δε­ξιοί του Φά­ρατζ και οι ευ­ρω­σκε­πτι­κι­στές Τό­ρη­δες, σε πε­ρί­πτω­ση νίκης της «Πα­ρα­μο­νής» το απο­τέ­λε­σμα θα «ερ­μή­νευε» ο Κά­με­ρον που θα εφάρ­μο­ζε την άθλια, νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη, ρα­τσι­στι­κή συμ­φω­νία που είχε πε­τύ­χει με την Κο­μι­σιόν, ως «νι­κη­τής ηγέ­της». Αντί γι’ αυτό, σή­με­ρα έχου­με μια πο­λι­τι­κή κρίση.
Έχουν δίκιο σύ­ντρο­φοι που κα­λω­σο­ρί­ζουν το Brexit, ισχυ­ρι­ζό­με­νοι πως «χωρίς ανα­τα­ρα­χή, δεν γί­νε­ται κοι­νω­νι­κή αλ­λα­γή». Ωστό­σο, δεν ισχύ­ει αυ­τό­μα­τα το «με­γά­λη ανα­τα­ρα­χή, υπέ­ρο­χη κα­τά­στα­ση». Η ανα­τα­ρα­χή είναι με­γά­λη, αλλά η κα­τά­στα­ση θα κρι­θεί από τον υπο­κει­με­νι­κό πα­ρά­γο­ντα. Αλ­λιώς, όπως γρά­ψα­με και πριν το δη­μο­ψή­φι­σμα αλλά και την επο­μέ­νη του, ο αντί­πα­λος μπο­ρεί εύ­κο­λα να χρη­σι­μο­ποι­ή­σει την «ανα­τα­ρα­χή» προς όφε­λός του:
Είτε πρό­κει­ται για την ακρο­δε­ξιά, που επι­χει­ρεί να εμ­φα­νι­στεί «ηγε­μο­νι­κή» μετά τη νίκη του Brexit, είτε πρό­κει­ται για τη Δεξιά και την αστι­κή τάξη, που «σκού­ζο­ντας» για την επερ­χό­με­νη «οι­κο­νο­μι­κή κα­τα­στρο­φή» στρώ­νει το δρόμο είτε σε μια βε­λού­δι­νη ακύ­ρω­ση της από­φα­σης του βρε­τα­νι­κού λαού είτε σε μια «εθνι­κά πε­ρή­φα­νη» σκλη­ρή λι­τό­τη­τα στο όνομα της «δια­χεί­ρι­σης των συ­νε­πειών της εξό­δου από την ΕΕ».
ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΑΡΟΝ, ΞΕΡΟΥΜΕ ΟΤΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΔΩ  
Οι Τό­ρη­δες, για άλλη μια φορά στην ιστο­ρία τους, σπα­ράσ­σο­νται γύρω από το ζή­τη­μα της ΕΕ. Αλλά αυτή τη φορά (με το προη­γού­με­νο ενός δη­μο­ψη­φί­σμα­τος όπου βρέ­θη­καν σε αντί­πα­λα στρα­τό­πε­δα), το πράγ­μα είναι σο­βα­ρό­τε­ρο. Ο Κά­με­ρον, που ορ­γά­νω­σε το δη­μο­ψή­φι­σμα με στόχο να «λήξει η συ­ζή­τη­ση» στο κόμμα του, είναι ητ­τη­μέ­νος. Μέχρι τον Οκτώ­βρη (εκλο­γή νέας ηγε­σί­ας) θα είναι ένας «πρω­θυ­πουρ­γός–ζό­μπι», και αυτό είναι μια καλή αρχή. Στο κόμμα του έχουν βγει πολλά μα­χαί­ρια (όπως η πι­σώ­πλα­τη μα­χαι­ριά του ευ­ρω­σκε­πτι­κι­στή Γκό­ουβ στον Μπό­ρις Τζόν­σον, που ενώ πεί­στη­κε να βγει μπρο­στά ως «ηγέ­της» της κα­μπά­νιας για Brexit, έπεσε θύμα μιας συ­νω­μο­σί­ας που τον «άδεια­σε» εσω­κομ­μα­τι­κά και τον εξώ­θη­σε εκτός διεκ­δί­κη­σης της ηγε­σί­ας του κόμ­μα­τος, αφή­νο­ντας το πεδίο ελεύ­θε­ρο στον Γκό­ουβ να κα­τέ­βει εκεί­νος). Απέ­να­ντί στον Γκό­ουβ, ισχυ­ρό­τε­ρη θε­ω­ρεί­ται η Τε­ρέ­ζα Μέι, υπο­στη­ρί­κτρια της ΕΕ, που κατά την εκλο­γι­κή κα­μπά­νια δεν εκτέ­θη­κε ανοι­χτά ενά­ντια στην ευ­ρω­σκε­πτι­κι­στι­κή πτέ­ρυ­γα του κόμ­μα­τος. Είναι η υπο­ψή­φια που αντα­να­κλά κα­λύ­τε­ρα τα μι­σό­λο­γα των ευ­ρω­σκε­πτι­κι­στών την επό­με­νη της νίκης τους (για «βε­λού­δι­νο δια­ζύ­γιο» ή/και δια­τή­ρη­ση ει­δι­κής σχέ­σης με την ΕΕ).
Αν το ένα σκέ­λος της «άτα­κτης υπο­χώ­ρη­σης» των αντι-ΕΕ δε­ξιών είναι στους Τό­ρη­δες και το πόσο σο­βα­ρά εν­νο­ού­σαν τε­λι­κά την απο­χώ­ρη­ση, η άλλη απο­κά­λυ­ψη αφορά τον Φά­ραντζ, που μετά τη νίκη υπο­χρε­ώ­νε­ται να απο­κα­λύ­ψει το πραγ­μα­τι­κό του πρό­σω­πο: ενώ επι­μέ­νει στις ατα­ξι­κές, εθνι­κι­στι­κές αο­ρι­στί­ες περί «εθνι­κής κυ­ριαρ­χί­ας», δή­λω­σε γρή­γο­ρα πως η υπό­σχε­ση να ανα­κα­τευ­θυν­θούν τα λεφτά που στέλ­νο­νταν στον ευ­ρω­παϊ­κό προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό προς το βρε­τα­νι­κό ΕΣΥ «ήταν προ­ε­κλο­γι­κό λάθος»… (ακο­λού­θη­σε η αι­νιγ­μα­τι­κή πα­ραί­τη­σή του, άλλο ένα «κρι­σια­κό» γε­γο­νός).
ΚΡΙΣΗ ΣΤΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ  
Η κρίση είναι εξί­σου σο­βα­ρή στους Ερ­γα­τι­κούς. Η μπλε­ρι­κή πτέ­ρυ­γα του κόμ­μα­τος ορ­γα­νώ­νει ανταρ­σία ενά­ντια στον Κόρ­μπιν. Το brexit είναι απλά η αφορ­μή: Εί­χα­με γρά­ψει από την επο­μέ­νη της νίκης του Κόρ­μπιν, ότι το κοι­νο­βου­λευ­τι­κό–κομ­μα­τι­κό απα­ράτ έψα­χνε την αφορ­μή να του επι­τε­θεί. Το κα­τη­γο­ρη­τή­ριο είναι γε­λοίο: Ενώ η γραμ­μή των μπλε­ρι­κών (άκρι­τος νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρος ευ­ρω­παϊ­σμός, ταύ­τι­ση με τον Κά­με­ρον) έχει μόλις ητ­τη­θεί, οι ίδιοι κα­ταγ­γέλ­λουν ως ένοχο τον… Κόρ­μπιν που «δεν ήταν αρ­κε­τά έν­θερ­μα φι­λο-ΕΕ». Συ­μπλη­ρώ­νουν πως ενό­ψει πι­θα­νών εκλο­γών, «ο Κόρ­μπιν είναι πολύ ρι­ζο­σπά­στης για να κερ­δί­σει». Η αλή­θεια είναι η αντί­θε­τη. Ο Κόρ­μπιν είναι ο μο­να­δι­κός που μπο­ρεί ακόμα να επι­κοι­νω­νή­σει και με το 1/3 της βάσης που επέ­λε­ξε Brexit και με σο­βα­ρό τμήμα των 2/3 που επέ­λε­ξανBremain, βάσει της δικής του «ευ­ρω-κρι­τι­κής» άπο­ψης. Αλλά αυτά δεν εν­δια­φέ­ρουν τους τα­λι­μπάν του σο­σιαλ­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού: Ο γκου­ρού τους, ο Τόνι Μπλερ, ήταν πολύ πιο ει­λι­κρι­νής όταν δή­λω­νε: «δεν θα ήθελα να κερ­δί­σω εκλο­γές με ένα πα­λιο­μο­δί­τι­κο αρι­στε­ρό πρό­γραμ­μα. Ακόμα κι αν αυτός ήταν ο δρό­μος προς τη νίκη, δεν θα τον ακο­λου­θού­σα».
Η ανταρ­σία των μπλε­ρι­κών έχει βάλει τους Ερ­γα­τι­κούς μπρο­στά σε μια κο­ρυ­φαία σύ­γκρου­ση: Βου­λευ­τές (η συ­ντρι­πτι­κή πλειο­νό­τη­τά τους κατά του Κόρ­μπιν) ενα­ντί­ον βάσης (η συ­ντρι­πτι­κή πλειο­νό­τη­τά της υπέρ του Κόρ­μπιν). Είναι έκ­φρα­ση μιας κρί­σης την οποία εί­χα­με επι­ση­μά­νει την επο­μέ­νη της νίκης Κόρ­μπιν (ένας αρι­στε­ρός με­ταρ­ρυθ­μι­στής επι­κε­φα­λής ενός δε­ξιού κόμ­μα­τος, στη­ρι­ζό­με­νος από μια ρι­ζο­σπα­στι­κή βάση). Είναι μια από­δει­ξη ότι ο «συμ­φι­λιω­τι­σμός» του Κόρ­μπιν (τμήμα του οποί­ου ήταν το σύρ­σι­μό του στην κα­μπά­νια υπέρ της ΕΕ) δεν απο­δί­δει.
Ενώ η Κ.Ο. εξε­γεί­ρε­ται ενα­ντί­ον του, ενώ όλα τα κε­ντρι­κά στε­λέ­χη τού ζη­τούν να πα­ραι­τη­θεί (μαζί με τον Κά­με­ρον), δε­κά­δες χι­λιά­δες απλά μέλη δια­δη­λώ­νουν σε κάθε πόλη της Αγ­γλί­ας ενά­ντια στο «πρα­ξι­κό­πη­μα». Οι μπλε­ρι­κοί, αφού προ­κά­λε­σαν την κρίση, αντι­λαμ­βά­νο­νται πως δεν έχουν υπο­ψή­φιοεπαρ­κή να κερ­δί­σει μια νέα εσω­κομ­μα­τι­κή εκλο­γι­κή ανα­μέ­τρη­ση (πέρα από την άνετη πλειο­ψη­φία που κέρ­δι­σε προ ολί­γων μηνών, το κλίμα απο­τυ­πώ­νουν και στα 60.000 νέα μέλη στους Ερ­γα­τι­κούς σε μία βδο­μά­δα, στην πλειο­νό­τη­τά τους για να στη­ρί­ξουν τον Κόρ­μπιν σε εν­δε­χό­με­νη μάχη), γι’ αυτό και ρί­χνουν όλη τους την πίεση στον Κόρ­μπιν να πα­ραι­τη­θεί ορι­στι­κά και να μη διεκ­δι­κή­σει επα­νε­κλο­γή. Όσο ο Κόρ­μπιν αρ­νεί­ται να πα­ρα­δώ­σει τα όπλα, κι όσο δεν συμ­βι­βά­ζε­ται, δεν απο­κλεί­ε­ται ακόμα και η διά­σπα­ση, με τους οπα­δούς του να κα­λούν για «ανά­κλη­ση» (προ­βλέ­πε­ται από το κα­τα­στα­τι­κό του κόμ­μα­τος) των βου­λευ­τών που συμ­με­τέ­χουν στην ανταρ­σία. Η έκ­βα­ση αυτής της μάχης (με πι­θα­νό το σε­νά­ριο ενός νέου «συμ­βι­βα­σμού» που θα δένει χει­ρο­πό­δα­ρα τον Κόρ­μπιν) θα είναι κρί­σι­μη για την επό­με­νη μέρα στη Βρε­τα­νία.
ΣΚΩΤΙΑ – ΙΡΛΑΝΔΙΑ  
Την ει­κό­να κρί­σης συ­μπλη­ρώ­νει η κα­τά­στα­ση σε Σκω­τία και Ιρ­λαν­δία. Το SNP διεκ­δι­κεί νέο δη­μο­ψή­φι­σμα ανε­ξαρ­τη­το­ποί­η­σης (επι­κα­λού­με­νο τη νίκη της Πα­ρα­μο­νής στη Σκω­τία), ενώ το Σιν Φέιν διεκ­δι­κεί δη­μο­ψή­φι­σμα επα­νέ­νω­σης της Ιρ­λαν­δί­ας (επι­κα­λού­με­νο τη νίκη της Πα­ρα­μο­νής στη Βό­ρειο Ιρ­λαν­δία). Είναι δείγ­μα του πόσο σύν­θε­τη είναι η κα­τά­στα­ση: Κι­νή­μα­τα «εθνι­κής ανε­ξαρ­τη­σί­ας» να επι­κα­λού­νται τη συ­νέ­χεια της σχέ­σης με την… ΕΕ για να κερ­δί­σουν τους στό­χους τους και να χτυ­πή­σουν αυτόν που θε­ω­ρούν πραγ­μα­τι­κό εχθρό, το Λον­δί­νο. Είναι επί­σης δείγ­μα των ορίων μιας «εθνι­κής στρα­τη­γι­κής»: Η «απε­λευ­θέ­ρω­ση από το Λον­δί­νο» να ταυ­τί­ζε­ται (έστω και για τα­κτι­κούς λό­γους) με την πρόσ­δε­ση στο «άρμα των Βρυ­ξελ­λών». Όπως και να χει, η προ­ο­πτι­κή διά­λυ­σης του ιμπε­ρια­λι­στι­κού κα­τα­σκευά­σμα­τος του «Ηνω­μέ­νου Βα­σι­λεί­ου» είναι ένα ακόμα υλικό στο «εκρη­κτι­κό» μίγμα κλυ­δω­νι­σμών του ιμπε­ρια­λι­σμού.
Η ΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΟ ”ΝΟΗΜΑ” ΤΗΣ ΨΗΦΟΥ
Εν τω με­τα­ξύ, τα χει­ρό­τε­ρα στοι­χεία και των δύο στρα­το­πέ­δων, επι­χει­ρούν να επι­βά­λουν το στίγ­μα τους. Οι δια­δη­λώ­σεις υπέρ της ΕΕ και οι κι­νή­σεις αμ­φι­σβή­τη­σης του απο­τε­λέ­σμα­τος δια­κρί­νο­νται από μια ελι­τι­στι­κή λο­γι­κή ενά­ντια στους «φτω­χούς που ψη­φί­ζουν λάθος». Την ίδια ώρα, οι ακρο­δε­ξιοί αι­σθά­νο­νται αρ­κε­τά ισχυ­ροί για να πολ­λα­πλα­σιά­σουν τις ρα­τσι­στι­κές επι­θέ­σεις τις τε­λευ­ταί­ες μέρες.
Απέ­να­ντι σε αυτά θα έχει να πα­λέ­ψει το ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα στη Βρε­τα­νία. Η «επό­με­νη μέρα» πρέ­πει να βρει τα συν­δι­κά­τα και τα κι­νή­μα­τα να πα­λεύ­ουν υπέρ των ερ­γα­τι­κών δι­καιω­μά­των και ενά­ντια στο ρα­τσι­σμό. Μια πάλη που μπο­ρεί να ενώ­σει «τα κα­λύ­τε­ρα παι­διά» και στις δύο πλευ­ρές του δη­μο­ψη­φί­σμα­τος. Τη μόνη πάλη που μπο­ρεί να υπερ­βεί τη ζο­φε­ρή, αντι­δρα­στι­κή συ­ζή­τη­ση που άνοι­ξαν και οι δύο πλευ­ρές του δη­μο­ψη­φί­σμα­τος. Αντι­φα­σι­στι­κές δια­δη­λώ­σεις σε διά­φο­ρες πό­λεις ενώ­νουν τους αντι­ρα­τσι­στές. Απερ­γί­ες όπως των εκ­παι­δευ­τι­κών δεί­χνουν το δρόμο. Στις 16 Ιούλη, αντι­ρα­τσι­στι­κές ορ­γα­νώ­σεις και ορ­γα­νώ­σεις κατά τη λι­τό­τη­τας ορ­γα­νώ­νουν δια­δή­λω­ση στο Λον­δί­νο. Αυτές οι μάχες, για τα «τα­πει­νά» ερ­γα­τι­κά αι­τή­μα­τα, για τα «δευ­τε­ρεύ­ο­ντα» θέ­μα­τα των με­τα­να­στών, θα κρί­νουν και την επό­με­νη μέρα του «exit», μια αλή­θεια που δεν πρέ­πει να ξεχνά ποτέ η Αρι­στε­ρά.
Όπως είπε και ο Ίμον Μακάν, μαρ­ξι­στής, ιστο­ρι­κό στέ­λε­χος της Αρι­στε­ράς στην Ιρ­λαν­δία, βου­λευ­τής πλέον, «δεν υπάρ­χει ανα­πό­φευ­κτη έκ­βα­ση… Επα­να­λαμ­βά­νου­με το σύν­θη­μα που εί­χα­με καιστη διάρ­κεια του δη­μο­ψη­φί­σμα­τος: Μέσα ή έξω, ο αγώ­νας συ­νε­χί­ζε­ται».