Γιατί χρειάζεται μια αγροτική ένωση και ποιες χώρες έχουν ήδη δείξει ενδιαφέρον για την πρωτοβουλία;
Τον Ιούνιο, θα πραγματοποιηθεί ένα συνέδριο στο οποίο σχεδιάζεται η ίδρυση της Αγροτικής Συμμαχίας BRICS με ρωσική πρωτοβουλία. Αυτό ανακοίνωσε στην Izvestia η Λιουντμίλα Ορλόβα, Πρόεδρος του Εθνικού Κινήματος για τη Διατήρηση της Γεωργίας. Η επίσημη πρόταση για ένταξη ως συνδιοργανωτής έχει ήδη σταλεί στη Βραζιλία η οποία θα προεδρεύει του Οργανισμού το 2025. Ενδιαφέρον για τη νέα συμμαχία έχουν εκδηλώσει και οι χώρες και οι παρατηρητές της EAEU, όπως το Καζακστάν και το Ουζμπεκιστάν. Ποιοι είναι οι στόχοι όμως της μελλοντικής συμμαχίας και ποια η μοναδικότητά της;
Η νέα συμμαχία έχει σχεδιαστεί για να ενώσει τις προσπάθειες των κρατών στον τομέα της γεωργίας και των περιβαλλοντικών τεχνολογιών, προσφέροντας μια εναλλακτική στα δυτικά μοντέλα συνεργασίας. Η Ορλόβα σημείωσε ότι εκπονούνται διάφορα προγράμματα, τα οποία θα έχουν τον δικό τους ξεχωριστό ηγέτη και όχι μόνο από τη ρωσική πλευρά. Μπορεί να υποτεθεί ότι η Αγροτική Συμμαχία των BRICS θα λειτουργεί με βάση την εκ περιτροπής προεδρία.
Ένα από τα καθήκοντα της συμμαχίας θα μπορούσε να είναι η ανάπτυξη προγραμμάτων για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα στη γεωργική βιομηχανία. Αυτό συνήθως περιλαμβάνει την εισαγωγή τεχνολογιών γεωργίας ακριβείας, ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και συστημάτων παρακολούθησης εκπομπών ρύπων. Οι πιστώσεις άνθρακα, ένας μηχανισμός με τον οποίο χώρες ή εταιρείες λαμβάνουν οικονομική αποζημίωση για τη μείωση των εκπομπών CO₂, έλαβαν πρόσφατα ιδιαίτερη προσοχή. Θεωρητικά, ο Οργανισμός των BRICS θα μπορούσε να δημιουργήσει τη δική του πλατφόρμα για τη διαπραγμάτευση τέτοιων πιστώσεων, ανταγωνιζόμενος δυτικούς ομολόγους, όπως το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών (EU ETS).
Αξίζει να σημειωθεί ότι όχι μόνο μέλη ή εταίροι των BRICS είναι ευπρόσδεκτα στη συμμαχία. Οι χώρες μέλη και παρατηρητές της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης (ΕΑΕΕ), συμπεριλαμβανομένου του Καζακστάν και του Ουζμπεκιστάν, έχουν ήδη δείξει ενδιαφέρον για το έργο, δήλωσε η Λιουντμίλα Ορλόβα. Αυτές οι χώρες, που διαθέτουν σημαντικούς γεωργικούς πόρους, μπορούν να πολλαπλασιάσουν τις δυνατότητες της μελλοντικής συμμαχίας.
“Λόγω της δύσκολης σημερινής κατάστασης, δεν έχουμε ακόμη προσεγγίσει τις δυτικές χώρες για αυτό το θέμα. Αλλά σε γενικές γραμμές, επικοινωνούν αρκετά ήρεμα μαζί μας. Πέρυσι μίλησαν ακόμη και στο συνέδριό μας. Συνεργαζόμαστε με τις ΗΠΑ, τον Καναδά και τις ευρωπαϊκές χώρες στον τομέα της ανταλλαγής πληροφοριών για επιστημονικά θέματα και αγροτικά θέματα. Η ψυχρότητα στις σχέσεις φεύγει”, τόνισε η Λιουντμίλα Ορλόβα.
“Έχουμε ήδη διοργανώσει μια στρογγυλή τράπεζα τον Δεκέμβριο και τώρα έχουμε συμφωνήσει να πραγματοποιήσουμε ένα συνέδριο και να δημιουργήσουμε μια τέτοια συμμαχία. Περισσότερες από 10 χώρες έχουν απαντήσει. Τώρα ολοκληρώνουμε έγγραφα, μηχανισμούς και διαμορφώνουμε το πρόγραμμα. Βλέπουμε τη Βραζιλία ως συνδιοργανωτή, καθώς προεδρεύει της συμμαχίας. Τώρα περιμένουμε απάντηση. Όλα τα έγγραφα έχουν εγκριθεί και συμφωνηθεί”, συμπλήρωσε η Ορλόβα.
Τον περασμένο Ιούνιο, περισσότεροι από 200 Ρώσοι και 100 ξένοι εκπρόσωποι, συμπεριλαμβανομένων επιχειρηματικών ηγετών και σημαντικών εξειδικευμένων οργανισμών από την Αίγυπτο, τη Βραζιλία, την Ινδία και την Κίνα, συμμετείχαν στη διάσκεψη των BRICS για τις αγροτικές επιχειρήσεις. Επίσης, το καλοκαίρι του 2024, συζητήθηκαν πρωτοβουλίες για τη δημιουργία ενός ενιαίου αγροτικού ανταλλακτηρίου σιτηρών για τις χώρες μέλη των BRICS. Νωρίτερα, στις 20 Απριλίου, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έδωσε εντολή στην κυβέρνηση μαζί με την Κεντρική Τράπεζα να υποβάλουν σχετικές προτάσεις. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η δημιουργία μιας τέτοιας ανταλλαγής θα διαρκέσει αρκετά χρόνια.
“Θυμόμαστε ότι νωρίτερα, τόσο οι BRICS όσο και οι G20 δημιούργησαν πλατφόρμες για ανταλλαγή πληροφοριών στον τομέα της γεωργικής συνεργασίας. Κάθε χώρα των BRICS ήταν υπεύθυνη για έναν ή τον άλλο τομέα. Και ήταν πολύ καλύτερα οργανωμένο σε αυτόν ακριβώς τον σύνδεσμο”, δήλωσε στην Izvestia η Victoria Panova, Επικεφαλής του Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων BRICS.
Ποια είναι τα καθήκοντα της συμμαχίας;
“Η ίδρυση της Αγροτικής Συμμαχίας BRICS το 2025 οφείλεται όχι μόνο σε οικονομικούς αλλά και στρατηγικούς λόγους. Στο πλαίσιο του αυξανόμενου ανταγωνισμού μεταξύ των παγκόσμιων κέντρων εξουσίας, οι χώρες της συμμαχίας επιδιώκουν να ενισχύσουν την επισιτιστική ασφάλεια και να μειώσουν την εξάρτηση από τους δυτικούς θεσμούς. Ένας σημαντικός παράγοντας είναι η αυστηρή πίεση κυρώσεων της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών στη Ρωσία, η οποία γυρίζει μπούμερανγκ σε αυτές και στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού τροφίμων γενικότερα. Οι αναπτυσσόμενες χώρες της Αφρικής και της Ασίας υφίστανται τη μεγαλύτερη ζημιά.
Αυτό συμβαίνει στο πλαίσιο μιας επιδεινούμενης επισιτιστικής κρίσης στον κόσμο, καθώς και σε αδύναμη ρύθμιση του εμπορίου γεωργικών προϊόντων για τις μεγάλες χώρες προμηθευτές. Η γεωργική συμμαχία θα επιτρέψει την οργάνωση ελεγχόμενων συναλλαγών, τη σύναψη ευνοϊκών εμπορικών συμβάσεων και τη διαμόρφωση κανόνων διακανονισμού σε εθνικά νομίσματα για τον έλεγχο των τιμών στην παγκόσμια αγροτική αγορά. Το γεγονός ότι αυτή η ιδέα προωθείται από τους ηγέτες του αναπτυσσόμενου κόσμου μπορεί να θεωρηθεί ως μια προσπάθεια να επηρεαστεί η παγκόσμια ρύθμιση στον κλάδο χωρίς τη συμμετοχή δυτικών χωρών“, δήλωσε στην Izvestia ο Ντένις Κουζνέτσοφ, αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Παγκόσμιων Πολιτικών Διαδικασιών στο Κρατικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας.
Οι δυτικές χώρες, συνειδητοποιώντας τις δυνατότητες των BRICS, ενδέχεται να αρχίσουν να προωθούν τις δικές τους πρωτοβουλίες. Συγκεκριμένα, υπάρχουν πληροφορίες ότι ανάλογα της Αγροτικής Συμμαχίας BRICS ενδέχεται να αναπτυχθούν από τη Γερμανία, η οποία μπορεί επίσης να εμπλέξει τις χώρες του Παγκόσμιου Νότου σε συνεργασία στη γεωργία, την οικολογία και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Εάν οι BRICS αποτύχουν να εδραιωθούν εγκαίρως, η Δύση θα μπορούσε να αδράξει την πρωτοβουλία προσφέροντας στα αναπτυσσόμενα κράτη οικονομικά και τεχνολογικά πλεονεκτήματα σε αντάλλαγμα για πολιτικές παραχωρήσεις.
Ένας άλλος επείγων παράγοντας είναι οι αυξανόμενοι κίνδυνοι οικονομικής πίεσης από τις ΗΠΑ. Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι είναι έτοιμος να επιβάλει δασμούς 100% στα προϊόντα των χωρών BRICS σε περίπτωση που εγκαταλείψουν το δολάριο. Η απειλή ήρθε σε σχέση με τα σχέδια της ένωσης να αναπτύξει εναλλακτικούς μηχανισμούς πληρωμής, συμπεριλαμβανομένων των διακανονισμών σε εθνικά και ψηφιακά νομίσματα. Η γεωργική συμμαχία, ενσωματωμένη στο χρηματοπιστωτικό σύστημα των BRICS, μπορεί να γίνει εργαλείο άμυνας έναντι τέτοιων κυρώσεων, διασφαλίζοντας τη σταθερότητα των προμηθειών τροφίμων εκτός της ζώνης του δολαρίου.
“Οι BRICS καλύπτουν περίπου το 42% του παγκόσμιου πληθυσμού και πάνω από το 30% της γης, γεγονός που τα καθιστά ιδανική πλατφόρμα για αγροτική συνεργασία. Η ένωση έχει έναν μοναδικό συνδυασμό πόρων: ρωσικά και καζακικά “μαύρα εδάφη”, βραζιλιάνικη τροπική γη, ινδική εργασία και κινεζική τεχνολογία. Επιπλέον, η συμμετοχή των χωρών εταίρων θα διευρύνει τη γεωγραφία της συμμαχίας και θα ενισχύσει την επιρροή της στις παγκόσμιες αγορές. Για τη Ρωσία, αυτό το έργο είναι απόδειξη ότι είναι ο μοχλός των BRICS, γενέτειρα έργων και ιδεών για την ανάπτυξη της συμμαχίας”, λέει ο Denis Kuznetsov.