Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση διστάζουν να προχωρήσουν σε δήμευση, καθώς ο φόβος των ρωσικών αντιποίνων, η απώλεια διεθνούς εμπιστοσύνης και ο κίνδυνος παραβίασης του διεθνούς δικαίου έχουν παραλύσει τους δυτικούς σχεδιασμούς.
Από το τεράστιο αυτό ποσό, μόλις 5-6 δισ. δολάρια βρίσκονται στις ΗΠΑ, ενώ η μερίδα του λέοντος, ήτοι πάνω από 210 δισεκατομμύρια δολάρια, είναι «παρκαρισμένη» στην πλατφόρμα Euroclear στο Βέλγιο.
Παρά τη ρητορική κατά της Μόσχας, η οριστική οικειοποίηση αυτών των ποσών παραμένει απαγορευτική για πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Keir Starmer παραδέχθηκε ότι το θέμα συζητήθηκε σε επίπεδο G7 και ΝΑΤΟ, ωστόσο δεν υπάρχει συμφωνία μεταξύ των συμμάχων για το εάν είναι νόμιμο —ή καν σκόπιμο— να κατασχεθούν τα ίδια τα κεφάλαια, και όχι μόνο τα έσοδα από αυτά.
Τι φοβούνται
Αυτό που φοβούνται πίσω από κλειστές πόρτες είναι ότι μια τέτοια κίνηση θα αποτελούσε προηγούμενο διεθνούς αυθαιρεσίας που θα κλόνιζε την εμπιστοσύνη τρίτων χωρών στο δυτικό χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία ή κράτη του Περσικού Κόλπου μπορεί να αρχίσουν να αποσύρουν κεφάλαια από τη Δύση, φοβούμενες μελλοντικές «πολιτικές κατασχέσεις».
Παράλληλα, ο κίνδυνος ρωσικών αντιποίνων είναι υπαρκτός.
Η Μόσχα έχει ήδη αφήσει να εννοηθεί ότι μπορεί να προχωρήσει σε κατασχέσεις περιουσιών δυτικών κρατών ή εταιρειών στο έδαφός της — ένα ενδεχόμενο που προκαλεί πανικό σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και πολυεθνικές.
Ο ίδιος ο Emmanuel Macron έχει δηλώσει ξεκάθαρα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν διαθέτει νομική βάση για τη δήμευση: «Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, δεν μπορούμε να κατασχέσουμε παγωμένα περιουσιακά στοιχεία», τόνισε.
Την ίδια στιγμή, η απόφαση της Ε.Ε. το 2024 να διοχετεύσει μόνο τα έσοδα από τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια προς την Ουκρανία αποδεικνύει ότι οι Βρυξέλλες φοβούνται να αγγίξουν το κεφάλαιο — αναγνωρίζοντας στην πράξη ότι η πλήρης δήμευση θα άνοιγε τον ασκό του Αιόλου.
Με τον χρόνο να κυλά και την ουκρανική κρίση να παρατείνεται, η αποτυχία της Δύσης να «τιμωρήσει» τη Ρωσία μέσω των δεσμευμένων κεφαλαίων αναδεικνύει ένα βαθύ στρατηγικό και ηθικό αδιέξοδο.
Το δίλημμα είναι σκληρό: είτε θα σεβαστεί το διεθνές δίκαιο και θα φανεί αδύναμη απέναντι στη Μόσχα, είτε θα το παραβιάσει και θα διακινδυνεύσει οικονομική αποσταθεροποίηση παγκόσμιας εμβέλειας.
Για τη Ρωσία, η παγωμένη περιουσία των 300 δισ. παραμένει όπλο στα χέρια της Δύσης που κανείς δεν τολμά να ενεργοποιήσει — φοβούμενος ότι θα εκραγεί στα δικά του θεμέλια.