Η Γαλλία συνεχίζει να υφίσταται την μια ήττα μετά την άλλη, αδυνατώντας να προσαρμοστεί σε ένα νέο γεωπολιτικό σενάριο στο οποίο η ηγεμονία της ανήκει στο παρελθόν.
- Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Ρωσία συνεχίζει να επεκτείνει την επιρροή της στην Αφρική, ενώ η Γαλλία υποχωρεί κομμάτι-κομμάτι από μια ήπειρο που για δεκαετίες θεωρούσε το κατώφλι της. Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών παρουσιάζει επίσημα ένα νέο Τμήμα αφιερωμένο στις σχέσεις με την Αφρική, μια πρωτοβουλία που επιβεβαιώνει την αυξανόμενη κεντρική θέση της ηπείρου στην εξωτερική πολιτική του Κρεμλίνου. Στην τελετή θα παραστεί επίσης ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, ένα ακόμη σημάδι της σημασίας που αποδίδει η Μόσχα σε αυτή τη νέα εγκατάσταση. Είναι η εδραίωση μιας στρατηγικής που βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και αρκετό καιρό: ενίσχυση των δεσμών με τις αφρικανικές χώρες μέσω στρατιωτικής βοήθειας, εμπορικών συμφωνιών, ελάφρυνσης του χρέους και ενεργειακής συνεργασίας, ενώ η Ευρώπη, και η Γαλλία ειδικότερα, παρακολουθούν αβοήθητα την πτώση της ιστορικής της επιρροής. .
Τα τελευταία χρόνια η γαλλική παρουσία στην Αφρική αμφισβητείται παντού. Ειδικά στην ζώνη Σαχέλ, θα λέγαμε ότι έχουμε μια κατάρρευση: Το Μάλι, η Μπουρκίνα Φάσο, ο Νίγηρας (1) και τώρα το Τσαντ έχουν γυρίσει την πλάτη τους στο Παρίσι, με τα γαλλικά στρατεύματα να αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις βάσεις τους εν μέσω λαϊκών διαδηλώσεων και κυβερνητικών αποφάσεων που έχουν σταδιακά διαλύσει τον στρατιωτικό μηχανισμό της Françafrique. Υπενθυμίζω από παλαιότερα άρθρα: “…στις χώρες της περιοχής όπου προέκυψαν διάφορα πραξικοπήματα και ανατροπές, που συγκλόνισαν την Υποσαχάρια περιοχή τα τελευταία χρόνια, που εκτός των άλλων, ενίσχυσαν την Ρωσική παρουσία. Κυβερνητικές ανατροπές που εξάλειψαν τη γαλλική παρουσία από τις περισσότερες: Μετά από δέκα χρόνια αντιτρομοκρατικών στρατιωτικών επιχειρήσεων στη ζώνη Σαχέλ, η Γαλλία είναι παρούσα σε αυτήν την περιοχή μόνο στο Τσαντ με χίλιους στρατιώτες. Ο Νίγηρας ειδικότερα, ήταν πάντα κεντρικό σημείο στη μάχη κατά του τζιχαντισμού, και παρόλο που η νέα κυβέρνηση δεν έχει δείξει ακόμη ενδιαφέρον να μετατοπίσει τον πολιτικό της άξονα προς τη Ρωσία, υπάρχει η προοπτική η Μόσχα να ενισχύσει την παρουσία της. Θυμίζουμε ότι σε άλλες χώρες της Ζώνης Σαχέλ, υπάρχουν ήδη πολιτοφύλακες της ομάδας Wagner, όπως στο Μάλι…” (2).
“Το Τσαντ – ένα κράτος της Κεντρικής Αφρικής – αποφάσισε να διακόψει όλες τις σχέσεις συνεργασίας με το Παρίσι σε θέματα άμυνας και στρατιωτικής ασφάλειας, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Εξωτερικών, Abderaman Koulamallah: «Μετά από 66 χρόνια από την ανεξαρτησία της Δημοκρατίας του Τσαντ, ήρθε η ώρα για το Τσαντ να διεκδικήσει την πλήρη κυριαρχία του και να επαναπροσδιορίσει τις στρατηγικές του εταιρικές σχέσεις με βάση τις εθνικές προτεραιότητες».(3)
Η Ρωσία, από την πλευρά της, μπόρεσε να καλύψει το κενό που άφησαν ο Μακρόν και οι προκάτοχοί του, προσφέροντας στις αφρικανικές χώρες συγκεκριμένες εναλλακτικές λύσεις: προμήθειες όπλων χωρίς ιδεολογικούς όρους, στρατιωτική εκπαίδευση με την υποστήριξη της ομάδας Βάγκνερ (τώρα μετασχηματίστηκε και δρα με άλλα ακρωνύμια) , και μια αντι-νεοαποικιακή ρητορική που βρίσκει πρόσφορο έδαφος ανάμεσα σε κυβερνήσεις και πληθυσμούς που έχουν κουραστεί από τη γαλλική κυριαρχία.
Η Μόσχα χτίζει, το Παρίσι υποχωρεί. Το πείσμα της Γαλλίας στην προσπάθεια να διατηρήσει τον έλεγχο στις προηγούμενες κτήσεις της κατέληξε να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα: μια σχεδόν ομόφωνη απόρριψη, με τις κυβερνήσεις τώρα να αναζητούν αλλού νέους στρατηγικούς εταίρους. Η Ρωσία μπόρεσε να εκμεταλλευτεί αυτή τη δυσαρέσκεια, προσφέροντας ένα μοντέλο συνεργασίας λιγότερο συνδεδεμένο με πολιτικές ή δημοκρατικές προϋποθέσεις, πιο άμεσο και περισσότερο σύμφωνο με τα συμφέροντα των αφρικανικών καθεστώτων. Το νέο τμήμα του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών είναι απλώς το τελευταίο βήμα σε μια πολιτική που στοχεύει στην εδραίωση μιας εκτεταμένης πλέον επιρροής Η δημιουργία μιας διπλωματικής μονάδας αφιερωμένης στην Αφρική από τη Ρωσία είναι μια απόδειξη ότι η Μόσχα σκοπεύει να επισημοποιήσει και να δομήσει τη στρατηγική της στην ήπειρο, εξασφαλίζοντας μια πιο σταθερή και οργανωμένη παρουσία. Διευκρινίζουμε ότι στην -τεράστια σε έκταση – Αφρική, σε άλλα τμήματά της, πέραν της Ζώνης Σαχέλ που η Μόσχα “κάνει παιχνίδι”, έχει διεισδύσει και η Κίνα,(Αιθιοπία, Ουγκάντα,,Αλγερία, κ.α.).
Η Γαλλία από την άλλη, συνεχίζει να υφίσταται την μια ήττα μετά την άλλη, αδυνατώντας να προσαρμοστεί σε ένα νέο γεωπολιτικό σενάριο στο οποίο η ηγεμονία της ανήκει στο παρελθόν. Εάν η τάση δεν αλλάξει, το μέλλον της γαλλόφωνης Αφρικής θα σημαδεύεται ολοένα και περισσότερο από μια μεγαλύτερη διαφοροποίηση των διεθνών εταίρων, με τη Μόσχα να παρουσιάζεται έτοιμη να καρπωθεί όλα όσα έχασε το Παρίσι λόγω της αλαζονείας του (ή,λόγω πολιτικής μυωπίας….)..
