Σοκαριστικές μαρτυρίες για τις συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι πυροσβέστες λόγω της αδιαφορίας της κυβέρνησης Μητσοτάκη. «Μας στέλνουν από την Ορεστιάδα να σβήσουμε φωτιά στην Κερατέα»
«Μιλάμε για νέο δόγμα την ώρα που το οργανόγραμμα είναι ίδιο από το 1970! Το θέμα είναι πόσο θα αντέξουμε, δεν είμαστε Ρόμποκοπ, άνθρωποι είμαστε… Από τις μετακινήσεις και την υπερκόπωση μετράμε ήδη δέκα τραυματισμούς συναδέλφων».
Αυτές είναι μόνο μερικές από τις φράσεις των ίδιων των πυροσβεστών οι οποίοι μιλώντας στο Documento φωτογραφίζουν τις πρωτοφανείς συνθήκες που βιώνουν. Είναι από τα πρόσωπα που στις 5 του Ιούνη, κατά τη μεγάλη κινητοποίηση 17 σωματείων πυροσβεστών όλων των κατηγοριών, ανέμεναν αδίκως ακρόαση από τον υπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Βασίλη Κικίλια. Τον υπουργό του προγράμματος «ΑΙΓΙΣ» και των εξοπλισμών που θα… έρθουν και ο οποίος τους εξωθεί στην υπερεργασία όσο η χώρα βρίσκεται στην πύρινη δίνη της κλιματικής κρίσης.
«Κυριάκο Μητσοτάκη, άκου το καλά. Εσύ στο ελικόπτερο, εμείς μες στη φωτιά» ήταν τότε ένα από τα συνθήματα των πυροσβεστών που δεν βρήκαν ανταπόκριση. Οπως δεν βρήκε και η εφημερίδα μας στα ερωτήματα που απέστειλε στις 10 Απριλίου, πριν από την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου, στον υπουργό Βασ. Κικίλια για τους εξοπλισμούς του «ΑΙΓΙΣ» και τα χιλιάδες κενά στο Πυροσβεστικό Σώμα (ΠΣ), τα οποία ακόμη παραμένουν αναπάντητα.
Δεν έδωσαν λύση
Ακόμη και σήμερα τα κενά που υπάρχουν στην πυροσβεστική αγγίζουν τις 3.620 θέσεις, ενώ οι πυρκαγιές έχουν αυξηθεί κατακόρυφα και οι πυροσβέστες τρέχουν από τη μια άκρη της Ελλάδας στην άλλη για να αντιμετωπίσουν τις πυρκαγιές και βρίσκονται ήδη στα όριά τους.
Την κατάσταση που βιώνουν εξηγεί γλαφυρά στο Documento ο Γιώργος Γουρδουράκος, πρόεδρος του Σωματείου Πυροσβεστών Περιφέρειας Αττικής και Νήσων: «Εχουμε ξεκινήσει από τις αρχές Απριλίου και έχουμε μπει στη μάχη των δασικών πυρκαγιών. Υπενθυμίζω πως η πρώτη φωτιά που ξέσπασε ήταν στον Ολυμπο τον Απρίλιο πριν από την αντιπυρική περίοδο. Το θέμα είναι πόσο θα αντέξουν οι πυροσβέστες με αυτή την τρομακτική εντατικοποίηση της εργασίας τους. Δεν είναι απλά πως κάνουν το ωράριό τους, αλλά είναι σε συνεχόμενες επιφυλακές και μετακινήσεις στην Ελλάδα, με ανακλήσεις κανονικών αδειών».
Τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφοριών για τις Δασικές Πυρκαγιές (EFFIS) αναδεικνύουν την αύξηση των πυρκαγιών που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι πυροσβέστες. Το πρώτο εξάμηνο του 2024 καταγράφεται αύξηση 48% των αγροτοδασικών πυρκαγιών (5.444 από την 1η Ιανουαρίου έως τις 30 Ιουνίου) σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2023 (3.655). Οι ανάγκες που καλείται να αντιμετωπίσει η πυροσβεστική γιγαντώνονται.
Τα στοιχεία του EFFIS αναλύει στο Documento ο Ανδριανός Γκουρμπάτσης, αντιστράτηγος πυροσβεστικής ε.α. και δικαστικός πραγματογνώμονας: «Συνολικά το πρώτο εξάμηνο του έτους (μέσα σε αυτό στους δύο πρώτους μήνες της αντιπυρικής) έχουμε 28 μεγάλες πυρκαγιές (άνω των 300 στρεμμάτων) που κατέκαψαν 81.350 στρέμματα. Το σοκαριστικό είναι τα 81.350 στρέμματα του πρώτου εξαμήνου του 2024 ξεπερνούν τον αντίστοιχο ετήσιο μέσο όρο της περιόδου 2006-23! Ο μέσος ετήσιος όρος των ετών αυτών ήταν 29.940 καμένα στρέμματα. Το νέο δόγμα του υπουργού με την αυστηροποίηση των ποινών στον Ποινικό Κώδικα για τον εμπρησμό και η νομοθεσία πυροπροστασίας για τα ακαθάριστα οικόπεδα με τα πρόστιμα δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα».
«Δεν υπάρχει κόσμος»
Με τους δυόμισι πρώτους μήνες της αντιπυρικής περιόδου να έχουν ολοκληρωθεί το Documento ζήτησε από πυροσβέστες να σχολιάσουν την κατάσταση που αντιμετώπισαν στα πύρινα μέτωπα. Ολοι τους αναγνωρίζουν πως τα εναέρια μέσα χρειάζονται αλλά η ουσία βρίσκεται στην ενίσχυση των επίγειων δυνάμεων.
«Με το drone δεν σβήνεται η φωτιά» λέει ο Θάνος Ψαρόπουλος, πρόεδρος του Πανελλήνιου Σωματείου Συμβασιούχων Πυροσβεστών (ΠΑΣΣΥΠ), και εξηγεί: «Οι παλιοί πυροσβέστες έλεγαν πως η φωτιά σβήνεται με την μπότα. Δεν υπάρχει προσωπικό για να τρέξει και να προλάβει όλες τις φωτιές και ζορίζεται το υπάρχον ανθρώπινο δυναμικό. Δεν δουλεύουμε μόνο τώρα αλλά 365 μέρες. Υπάρχει έντονη καταπόνηση. Από τις μετακινήσεις και την υπερκόπωση μετράμε ήδη δέκα τραυματισμούς συναδέλφων. Δεν υπάρχει κόσμος, παρά μόνο μετακινήσεις προσωπικού εκτός Αττικής. Εχουμε προτείνει με σχέδιο νόμου να σταματήσει η εποχική μας ιδιότητα, να ενταχθούμε στο ΠΣ και να μπούμε στο σχέδιο των μεταθέσεων. Μιλάμε για 2.500 ανθρώπους έμπειρο προσωπικό».
Αντίστοιχα και στη Σταμάτα, όπου κάηκαν 1.530 στρέμματα και περιουσίες, το μέτωπο ήταν ιδιαίτερα δύσκολο. Στη Σταμάτα επιχείρησε και ο Γ. Γουρδουράκος, ο οποίος τονίζει: «Πλέον με αυτές τις συνθήκες από τα 5 μποφόρ και πάνω δυσκολευόμαστε τραγικά. Πέρυσι με άπνοια και οι φωτιές έκαιγαν πέντε μέρες. Είναι διπλάσια τα εναέρια από πέρυσι, αλλά η πυρόσβεση της χώρας βασίζεται καθαρά στο φιλότιμο και στην υπερπροσπάθεια των πυροσβεστών. Αυτήν τη στιγμή έχουμε 3.620 κενά οργανικών θέσεων, τα οποία αυξάνονται ετήσια λόγω των συνταξιοδοτήσεων. Το σώμα έχει μ.ό. ηλικίας τα 49-50 έτη. Είμαστε ένα γερασμένο σώμα σε μια περιοχή που βρίσκεται στην καρδιά της κλιματικής κρίσης. Εμείς προτείναμε να γίνουν προσλήψεις από τη δεξαμενή των 2.500 εποχικών πυροσβεστών. Είναι πολύ έμπειροι. Εχουν προσληφθεί με πολύ αυστηρά και αξιοκρατικά κριτήρια και με μέσο όρο ηλικίας τα 34-35 έτη».
Πέραν των δεκάδων πυρκαγιών που σημειώνονται ανά περιοχή και η μεταφορά δυνάμεων παρουσιάζει πολλά προβλήματα. Τα οχήματα δεν επαρκούν ή είναι παλιά. Τη γύμνια του κρατικού μηχανισμού ανέδειξε και η ύπαρξη μόλις ενός πυροσβεστικού οχήματος στη Σέριφο, όπου σχεδόν όλη η νοτιοανατολική πλευρά της κάηκε. Σύμφωνα με το EFFIS, 4.180 στρέμματα έγιναν στάχτη. Οι δυνάμεις της πυροσβεστικής έφτασαν τα ξημερώματα της επόμενης μέρας ακτοπλοϊκώς.
Ενα επιτελικό χάος περιγράφει στο Documento ο Θ. Ψαρόπουλος όταν κατέβηκε από τη Θεσσαλονίκη: «Εστάλη προσωπικό από τη Θεσσαλονίκη με πέντε οχήματα και ήμασταν στοιβαγμένοι σε ένα θάλαμο 20 άτομα. Φτάσαμε στην Κερατέα και με κατέβασαν σε ένα μέρος που δεν ήξερα τους δρόμους. Ηρθαμε οδικώς με ένα αμάξι 25 ετών χωρίς κλιματισμό στις 4 μ.μ. και κάναμε οκτώ ώρες ταξίδι. Εγώ ήμουν κοντά στις οκτώ ώρες, άλλοι συνάδελφοι έρχονταν από την Ορεστιάδα ή τα Γιάννενα.».
Στο μέτωπο της Κερατέας δεν υπήρξε καν μέριμνα για την τροφοδοσία των πυροσβεστών. Οπως καταγγέλλει ο πρόεδρος της ΠΑΣΣΥΠ: «Ηρθε συνάδελφος πυροσβέστης που δούλευε ένα βράδυ στη φωτιά και δεν του έδωσαν καν φαγητό. Πρέπει να κουβαλάμε λεφτά για όταν βρούμε κάτι και παραγγείλουμε όταν τύχει. Σας θυμίζω τη φωτογραφία των συναδέλφων που κοιμούνταν δίπλα στον δρόμο. Αυτή είναι η πραγματικότητα στο σώμα».
Ο ίδιος θέλει να τονίσει και μέσω της εφημερίδας ότι «οι εποχικοί πυροσβέστες δεν ξέρουν τι θα γίνει μετά τον Οκτώβριο. Θα μας ανανεώσουν; Θα είμαστε ξανά μαζί του χρόνου; Πάμε στη φωτιά με το ηθικό μας κατατροπωμένο. Σε μια δουλειά που το πρώτο πράγμα είναι το ηθικό».
Οχήματα του 1980 και οργανόγραμμα από το 1970!
«Δεν μπορούμε να αντεπεξέλθουμε σε όλα τα συμβάντα έτσι όπως έχει εξελιχθεί το κλίμα»
Πέραν της Σερίφου, ένα νησί που δοκιμάστηκε σκληρά ήταν και η Χίος. Είναι ένα παράδειγμα του πόσο αφημένη στην τύχη της είναι η πυρόσβεση στα νησιά, ακόμη και στα μεγάλα. Στη Χίο κάηκαν πάνω από 15.000 στρέμματα, με τον εποχικό πυροσβέστη Ανδρέα Φωτακίδη να κάνει λόγο για «εικόνες της μεγάλης φωτιάς του 2012», τονίζοντας παράλληλα την παλαιότητα των οχημάτων που έχει το κλιμάκιό του: «Η φωτιά πήρε τεράστιες διαστάσεις σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Επνεαν ισχυροί άνεμοι και είχαμε δείκτη επικινδυνότητας 3 στο νησί. Κληθήκαμε όλοι οι υπάλληλοι του Πυροσβεστικού Σώματος στο μέτωπο. Πρόκειται για τη βάρδια της ημέρας, της επόμενης και της προηγούμενης. Αντικρίσαμε κάτι που μας θύμισε εικόνες του 2012. Δυστυχώς εγώ βλέπω πως το καλοκαίρι εξελίσσεται χειρότερα από πέρυσι. Το 70% των οχημάτων που έχουμε είναι παλιά. Υπάρχουν από την εποχή που η πυροσβεστική πήρε τα δάση (1998) και είναι κατασκευής 1970-80. Υπάρχουν κάποια νεότερα από δωρεές».
Αντίστοιχα και στην Αττική, όπου επιχειρεί ο Γ. Γουρδουράκος, τα οχήματα είναι παλιά. Οπως επισημαίνει: «Το 70% των οχημάτων, ειδικά στην Αττική με τα περισσότερα συμβάντα, αγοράστηκε μέσω δωρεών από το 1998 και κάποια με τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Πλέον είναι 25 και 30 ετών, εγκυμονώντας κινδύνους και για τη σωματική ακεραιότητα των πυροσβεστών όταν πάνε να επιχειρήσουν άμεσα και με ταχύτητα, ειδικά τώρα που είμαστε υπό πίεση». Ο Γ. Γουρδουράκος αποκαλύπτει με τα στοιχεία που παραθέτει τη φενάκη του νέου δόγματος Κικίλια. Τι κι αν οι απαιτήσεις έχουν γιγαντωθεί και από το 2019 έχουν γίνει στάχτη 3,1 εκατ. στρέμματα, η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν έχει σκεφτεί καν να αλλάξει τίποτε από το οργανόγραμμα της πυροσβεστικής. Παραμένει ίδιο από το 1970!
Οπως εξηγεί ο πρόεδρος του Σωματείου Πυροσβεστών Περιφέρειας Αττικής και Νήσων: «Μιλάμε για νέο δόγμα την ώρα που το οργανόγραμμα είναι ίδιο από το 1970! Ο τομέας μου είναι στον 9ο Πυροσβεστικό Σταθμό στο ΟΑΚΑ. Εχουμε τον μεγαλύτερο τομέα της χώρας. Ξεκινάει από τα Πατήσια και φτάνει έως τη Σταμάτα. Πρόκειται για 20 δήμους. Δεν μπορούμε να αντεπεξέλθουμε σε όλα τα συμβάντα έτσι όπως έχει εξελιχθεί το κλίμα. Συνολικά είμαστε 60 άτομα, ενώ η μια βάρδια είναι 20 άτομα. Μόλις 20 τι να πρωτοκάνουμε σε αυτό τον τομέα; Δεν πρέπει αυτός ο σταθμός να ενισχυθεί με άτομα; Μιλάμε για απλή αριθμητική. Τα ίδια ισχύουν και για τους συναδέλφους στο Ολυμπιακό Χωριό. Καλά τα drones, τα αεροπλάνα, αλλά αυτά δεν σβήνουν τις φωτιές, αλλά το έμψυχο δυναμικό. Παράλληλα, υποτιμούνται τα αστικά συμβάντα. Καίγονται κατοικίες την ίδια στιγμή. Εχουμε τουλάχιστον μία φορά την ημέρα συμβάν σε διαμέρισμα ή αστική πυρκαγιά. Δεν είμαστε Ρόμποκοπ. Ανθρωποι είμαστε με οικογένειες».