Η ανακοίνωση του Ρώσου προέδρου Πούτιν τον περασμένο Αύγουστο ότι η Ρωσία δημιούργησε το πρώτο εμβόλιο για τον κορονοϊό και έδωσε άδεια για χρήση πριν τις δοκιμές ασφαλείας προκάλεσε σκεπτικισμό παγκοσμίως. Τώρα, ο Πούτιν είναι έτοιμος να απολαύσει τα διπλωματικά πλεονεκτήματα καθώς η Ρωσία μπορεί να περηφανεύεται για τη μεγαλύτερη επιστημονική της ανακάλυψη από τη σοβιετική περίοδο.
Οι χώρες μπαίνουν στην ουρά για να προμηθευτούν το εμβόλιο Sputnik V, μετά τη δημοσίευση της έρευνας στο ιατρικό περιοδικό The Lancet, που δείχνει πως προστατεύει εξίσου καλά με τα αμερικανικά και ευρωπαϊκά εμβόλια και πολύ καλύτερα από τα κινεζικά.
Τουλάχιστον 20 χώρες έχουν εγκρίνει τη χρήση του, συμπεριλαμβανομένης της Ουγγαρίας-μέλους της Ε.Ε., ενώ αγορές κλειδιά όπως η Βραζιλία και η Ινδία είναι κοντά στο να δώσουν έγκριση. Τώρα, η Ρωσία προσανατολίζεται στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς η ένωση έχει προβλήματα με το πρόγραμμα εμβολιασμού, λόγω έλλειψης εμβολίων.
Σύμφωνα με τις δοκιμές σε 20 χιλ. συμμετέχοντες που παρουσιάστηκαν στο Lancet, το εμβόλιο έχει επιτυχία 91,6%.
Οι σύμμαχοι του Πούτιν
Αν και είναι πολύ νωρίς για να υπολογιστεί το πολιτικό όφελος για τον Πούτιν, η Ρωσία ήδη εκμεταλλεύεται την επίδραση του εμβολίου στην εικόνα της έπειτα από χρόνια διεθνών καταδικών για ζητήματα όπως η ανάμειξη στις εκλογές και η στοχοποίηση πολιτικών αντιπάλων. Η κρατική τηλεόραση της χώρας συνεχώς προβάλλει θέματα για τις παραδόσεις εμβολίων σε άλλες χώρες.
Σύμφωνα με το Bloomberg, η επιτυχία του Sputnik V δεν πρόκειται να αλλάξει την εχθρική στάση απέναντι στον Πούτιν από τις δυτικές κυβερνήσεις, ωστόσο θα μπορούσε να ενισχύσει τη γεωπολιτική επιρροή της Ρωσίας σε περιοχές όπως η Λατινική Αμερική, όπως αναφέρει η Οκσάνα Αντονένκο, επικεφαλής της συμβουλευτικής Control Risks.
Οι περιορισμοί στην παραγωγή είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για όλες τις φαρμακοβιομηχανίες καθώς η παγκόσμια ζήτηση ξεπερνάει κατά πολύ την παραγωγή. Η Ρωσία υποσχέθηκε δωρεάν εμβόλια για τους 146 εκατομμύρια πολίτες της και άρχισε την παραγωγή πέρσι. Το ρωσικό εμβόλιο κατασκευάζεται πλέον στην Ινδία, τη Νότια Κορέα και τη Βραζιλία.
Την εβδομάδα που πέρασε, ο σύμμαχος της Ρωσίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, υπέγραψε συμφωνία για παραγωγή του Sputnik V στην Τουρκία.
Παρά την επιτυχία της Ρωσίας, η ζήτηση εντός της χώρας παραμένει χλιαρή εξαιτίας του σκεπτικισμού απέναντι στις αρχές. Ο 68χρονος Πούτιν ενέτεινε τον σκεπτικισμό τον Δεκέμβριο όταν είπε ότι θα περίμενε μέχρι να δοθεί έγκριση για την ηλικιακή του ομάδα για να κάνει το εμβόλιο.
Μπορεί ο ίδιος ο Πούτιν να μην έχει εμβολιαστεί ακόμα, αλλά κάποια κράτη δεν μπορούν να περιμένουν. Ο πρόεδρος του Μεξικό, ο οποίος νόσησε από κορονοϊό, ευχαρίστησε τον Πούτιν για τις 24 εκατ. δόσεις του Sputnik V που υποσχέθηκε στη χώρα για τους επόμενους δύο μήνες. Ο πρόεδρος της Βολιβίας επίσης βρέθηκε ο ίδιος στο αεροδρόμιο La Paz για να υποδεχτεί τα ρωσικά εμβόλια.
«Μονοπώλιο» της Ρωσίας σε Λατινική Αμερική και Αφρική
Η Ρωσία έχει βρει πρόσφορο έδαφος στη Λατινική Αμερική. Η Αργεντινή, η οποία δυσκολεύτηκε με την προμήθεια εμβολίων, ξεκίνησε το εμβολιαστικό της πρόγραμμα αφού έλαβε μισό εκατομμύριο δόσεις του Sputnik V τον Ιανουάριο. Δόσεις έλαβαν και η Νικαράγουα, η Παραγουάη και η Βενεζουέλα. Η Βραζιλία ανακοίνωσε ότι θα επισπεύσει τη διαδικασία έγκρισης του ρωσικού εμβολίου.
Η Γουινέα έγινε το πρώτο κράτος της Αφρικής που άρχισε να εμβολιάζει με το Sputnik V τον Δεκέμβριο, ενώ αναμένει άλλες 1,6 εκατομμύρια δόσεις φέτος. Η Ζιμπάμπουε, η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και η Ακτή Ελεφαντοστού είναι ανάμεσα στους πιθανούς πελάτες της Ρωσίας.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι σε αντίθεση με τα εμβόλια της Pfizer/BioNTech, το Sputnik V μπορεί να αποθηκευτεί σε ένα κοινό ψυγείο, κάτι που το καθιστά ευκολότερο στη μεταφορά και τη διανομή σε φτωχότερες και θερμότερες χώρες.
Με τιμή περίπου στα 20 δολάρια ανά δόση- για εμβολιασμό δύο δόσεων -είναι επίσης φτηνότερο από τα περισσότερα δυτικά εμβόλια. Κι ενώ είναι ακριβότερο από εκείνο της AstraZeneca, το ρωσικό εμβόλιο έχει δείξει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα από το βρετανικό.
Για κάποια κράτη όπως το Ιράν, το οποίο έλαβε δύο εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου την εβδομάδα που μας πέρασε, η Ρωσία προσφέρει μια πιο ευχάριστη πολιτικά λύσεις από τους δυτικούς παραγωγούς. Όμως η Μόσχα ανοίγει δρόμους και με χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία είναι παραδοσιακοί σύμμαχοι των ΗΠΑ αλλά ενέκριναν το Sputnik V.
H Kίνα, όπου το εμβόλιο της Sinovac Biotech έχει 50% αποτελεσματικότητα, διατηρεί το προβάδισμα στην Ασία. Μόνο μερικές χώρες θέλησαν να αγοράσουν το Sputnik V – ανάμεσά τους και οι Φιλιππίνες, που βρίσκονται σε συζητήσεις για να λάβουν 25 εκατομμύρια δόσεις.
Πάντως, οι Κινέζοι κατασκευαστές ίσως συμμαχήσουν με τη Ρωσία. Το Ρωσικό Ταμείο Άμεσων Επενδύσεων συμφώνησε να δοκιμαστεί συνδυασμός δόσεων του Sputnik V και του κινέζικου εμβολίου της CanSino Biologics.
Αργεί η ευρωπαϊκή έγκριση
To μεγαλύτερο, όμως, βήμα από το Κρεμλίνο έγινε όταν ζήτησε από τις ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές να εξετάσουν την έγκριση του Sputnik V αφού η Γερμανία συμφώνησε να επισπεύσει τη διαδικασία. Η Άνγκελα Μέρκελ είπε την Τρίτη ότι το ρωσικό εμβόλιο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στο μπλοκ εφόσον εγκριθεί από τον ΕΜΑ.
Η Ουγγαρία έχει ήδη εγκρίνει εκτάκτως το εμβόλιο, υπογράφοντας συμφωνία για 2 εκατομμύρια δόσεις, ενώ παρέλαβε το πρώτο πακέτο 40.000 δόσεων την Τρίτη. «Το εμβόλιο δεν μπορεί να είναι πολιτικό ζήτημα. Η επιλογή μεταξύ Δύσης και Ανατολής μπορεί να γίνει μόνο όταν έχουμε αρκετά εμβόλια», δήλωσε ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν.
Η ευρωπαϊκή έγκριση ίσως πάρει αρκετούς μήνες λόγω της ανάγκης για λεπτομερή στοιχεία, σημείωσε ο αρχισυντάκτης του Lancet, Ρίτσαρντ Χόρτον, μιλώντας στο Bloomberg.
Αν και η Ρωσία περιμένει το εμβόλιό της να διατεθεί σε 700 εκατ. ανθρώπους φέτος, αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα στην παραγωγή. Με βάση τις δεσμεύσεις της, δεν θα μπορέσει να προμηθεύσει εμβόλια πριν τον Μάιο στην Ευρώπη, εκτός από την Ουγγαρία.