«Η παγκόσμια ασφάλεια είναι πιθανώς το σημαντικότερο ζήτημα, ειδικά στο τρέχον στάδιο, όταν το διαβόητο “Ρολόι της Αποκάλυψης” χτυπά και ο δείκτης πλησιάζει όλο και πιο κοντά στα μεσάνυχτα· είναι σημαντικό να το αποτρέψουμε αυτό, και εμείς εργαζόμαστε ενεργά για να αποτραπεί μια καταστροφή», δήλωσε, μιλώντας σε εργαζομένους του Υπουργείου Εξωτερικών του Τουρκμενιστάν, καθώς και σε καθηγητές και φοιτητές του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του ΥΠΕΞ της χώρας.
Σύμφωνα με τον υπουργό, οι αναφορές για την απειλή ενός τρίτου παγκόσμιου πολέμου έχουν γίνει κοινός τόπος, γεγονός που είναι λυπηρό, λαμβάνοντας υπόψη την άνοδο των ρεβανσιστικών τάσεων στην Ευρώπη.
«Έχει γίνει πλέον τόσο συνηθισμένο να μιλάμε για την πιθανότητα ενός Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου. Και αυτό είναι ιδιαίτερα θλιβερό σε μια κατάσταση όπου τα ρεβανσιστικά, επιθετικά, πολεμοχαρή αισθήματα επιστρέφουν με πλήρη ένταση στην Ευρώπη. Λες και δύο παγκόσμιοι πόλεμοι — χωρίς να αναφέρουμε τις λιγότερο σημαντικές συγκρούσεις των προηγούμενων αιώνων — δεν ήταν αρκετοί για τους ηγέτες της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης», σημείωσε ο επικεφαλής του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών.
Ιράν και Ισραήλ αναγνωρίζουν τη διπλωματική λύση
Παράλληλα, δήλωσε πως οι συμμετέχοντες στη σύγκρουση Ιράν–Ισραήλ αρχίζουν να συνειδητοποιούν την ανάγκη επιστροφής της κατάστασης σε ένα πολιτικό και διπλωματικό κανάλι.
«Έχουμε καλέσει σταθερά να σταματήσει η επιθετικότητα και να ληφθούν όλα τα αναγκαία μέτρα για να επιστρέψει η κατάσταση γύρω από το Ιράν σε πολιτική και διπλωματική τροχιά. Υπάρχουν πλέον ενδείξεις ότι η επίγνωση αυτού του αδιαμφισβήτητου γεγονότος αρχίζει σταδιακά να διαφαίνεται και σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων αυτών που εμπλέκονται άμεσα στην παρούσα κατάσταση», σημείωσε ο υπουργός.
Ο Lavrov επεσήμανε ότι η κλιμάκωση των στρατιωτικών εντάσεων γύρω από το Ιράν είναι βαθύτατα ανησυχητική και ενέχει τον κίνδυνο «περαιτέρω υπονόμευσης της περιφερειακής και παγκόσμιας ασφάλειας». «Η Ρωσία καταδίκασε κατηγορηματικά τα πυραυλικά και αεροπορικά πλήγματα των Ηνωμένων Πολιτειών κατά εγκαταστάσεων του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, τα οποία ακολούθησαν την απρόκλητη ισραηλινή επίθεση κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Πρόκειται για περιφρόνηση του διεθνούς δικαίου, του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ και των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας, καθώς και για σοβαρό πλήγμα στο καθεστώς μη διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής», πρόσθεσε.
Ο Lavrov σημείωσε επίσης ότι η Ρωσία είχε δώσει εκ των προτέρων στις ΗΠΑ, το Ισραήλ και το Ιράν συγκεκριμένες προτάσεις για το πώς μπορεί να διασφαλιστεί όχι μόνο η αποκλιμάκωση της κατάστασης, αλλά και μια αξιόπιστη μακροπρόθεσμη επίλυση της σύγκρουσης. «Παραμένουμε έτοιμοι για πρακτική συζήτηση αυτών των προτάσεων, καθώς και για διάλογο με τους συναδέλφους μας που εμπλέκονται σε διάφορες συγκρούσεις, σχετικά με όλα τα υπόλοιπα ζητήματα», τόνισε ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας.
Η τεχνολογία σαρώνει, αλλάζει τα πάντα στο σύγχρονο πόλεμο – Τα 3 παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι τίποτα δεν είναι πια ίδιο
Στο ταχέως μεταβαλλόμενο τοπίο των συγκρούσεων του 21ου αιώνα, η καινοτομία έχει αναδειχθεί σε θεμελιώδες στοιχείο του σύγχρονου πολέμου. Έθνη και μη κρατικοί δρώντες αξιοποιούν τεχνολογία αιχμής και ανορθόδοξες τακτικές για την επίτευξη στρατηγικών στόχων με πρωτοφανή ακρίβεια, μυστικότητα και αντίκτυπο.
Τρία πρόσφατα παραδείγματα: η επίθεση με drones του Ισραήλ στο Ιράν, η επίθεση drones της Ουκρανίας σε ρωσικούς στρατιωτικούς στόχους και η επίθεση του Ισραήλ κατά της Hezbollah με εκρηκτικούς βομβητές καταδεικνύουν πώς η καινοτομία αναδιαμορφώνει το πεδίο της μάχης.
Εκτελεσμένες με αξιοσημείωτη επινοητικότητα, αυτές οι επιχειρήσεις υπογραμμίζουν τη μετάβαση σε ασύμμετρο και υβριδικό πόλεμο, ο οποίος συνδυάζει προηγμένη τεχνολογία, μυστικές επιχειρήσεις πληροφοριών και ψυχολογικές επιχειρήσεις.
Η διερεύνηση των καινοτόμων χαρακτηριστικών αυτών των περιπτώσεων είναι απαραίτητη για την κατανόηση των στρατηγικών τους συνεπειών και των ευρύτερων προκλήσεων που δημιουργούν για την παγκόσμια ασφάλεια.
Η Επίθεση με drones του Ισραήλ στο Ιράν: Ένα μάθημα μυστικής ακρίβειας
Τον Ιούνιο του 2025, το Ισραήλ πραγματοποίησε σειρά επιθέσεων με drones, στοχεύοντας πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, εκτοξευτές πυραύλων και στρατιωτικές υποδομές, παρουσιάζοντας ένα νέο υπόδειγμα μυστικού πολέμου. Σε αντίθεση με παραδοσιακούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς, το Ισραήλ φέρεται να ενεργοποίησε δίκτυο “καμικάζι” drones που είχαν προ-τοποθετηθεί εντός του Ιράν, παρακάμπτοντας τα εξελιγμένα συστήματα αεράμυνας της χώρας.
Αυτή η επιχείρηση, η οποία αποδίδεται στη Mossad και την Israeli Air Force, αναδεικνύει διάφορες καινοτομίες του σύγχρονου πολέμου.
Στρατηγική καινοτομία
Η επιτυχία της επίθεσης βασίστηκε σε μακροχρόνια διείσδυση. Κατά τα φαινόμενα, το Ισραήλ μετέφερε κρυφά εξαρτήματα drones εντός του Ιράν, συγκροτώντας ένα μυστικό οπλοστάσιο που μπορούσε να ενεργοποιηθεί εξ αποστάσεως.
Αυτή η προσέγγιση απαιτούσε σχολαστικό σχεδιασμό, συνδυάζοντας ανθρώπινη κατασκοπεία με τεχνολογική εξειδίκευση. Εκτοξεύοντας drones από το εσωτερικό του Ιράν, το Ισραήλ απέφυγε την ανίχνευση από ραντάρ που έχουν σχεδιαστεί για να εντοπίζουν εξωτερικές απειλές, όπως βαλλιστικούς πυραύλους ή μαχητικά αεροσκάφη.
Τα πλήγματα στόχευσαν κρίσιμες εγκαταστάσεις, όπως η πυρηνική μονάδα εμπλουτισμού της Natanz και κινητούς εκτοξευτές πυραύλων, παρεμποδίζοντας με χειρουργική ακρίβεια τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν και τις δυνατότητες αντεπίθεσης.
Τεχνολογικό πλεονέκτημα
Τα drones ήταν μικρού μεγέθους, δυσδιάκριτα και εξοπλισμένα με προηγμένα συστήματα πλοήγησης, που τους επέτρεπαν να διαπερνούν τα πολυεπίπεδα αμυντικά συστήματα του Ιράν. Αναφορές υποδεικνύουν ότι χρησιμοποιήθηκαν drones με καθοδήγηση μέσω τεχνητής νοημοσύνης, ικανά για αυτόνομη επιλογή στόχων — κάτι που αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό άλμα στον τομέα του μη επανδρωμένου πολέμου.
Αυτή η τεχνολογία επέτρεψε στο Ισραήλ να πλήξει πολλαπλούς στόχους ταυτόχρονα, μεγιστοποιώντας τον αντίκτυπο ενώ ελαχιστοποιούσε την έκθεση των δικών του δυνάμεων.
Επιπτώσεις και Κίνδυνοι
Παρότι καινοτόμα, η επιχείρηση ενείχε σοβαρούς κινδύνους. Το Ιράν αντέδρασε με μπαράζ πυραυλικών επιθέσεων, εντείνοντας τις εντάσεις και αυξάνοντας τους φόβους για ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση. Η μυστική φύση της επίθεσης δημιουργεί επίσης προηγούμενο για επιχειρήσεις με δυνατότητα άρνησης εμπλοκής, περιπλέκοντας την απόδοση ευθύνης και την έννοια της διεθνούς λογοδοσίας.
Η Επίθεση της Ουκρανίας με drones στη Ρωσία: Ο επαναπροσδιορισμός του ασύμμετρου πολέμου
Η επίθεση με drones της Ουκρανίας σε ρωσικές στρατιωτικές βάσεις τον Ιούνιο του 2025, με την κωδική ονομασία “Operation Spiderweb”, κατέστρεψε πολεμικά αεροσκάφη αποδεικνύοντας πώς χώρες με περιορισμένους πόρους μπορούν να προκαλέσουν ισχυρές δυνάμεις μέσω καινοτομίας. Η Ουκρανία κατάφερε να περάσει 117 drones κοντά σε ρωσικούς στόχους και να τους εκτοξεύσει εντός του εχθρικού εδάφους, αναδεικνύοντας τη δύναμη του ασύμμετρου πολέμου.
Λογιστική επινοητικότητα
Η επιτυχία της επιχείρησης βασίστηκε σε μυστικές διαδικασίες μεταφοράς και υποστήριξης. Η Ουκρανία μετέφερε αποσυναρμολογημένα drones σε αποστάσεις χιλιάδων χιλιομέτρων εντός της Ρωσίας, πιθανόν με χρήση τοπικών δικτύων ή πρακτόρων για τη συναρμολόγηση και ενεργοποίησή τους.
Αυτή η προσέγγιση παρέκαμψε τις ρωσικές συνοριακές άμυνες και τα ραντάρ επιτήρησης, αιφνιδιάζοντας τη στρατιωτική διοίκηση. Τα drones, που χαρακτηρίζονται ως χαμηλού κόστους και αρθρωτής σχεδίασης, ήταν κατάλληλα για μαζική παραγωγή και χρήση, επιτρέποντας στην Ουκρανία να εξαπολύσει ευρείας κλίμακας επίθεση με περιορισμένα μέσα.
Τακτικός αντίκτυπος
Τα drones στόχευσαν αεροπορικές βάσεις, δεξαμενές καυσίμων και αποθήκες πυρομαχικών, προκαλώντας σοβαρές απώλειες. Πλήττοντας βαθιά στο εσωτερικό της Ρωσίας, η Ουκρανία ανάγκασε τη Μόσχα να μεταφέρει πόρους στην εσωτερική άμυνα, ανοίγοντας ένα νέο μέτωπο στον συνεχιζόμενο πόλεμο.
Ο ψυχολογικός αντίκτυπος ήταν εξίσου έντονος, καθώς οι Ρώσοι πολίτες ήρθαν αντιμέτωποι με την ευαλωτότητα της πατρίδας τους. Η επιχείρηση ανέδειξε τα drones ως οικονομικά αποδοτική εναλλακτική των παραδοσιακών αεροπορικών δυνάμεων, προσφέροντας στρατηγική ισορροπία σε μικρότερες χώρες.
Ωστόσο, παρά την τακτική επιτυχία, η στρατηγική της Ουκρανίας ενέχει τον κίνδυνο κλιμάκωσης. Η Ρωσία ενδέχεται να εντείνει τις τιμωρητικές επιθέσεις της, στοχεύοντας ουκρανικές πόλεις ή κρίσιμες υποδομές.
Η Επίθεση του Ισραήλ με βομβητές κατά της Hezbollah: Κυβερνο-Φυσικός πόλεμος
Τον Σεπτέμβριο του 2024, το Ισραήλ πραγματοποίησε μια πρωτοφανή επίθεση κατά της Hezbollah, χρησιμοποιώντας βομβητές και ασυρμάτους με εκρηκτικά για να πλήξει μαχητές σε ολόκληρο τον Λίβανο. Η επιχείρηση αυτή παρέλυσε τη διοικητική δομή της Hezbollah και σηματοδότησε ένα νέο πεδίο στον κυβερνο-φυσικό πόλεμο.
Διείσδυση στην Εφοδιαστική Αλυσίδα
Η ευφυΐα της επίθεσης βρισκόταν στην εκμετάλλευση της εφοδιαστικής αλυσίδας. Το Ισραήλ φέρεται να παραβίασε τη διαδικασία κατασκευής και διανομής επικοινωνιακών συσκευών, ενσωματώνοντας μικροεκρηκτικά σε βομβητές και ραδιοσυσκευές που χρησιμοποιούσε η Hezbollah. Αυτό απαίτησε πολυετή σχεδιασμό, από τη διείσδυση σε τεχνολογικές εταιρείες μέχρι την εξασφάλιση ότι οι συσκευές θα έφταναν στους τελικούς στόχους.
Η πολυπλοκότητα της επιχείρησης αναδεικνύει τη σύντηξη πληροφοριών, μηχανικής και εξαπάτησης στον σύγχρονο πόλεμο.
Ακρίβεια και ψυχολογικός αντίκτυπος
Με τη σχεδόν ταυτόχρονη πυροδότηση χιλιάδων συσκευών, το Ισραήλ διέσπασε τη λειτουργική συνοχή της Hezbollah με ελάχιστες παράπλευρες απώλειες σε σύγκριση με αεροπορικούς βομβαρδισμούς.
Η επίθεση σκότωσε ή τραυμάτισε βασικά στελέχη, αποδυναμώνοντας το δίκτυο επιρροής του Ιράν.
Πέρα από τις φυσικές απώλειες, δημιούργησε ένα κλίμα καχυποψίας στους κόλπους της Hezbollah, καθώς καθημερινές συσκευές μετατράπηκαν σε πιθανούς φονικούς μηχανισμούς. Συνταξιούχοι πράκτορες της Mossad χαρακτήρισαν την επιχείρηση ορόσημο, δείχνοντας πώς καταναλωτική τεχνολογία μπορεί να μετατραπεί σε φονικό όπλο.
Η Ευρύτερη Τάση: «Amazon Prime Warfare»
Αυτές οι περιπτώσεις αντικατοπτρίζουν μια ευρύτερη στρατιωτική στροφή προς αυτό που μπορεί να αποκληθεί “Amazon Prime Warfare”: η παράνομη διανομή μικρών, αρθρωτών εξαρτημάτων που συναρμολογούνται επί τόπου και χρησιμοποιούνται για επιθέσεις υψηλού αντίκτυπου.
Αυτό το νέο πολεμικό μοντέλο καθοδηγείται από εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη, τη ρομποτική και την εκμετάλλευση της εφοδιαστικής αλυσίδας, επιτρέποντας την επίτευξη στρατηγικών στόχων με ελάχιστη συμβατική εμπλοκή.
Ωστόσο, ταυτόχρονα «δημοκρατικοποιεί» τον πόλεμο, επιτρέποντας σε μη κρατικούς δρώντες και αυταρχικά καθεστώτα να υιοθετήσουν παρόμοιες τακτικές.
Καινοτόμα στοιχεία της νέας προσέγγισης
1. Οικονομική αποδοτικότητα: Τα drones και οι τροποποιημένες καταναλωτικές συσκευές κοστίζουν πολύ λιγότερο από παραδοσιακά όπλα, επιτρέποντας σε μικρότερους δρώντες, όπως η Ουκρανία, να ανταγωνιστούν μεγάλες δυνάμεις.
2. Άρνηση ευθύνης και μυστικότητα: Μυστικές επιχειρήσεις όπως οι επιθέσεις του Ισραήλ με drones και pagers επιτρέπουν πλήγματα χωρίς άμεση αναγνώριση της εμπλοκής, καθυστερώντας την αντίδραση και περιπλέκοντας τη διπλωματία.
3. Υβριδικές τακτικές: Ο συνδυασμός κυβερνο-επιθέσεων, φυσικών πληγμάτων και επιχειρήσεων πληροφοριών δημιουργεί απρόβλεπτες απειλές, αναγκάζοντας τους αντιπάλους να επαναπροσδιορίσουν τα αμυντικά τους δόγματα.
Κίνδυνοι και προκλήσεις
Η άνοδος αυτών των καινοτόμων μορφών πολέμου εγείρει σοβαρές προκλήσεις για την παγκόσμια ασφάλεια. Κάθε επίθεση προκαλεί αντίποινα — όπως οι ιρανικές πυραυλικές επιθέσεις μετά την επιχείρηση με τα drones του Ισραήλ — τροφοδοτώντας έναν κύκλο κλιμάκωσης.
Τα παραδοσιακά αμυντικά συστήματα, σχεδιασμένα για την αντιμετώπιση πυραύλων και αεροσκαφών, δεν είναι κατάλληλα για σύνθετες επιθέσεις που συνδυάζουν drones και παραβιάσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας. Για να συμβαδίσουν, τα κράτη πρέπει να επενδύσουν σε νέα μέσα, όπως συστήματα αντι-drones και ελέγχους της εφοδιαστικής ασφάλειας.
Συμπέρασμα
Η καινοτομία αποτελεί αναμφισβήτητα το κλειδί του σύγχρονου πολέμου, όπως αποδεικνύουν οι πρωτοποριακές επιχειρήσεις του Ισραήλ και της Ουκρανίας. Τα drones, οι παραβιασμένες συσκευές και τα μυστικά δίκτυα logistics επιτρέπουν ακρίβεια, μυστικότητα και αντίκτυπο, αναδιαμορφώνοντας τον τρόπο διεξαγωγής των συγκρούσεων.
Αυτές οι τακτικές επιτρέπουν σε μικρότερους δρώντες να προκαλέσουν υπερδυνάμεις, να αποσταθεροποιήσουν αντιπάλους και να πετύχουν στρατηγικούς στόχους με ελάχιστους πόρους. Ωστόσο, αποσταθεροποιούν και τα παραδοσιακά μοντέλα αποτροπής, ανοίγοντας τον δρόμο για πολλαπλασιασμό, αντίποινα και ηθικά διλήμματα.
Καθώς ο πόλεμος εξελίσσεται, η πρόκληση είναι η εξεύρεση ισορροπίας μεταξύ καινοτομίας και αυτοσυγκράτησης. Τα κράτη πρέπει να αναπτύξουν σαφείς κανόνες για την αντιμετώπιση των νέων τεχνολογιών, όπως τα drones και τα κυβερνο-φυσικά όπλα, ώστε να προληφθεί η κλιμάκωση και να προστατευθούν οι άμαχοι.
Η διεθνής συνεργασία είναι απαραίτητη για την αποτροπή της εξάπλωσης και τη διασφάλιση λογοδοσίας, ειδικά όταν εμπλέκονται ιδιωτικές εταιρείες.
Εν κατακλείδι, η καινοτομία ωθεί την εξέλιξη στο πεδίο της μάχης, αλλά η ανεξέλεγκτη διάδοσή της απειλεί να οδηγήσει σε έναν κόσμο όπου ο πόλεμος είναι πανταχού παρών, απρόβλεπτος και ανεξέλεγκτος.
Το μάθημα είναι σαφές για πολιτικούς, στρατιωτικούς και πολίτες: η καινοτομία στον πόλεμο είναι δίκοπο μαχαίρι.
