Με υψηλούς ρυθμούς συνεχίζεται η ακρίβεια στην Ελλάδα, παρά τα περί του αντιθέτου λεγόμενα από την κυβέρνηση της Ν.Δ., η οποία αρνείται να «χτυπήσει» ουσιαστικά την αισχροκέρδεια αλλά και να μειώσει τους έμμεσους φόρους για να συγκρατηθούν οι τιμές. Ως εκ τούτου, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα συνεχίζει να επιμένει, καταγράφοντας υψηλότερα επίπεδα συγκριτικά τόσο με την Ευρωζώνη όσο και με άλλες χώρες, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, ενώ οι πολίτες της χώρας μας βρίσκονται στον «πάτο» της Ευρωζώνης σε ό,τι αφορά την αγοραστική δύναμή τους.
Την ίδια στιγμή, τη μεγαλύτερη αύξηση των τελευταίων 18 μηνών κατέγραψαν τον Σεπτέμβριο οι διεθνείς τιμές των τροφίμων, προκαλώντας ανησυχία για αυξήσεις και στις εγχώριες τιμές των τροφίμων, οι οποίες επηρεάζονται συνήθως μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Το παραπάνω είναι άκρως ανησυχητικό για την Ελλάδα, καθότι η κυβέρνηση της Ν.Δ. έχει επιλέξει να μην προχωρήσει σε σημαντικές κινήσεις ρύθμισης της αγοράς.
Πληθωρισμό 2,9% σε ετήσια βάση (έναντι 3% τον Αύγουστο) καταγράφει η ΕΛΣΤΑΤ για τον Σεπτέμβριο, ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) κινείται στο 3,1% και ο δείκτης των τροφίμων «πέρασε» και πάλι πιο ψηλά, στο 3,2%. Σημαντικές αυξήσεις τιμών σε ετήσια βάση είχαμε στις ομάδες της Στέγασης (5,9%), στα Ξενοδοχεία-Καφέ-Εστιατόρια (5,5%) και σε Ένδυση-Υπόδηση (4,4%). Υψηλός παραμένει και ο πληθωρισμός τροφίμων, με την άνοδο των τιμών σε σχέση με έναν χρόνο πριν να διαμορφώνεται τον Σεπτέμβριο στο 3,2%.
Η κατάσταση με τα τρόφιμα είναι και πάλι αρνητική, καθώς η τιμή του ελαιόλαδου είναι αυξημένη σε ετήσια βάση κατά 38,9%, των ψαριών κατά 9,9% και των φρούτων κατά 7,7%. Ακριβότερο κατά 11,3% ήταν το ρεύμα και κατά 20,2% το φυσικό αέριο, αλλά καταγράφεται μείωση 12,6% σε καύσιμα-λιπαντικά. Παράλληλα, εκτοξεύτηκε κατά 36,4% το κόστος μεταφοράς με αεροπλάνο, ενώ ανατιμήσεις 14% καταγράφονται στα ασφάλιστρα Υγείας και 5,6% στα ασφάλιστρα οχημάτων. Επίσης, σε μηνιαία βάση καταγράφονται ισχυρές τάσεις ανατιμήσεων στα νωπά φρούτα και λαχανικά. Ειδικότερα, τα νωπά φρούτα ανατιμήθηκαν κατά 9,1% από τον Αύγουστο στον Σεπτέμβριο και τα νωπά λαχανικά κατά +7,3%. Ακόμη και οι τιμές στις πατάτες αυξήθηκαν σε έναν μόλις μήνα κατά 4,2%.
Πλήγμα στα νοικοκυριά
Σχετική έρευνα του ΙΕΛΚΑ δείχνει πώς έχουν πληγεί τα νοικοκυριά στη χώρα εξαιτίας των συνεχιζόμενων ανατιμήσεων. Είναι ενδεικτική η αύξηση στη δαπάνη των αγορών σε βασικές πηγές υδατανθράκων, όπως, π.χ., η αύξηση της δαπάνης για ψωμί κατά 10% το 2023 σε σχέση με το 2022. Ανάλογη αύξηση σημειώθηκε και για τα ζυμαρικά κατά 10%. Αλλαγές είχαμε και στην αναλογία της δαπάνης για πηγές πρωτεΐνης. Ενδεικτικά, το μοσχαρίσιο κρέας και το κρέας από αιγοπρόβατα, αν και διαχρονικά παρουσιάζουν μείωση κατά 13% και 2% αντίστοιχα, το 2023 παρουσίασαν αύξηση κατά 6% και 64% αντίστοιχα.
Η αγορά της εστίασης παρουσιάζει αύξηση κατά σχεδόν 40% το 2023 σε σχέση με το 2022, αλλά ιδιαίτερα μεγάλη αύξηση παρουσιάζει το φαγητό σε πακέτα. Η σημαντική αύξηση της δαπάνης για φαγητό εκτός σπιτιού στην Ελλάδα συνάδει με τις παγκόσμιες τάσεις, όπου παρατηρείται αύξηση στη ζήτηση έτοιμων γευμάτων και φαγητού σε πακέτο. Διεθνώς η τάση αυτή ενισχύθηκε από την πανδημία και τις αλλαγές στον τρόπο ζωής, με τους καταναλωτές να επιλέγουν την ευκολία-άνεση και τις γρήγορες λύσεις για γεύματα.
Οσον αφορά τις υπόλοιπες αγορές, τα ενοίκια κατέγραψαν τη μεγαλύτερη αύξηση το 2023 κατά 16%, αλλά ο ηλεκτρισμός έχει τη μεγαλύτερη αύξηση διαχρονικά κατά 74% σε σχέση με το 2009.
Μείωση φόρων
Ενόσω συμβαίνουν όλα αυτά, η κυβέρνηση διατηρεί την ίδια ρότα και δεν αλλάζει πολιτική, όπως ζητούν η αξιωματική αντιπολίτευση, φορείς της αγοράς αλλά και άλλοι οργανισμοί. Χαρακτηριστικό είναι ότι προκειμένου να αποκλιμακωθεί ο πληθωρισμός η Ολομέλεια της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής της Ελλάδος (ΟΚΕ) προτείνει τη μείωση των έμμεσων φόρων σε βασικά αγαθά, τον αποτελεσματικότερο έλεγχο της αγοράς, τη διαφάνεια στις τιμές και την παρακολούθηση τομέων που συνεισφέρουν σημαντικά στην πληθωριστική κλιμάκωση και επιδρούν αντιαναπτυξιακά (όπως, π.χ., η ενέργεια, οι κατασκευές, τα επιτόκια), όμως η κυβέρνηση… σφυρίζει αδιάφορα.