Αυτές οι ανατριχιαστικές λέξεις από το δυστοπικό έργο του George Orwell, 1984, δεν διαβάζονται πλέον ως μυθοπλασία, αλλά γίνονται μια ζοφερή πραγματικότητα στο Ηνωμένο Βασίλειο και στον Καναδά — όπου ψηφιακά δυστοπικά μέτρα διαβρώνουν το θεμέλιο της ελευθερίας σε δύο από τις παλαιότερες δημοκρατίες της Δύσης.
Υπό το πρόσχημα της ασφάλειας και της καινοτομίας, το Ηνωμένο Βασίλειο και ο Καναδάς εφαρμόζουν παρεμβατικά εργαλεία που υπονομεύουν την ιδιωτικότητα, περιορίζουν την ελευθερία της έκφρασης και ενθαρρύνουν μια κουλτούρα αυτολογοκρισίας.
Και οι δύο χώρες εξάγουν τα πλαίσια ψηφιακού ελέγχου τους μέσω της συμμαχίας Five Eyes, ενός δικτύου ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ Βρετανίας, Κανζαδά, ΗΠΑ, Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας, που δημιουργήθηκε στον Ψυχρό Πόλεμο.
Παράλληλα, η ευθυγράμμισή τους με την Agenda 2030 των Ηνωμένων Εθνών — ιδίως τον στόχο SDG 16.9, που απαιτεί καθολική νομική ταυτότητα μέχρι το 2030 — ενισχύει μια παγκόσμια πολιτική για ψηφιακές ταυτότητες, όπως η προτεινόμενη Brit Card στο Ηνωμένο Βασίλειο και το Digital Identity Program του Καναδά, που συγκεντρώνουν προσωπικά δεδομένα σε κεντρικά συστήματα υπό το πρόσχημα της «αποτελεσματικότητας και ένταξης».
Με την προώθηση εκτεταμένων ψηφιακών ρυθμίσεων, όπως το Online Safety Act του Ηνωμένου Βασιλείου και το καναδικό Bill C-8, τα κράτη αυτά δεν υιοθετούν απλώς ψηφιακό αυταρχισμό —επιταχύνουν την πτώση της Δύσης σε αυτόν.
Το «Ψηφιακό Δίχτυ» του Ηνωμένου Βασιλείου
Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει τοποθετήσει εαυτό ως παγκόσμιο ηγέτη στην επιτήρηση. Η υπηρεσία πληροφοριών GCHQ λειτουργεί το μυστικό πρόγραμμα μαζικής παρακολούθησης Tempora από το 2011, το οποίο υποκλέπτει και αποθηκεύει τεράστιες ποσότητες παγκόσμιου διαδικτυακού και τηλεφωνικού traffic μέσω πρόσβασης σε υποθαλάσσια καλώδια.
Η ύπαρξή του αποκαλύφθηκε το 2013 από τα έγγραφα που διέρρευσε ο πρώην υπάλληλος της NSA, Edward Snowden.
«Δεν είναι μόνο αμερικανικό πρόβλημα. Η Βρετανία έχει τεράστιο ρόλο», δήλωσε τότε. «Το GCHQ είναι χειρότερο από τις ΗΠΑ».
Ακολούθησε το Investigatory Powers Act (IPA) 2016, γνωστό ως “Snooper’s Charter”, που υποχρεώνει τους παρόχους internet να αποθηκεύουν ιστορικό περιήγησης, emails, μηνύματα και κλήσεις για έως έναν χρόνο.
Κρατικές υπηρεσίες — από την αστυνομία έως MI5, MI6 και GCHQ — μπορούν να αποκτούν πρόσβαση συχνά χωρίς ένταλμα.
Πιο πρόσφατα, το Online Safety Act (OSA) δίνει τη δυνατότητα απαίτησης “backdoors” σε κρυπτογραφημένες εφαρμογές όπως WhatsApp, επιτρέποντας σάρωση ιδιωτικών μηνυμάτων για αόριστα οριζόμενο «επιβλαβές» περιεχόμενο — κάτι που οργανώσεις όπως το Big Brother Watch καταγγέλλουν ως πύλη μαζικής παρακολούθησης.
Η εφαρμογή του OSA έγινε σταδιακά από την Ofcom, και μέχρι τον Ιούλιο 2025 θεωρήθηκε πλήρως ενεργή για τις κύριες προβλέψεις του.
Η πλατφόρμα X του Elon Musk προειδοποίησε ότι ο νόμος θέτει σε κίνδυνο την ελευθερία λόγου, ενώ ο ίδιος δήλωσε ότι ο πραγματικός σκοπός είναι «καταστολή του λαού».
Τον Σεπτέμβριο, η πλατφόρμα Imgur μπλόκαρε την πρόσβαση από το Ηνωμένο Βασίλειο αντί να συμμορφωθεί με το OSA.
Ένα ακόμη σημαντικό βήμα είναι ο νόμος Data (Use and Access) Act 2025 (DUAA), που επιτρέπει ευρύτερη ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ κρατικών υπηρεσιών και ιδιωτών για σκοπούς AI analytics, εγείροντας φόβους για ανεξέλεγκτο προφίλ χρηστών.
Το επερχόμενο Cyber Security and Resilience Bill επεκτείνει τους κανονισμούς NIS και απαιτεί real-time αναφορές απειλών και πρόσβαση του κράτους σε κρίσιμα συστήματα, ενώ η χρήση AI-ενισχυμένης αναγνώρισης προσώπου σε δημόσιους χώρους εντείνει ανησυχίες για ένα βιομετρικό κράτος επιτήρησης.
Η εφημερίδα New York Times ανέφερε ότι οι πολιτικές του Ηνωμένου Βασιλείου συνιστούν «μία από τις ευρύτερες υιοθετήσεις ψηφιακής επιτήρησης από δυτική δημοκρατία».
Οι συλλήψεις για «προσβλητικά» tweets ξεπερνούν τις 30 ημερησίως, σύμφωνα με τους Times.
Το Brit Card: η μεγαλύτερη πηγή οργής
Η προτεινόμενη ψηφιακή ταυτότητα Brit Card έχει προκαλέσει τεράστια αντίδραση. Παρουσιάστηκε ως εργαλείο κατά της παράτυπης μετανάστευσης, αλλά η χρήση της επεκτάθηκε σε κοινωνικές παροχές, τράπεζες και δημόσιες υπηρεσίες. Το Ινστιτούτο Tony Blair για την Παγκόσμια Αλλαγή υποστήριξε το όραμα αυτό.
Βουλευτές από διαφορετικά κόμματα, με επικεφαλής τον ανεξάρτητο Rupert Lowe, έστειλαν επιστολή που χαρακτηρίζει την υποχρεωτική ψηφιακή ταυτότητα «επικίνδυνη και βαθιά αντιβρετανική». Ο βουλευτής David Davis προειδοποίησε ότι τέτοια συστήματα είναι «βαθιά επικίνδυνα για την ιδιωτικότητα».
Έως τις αρχές Οκτωβρίου, πάνω από 2,8 εκατομμύρια υπογραφές είχαν συγκεντρωθεί κατά της πρότασης.
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει: «Θα εισαγάγουμε ψηφιακή ταυτότητα εντός αυτής της κοινοβουλευτικής περιόδου…».
Η έκρηξη επιτήρησης στον Καναδά
Στον Καναδά, υπό τον πρωθυπουργό Mark Carney (πρώην επικεφαλής της Bank of England και μέλος του World Economic Forum), έχουν θεσπιστεί αντίστοιχα μέτρα.
Το «Bill C-2» (17 Ιουνίου 2025) τροποποιεί το Customs Act, επιτρέποντας πρόσβαση σε δεδομένα χωρίς ένταλμα και διαμοιρασμό τους με τις ΗΠΑ μέσω συμφωνιών τύπου CLOUD Act.
Το «Bill C-8» (18 Ιουνίου 2025) τροποποιεί το Telecommunications Act, επιτρέποντας στην κυβέρνηση να εκδίδει μυστικές εντολές για αποδυνάμωση κρυπτογράφησης ή διακοπή υπηρεσιών internet/τηλεφώνου σε μεμονωμένα άτομα, χωρίς δικαστική εποπτεία.
Ο βουλευτής Matt Strauss το παρομοίασε με «ψηφιακό γκουλάγκ»!
Το Canadian Constitution Foundation (CCF) υποστηρίζει ότι παραβιάζονται βασικά δικαιώματα του Charter.
Το «Bill C-8» συμπληρώνει το Online Harms Act (Bill C-63) (2024), που κατέρρευσε ύστερα από αντιδράσεις για κίνδυνο λογοκρισίας.
Στην πανδημία, η Public Health Agency of Canada παραδέχθηκε ότι παρακολουθούσε 33 εκατομμύρια συσκευές — σχεδόν ολόκληρο τον πληθυσμό — με πρόσχημα τη δημόσια υγεία.
Το Digital Identity Program του Καναδά παραμένει σε φάση ανάπτυξης, με πανεθνική εφαρμογή προβλεπόμενη για 2027–2028.
Το 1984 του Orwell υπενθυμίζει ότι «το τίμημα της ελευθερίας είναι η αιώνια επαγρύπνηση».
Απαιτείται αντίσταση — πριν κατασκευαστεί ένα δυτικό «Great Firewall» που θα επιτηρεί κάθε πληκτρολόγηση και σκέψη.