Η εκκλησία της Παναγίας υποτίθεται ότι θα προστατευόταν ως αναγνωρισμένο πολιτιστικό μνημείο, αλλά αυτό δεν κατάφερε να σταματήσει τους καταπατητές από το να λεηλατήσουν την περιοχή.
«Μπορούμε να του δώσουμε οποιοδήποτε όνομα, αλλά στην πραγματικότητα, αυτή τη στιγμή είναι ένας λεηλατημένος θησαυρός», λέει ο αρχαιολόγος Skender Mucaj.
Η λεηλασία της τοποθεσίας ήταν ιδιαίτερα επώδυνη για την κάτοικο της περιοχής Nora Braia. “Έρχομαι κάθε Τρίτη για να προσευχηθώ στην Παναγία. Έσωσε τη ζωή του άρρωστου γιου μου, αλλά ήμουν αδύναμη να σώσω αυτό το Ιερό Τόπο”, λέει στο Γαλλικό Πρακτορείο η Μπράγια, 80 ετών, με δάκρυα, λέγοντας ότι ελπίζει ότι οι δράστες “θα κυνηγηθούν από ατυχία”.
Οι ειδικοί λένε ότι δεν γίνονται αρκετά από το Αλβανικό κράτος για να σταματήσει η λεηλασία.
Το υπουργείο Πολιτισμού της Αλβανίας απαντώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο ισχυρίστηκε ότι γίνονται προσπάθειες για την καταπολέμηση της «παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών», συμπεριλαμβανομένου ενός εθνικού σχεδίου δράσης που παρουσιάστηκε το 2018 μαζί με πρωτοβουλίες για τη βελτίωση του συντονισμού με διεθνείς οργανισμούς.
«Οι αλβανοί κάνουν τα στραβά μάτια»
Δεν υπάρχουν επίσημες εκτιμήσεις για την αγοραία αξία των αντικειμένων που εκλάπησαν από την Βόρειο Ήπειρο. Ωστόσο, οι ερευνητές είναι βέβαιοι ότι ορισμένα από τα αντικείμενα έχουν περιέλθει στα χέρια διεθνών διακινητών και στη συνέχεια πουλήθηκαν σε δημοπρασίες σε μουσεία και ιδιωτικές συλλογές στο εξωτερικό.
“Είναι ένας αγώνας που η Αλβανία δεν μπορεί να ηγηθεί μόνη της, η ευθύνη βαραίνει επίσης τις αρχές άλλων χωρών που κλείνουν τα μάτια όταν αυτά τα αντικείμενα εκτίθενται στα μουσεία τους”, δήλωσε ο Νεριτάν Τσέκα, αρχαιολόγος και ιστορικός τέχνης.
Το πρόσφατο κατηγορητήριο του Jean-Luc Martinez -του πρώην επικεφαλής του Λούβρου στο Παρίσι που κατηγορήθηκε για συνωμοσία για να κρύψει την προέλευση των αρχαιολογικών θησαυρών- τόνισε την έκταση του παράνομου εμπορίου αρχαιοτήτων.
Ο Γάλλος αρχαιολόγος Pascal Darcque είπε ότι το πρόβλημα είναι ευρέως διαδεδομένο και ότι τα μουσεία συχνά δεν λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τη διαδικασία ελέγχου των αντικειμένων προς πώληση και της προέλευσής τους.
«Η πώλησή τους πρέπει να μπλοκαριστεί και εάν μπορεί να προσδιοριστεί η γεωγραφική τους προέλευση, το αντικείμενο πρέπει να επιστραφεί», είπε ο Darcque.
Φυσικά το ελληνικό κράτος αδιαφορεί πλήρως για την αρχαία ελληνική κληρονομιά της Βορείου Ηπείρου, η οποία δικαιωματικά ανήκει στην Ελλάδα και όχι στην Αλβανία. Η ευθύνη της προστασίας των αριστουργημάτων των προγόνων μας βαρύνει εμάς και όχι τον κάθε Μπερίσα και Ράμα.