Μπορεί στις δηλώσεις τους για την ανακοίνωση της αποστολής αρμάτων μάχης στην Ουκρανία, Μπάιντεν και Σολτς να επαίνεσαν αμφοτέρους, τις προηγούμενες ημέρες, όμως, η ένταση μεταξύ ΗΠΑ και Γερμανίας ήταν εμφανής.
Οι προγραμματισμένες παραδόσεις αμερικανικών αρμάτων μάχης M1 Abrams και γερμανικών Leopard αντιμετωπίστηκαν με αγαλλίαση από το Κίεβο και ανακούφιση από τις δυτικές πρωτεύουσες -σε μια νέα ενδεχομένως καμπή στη διατλαντική απάντηση στην εισβολή του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν.
Αλλά η σημαντική αυτή εξέλιξη περιελάμβανε ανατροπές στην πολιτική και άλματα στην πίστη τόσο του Βερολίνου όσο και της Ουάσιγκτον, επισημαίνει δημοσίευμα των Financial Times. Και οι προστριβές που προέκυψαν κατά τις ημέρες των τεταμένων διαπραγματεύσεων δοκίμασαν τη ισχύ των αμερικανο-γερμανικών σχέσεων ως θεμελιώδους πυλώνα της δυτικής συμμαχίας.
Υπογράμμισαν, επίσης, τις συνεχιζόμενες προκλήσεις της διατήρησης της Γερμανίας, ενός έθνους που εξακολουθεί να βαρύνεται από την ιστορία του και είναι επιφυλακτικό όσον αφορά την προβολή της ισχύος του, στην ίδια γραμμή με άλλους συμμάχους του ΝΑΤΟ, καθώς αντιμετωπίζουν τη μεγαλύτερη απειλή για τη δυτική ασφάλεια εδώ και δεκαετίες.
Ο Σολτς επεδίωξε τον στόχο του σιωπηλά και με επιμονή
Οι εντάσεις είχαν τις ρίζες τους σε μια πολιτική που ο Γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, ένας ήπιος αλλά αδιάλλακτος σοσιαλδημοκράτης, τήρησε με σιωπηλή επιμονή. Επέμεινε ότι δεν θα έστελνε Leopards στην Ουκρανία εκτός εάν οι ΗΠΑ κινηθούν ταυτόχρονα για να στείλουν τα δικά τους άρματα μάχης Abrams.
Μια τηλεφωνική επικοινωνία της 17ης Ιανουαρίου μεταξύ των δύο ηγετών αποκάλυψε το ρήγμα και έθεσε τις βάσεις για τη συμφωνία αυτής της εβδομάδας. Ο Τζο Μπάιντεν εξήγησε ότι οι ΗΠΑ ήταν απρόθυμες λόγω υλικοτεχνικών και τεχνικών δυσκολιών για τα Abrams στο έδαφος της Ουκρανίας. Ο Σολτς αντέτεινε ότι οι ΗΠΑ και η Γερμανία ενεργούσαν πάντα «σε συμφωνία» όταν επρόκειτο να παράσχουν όπλα στο Κίεβο. Το υπονοούμενο ήταν ξεκάθαρο: η Γερμανία θα έστελνε τανκς μόνο αν το έκαναν και οι ΗΠΑ.
Γερμανοί αξιωματούχοι είπαν ότι η συγκεκριμένη προσέγγιση είχε προηγούμενο. «Όποτε αποφασίσαμε να στείλουμε στην Ουκρανία μια νέα κατηγορία όπλων… πάντα συγχρονίζαμε τις ανακοινώσεις μας με τους στενότερους συμμάχους μας, πρωτίστως τις ΗΠΑ», είπε ένας εξ αυτών.
Ο Μπάιντεν ανάθεσε στους αξιωματούχους του να βρουν λύση
Ο Μπάιντεν υποσχέθηκε να επικοινωνήσει ξανά με τον Σολτς για το θέμα και αργότερα εκείνη την ημέρα συνάντησε τον υπουργό Εξωτερικών του, Άντονι Μπλίνκεν, και τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας, Τζέικ Σάλιβαν, και τους είπε ότι θέλει να βρεθεί μια λύση. «Ήταν σημαντικό για τον πρόεδρο να διατηρήσει την ενότητα και να προσφέρει στην Ουκρανία», είπε ένας αξιωματούχος του Λευκού Οίκου.
Αυτό που ακολούθησε ήταν ένας κυκεώνας συνομιλιών υπό την ηγεσία του Σάλιβαν, κυρίως με τον Γερμανό ομόλογό του, Γενς Πλότνερr, για «να καταλήξουν πώς θα φτάσουν στο “ναι”», είπε ο αξιωματούχος του Λευκού Οίκου.
Δημόσια, η αντιπαράθεση συνεχίστηκε. Κατά τη διάρκεια συνάντησης με μια ομάδα Αμερικανών βουλευτών στο Νταβός στις 18 Ιανουαρίου, ο Γερμανός καγκελάριος επανέλαβε τη θέση του ότι η Αμερική πρέπει να παραδώσει τα δικά της τανκς. «Ήταν απολύτως σαφής», είπε ο Σεθ Μούλτον, βουλευτής των Δημοκρατικών στη Μασαχουσέτη που παρευρέθηκε στη συνάντηση και θεώρησε ότι η θέση της Γερμανίας ήταν «εύλογη».
Στη βάση της γερμανικής προσέγγισης υπήρχε η πεποίθηση ότι κινούμενοι μαζί στα τανκς, οι δυτικοί σύμμαχοι θα μείωναν τον κίνδυνο ρωσικών αντιποίνων. «Σημαίνει ότι καμία χώρα δεν θα αντιμετωπίσει τη ρωσική κριτική μόνη της -αυτούς τους επιθετικούς λεκτικούς χλευασμούς και απειλές που συνεχίζουμε να ακούμε», δήλωσε ο ηγέτης των Σοσιαλδημοκρατών Λαρς Κλίνγκμπαϊλ.
Ο Αμερικανός υπ. Άμυνας γύρισε «με άδεια χέρια» -και πίεση- από τη Γερμανία
Αλλά την περασμένη Παρασκευή, όταν ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Λόιντ Όστιν, επισκέφθηκε την αμερικανική αεροπορική βάση Ramstein στη δυτική Γερμανία, η έλλειψη συμφωνίας αύξησε την πίεση και στις δύο πλευρές. Η συνάντηση στο Ramstein είχε σκοπό να επιδείξει δυτική ενότητα και υπήρχαν μεγάλες ελπίδες ότι η Γερμανία θα τη χρησιμοποιούσε για να ανακοινώσει την αποστολή Leopard. Τελικά, όμως, σημαντική πρόοδος δεν υπήρξε, προκαλώντας μια έκρηξη απογοήτευσης από την Ουκρανία, την Πολωνία και τα έθνη της Βαλτικής και αυξάνοντας την ώθηση για μια συμφωνία, συμπεριλαμβανομένης της επανεξέτασης της Ουάσιγκτον για τα Abrams.
Εν τω μεταξύ, στο αμερικανικό Καπιτώλιο η αγωνία μεγάλωνε. «Η εντύπωσή μου είναι ότι ο υπουργός Άμυνας πήγε στο Ramstein και δεν άλλαξε τίποτα επειδή οι Γερμανοί δεν άλλαξαν τη θέση τους. Γύρισε λοιπόν και ίσως άκουσε τις φωνές μερικών από εμάς στο Κογκρέσο να του λένε “απλώς στείλτε τα καταραμένα τανκς”!», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Μούλτον.
Μέχρι τη Δευτέρα, αξιωματούχοι των ΗΠΑ εξακολουθούσαν να υποβαθμίζουν δημόσια την ανάγκη αποστολής των Abrams. Αλλά αυτή ήταν μια κρίσιμη μέρα στις συνομιλίες. Σάλιβαν και Πλότνερ μίλησαν τρεις φορές και οι Σάλιβαν, Όστιν και Μαρκ Μίλεϊ, αρχηγός του αμερικανικού στρατού συναντήθηκαν με τον Μπάιντεν για να λάβουν την τελική καθοδήγηση για τις διαπραγματεύσεις. Εν τω μεταξύ, ο Όστιν είχε παρουσιάσει μια νέα πρόταση στον πρόεδρο που «ξεπέρασε ορισμένες από τις προκλήσεις» για την αποστολή των αρμάτων μάχης Abrams στην Ουκρανία. Ο Μπάιντεν ενέκρινε τη συμφωνία την Τρίτη.
Αμφιλεγόμενη η προσέγγιση Σολτς
Η προσέγγιση του Σολτς ήταν αμφιλεγόμενη ακόμη και στη Γερμανία, όπου ορισμένοι στον τρικομματικό συνασπισμό του ανησυχούσαν για τη ζημιά που θα μπορούσε να προκαλέσει στη σχέση ΗΠΑ-Γερμανίας. Επιμένοντας στΑ Abrams ως προϋπόθεση, ο Σολτς «προσπάθησε ουσιαστικά να πιέσει τον Μπάιντεν», είπε ένας αξιωματούχος στο Βερολίνο.
Την Τετάρτη, πάντως, ο Μπάιντεν απέρριψε κάθε υπόνοια ότι δέχθηκε πίεση από τον Σολτς. «Η Γερμανία δεν με ανάγκασε να αλλάξω γνώμη. Θέλαμε να βεβαιωθούμε ότι ήμασταν όλοι μαζί», τόνισε.
Η συμφωνία δικαίωσε την προσέγγιση του Μπάιντεν έναντι του Σολτς, η οποία συχνά περιγράφεται ως «στρατηγική υπομονή» προς το Βερολίνο. Οι ΗΠΑ έχουν αποφύγει οποιαδήποτε δημόσια πίεση ή κριτική στη Γερμανία σχετικά με την απροθυμία της να λάβει ορισμένα μέτρα, είτε για κυρώσεις είτε για στρατιωτική βοήθεια.