Για μία ακόμη φορά, διατάχθηκε να τεθούν προσωρινά εκτός υπηρεσίας μέχρι νεωτέρας τα V-22 Osprey. Αιτία, ένα ακόμη “συμβάν” με τα αεροσκάφη, που οδήγησε σε υποχρεωτική προσγείωση.
Το Osprey κατασκευάζεται από κοινού από την Boeing και την Bell. Η πρώτη είναι η γνωστή εταιρεία κατασκευής αεροπλάνων και οπλικών συστημάτων. Σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Κένεντι Τζούνιορ, ελέγχεται από την Blackrock ενώ μετοχές της έχει και η Vanguard. Οι δύο εταιρείες είναι οι μεγαλύτεροι μέτοχοι και της έτερης κατασκευάστριας, Bell. Λέγεται ότι στο χαρτοφυλάκιό τους, εκτός από βιομηχανίες όπλων, φαρμάκων και βιοτεχνολογίας (Pfizer, Moderna, Monsanto) ανήκουν επίσης η κυβέρνηση Μπάιντεν καθώς και οι δύο αίθουσες του κογκρέσου των ΗΠΑ (γερουσία και βουλή των αντιπροσώπων), αφού είναι οι βασικοί χρηματοδότες στις εκλογικές καμπάνιες των περισσοτέρων βουλευτών και γερουσιαστών. Υποτίθεται ότι ο Τραμπ και η κυβέρνησή του θα συγκρουστούν μαζί τους, αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία και, εν πάσει περιπτώσει, μένει να το δούμε…
Το Osprey είναι υβριδικό αεροσκάφος, ελικοφόρο με περιστρεφόμενους κινητήρες. Όταν οι κινητήρες είναι σε κάθετη θέση, λειτουργεί σαν ελικόπτερο: Μπορεί να απογειώνεται και να προσγειώνεται κάθετα χωρίς να χρειάζεται διάδρομο, να στέκεται ακίνητο στον αέρα ή να κινείται με χαμηλή ταχύτητα. Όταν οι κινητήρες στραφούν σε οριζόντια θέση, μετατρέπεται σε αεροπλάνο που ταξιδεύει με ταχύτητα 270 κόμβων (500 χλμ/ώρα).
Στα χαρτιά όλα αυτά είναι πολύ εντυπωσιακά. Βγάζουν και πολύ ωραίες φωτογραφίες – είναι περίεργο που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί περισσότερο σε χολυγουντιανές ταινιές.
Στην πράξη όμως, δεν είναι όλα ρόδινα…
Η χρήση των Osprey από τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ ξεκίνησε γύρω στο 1999. Από τότε, σύμφωνα με έρευνα του associated press, έχουν λάβει χώρα 21 σοβαρά συμβάντα (ατυχήματα και δυστυχήματα), στα οποία έχουν σκοτωθεί 64 άτομα και τραυματιστεί 93.
Μετά από την πτώση ενός V-22 το Νοέμβριο του 2023 στην Ιαπωνία, στην οποία σκοτώθηκαν και οι 8 επιβαίνοντες, όλος ο στόλος των αεροσκαφών αυτών προσγειώθηκε μέχρι να ερευνηθεί το δυστύχημα και να βρεθούν τα αίτιά του. Τρεις μήνες νωρίτερα είχαν σκοτωθεί 3 πεζοναύτες στην Αυστραλία. Το Μάρτιο του 2022 είχαν σκοτωθεί 4 αμερικανοί στρατιώτες σε ΝΑΤΟϊκή άσκηση, ενώ λίγους μήνες μετά σκοτώθηκαν 5 πεζοναύτες στην Καλιφόρνια…
Τελικά το Μάρτιο του 2024, και ενώ δεν είχε βγει πόρισμα για τα αίτια του δυστυχήματος, τα Osprey ξανατέθηκαν σε λειτουργία. Μέχρι τις 6 Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους, που δόθηκε ξανά διαταγή να προσγειωθεί όλος ο στόλος, μετά από ένα περιστατικό που οδήγησε σε ανώμαλη προσγείωση ενός από τα αεροσκάφη. Αυτή τη φορά οι επιβαίνοντες γλύτωσαν ως εκ θαύματος. Ο στόλος θα παραμείνει προσγειωμένος μέχρι να αρθεί και πάλι η διαταγή, οπότε θα ξαναρχίσουν να πετάνε, μέχρι το επόμενο δυστύχημα…
Η αλήθεια είναι ότι οι πτώσεις στρατιωτικών αεροσκαφών δεν είναι κάτι πρωτοφανές. Ειδικά στην περίοδο των αρχικών δοκιμών και το πρώτο διάστημα της χρήσης τους, πολλά στρατιωτικά αεροσκάφη, ιδιαίτερα αυτά που δεν αποτελούν άμεση μετεξέλιξη προηγουμένων μοντέλων, παρουσιάζουν προβλήματα που συχνά οδηγούν σε πτώσεις. Με τον καιρό οι ατέλειες διορθώνονται και τα αεροσκάφη γίνονται πιο ασφαλή.
Το παράδοξο με τα Osprey είναι ότι έχουν την αντίθετη πορεία: Όσο περνάνε τα χρόνια, γίνονται όλο και πιο αναξιόπιστα. Σύμφωνα με την έρευνα του Associated Press, τα τελευταία πέντε χρόνια, ενώ ο συνολικός αριθμός ωρών πτήσης των Osprey έχει μειωθεί, ο αριθμός δυστυχημάτων έχει αυξηθεί.
Μία από τις βασικές πηγές προβλημάτων είναι η σχεδίαση των φτερών, των κινητήρων και των ελίκων, που διπλώνουν για να πιάνουν λιγότερο χώρο αποθήκευσης. Η φαεινή αυτή ιδέα έχει βέβαια σαν αποτέλεσμα να υπάρχουν περισσότερα σημεία πιθανής βλάβης. Μία σειρά άλλες σχεδιαστικές αποφάσεις οδηγούν σε υπερβολική καταπόνηση διαφόρων εξαρτημάτων του αεροσκάφους, ενώ το μεγάλο ατού του, οι περιστρεφόμενοι κινητήρες που του δίνουν τη δυνατότητα να συμπεριφέρεται είτε σαν αεροπλάνο είτε σαν ελικόπτερο, δημιουργεί και αυτό μια ολόκληρη σειρά προβλημάτων. Άλλο αδύναμο σημείο του αεροσκάφους είναι το σύστημα μετάδοσης κίνησης, που έχει το “χούι” να σπάνε κομμάτια από τα γρανάζια του και να μπλοκάρει. Οι κινητήρες πάλι, άλλοτε πιάνουν φωτιά, άλλοτε κολλάνε, άλλοτε χάνουν την ισχύ τους ενώ τα συστήματα προσγείωσης έχουν και αυτά το μερίδιό τους από βλάβες (προϊόντα Boeing γαρ…), όπως και οι συμπλέκτες του συστήματος μετάδοσης ισχύος. Όπως λέει πάντως ο Brian Luce, επιζών από δύο πτώσεις σε V-22, “Όταν όλα πάνε καλά, είναι απίστευτο.”
Η εμπειρία – αλλά και η κοινή λογική – διδάσκει ότι όσο περισσότερα κινητά μέρη έχει ένας μηχανισμός, τόσο περισσότερο είναι επιρρεπής σε βλάβες. Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να επιστρέψουμε στην τεχνολογία του περασμένου αιώνα. Απλά όσο πιο πολύπλοκη είναι μία μηχανή – ειδικά αν κρέμονται ζωές από αυτήν – τόσο περισσότερη προσοχή πρέπει να δοθεί στη σχεδίασή της, σε εφεδρικά συστήματα ασφαλείας, υλικά υψηλής αντοχής κλπ και τόσο καλύτερο πρέπει να είναι το πρόγραμμα ελέγχου και συντήρησης.
Αυτά είναι στοιχειώδεις αρχές που θεωρητικά εφαρμόζονται απαρέγκλιτα σε προηγμένες χώρες. Όταν όμως οι πρώην προηγμένες χώρες βαθμιαία τριτοκοσμικοποιούνται, είναι αναμενόμενο οι στοιχειώδεις αυτές αρχές να πετιούνται από το παράθυρο. Και αυτό είναι που συμβαίνει στις ΗΠΑ με τα 37 τρις χρέος, που πλέον το μόνο που μπορούν να παράγουν είναι διαφθορά, εγκληματικότητα και περισσότερη διαφθορά. Μία χρεοκοπημένη χώρα που αγοράζει αεροσκάφη τεχνολογίας αιχμής από χρεοκοπημένες εταιρείες επειδή οι κυβερνώντες χρηματίζονται νομότυπα από τις εταιρείες αυτές για να τις κρατάνε στη ζωή με “μηχανική υποβόηθηση”.
(Κατά τα άλλα μας λένε ότι η κυβέρνηση Άσαντ κατέρρευσε κάτω από το βάρος της διαφθοράς της.)
Πάντως το άρθρο του Associated Press ισχυρίζεται ότι οι πιλότοι, ακόμη και αυτοί που έχουν θρηνήσει φίλους τους σε δυστυχήματα, ακόμη και αυτοί που έχουν οι ίδιοι από θαύμα γλυτώσει είναι οι πιο ενθουσιώδεις θιασώτες του ταλαιπωρημένου μοντέλου.
Μπορεί να είναι πράγματι έτσι. Γούστα είναι αυτά. Άλλοι πληρώνουν για να κάνουν bungee jumping…