Οι πρώτες ημέρες της προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ έχουν αποδείξει ότι η προηγούμενη απομονωτική του ρητορική ήταν απλώς ένα προσωπείο.
Οι δηλώσεις του για την κατάκτηση της Γροιλανδίας, την «ανάκτηση» της Διώρυγας του Παναμά και την εισβολή στο Μεξικό έχουν προκαλέσει παγκόσμια ανησυχία, καταδεικνύοντας μια ριζική στροφή προς έναν ωμό παρεμβατισμό.
Η πρόσφατη αντιπαράθεση με τον αριστερό πρόεδρο της Κολομβίας, Γκουστάβο Πέτρο, αποτέλεσε ορόσημο στην αντίσταση κατά της πολιτικής Τραμπ.
Ο Πέτρο αρνήθηκε να δεχθεί ένα αμερικανικό στρατιωτικό αεροσκάφος που μετέφερε αλυσοδεμένους Κολομβιανούς μετανάστες, μια κίνηση που αρχικά αντιμετωπίστηκε με χλευασμό από τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης.
Η στάση του Πέτρο όμως απέδωσε καρπούς. Η κυβέρνηση Τραμπ αναγκάστηκε να υποχωρήσει, επιτρέποντας στους μετανάστες να επιστρέψουν στην πατρίδα τους με αξιοπρέπεια, χωρίς δεσμά, στο προεδρικό αεροσκάφος της Κολομβίας. Η εξέλιξη αυτή αποτέλεσε μια σημαντική διπλωματική νίκη για τη Λατινική Αμερική.
Οι μαρτυρίες των επαναπατρισθέντων μεταναστών αποκάλυψαν το σκληρό πρόσωπο της αμερικανικής μεταναστευτικής πολιτικής. Μια μητέρα με το παιδί της στην αγκαλιά περιέγραψε τη δραματική διάσχιση της ερήμου Σονόρα, τη ληστεία από διακινητές και την απάνθρωπη κράτηση από την Υπηρεσία Μετανάστευσης και Τελωνείων (ICE). Η χρήση του όρου “desaparecida” (εξαφανισμένη) ξύπνησε μνήμες από τις πιο σκοτεινές περιόδους της λατινοαμερικανικής ιστορίας.
Η περίπτωση του Χοσέ Έρικ, ενός μηχανικού που ζητούσε άσυλο, ανέδειξε τη χρήση απάνθρωπων μεθόδων, όπως η στέρηση ύπνου, που σύμφωνα με τη δημοσιογράφο Ντιάνα Καρολίνα Αλφόνσο συνιστά βασανιστήριο και παραβιάζει το διεθνές δίκαιο.
Η κρίση πυροδότησε μια ευρύτερη κινητοποίηση στη Λατινική Αμερική. Η πρόεδρος του Μεξικού, Κλαούντια Σάινμπαουμ, απάντησε με χιούμορ στην πρόταση Τραμπ για μετονομασία του Κόλπου του Μεξικού σε «Κόλπο της Αμερικής», προτείνοντας την μετονομασία της Βόρειας Αμερικής σε “América Mexicana”.
Το Υπουργείο Εξωτερικών του Μεξικού διαμαρτυρήθηκε επίσημα στην Google για την αποδοχή της αλλαγής ονομασίας, τονίζοντας την παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Παράλληλα, διατηρεί το δικαίωμα να αρνηθεί τη χρήση του εναέριου χώρου της χώρας για πτήσεις απέλασης, μια κίνηση που θα καθιστούσε εξαιρετικά δαπανηρές τις επιχειρήσεις απέλασης της κυβέρνησης Τραμπ.
Ο πρόεδρος της Ονδούρας, Σιομάρα Κάστρο, κάλεσε σε έκτακτη συνεδρίαση της Κοινότητας Κρατών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής (CELAC), με στόχο την αντιμετώπιση της κρίσης. Παρόλο που η συνάντηση ακυρώθηκε μετά την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ Κολομβίας και Ηνωμένων Πολιτειών, η πρωτοβουλία αυτή δείχνει τη διάθεση των λατινοαμερικανικών κρατών να συντονίσουν τις ενέργειές τους απέναντι στην Ουάσινγκτον.
Ακόμη και παραδοσιακοί σύμμαχοι των ΗΠΑ, όπως ο κεντροδεξιός πρόεδρος του Παναμά Χοσέ Ραούλ Μουλίνο, αναγκάστηκαν να αντιδράσουν στις προκλητικές δηλώσεις Τραμπ. Η αμφισβήτηση της κυριαρχίας του Παναμά στη Διώρυγα παραβιάζει τις Συνθήκες Τορίχος-Κάρτερ του 1979.
Η επιθετική στάση της κυβέρνησης Τραμπ ωθεί τις χώρες της Λατινικής Αμερικής σε αναζήτηση νέων συμμαχιών με την Κίνα, τη Ρωσία και την Ευρώπη. Η πρόσφατη αμερικανική επιθετικότητα και η παρουσία ενός ισχυρού αριστερού μπλοκ στην περιοχή δημιουργούν προϋποθέσεις για μια πρωτοφανή λατινοαμερικανική ενότητα.
Η κίνηση του Πέτρο αποτέλεσε ένα ηχηρό μήνυμα προς την Ουάσινγκτον: η Λατινική Αμερική δεν είναι διατεθειμένη να αποδεχθεί παθητικά τις πολιτικές της κυβέρνησης Τραμπ.
Ο πρόεδρος της Κολομβίας, μάλιστα, έθεσε τις βάσεις για μία περιφερειακή συνεργασία που θα μπορούσε να ξεπεράσει τις ιδεολογικές διαφορές μεταξύ των ηγετών της περιοχής και να ενώσει την πλειοψηφία της Λατινικής Αμερικής υπό ένα κοινό μέτωπο απέναντι στις αμερικανικές πιέσεις.
ΠΗΓΗ TVXS
