Ακριβώς πριν 63 χρόνια, στις 12 Απρίλη του 1961, η ανθρωπότητα έκανε το σημαντικότερο βήμα της για την εξερεύνηση του διαστήματος. Ενας 27χρονος Σοβιετικός πιλότος, ο Γιούρι Γκαγκάριν, θα γινόταν ο πρώτος κοσμοναύτης της πατρίδας του και όλου του κόσμου, αφού ήταν ο πρώτος άνθρωπος που θα έβλεπε την Γη από τροχιά.
Αυτά τα 108 λεπτά που κράτησε η διαστημική πτήση του επανδρωμένου διαστημοπλοίου, «Βοστόκ – 1», θα αποτελούν για πάντα ένα από τα μεγαλύτερα επιστημονικά επιτεύγματα του 20ού αιώνα, όπως και όλων των εποχών, αλλά και μια από τις σπουδαιότερες επιστημονικές προσφορές της Σοβιετικής Ενωσης και του σοσιαλισμού στην παγκόσμια πρόοδο.
Οντως, καθόλου άσχημα για το τρίτο, κατά σειρά, παιδί, σε σύνολο τεσσάρων (τρία αγόρια και ένα κορίτσι) μια οικογένειας κολχόζνικων αγροτών, που γεννήθηκε στις 9 Μάρτη του 1934 στο χωριό Κλούσινο στην περιοχή του Σμολένσκ. Σίγουρα, ο ξυλουργός, Αλεξέι Ιβάνοβιτς Γκαγκάριν και η σύζυγός του, Αννα Τιμοφέγιεβνα Ματβέγιεβα, εργάτρια σε εργοστάσιο γαλακτοκομικών, ούτε στα πιο τρελά τους όνειρα δεν θα μπορούσα να φανταστούν, ότι το μικρότερο αγόρι τους θα γινόταν θρύλος.
Ωστόσο, όλα αυτά θα περίμεναν μερικά χρόνια, αλλά και ασύλληπτες τραγωδίες, ακόμη. Την 1η Σεπτέμβρη του 1941, ο μικρός Γιούρι ξεκίνησε το σχολείο. Οχι, όμως, για πολύ. Στις 12 Οκτώβρη, οι ναζί μπαίνουν στο χωριό και ο χρόνος σταματά. Πετούν στον δρόμο την οικογένεια Γκαγκάριν και επιτάσσουν το σπίτι της. Οι γονείς χτίζουν μια πρόχειρη καλύβα στο δάσος και θρέφουν τα παιδιά τους φυτεύοντας ό,τι μπορούν, κυνηγώντας, μαζεύοντας καρπούς. Ο πατέρας βασανίζεται αγρίως από τους φασίστες κατακτητές και εξαναγκάζεται να δουλέψει ως εργάτης γι’ αυτούς. Το χειρότερο όμως δεν είχε έρθει ακόμη. Λίγο πριν απελευθερωθεί το χωριό από τον Κόκκινο Στρατό, ο Γιούρι θα γινόταν μάρτυρας μιας τραγικής σκηνής που δεν επρόκειτο να ξεχάσει ποτέ: Οι ναζί, φεύγοντας, άρπαξαν τον μεγαλύτερο αδερφό του, τον Βαλεντίν και την αδερφή του, την Ζόγια και τους πήγαν στην Γερμανία. Και η αλλοπαρμένη από τον πόνο μητέρα να τρέχει πίσω από το στρατιωτικό καμιόνι ουρλιάζοντας…
Λίγες μέρες μετά την συνθηκολόγηση της φασιστικής Γερμανίας, η οικογένεια Γκαγκάριν μετακομίζει στο Γκζατσκ, σήμερα Γκαγκάριν. Ο Γιούρι τελειώνει το σχολείο και συνεχίζει τις σπουδές του στην Μόσχα.
Το 1951 θα τελειώσει μια τεχνική σχολή με ειδικότητα χειριστής χυτηρίου.
Τα όνειρά του όμως ήταν διαφορετικά. Συνεχίζοντας ανώτερες βιομηχανικές σπουδές στο Σαράτοφ, ο Γιούρι θα γραφτεί στην τοπική αερολέσχη και το 1955 θα κάνει την πρώτη του πτήση σε ένα «Γιακ – 18».
Συνολικά, στο Σαράτοφ θα «γράψει» τις πρώτες 42 ώρες πτήσης του. Και δεν επρόκειτο να «προσγειωθεί» ποτέ πιά.
Στις 27 Οκτώβρη του 1955 κατατάσσεται στον στρατό και μετατίθεται στο Ορενμπουργκ, στην σχολή πιλότων μαχητικών αεροσκαφών. Στις 25 Οκτώβρη του 1957 ολοκληρώνει την εκπαίδευση με άριστα και ξεκινά στρατιωτική καριέρα ως στρατιωτικός πιλότος.
Την ίδια περίοδο, το διαστημικό πρόγραμμα της ΕΣΣΔ βρισκόταν σε εξαιρετικά προχωρημένο στάδιο. Αλλωστε, λειτουργούσε υπό την ευθύνη ενός θρύλου της αεροδιαστημικής, του Σεργκέι Καραλιόφ, του ιδρυτή και οργανωτή του πρώτου διαστημικού προγράμματος της ανθρωπότητας, δημιουργού και της πρώτης ομάδας κοσμοναυτών.
Στις 9 Δεκέμβρη του 1959, ο Γκαγκάριν καταθέτει αίτηση για την ένταξή του στο πρόγραμμα υποψήφιων κοσμοναυτών. Περνά με επιτυχία όλες τις εξετάσεις και τις δοκιμασίες και από τις 25 Μάρτη του 1960 ξεκινά η τελική προετοιμασία.
Στις 12 Απρίλη του 1961, από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκανούρ, θα εκτοξευόταν ο πύραυλος «Βοστόκ» που έφερε το διαστημόπλοιο «Βοστόκ – 1» και στριμωγμένο μέσα το χωριατόπαιδο από το Σμολένσκ.
Αργότερα ο Γκαγκάριν θα περιέγραφε ως εξής εκείνο το πρωϊνο: «Στις 5.30 το πρωί μπήκε στο δωμάτιο ο Γιεβγκένι Ανατόλιεβιτς και με σκούντησε ελαφρά στον ώμο.
– Γιούρα, ώρα να σηκωθείς, τον άκουσα να λέει.
– Να σηκωθώ; Βεβαίως…
Σηκώθηκα αμέσως. Ξύπνησε και ο Κοσμοναύτης Δύο, τραγουδώντας ένα αστείο τραγουδάκι. “Πώς κοιμήθηκες” με ρώτησε ο γιατρός.
– Οπως μου έμαθαν, απάντησα».
Μόλις τέλειωσε η αντίστροφη μέτρηση και ο πύραυλος άρχισε να υψώνεται, ο Γκαγκάριν ξεφώνισε την λέξη «φύγαμε»!
Μετά από 108 λεπτά, η ομάδα του διαστημικού προγράμματος που παρακολουθούσε με κομμένη ανάσα την πτήση, αλλά και όλος ο πλανήτης, θα ξεφυσούσε με ανακούφιση, αφού, η διαστημική κάψουλα θα προσγειωνόταν επιτυχώς στην περιοχή του Σαράτοφ, με έναν χαμογελαστό Γιούρι να βγαίνει από μέσα της σώος.
Στο μεταξύ, είχε ολοκληρώσει τα πρώτα πειράματα του ανθρώπου στο διάστημα: Εφαγε, ήπιε και έγραψε με μολύβι. Αυτά πλέον ακούγονται σχεδόν αστεία, αλλά τότε, οι επιστήμονες δεν γνώριζαν πραγματικά πώς θα αντιδρούσε ο ανθρώπινος οργανισμός στο διάστημα. Συνεπώς και τα πιο απλά, ακόμη και απλοϊκά πράγματα, σε εξωγήινες συνθήκες είναι σημαντικά. Οταν βλέπουμε σήμερα πολλά αντικείμενα στο εσωτερικό του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού να είναι δεμένα για να μπορούν οι κοσμοναύτες και οι αστροναύτες να τα βρίσκουν κάθε στιγμή – σώζοντας ίσως ζωές – ας γνωρίζουμε, πως όταν άφησε το μολύβι ο Γκαγκάριν για πρώτη φορά σε τροχιά και είδε… ότι πετούσε σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας, κατέγραψε ακριβώς την ανάγκη δεσίματος.
Αυτό που ακολούθησε μετά παραπέμπει σε… παγκόσμια περιοδεία «αστεριού» της ροκ. Στην Μόσχα είχε υποδοχή ήρωα, όπως και στις τουλάχιστον 30 χώρες που υποδέχθηκαν τον πρώτο άνθρωπο που ταξίδεψε στο διάστημα. Ο ξένος Τύπος ήταν διθυραμβικός, παρά το γεγονός ότι ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν στην ακμή του. Για τους λαούς του κόσμου, η νικήτρια του φασισμού, ΕΣΣΔ, κατέγραφε ακόμη μία νίκη, αυτή τη φορά σε επιστημονικό επίπεδο. Για τις ΗΠΑ, τα 108 λεπτά του «Βοστόκ – 1» δεν ήταν παρά ένα «γάντι» που έπρεπε να σηκώσουν.
Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία…
Η καριέρα του Γκαγκάριν εκτοξεύθηκε… σαν το «Βοστόκ – 1». Πλήθος μεταλλίων, παρασήμων, τιμών και ακαδημαϊκών τίτλων. Ο ίδιος όμως, πατέρας, ήδη, δυο κοριτσιών, παρέμενε ένας απλός άνθρωπος που του άρεσε να πετά. Ενας βετεράνος, παρά το νεαρό της ηλικίας του, του διαστήματος, που μετέδιδε απλόχερα τις γνώσεις του στους νέους πιλότους και κοσμοναύτες.
Δεν προκαλεί λοιπόν έκπληξη, μέσα στην τραγικότητά του, το γεγονός, ότι αυτός ο άνθρωπος που γεννήθηκε για να πετά, πετώντας θα «έφευγε». Στις 27 Μάρτη του 1968 και ενώ πραγματοποιούσε δοκιμαστική πτήση ενός μαχητικού «MIG-15YTI», με συγκυβερνήτη τον επίσης έμπειρο πιλότο, Β. Σεριόγκιν, συνετρίβη κοντά στο χωριό Νοβοσιόλοβο, στην περιοχή του Βλαντίμιρσκι. Ο θρύλος λέει, ότι ίσως και να προλάβαινε να ενεργοποιήσει το σύστημα αυτόματης εκτόξευσης του καθίσματος στο πιλοτήριο και να σωζόταν, αλλά υπήρχε ο κίνδυνος να πέσει το αεροπλάνο στο χωριό.
Ποιος ξέρει. Για έναν άνθρωπο που δεν υπάρχει επίσημη ή ανεπίσημη πηγή η οποία να μην υπογραμμίζει την ακεραιότητα του χαρακτήρα του, είναι πολύ πιθανό να συνέβη έτσι ακριβώς. Διότι ο Γιούρι Γκαγκάριν παρέμεινε πάντα μέσα του το αγροτόπαιδο που ονειρευόταν τ’ άστρα.
Ακόμη και όταν πραγματοποιούσε την θρυλική του διαστημική πτήση:
«Είδα τα σύννεφα και τις ελαφριές σκιές τους πάνω στην μακρινή, γλυκιά Γη. Και για μια στιγμή, ξύπνησε μέσα μου ο γιος του αγρότη. Ενας εντελώς μαύρος ουρανός αντίκρυζε τα οργωμένα χωράφια, σπαρμένα με τα στάχια των αστεριών»…
Συμπλήρωμα του Ημεροδρόμου
Στον παραλογισμό των ημερών μας και στην αντικομμουνιστική προπαγάνδα που έχει ξεσπάσει από τους ΝΑΤΟικούς μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θυμίζουμε την απόφαση (3.4.2022) Διαστημικού Ιδρύματος στο Κολοράντο των ΗΠΑ το οποίο αφαίρεσε το όνομα του Γιούρι Γκαγκάριν, του πρώτου ανθρώπου που ταξίδεψε στο διάστημα, συνδυάζοντας το με τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας λόγω της εισβολής στην Ουκρανία! Με λίγα λόγια οι υπεύθυνοι του ιδρύματος συνέδεσαν τον μεγάλο Σοβιετικό κοσμοναύτη με τη Ρωσία του Πούτιν και αφαίρεσαν το όνομα του!
Η 12η Απρίλη έχει καθιερωθεί με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ (7 Απρίλη 2011) ως Διεθνής Ημέρα Πτήσης του Ανθρώπου στο Διάστημα (International Day of Human Space Flight), για να τιμήσει τα επιτεύγματα του ανθρώπου στο διάστημα, με αφορμή την ημέρα που ο σοβιετικός κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν έγινε ο πρώτος άνθρωπος που μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη.
ΠΗΓΗ ΗΜΕΡΟΔΡΟΜΟΣ