Νέα ανησυχητικά δεδομένα προκύπτουν ως πως τα ωφέλη από την χρήση ανεμογεννητριών για παραγωγή αιολικής ενέργειας αφού όπως έχει διαπιστωθεί καθώς τα αιολικά πάρκα επεκτείνονται, κάποια μπορούν κατά λάθος να «κλέψουν» το ένα τον άνεμο του άλλου, προκαλώντας ανησυχίες για τη μετάβαση ορισμένων χωρών σε μηδενικό ενεργειακό ισοζύγιο!
Φυσικά, το πρόβλημα αυτό δημιουργεί απορίες και για την πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη να επιμένει στην δημιουργία αιολικών πάρκων τα οποία βρίσκονται σε πολύ κοντινές αποστάσεις.
Αρκεί να παρατηρήσει κάποιος την οροσειρά της Εύβοιας από Νότο προς Βορρά, από το λιμάνι της Ραφήνας και θα κατανοήσει αμέσως το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί.
Φυσικά αυτό συμβαίνει λίγο πολύ σε όλη την χώρα.
Αιολικά πάρκα τα οποία κατασκευάστηκαν μετά από τις συνεχείς πυρκαγιές στο σύνολο του νησιού που έκαψαν τα πάντα τα τελευταία χρόνια.
Είναι γνωστό πως σε καμένες εκτάσεις επιτρέπεται η κατασκευή αιολικών πάρκων με απόφαση του ΣτΕ το 2012 και με κατάλληλες «αλλαγές» της νομοθεσίας το 2014, παρά το γεγονός ότι οι περιοχές αυτές ήταν αναδασωτέες!
Εκτός της οικολογικής καταστροφής το πρόβλημα πλέον είναι ότι υπάρχει αμφισβήτηση και για το ενεργειακό όφελος τέτοιων κατασκευών.
«Τα αιολικά πάρκα παράγουν ενέργεια και αυτή η ενέργεια εξάγεται από τον αέρα. Και η εξαγωγή ενέργειας από τον αέρα συνοδεύεται από μείωση της ταχύτητας του ανέμου», λέει ο Peter Baas, ερευνητής στην Whiffle, μια ολλανδική εταιρεία που ειδικεύεται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στην πρόγνωση καιρού.
Ο άνεμος είναι πιο αργός πίσω από κάθε ανεμογεννήτρια μέσα στο αιολικό πάρκο παρά μπροστά της, αλλά και πίσω από το αιολικό πάρκο στο σύνολό του, σε σύγκριση με μπροστά της, εξηγεί.
«Αυτό ονομάζεται φαινόμενο αφύπνισης».
Με απλά λόγια, καθώς οι περιστρεφόμενες τουρμπίνες ενός αιολικού πάρκου λαμβάνουν ενέργεια από τον άνεμο, δημιουργούν ένα κύμα και επιβραδύνουν τον άνεμο πέρα από το αιολικό πάρκο.
Αυτό το κύμα μπορεί να εκτείνεται σε μήκος άνω των 100 χιλιομέτρων (62 μίλια) για πολύ μεγάλα , πυκνά υπεράκτια αιολικά πάρκα, υπό ορισμένες καιρικές συνθήκες.
Εάν το αιολικό πάρκο κατασκευαστεί αντίθετα από τον άνεμο σε ένα άλλο αιολικό πάρκο, μπορεί να μειώσει την παραγωγή ενέργειας του παραγωγού κατάντη του ανέμου έως και 10% ή και περισσότερο , σύμφωνα με μελέτες.
Στην καθομιλουμένη, το φαινόμενο είναι γνωστό ως κλοπή ανέμου – αν και όπως σημειώνει ο Eirik Finserås, Νορβηγός δικηγόρος που ειδικεύεται στην υπεράκτια αιολική ενέργεια «Ο όρος κλοπή ανέμου είναι λίγο παραπλανητικός, επειδή δεν μπορείς να κλέψεις κάτι που δεν μπορείς να κατέχεις – και κανείς δεν κατέχει την αιολική ενέργεια».
Τα «κύματα» ανέμου που προκαλούνται από τις ανεμογεννήτριες μπορούν να εκταθούν για περισσότερα από 100 χιλιόμετρα (62 μίλια).
Υπάρχουν μάλιστα αρκετές συνεχιζόμενες διαμάχες μεταξύ των κατασκευαστών αιολικών πάρκων σχετικά με φερόμενη κλοπή αιολικής ενέργειας, εγείροντας ανησυχίες σε χώρες που βασίζονται στην αύξηση της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας για να επιτύχουν τους στόχους τους που είναι η κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών.
Ενώ το πρόβλημα της κλοπής αιολικής ενέργειας είναι κατ’ αρχήν γνωστό εδώ και πολύ καιρό , γίνεται ολοένα και πιο πιεστικό λόγω της κλίμακας και της ταχύτητας της υπεράκτιας επέκτασης, καθώς και του μεγέθους και της πυκνότητας των υπεράκτιων αιολικών πάρκων, λένε οι ειδικοί.
Στη Βόρεια Θάλασσα, η οποία βιώνει μια άνθηση στην υπεράκτια αιολική ενέργεια, ο αντίκτυπος τέτοιων «κυμάτων» στην υπεράκτια παραγωγή ενέργειας είναι πιθανό να αυξηθεί τις επόμενες δεκαετίες, καθώς η θάλασσα θα γεμίσει περισσότερο με αιολικά πάρκα, σύμφωνα με προσομοιώσεις της Baas σε συνεργασία με ερευνητές του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου του Ντελφτ και του Βασιλικού Ολλανδικού Μετεωρολογικού Ινστιτούτου.
Όσο πιο πυκνό και μεγαλύτερο είναι το αιολικό πάρκο, τόσο ισχυρότερο είναι το φαινόμενο των «κυμάτων», λέει ο Baas.
Ένα νέο ερευνητικό έργο στο Ηνωμένο Βασίλειο, που ξεκίνησε την άνοιξη, στοχεύει να παράσχει μια σαφέστερη εικόνα του φαινομένου των αιολικών πάρκων, ώστε να βοηθήσει τις κυβερνήσεις και τους κατασκευαστές να βελτιώσουν τον σχεδιασμό τους.
Το έργο θα μοντελοποιήσει τα αιολικά πάρκα και τον αντίκτυπό τους στην παραγωγή των αιολικών πάρκων το 2030 , όταν θα υπάρχουν χιλιάδες περισσότερες ανεμογεννήτριες στα ύδατα του Ηνωμένου Βασιλείου από ό,τι σήμερα, λέει ο επικεφαλής του έργου, Πάμπλο Ούρο, ερευνητής πολιτικού μηχανικού στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ.
«Έχουμε δει τις επιπτώσεις των αιολικών πάρκων εδώ και χρόνια και ξέραμε ότι συμβαίνουν», λέει ο Ouro. «Το πρόβλημα είναι ότι για να επιτύχουμε μηδενικό καθαρό κόστος, πρέπει να αναπτύξουμε μια δεδομένη ποσότητα υπεράκτιας αιολικής ισχύος. Έτσι, για το 2030 , πρέπει να έχουμε τρεις φορές μεγαλύτερη χωρητικότητα από ό,τι έχουμε τώρα, πράγμα που σημαίνει ότι σε λιγότερο από πέντε χρόνια, πρέπει να αναπτύξουμε χιλιάδες περισσότερες ανεμογεννήτριες», εξηγεί.
«Μερικές από αυτές τις τουρμπίνες θα λειτουργούν πολύ κοντά σε εκείνες που ήδη λειτουργούν, επομένως τα πράγματα γίνονται όλο και πιο συνωστισμένα. Έτσι, αυτά τα φαινόμενα των ουρανοξυστών αρχίζουν τώρα να έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο», λέει.
Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου έχει δεσμευτεί ότι έως το 2030, η Βρετανία θα παράγει αρκετή ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, όπως η αιολική ενέργεια, για να καλύψει τις ανάγκες της σε ηλεκτρική ενέργεια.
Ένα έγγραφο πολιτικής της βρετανικής κυβέρνησης του 2025 υπογραμμίζει την ανάγκη καλύτερης κατανόησης των επιπτώσεων των αιολικών πάρκων σε αυτό το πλαίσιο, περιγράφοντάς τα ως ένα αναδυόμενο ζήτημα που δημιουργεί αβεβαιότητα για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα.
Οι τρέχουσες οδηγίες του Ηνωμένου Βασιλείου σχετικά με το πόσο πρέπει να απέχουν μεταξύ τους τα υπεράκτια αιολικά πάρκα για να αποφευχθούν οι επιπτώσεις των «αιωρούμενων υδάτων», ενδέχεται να μην αντικατοπτρίζουν την πραγματική έκταση που μπορούν να φτάσουν στη πραγματικότητα.
«Όταν έχεις δύο αιολικά πάρκα, είναι πολύ απλό να εκτιμήσεις ότι το αιολικό πάρκο Α αλληλεπιδρά τόσο πολύ με το αιολικό πάρκο Β και αντίστροφα. Τι γίνεται όμως αν έχεις έξι αιολικά πάρκα, πώς αλληλεπιδρούν μεταξύ τους; Αυτό δεν το γνωρίζουμε – αλλά σίγουρα θα συμβεί», λέει ο Ouro.
«Το άλλο ζήτημα είναι ότι οι ανεμογεννήτριες γίνονται πολύ μεγάλες», σημειώνει. Οι ανεμογεννήτριες έχουν γίνει όλο και πιο ψηλές και τα πτερύγιά τους μεγαλύτερα για να συλλέγουν περισσότερη ενέργεια από τον άνεμο.
Οι πιο πρόσφατες ανεμογεννήτριες έχουν πτερύγια που μπορούν να εκτείνονται σε μήκος μεγαλύτερο από 100 μέτρα (328 πόδια), όσο ένα γήπεδο ποδοσφαίρου.
Μεταξύ των μεγαλύτερων υπεράκτιων ανεμογεννητριών, μία μόνο μπορεί να τροφοδοτήσει περίπου 18.000 έως 20.000 μέσα ευρωπαϊκά νοικοκυριά.
Αλλά αυτή η αύξηση του μεγέθους θα μπορούσε να επιδεινώσει το φαινόμενο των ουρών, καθώς μια μεγαλύτερη διάμετρος του ρότορα μπορεί να δημιουργήσει μεγαλύτερο ουρά, λέει ο Ouro, προσθέτοντας ότι πρέπει να γίνει περισσότερη έρευνα για να κατανοηθεί ο αντίκτυπος.
Ο Finserås ηγήθηκε μιας μελέτης σχετικά με τα απόνερα του ανέμου και τα κανονιστικά κενά, ενώ παράλληλα εκπονούσε διδακτορική έρευνα στο Πανεπιστήμιο του Μπέργκεν στη Νορβηγία. Η μελέτη αναλύει πώς τα απόνερα ενός σχεδιαζόμενου αιολικού πάρκου στη Νορβηγία θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά ένα κατάντη αιολικό πάρκο στη Δανία.
Ο Finserås προειδοποιεί ότι, εάν δεν αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της διαχείρισης των επιπτώσεων των απόνερων, θα μπορούσε να οδηγήσει σε νομικές και πολιτικές συγκρούσεις και να δυσχεράνει τις επενδύσεις στην αιολική ενέργεια.
«Η Βόρεια Θάλασσα και ιδιαίτερα η Βαλτική Θάλασσα, τουλάχιστον στην Ευρώπη, πιθανότατα θα αποτελέσει κόμβο για μια μαζική κατασκευή υπεράκτιων αιολικών πάρκων», λέει ο Finserås.
«Επομένως, αυτό το ζήτημα των φαινομένων των αιολικών πάρκων πιθανότατα θα διαπεράσει την ενεργειακή μετάβαση στη Βόρεια Θάλασσα και αλλού».
Από επενδυτικής άποψης, ακόμη και σχετικά μικρές επιπτώσεις από τα απόνερα μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στους υπεράκτιους κατασκευαστές, λέει ο Finserås.
«Υπάρχει τεράστιο κόστος για την κατασκευή ενός υπεράκτιου αιολικού πάρκου», εξηγεί, λόγω της μεγάλης κλίμακας αυτών των πάρκων, καθώς και όλων των σύνθετων σχετικών εργασιών, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης σκαφών ειδικού σκοπού.
Για να δικαιολογήσει την επένδυσή του και να αποκομίσει κέρδος, «είναι πολύ σημαντικό για έναν κατασκευαστή να είναι σε θέση να προβλέψει ότι το αιολικό πάρκο θα παράγει μια δεδομένη ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας για 25 ή 30 χρόνια», που είναι η τυπική διάρκεια ζωής ενός αιολικού πάρκου, λέει.
Ακόμη και μια σχετικά μικρή, απροσδόκητη μείωση της ενεργειακής παραγωγής μπορεί να ανατρέψει αυτόν τον υπολογισμό της επένδυσης και να καταστήσει το αιολικό πάρκο μη οικονομικά βιώσιμο, λέει ο Finserås.
.