Ἐνῶ πλησιάζουν οἱ αὐτοδιοικητικὲς ἐκλογές, ἔρχεται στὸ νοῦ ἡ μακραίωνη κοινοτικὴ παράδοση τοῦ ἑλληνισμοῦ. Ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα καὶ στὴ συνέχεια στὰ χρόνια τοῦ ἀνατολικοῦ Ρωμαϊκοῦ Κράτους. Ἐπὶ Τουρκοκρατίας, ὅταν προσωρινὰ χάθηκε ἡ πολιτικὴ ἀνεξαρτησία τῶν Ἑλλήνων, μαζὶ μὲ τὴν ἐθναρχοῡσα Ἐκκλησία, οἱ πρόκριτοι τῶν κοινοτήτων ἦταν ἡ μοναδικὴ πολιτικὴ ἔκφραση τῶν ὑποδούλων. Κοινότητες μὲ κέντρο τῆς ζωῆς τους τὴν ἐνορία.
Σύμφωνα μὲ τὸν Κώστα Καραβίδα, «Κοινότητα λέμε σ’ἕνα ὁρισμένο μέρος τῆς χώρας μιὰν ὁμάδα ἀνθρώπων ποὺ ἔχουν ὀργανώσει ἐργασία παραγωγικὴ καὶ ποὺ ὡς ἐκ τούτου ἀντιμετωπίζουν ὁρισμένα ὁμαδικὰ ζητήματα τῆς καθημερινῆς ζωῆς των…καὶ πρὸς αὐτὸ τὸ σκοπὸ…πρέπει νὰ διαθέτουν μιὰν ἀπόλυτη ἐξουσία γιὰ νὰ αὐτοδιοικοῦνται, ὑπέχοντας συνάμα αὐτοὶ οἱ ἴδιοι καὶ τὴν εύθύνη γιὰ τὴν κάθε ἐνέργειά τους… Ἡ Κοινότητα αὐτὴ εἶναι τὸ κύριο κύτταρό μας, δηλαδὴ εἶναι τὸ πιὸ προσαρμοσμένο εἰς τοὺς τοὺς γεωοικονομικοὺς ὅρους τῆς χώρας μας. Εἶναι πρὸ παντὸς ἡ πιὸ πρόσφορη μορφή, τὸ πιὸ κατάλληλο ὄργανο γιὰ τὴν οἰκονομικὴ ἀγωγὴ καὶ τὴν κοινωνικὴ ἀνατροφὴ ὡς καὶ γενικὰ γιὰ τὴν ἀξιοποίηση τῆς κύριας πρώτης ὕλης τῆς χώρας μας, τοῦ ἀνθρώπου δηλαδή.» (Τὸ πρόβλημα τῆς αὐτονομίας, Σοσιαλισμὸς καὶ Κοινοτισμός).
Στὸ βιβλίο του «Σημειὠσεις γιὰ τὸ πρόβλημα τοῦ πολιτισμοῦ στὴν Ἑλλάδα» (ἐκδόσεις «Μήνυμα»), ὁ Κώστας Κάλχας τονίζει τὸν συνεργατισμὸ ποὺ ἐπικρατοῦσε στὶς κοινότητες τῆς Τουρκοκρατίας, ὅπου «ὅλοι νοιῶθαν συνυπεύθυνοι γιὰ τῆν κοινὴ τύχη τους. Ὁ ἀτομισμὸς δὲν εἶχε καὶ τόσο μεγάλο χῶρο ἀνάπτυξης, ὅπως φαντάζεται κανείς.»
Κατὰ τὸν Χρῆστο Γιανναρᾶ, «Στὴν Ἑλλάδα ὑπῆρχε μιὰ παράδοση τοπικῆς πολιτικῆς αὐτονομίας καὶ οὐσιαστικῆς μετοχῆς τοῦ πολίτη στὰ κοινὰ ποὺ μοιάζει ταυτισμένη μὲ τὴν ἴδια τὴ φύση καὶ τὸ χαρακτήρα τοῦ Ἕλληνα…».
Βέβαια, θέλει προσοχὴ ὁ πειρασμὸς τοῦ ἐξωραϊσμοῦ αὐτοῦ τοῦ παρελθόντος, ἰδίως ἐνόψει τοῦ γεγονότος τῶν μεγάλων διαφοροποιήσεων ἀνὰ περιοχή. Ἀλλοῦ τὸ σύστημα ἦταν ὀλιγαρχικὸ μὲ συγκέντρωση τοῦ πλούτου σὲ λίγους προκρίτους-κοτζαμπάσηδες καὶ ἀλλοῦ γινόταν μεγαλύτερη κατανομὴ τοῦ πλούτου.
Ἡ σύγχρονη ὀργάνωση τῶν δήμων καὶ κοινοτήτων δὲν ἔλαβε ὑπόψη τῆς στοιχεῖα τῆς παλιᾶς παράδοσης, ἀφοῦ σὲ μεγάλο βαθμό, Δῆμοι καὶ Περιφέρειες λειτουργοῦν σὰν μικρότεροι γραφειοκρατικοὶ μηχανισμοί. Ὅπου ἐνίοτε ἡ διαφθορὰ μπορεῖ να ἀποδειχθεῖ μεγαλύτερη ἀπὸ αὐτὴ τῆς κεντρικῆς ἐξουσίας.
Ὅμως, ὑπάρχουν περιθώρια οἱ τοπικὲς κοινωνίες νὰ ὀργανωθοῦν καλύτερα καὶ νὰ ἀποτελέσουν πόλους ἀντίστασης.
Ὅπως ἔγραφε ὁ ἀείμνηστος Πρόεδρος τῆς ΧΔ Μανώλης Μηλιαράκης, «οἱ ΟΤΑ πρέπει νὰ γίνουν οἱ μῆτρες, ἀπὸ τὶς ὁποῖες θᾶ βγοῦν οἱ ἀγῶνες καὶ οἱ ἀγωνιστὲς ἐναντίον τῆς νέας κατοχῆς τοῦ Μνημονίου καὶ τῆς Νέας Τάξης, οἱ ἀγῶνες καὶ οἱ ἀγωνιστὲς γιὰ μία ἐλεύθερη Κοινότητα προσώπων, γιὰ ἔνα καινούργιο ἄνθρωπο σὲ μιὰ καινούργια κοινωνία».
Ἡ ἀντίσταση τῶν τοπικῶν κοινωνιῶν στὴν ἀνεξελεγκτη ἐγκατάσταση ἀνεμογεννητριῶν εἶναι ἕνα δεῖγμα τοῦ ρόλου ποὺ μποροῦν νὰ παίξουν στὴν ἀντιμετώπιση τῶν σύγχρονων προβλημάτων. Στὸ ζήτημα αὐτό, ὄπως καὶ σὲ ἄλλα ποὺ ἀφοροῦν στὴν τοπικὴ κοινωνία, εἶναι ἀπαράδεκτο νὰ μὴν ἔχουν τὸν πρῶτο λόγο.
Παράλληλα, ἐπιβάλλεται νὰ δοθεῖ ἡ δυνατότητα, ὅπου ὑπάρχουν οἱ προϋποθέσεις καὶ τὸ θέλει ὁ τοπικὸς πληθυσμός, οἱ κοινότητες ποὺ ἐνσωματώθηκαν σὲ καλλικρατικοὺς Δήμους νὰ ἀνακτήσουν τὸ καθεστὼς του ΟΤΑ.
Ἰδίως στὴν ἐπαρχία, ἡ «καλλικρατικὴ» ὑπερσυγκέντρωση ἐπιτείνει τὴν άπερήμωση τῆς ὑπαίθρου, ἡ ὁποία ἀποδεικνύτεται πολλαπλὰ καταστεεπτική. Μὲ ἀποκορύφωμα τὸ κενὸ στὴ διαχείριση τῶν καταστρεπτικῶν πυρκαϊῶν…
Γιάννης Ζερβός
Πρόεδρος Χριστιανικής Δημοκρατίας
