Tα 10+1 έργα υποδομών του ΔΕΣΦΑ για την επόμενη δεκαετία

Στη πρώτη γραμμή του δεκαετούς προγράμματος ανάπτυξης 2025-2034 που έβγαλε χθες σε δημόσια διαβούλευση ο Διαχειριστής, βρίσκονται projects που θα επιτρέψουν την πρόληψη συμφορήσεων στο δίκτυο, επενδύσεις που θα συνδέσουν με το σύστημα τόσο τις μεγάλες υπό κατασκευή μονάδες ηλεκτρισμού (Αλεξανδρούπολη, Λάρισα), όσο και αυτές που πρόκειται να μετατραπούν από λιγνιτικές σε φυσικού αερίου (Πτολεμαίδα V, ΔΕΗΔΕΗ -1,30%), καθώς επίσης έργα ενίσχυσης των λιμενικών υποδομών για τη μεταφορά φορτηγών LNG από και προς τις εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας.

Ταυτόχρονα ωστόσο ένα μέρος του προγράμματος αφορά και επενδύσεις με αμιγώς εξαγωγικό χαρακτήρα που θα επιτρέψουν μεγαλύτερες μεταφορές αερίου μέσω του Κάθετου Διαδρόμου, κρίσιμοι κρίκοι του οποίου είναι η Ρεβυθούσα, το FSRU της Αλεξανδρούπολης και οι αγωγοί TAP και IGB.

Στη λογική αυτή άλλωστε εγκανιάστηκε αρχές του μήνα ο Σταθμός Συμπίεσης Κομοτηνής και που μαζί με τον Σταθμό Συμπίεσης Αμπελιάς, ο οποίος θα ολοκληρωθεί πριν «φύγει» το 2025, αυξάνει την ικανότητα εξαγωγών αερίου της Ελλάδας προς το Βορρά στα 8,5 δισ. κυβικά μέτρα το χρόνο.

To μομέντουμ άλλωστε συμπίπτει με τη γενικότερη κινητικότητα στη περιοχή, τις εκτιμήσεις για νέες επενδύσεις από τις χώρες της ευρύτερης γειτονιάς και τις πληροφορίες για χρηματοδότηση κρίσιμων υποδομών από την αμερικανική πλευρά που βλέπει ότι μπαίνει σε «τροχιά» το μεγάλο της σχέδιο για απεξάρτηση της ΝΑ Ευρώπης από το ρωσικό αέριο.

Στα ώριμα πάντως έργα που αναμένεται να κόψουν το «νήμα» πριν την εκπνοή του χρόνου, ξεχωρίζει ο αγωγός υψηλής πίεσης προς τη Δυτική Μακεδονία, που προορίζεται για να στηρίξει την απολιγνιτοποίηση της περιοχής, αλλά σε δεύτερο χρόνο θα μπορεί να υποστηρίζει τη μεταφορά υδρογόνου και ενδέχεται να συνδεθεί με τον ελληνικό διάδρομο (Dedicated H2 Backbone), όντας τμήμα του δικτύου διακίνησης ανανεώσιμων αερίων σε όλη τη ΝΑ Ευρώπη.

Τροφοδοσία Ηπείρου, Truck Loading, μονάδες της ΔΕH

Σταχυολογώντας τα πιο σημαντικά καινούργια έργα που περιλαμβάνει το δεκαετές 2025-2034 του ΔΕΣΦΑ ξεχωρίζει κάνεις τέσσερις σημαντικές επενδύσεις.

1. Ο αγωγός και οι μετρητικοί σταθμοί, συνολικού μπάτζετ 69 εκατ. ευρώ για τη σύνδεση των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής Πτολεμαΐδα 5 και Αγίου Δημητρίου Κοζάνης με το εθνικό σύστημα. Δίχως αυτά η ΔΕΗ ΔΕΗ -1,30% δεν θα καταφέρει να μετατρέψει τη Πτολεμαίδα από λιγνιτική σε μονάδα φυσικού αερίου, ούτε να εντάξει τον σταθμό του Αγ. Δημητρίου στο ευρύτερο πλάνο για το mega data center της Κοζάνης. Καθόλου τυχαίό ότι η λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης από το Διαχειριστή συνδέεται με τη λήψη των αντίστοιχων αποφάσεων από τη ΔΕH. Τοποθετείται τον Ιανουάριο του 2027 με διάρκεια του έργου τους 20-24 μήνες.

2. Η κάλυψη των αναγκών της Ηπείρου και του Αγρινίου με φυσικό αέριο μέσω αλυσίδας εφοδιασμού Μικρής Κλίμακας LNG (small scale LNG), έργο 130 εκατ. ευρώ.

Σε πρώτο στάσδιο, το αέριο θα μεταφέρεται με φορτηγά από τη Ρεβυθούσα και μετά την ολοκλήρωση του έργου, με πλοία μεταφοράς LNG που θα προσδένουν σε κατάλληλα διαμορφωμένη προβλήτα στο λιμάνι της Ηγουμενίτσας και θα τροφοδοτούν το LNG μέσω μικρής εγκατάστασης εκφόρτωσης και αποθήκευσης. Εαν η επενδυτική απόφαση ληφθεί τον Ιούλιο του 2028, η έναρξη λειτουργίας του έργου θα γίνει τον Οκτώβριο του 2030.

Το σχέδιο αφορά την επέκταση του φυσικού αερίου σε νέες περιοχές της χώρας (Ηγουμενίτσα, Ιωάννινα, Αρτα, Πρέβεζα, Αγρίνιο) με δυνατότητα δημιουργίας μονάδων παραγωγής βιοαερίου/βιομεθανίου, όπως προβλέπει και το σχέδιο ανάπτυξης του Διαχειριστή του Δικτύου Διανομής Enaon EDA.

3. Η δημιουργία δεύτερης θέσης φόρτωσης στις εγκαταστάσεις του σταθμού βυτιοφόρων (Truck Loading) της Ρεβυθούσας, μπάτζετ 3,6 εκατ, που ενισχύει τη δυναμικότητα της υφιστάμενης υποδομής, παρέχοντας τη πρόσθετη δυναμικότητα που απαιτείται για να καλύπτει τις ανάγκες σε περιόδους αιχμής.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στο πρώτο φετινό εννιάμηνο φορτώθηκαν 494 φορτηγά μεταφοράς LNG έναντι 174 φορτηγών το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι και μεταφέρθηκαν 148,05 GWh έναντι μόλις 51,28 GWh το 2024.

Η τελική επενδυτική απόφαση αναμένεται τον Ιανουάριο του 2026 και η έναρξη λειτουργίας την περίοδο Μάϊου-Ιουλίου 2027.

4. Στα νέα έργα εντάσσεται και η κατασκευή Εγκαταστάσεων Δικτύου Υποδομών και Κέντρων Δεδομένων της Ρεβυθούσας με στόχο την φυσική και ψηφιακή αναβάθμιση της υποδομής (προϋπολογισμός 2,58 εκατ) και η αναβάθμιση των συστημάτων μέτρησης και ελέγχου σε 51 σταθμούς του εθνικού συστήματος μεταφοράς αερίου.

Τα έργα που υπήρχαν και στο περυσινό πλάνο

Στα υπόλοιπα ώριμα έργα που περιλαμβάνονται στο νέο δεκαετές πλάνο του ΔΕΣΦΑ, (και υπήρχαν και στο προηγούμενο 2024-2033) ξεχωρίζουν:

Τα έργα από την ελληνική πλευρά για τον αγωγό φυσικού αερίου προς τη Β. Μακεδονία συνολικού μήκους 123 χλμ. και μπάτζετ 92 εκατ. ευρώ, που θα εκτείνεται από τη Νέα Μεσημβρία Θεσσαλονίκης προς το Νεγκότινο συνδέοντας τα δύο εθνικά συστήματα και ανοίγοντας για τη γείτονα μια «πύλη» εισόδου τόσο για το αζέρικο αέριο όσο και για τα φορτία LNG που μπαίνουν στην Ελλάδα.

Το έργο αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το Σεπτέμβριο του 2026 με το ελληνικό τμήμα, μήκους 55 χλμ., να ξεκινά από την περιοχή της Νέας Μεσημβρίας και να καταλήγει στην περιοχή των Ευζώνων/Γευγελής. Από εκεί θα ξεκινά το τμήμα του αγωγού της γείτονος, μήκους 68 χλμ., με κατάληξη στην περιοχή του Νεγκότινο.

Ο αγωγός υψηλής πίεσης προς Πάτρα, μήκους 145 χλμ., με μπάτζετ 120 εκατ. ευρώ, που θα συνδέσει με το σύστημα φυσικού αερίου την πόλη και τη Βιομηχανική Περιοχή (ΒΙ.ΠΕ), διευρύνοντας την ενεργειακή κάλυψη της Δυτικής Ελλάδας και παρέχοντας δυνατότητα μελλοντικών επεκτάσεων για την τροφοδοσία επιπλέον πόλεων στη Δυτική Ελλάδα. Αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία τον Δεκέμβριο του 2027, έναντι προηγούμενης εκτίμησης για το Μάρτιο του ίδιου έτους.

Ο αγωγός Καρπερή – Κομοτηνή, μήκους 215 χλμ. με μπάτζετ 321,5 εκατ. ευρώ, που θα μπορεί να δεχτεί και υδρογόνο και θα είναι σε θέση να μεταφέρει επιπλέον ροές αερίου μεταξύ του Βόρειου και του Νότιου συστήματος της χώρας, υποστηρίζοντας και αυτό μελλοντικές εξαγωγές.

Έχει στόχο να ενισχύσει τη δυναμικότητα για εξαγωγές προς την Βουλγαρία μέσω του IGB, αξιοποιώντας τη λειτουργία του πρόσφατα ολοκληρωμένου Σταθμού Συμπίεσης στην Κομοτηνή. Και θα εξυπηρετεί τις αυξημένες ανάγκες δυναμικότητας από τα ανατολικά σημεία εισόδου του εθνικού συστήματος (Κήποι και Αμφιτρίτη, όπου αυτό «κουμπώνει» με το FSRU της Αλεξανδρούπολης) μέχρι και τα δυτικά τμήματα του. Η έναρξη λειτουργίας τοποθετείται τον Δεκέμβριο του 2027 (έναντι Μάρτιο 2027 που προέβλεπε το προηγούμενο πρόγραμμα).

Ο Σταθμός Συμπίεσης για την τροφοδοσία του ΤΑP στη Ν. Μεσημβρία (Booster Compressor), απαραίτητος για την αμφίδρομη ροή στο σημείο διασύνδεσης του TAP που μεταφέρει αζέρικο αέριο στο εθνικό σύστημα. Αναμένεται να λειτουργήσει στο τέλος του 2026, με ένα χρόνο καθυστέρηση έναντι του αρχικού χρονοδιαγράμματος (Δεκέμβριος 2025).

Η σύνδεση του σταθμού ηλεκτροπαραγωγής στην Αλεξανδρούπολη που κατασκευάζουν ΔΕΗΔΕΗ -1,30% και ΔΕΠΑ με το Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου και η κατασκευή του απαραίτητου Μετρητικού Σταθμού. Τοποθετείται το Σεπτέμβριο του 2027, σε συνέχεια της λήψης της τελικής επενδυτικής απόφασης τον Μάιο του 2026.

Η σύνδεση στο εθνικό σύστημα της μονάδας φυσικού αερίου στη Λάρισα (με φορέα υλοποίησης την ελληνο-ισραηλινή κοινοπραξία των Clavenia Limited, ΔΕΠΑ, Volton και SIrec Energy), με το εθνικό σύστημα, που προϋποθέτει βέβαια να έχει ληφθεί η πρώτα η σχετική επενδυτική απόφαση για τη μονάδα. Η ολοκλήρωση του έργου εφόσον τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα τοποθετείται στις αρχές του 2028.

Η επέκταση των λιμανιων για τη μεταφορά φορτηγών LNG από και προς τη Ρεβυθούσα. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί το Νοέμβριο του 2026 και αφορά το αντικείμενο εργασιών του σταθμού Τruck Loading που λειτουργεί ήδη.

Συνίσταται στην επέκταση δύο λιμανιών (Πέραμα Μεγαρίδος και Αλμύρα) για τη μεταφορά φορτηγών LNG από και προς τη Ρεβυθούσα μέσω πορθμείου. Στην ίδια λογική κινείται και η νέα προβλήτα Small Scale LNG στη Ρεβυθούσα. Στόχος της είναι η φόρτωση LNG σε μικρότερα πλοία που θα τροφοδοτούν με υγροποιημένο αέριο άλλα πλοία κυρίως στον Πειραιά και ενδεχομένως και σε άλλα λιμάνια.

Στη πράξη πρόκειται για ένα σύστημα που θα λειτουργεί ως «αλυσίδα», παρέχοντας δυνατότητα πρόσβασης στο φυσικό αέριο σε νέες περιοχές και αγορές.

Έκτος το Διώρυγα GAS

Σημειωτέον ότι από το νέο δεκαετές πρόγραμμα του ΔΕΣΦΑ απεντάσσεται ο μετρητικός σταθμός για τη σύνδεση με το πλωτό τέρμιναλ (FSRU) της Διώρυγα GAS του ομίλου Motor Oil, παρά τις ενδείξεις ότι στο συγκεκριμένο θέμα καταγράφεται κινητικότητα, ειδικά όταν η αναβάθμιση του Κάθετου Διαδρόμου και το αμερικανικό ενδιαφέρον για μεταφορά μεγάλων ποσοτήτων LNG στη ΝΑ Ευρώπη, ευνοεί τέτοια έργα.

«Η υλοποίηση του εν λόγω Έργου Σύνδεσης τελούσε υπό την προϋπόθεση της έγκαιρης εκπλήρωσης συγκεκριμένων συμβατικών υποχρεώσεων του φορέα υλοποίησης του έργου, Διώρυγα Gas Α.Ε. Δεδομένου ότι αυτές δεν εκπληρώθηκαν εμπρόθεσμα, επήλθε η λύση της σχετικής σύμβασης και συνακόλουθα το Έργο Σύνδεσης απεντάσσεται από το Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης», αναφέρεται χαρακτηριστικά στο δεκαετές πρόγραμμα του ΔΕΣΦΑ.

Εκτός του παραπάνω έχει απενταχθεί και το έργο του διπλασιασμού του κλάδου υψηλής πίεσης Πάτημα – Λιβαδειά που επίσης συνδέονταν με τη σύνδεση στο εθνικό σύστημα του Διώρυγα Gas.