Με σοβαρές αντιδράσεις και ενστάσεις ξεκίνησε η συνεδρίαση της Ολομέλειας για το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών για την επιστολική ψήφο. Οι τόνοι ανέβηκαν κατακόρυφα μετά την αιφνιδιαστική κίνηση της υπουργού Νίκης Κεραμέως να μεθοδεύσει με τροπολογία της τελευταίας στιγμής την επέκταση της επιστολικής ψήφου και στις εθνικές εκλογές, πέραν των ευρωεκλογών για τις οποίες είχε εξασφαλίσει συναίνεση από κάποια κόμματα της αντιπολίτευσης.
Απορρίφθηκαν οι ενστάσεις αντισυνταγματικότητας
Τέσσερα κόμματα της αντιπολίτευσης κατέθεσαν ενστάσεις αντισυνταγματικότητας, με βασικό επιχείρημα ότι παραβιάζεται το άρθρο 51 του Συντάγματος.
Η Νέα Αριστερά κατέθεσε ένσταση αντισυνταγματικότητας επί της αρχής, σημειώνοντας ότι «με το νομοσχέδιο οι τέσσερις αρχές η καθολικότητα, η αμεσότητα, η μυστικότητα και το ταυτόχρονο της διεξαγωγής των εκλογών παραβιάζονται. Οι αρχές αυτές απορρέουν από την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, του πρώτου άρθρου του Συντάγματος που δεν μπορεί μάλιστα να αναθεωρηθεί. Δεν νοείται να κάμπτονται συνεπώς αυτές οι αρχές, διότι απορρέουν από την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας».
ΚΚΕ, ΝΙΚΗ και Ελληνική Λύση υποστηρίζουν ότι οι εκλογές πρέπει να γίνονται με αυτοπρόσωπη παρουσία και να τηρούνται οι αρχές της καθολικότητας, της αμεσότητας, της μυστικότητας, της ταυτόχρονης διενέργειας των εκλογών και ζητούν την απόσυρση του νομοσχεδίου.
Κατά των ενστάσεων τάχθηκαν οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας και η Πλεύση Ελευθερίας.
Επανεξετάζουν τη στάση τους
Η πρώτη αντίδραση στην ανακοίνωση της Νίκης Κεραμέως ήρθε από τα έδρανα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Θεόφιλος Ξανθόπουλος, χαρακτήρισε «καινοφανές γεγονός» την κατάθεση της «προκλητικής» τροπολογίας και κατηγόρησε την κυβέρνηση για αλλεπάλληλες καταστρατηγήσεις του Κανονισμού της Βουλής, και λαθροχειρίες που δυναμιτίζουν τη συναίνεση.
«Ξέρετε δεν είναι το πρόβλημα, αν δυναμιτίζετε συνεχώς τη συναίνεση. Είναι ότι συμπολίτες μας, οι οποίοι περιμένουν να λυθεί το θέμα, για να ψηφίσουν σε αυτές τις εκλογές, βλέπουν ότι χρησιμοποιούνται, προς το…Νέο-δημοκρατικό όφελος. Αυτό βεβαίως δεν αποτελεί στοιχείο εμπέδωσης δημοκρατικής λειτουργίας, ούτε και προσιδιάζει σε δημοκρατικό κόμμα και μάλιστα ευρείας πλειοψηφίας, κόμμα του 41% που αισθάνεται ότι δεν αμφισβητείται και ότι έχει την πλήρη ηγεμονία», είπε.
Ειδικότερα, σε σχέση με τις ενστάσεις αντισυνταγματικότητας, ο κ. Ξανθόπουλος επανέλαβε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει επισημάνει επιστολική ψήφος αντιμετωπίζεται από το σύνταγμα, ως θετική κάμψη των αρχών της αμεσότητας και της μυστικότητας και ως εξαίρεσης, για να διευκολυνθούν οι εκλογείς εκτός της επικράτειας να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα.
Είπε, επίσης, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει υπογραμμίσει πως η επιστολική ψήφος δεν μπορεί να εξελιχθεί σε κανόνα και πως η αυτοπρόσωπη παρουσία είναι αυτή που διασφαλίζει στον μέγιστο βαθμό τις συνταγματικές προϋποθέσεις της ψήφου, ως λαϊκή βούληση ελεύθερης έκφρασης, δηλαδή την αμεσότητα, την καθολικότητα, τη μυστικότητα, ισότητα. «Η επέκταση της επιστολικής ψήφου σε όλους ανεξαιρέτως τους εκλογείς, εντός επικρατείας, εγείρει θέμα αντισυνταγματικότητας», είπε ο κ. Ξανθόπουλος.
ΠΑΣΟΚ: Εμπρηστής της συναίνεσης η κυβέρνηση
«Απόψε έπεσαν οι μάσκες για το ποιος επιθυμεί τη συναίνεση και ποιος χρησιμοποιεί τη συναίνεση των δύο μεγάλων κομμάτων της αντιπολίτευσης, για να παίξει προσωπικά, μικροκομματικά παιχνίδια, απόψε φαίνεται ποιος είναι ο εμπρηστής της συναίνεσης. Είναι η κυβέρνηση και η υπουργός Εσωτερικών», σχολίασε ο ειδικός αγορητής του ΠΑΣΟΚ Παναγιώτης Δουδωνής.
Ο Παναγιώτης Δουδωνής υπογράμμισε ότι δεν υπήρξε διαβούλευση στην εκπρόθεσμη τροπολογία η οποία ρυθμίζει θέμα που το Σύνταγμα απαιτεί πλειοψηφία 2/3, δηλαδή απαιτεί να είναι αντικείμενο συναινέσεων και άρα εξαντλητικής συζήτησης, για ένα τόσο σοβαρό θέμα όπως είναι οι εθνικές εκλογές.
«Είστε η εμπρηστής της συναίνεσης, είστε ο άνθρωπος της κυβέρνησης που εκμεταλλεύεστε την υπεύθυνη στάση της αντιπολίτευσης, στα σοβαρά θεσμικά ζητήματα, ούτως ώστε με εκπρόθεσμη και άσχετη τροπολογία, να παρεισάγετε τόσο σοβαρά θέματα. Και ναι, φυσικά έχουμε να κάνουμε με έναν πραξικοπηματικό τρόπο, με τον οποίο χειρίζεστε το κοινοβούλιο! Όταν αρνείστε τη φύση του ως χώρου διαβούλευσης», είπε ο ειδικός αγορητής του ΠΑΣΟΚ και υπογράμμισε ότι το άρθρο 51 παρ. 4 εισάγει την μεταπλειοψηφία των 2/3 για να υπάρξει ευρύτερη κοινοβουλευτική συζήτηση και συναίνεση.
«Υπό το φως των νέων εξελίξεων, εμείς θα επανεξετάσουμε τη στάση μας», είπε ο Παναγιώτης Δουδωνής και αναφορικά με τις ενστάσεις αντισυνταγματικότητας, ο βουλευτής σημείωσε πως το ΠΑΣΟΚ δεν συμφωνεί με τον τρόπο που ερείδονται τα επιχειρήματα, αλλά θα ψηφίσει την αντισυνταγματικότητα γιατί με τον τρόπο που εισήχθη η σημερινή τροπολογία καταστρατηγείται το άρθρο 51 παρ.4 του συντάγματος.
Για πολιτικό «τυχοδιωκτισμό» κατηγόρησε την κυβέρνηση ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. Μιχάλης Κατρίνης.
«Η κυβέρνηση που αυτοδιαφημίζεται ως “μεταρρυθμιστική”, στο νομοσχέδιο που κατέθεσε προέβλεπε ρητά ότι οι διατάξεις για την επιστολική ψήφο που περιλαμβάνονται, δεν ισχύουν για τις βουλευτικές εκλογές. Ξαφνικά, αποφάσισε ότι οι διατάξεις ισχύουν και για τις βουλευτικές εκλογές, χωρίς διαβούλευση, χωρίς καμία ενημέρωση. Και το έκανε, γιατί αυτό που τη διακρίνει, είναι ο πολιτικός τυχοδιωκτισμός και χρησιμοποιεί τη συναίνεση σε ένα σοβαρό ζήτημα για μικροκομματικό όφελος» είπε ο Μ. Κατρίνης και υπογράμμισε: «Είναι σαφές ότι πριν την ομιλία της υπουργού υπήρξε μια συζήτηση και μία στάση με συγκεκριμένα δεδομένα και πως μετά την ομιλία της Υπουργού ξεκινά μια άλλη συζήτηση από μηδενική βάση».
Η Νέα Αριστερά πετάει το γάντι σε ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ
«Ο ΣΥΡΙΖΑ αλλάζει την στάση του στο νομοσχέδιο Κεραμέως και την επιστολική ψήφο. Το ίδιο φαίνεται ότι κάνει το ΠΑΣΟΚ. Από το ναι στην επιτροπή πάει στο όχι σε όλα μετά την έγκαιρη και άμεση παρέμβαση της Νεας Αριστερας» αναφέρει η Νέα Αριστερά.
«Και με την παρέμβαση του Δημήτρη Τζανακοπουλου στην βουλή, την ανακοίνωση που βγήκε και την ανάρτηση του Αλέξη Χαρίτση. Υπενθυμίζεται ότι μόνο η Νέα Αριστερά δια του Δημήτρη Τζανακοπουλου είχε βάλει όλες τις ενστάσεις και είχε αναδείξει τα προβλήματα ήδη από την συζήτηση στην επιτροπή. Αύριο αναμένεται παρέμβαση του Αλέξη Χαριτση στην ολομέλεια» τονίζεται.
«Πρέπει κόμματα που στη συζήτηση επί της αρχής του νομοσχεδίου, είχαν εκφράσει θετική στάση, να επανεξετάσουν τη στάση τους, μετά την τροπολογία που κατέθεσε σήμερα η κυβέρνηση», ανέφερε κατά τη συζήτηση στη Βουλή ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Νέας Αριστεράς Νάσος Ηλιόπουλος και πρόσθεσε: «υπάρχει μια συνολική στρατηγική από τη Νέα Δημοκρατία, μια στρατηγική οικοδόμησης μιας αυταρχικής δημοκρατίας. Τους δίνουμε συγχαρητήρια, για τον τρόπο που υλοποιούν αυτή τη στρατηγική. Πραγματικά έχετε δώσει σεμινάριο για το πως μπορεί κάποιος να υπηρετεί αυτή την αντίληψη του αυταρχισμού».
Ο κ. Ηλιόπουλος πρόσθεσε όμως και ότι «αυτό το σεμινάριο αυταρχισμού της κυβέρνησης εκθέτει και όσους έδωσαν, επί της αρχής συναίνεση σε αυτή την κατεύθυνση». Ο κ. Ηλιόπουλος είπε ότι το νομοσχέδιο είναι αντισυνταγματικό, γιατί η κυβέρνηση παίρνει την εξαίρεση της επιστολικής, όπως αυτή προβλέπεται στο σύνταγμα, και την κάνει κανόνα.
«Το θέμα είναι και βαθιά πολιτικό γιατί σχετίζεται και με την ίδια έννοια της λαϊκής εξουσίας», είπε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Νέας Αριστεράς και πρόσθεσε ότι «έχουμε μια κυβέρνηση που έρχεται στη Βουλή και λέει ότι ο εκσυγχρονισμός είναι να κάνουν τις εκλογές οι εταιρείες κούριερ».
Αυτό που βλέπουμε είναι μια στρατηγική, επέμεινε ο κ. Ηλιόπουλος που μέσα σε όλα έχει και… «πινελιές μπανανίας» και σημείωσε: «θα ήταν αστείο και κωμωδία για τα επόμενα χρόνια, αν δεν αφορούσε εκλογές και αν δεν αφορούσε τον πυρήνα της δημοκρατικής διαδικασίας και συγκρότησης της χώρας. Καλούμε τα κόμματα της αντιπολίτευσης, που στην αρχή δώσανε συναίνεση στην αυταρχική επιλογή της κυβέρνησης που πλήττει τη δημοκρατία και ενδυναμώνει όλους τους μηχανισμούς πίεσης, καλούμε τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ να αναθεωρήσουν την ψήφο τους επί της αρχής».
Με αιχμές προς ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ με την Ελλ. Λύση
Ο εισηγητής του ΚΚΕ Γιάννης Γκιόκας καταλόγισε στην υπουργό αιφνιδιασμό. Πρόκειται είπε, για «ομολογία της δύσκολης θέσης που βρίσκεστε και κυρίως για το γεγονός ότι επιχειρείτε με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο να παρακάμψετε τις συνταγματικές αρχές». Ο βουλευτής παρατήρησε πως «η τροπολογία αυτή αλλάζει τον χαρακτήρα της συζήτησης και τον χαρακτήρα του νομοσχεδίου» και «εδώ τελειώνουν τα άλλα λόγια… του ΣΥΡΙΖΑ, του ΠΑΣΟΚ και της Πλεύσης Ελευθερίας, που έδωσαν συναίνεση στην κυβέρνηση Μητσοτάκη και το δικαίωμα για τέτοιες πρακτικές». Κάλεσε δε, τα κόμματα αυτά, «να αναθεωρήσουν την ψήφο τους και επί της αρχής του νομοσχεδίου γιατί θα είναι συνεργοί». Εμείς, είπε, «θα την καταψηφίσουμε».
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Ελληνικής Λύσης, Κωνσταντίνος Χήτας, χαρακτήρισε τα μέλη της κυβέρνησης, «πονηρούληδες». Έψεξε την υπουργό ότι «απασφάλισε» και «πως από τον θρόνο που κάθεστε, ζυγίζετε αντιδράσεις». Παράλληλα, κατηγόρησε τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ ότι «συγκυβερνούν με τη ΝΔ που τους παγιδεύει» και τους είπε ότι «προλαβαίνετε για να αλλάξετε θέσεις».
Αντιδράσεις και από Πλεύση για τον αιφνιδιασμό, όχι τόσο για την ουσία
Δεν τίθεται θέμα να παρουσιάζεται η επιστολική ψήφος και η κατοχύρωση της, ως μια αντισυνταγματική πρωτοβουλία, είναι η θέση που εξέφρασε η πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας Ζωή Κωνσταντοπούλου, σχολιάζοντας τις ενστάσεις αντισυνταγματικότητας. «Είναι και κάπως παράφωνες οι αναφορές στο σύνταγμα και στη λαϊκή κυριαρχία από πολιτικές δυνάμεις που είτε περιφρόνησαν την λαϊκή ετυμηγορία του πρόσφατου δημοψηφίσματος είτε από δυνάμεις που δεν αναγνώρισαν ουδέποτε την αξία του συντάγματος», σχολίασε.
«Η Πλεύση Ελευθερίας θεωρεί ότι το συγκεκριμένο νομοσχέδιο έχει πολλά περιθώρια βελτίωσης. Είναι κορυφαίος ο προβληματισμός μας, για την κατάργηση της δυνατότητας ψήφου στα εκλογικά τμήματα για τους Έλληνες του εξωτερικού. Καλούμε την κυβέρνηση, μέχρι τέλους, να αναθεωρήσει αυτή την προσέγγιση, και η επιστολική ψήφος να ισχύσει παράλληλα με την δυνατότητα ψήφου στα προξενεία, εκεί όπου υπήρχε. Αντιλαμβανόμαστε την δυσκολία που επικαλείται η κυβέρνηση να οργανώσει εκλογικά τμήματα που δεν είχαν λειτουργήσει, αλλά δεν δεχόμαστε εκεί που έχει γίνει κατ΄ επανάληψη η εκλογική διαδικασία πως δεν μπορεί να γίνει τώρα», είπε η Ζωή Κωνσταντοπούλου. Ζήτησε επίσης ειδικούς εκλογικούς καταλόγους, για φοιτητές και εποχικά εργαζόμενους, ώστε να ψηφίζουν εκεί που βρίσκονται. Παράλληλα, είπε ότι απαιτούνται πρόσθετα μέτρα για την διασφάλιση της μυστικότητας της ψήφου, όπως η εξατομικευμένη παράδοση του φακέλου στον εκλογέα και ότι πρέπει η κυβέρνηση να εξασφαλίσει προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία, προκειμένου να έχουν τη δυνατότητα να ψηφίσουν με αυτοπρόσωπη παρουσία.
Αναφερόμενη στην τροπολογία για την καθιέρωση της επιστολικής ψήφου στους εκτός της επικράτειας και στις εθνικές εκλογές, η Ζωή Κωνσταντόπουλου είπε πως δεν είναι εύστοχη επιλογή από την κυβέρνηση. «Είναι και εκπρόθεσμη, και αναπλαισιώνει όλη τη συζήτηση και τελικά θα μετατρέψει μια διαδικασία πάνω στην οποία πρέπει να οικοδομηθεί εμπιστοσύνη στις δημοκρατικές διαδικασίες, σε διαδικασία που θα εμπνεύσει ακόμα μεγαλύτερη καχυποψία. Έχουμε ήδη αρκετούς λόγους καχυποψίας, για τις εκλογικές διαδικασίες», είπε και εξήγησε: «η δική μας βούληση δεν αλλάζει. Θεωρούμε την επιστολική ψήφο δικαίωμα και δεν υπάρχει για εμάς ζήτημα αντισυνταγματικότητας του αρχικού νομοσχεδίου, υπάρχει ζήτημα εκπροθέσμου της τροπολογίας, υπάρχει ζήτημα εμπέδωσης μιας συνθήκης εμπιστοσύνης για τον τρόπο που διαλεγόμαστε για τόσο σοβαρά πράγματα. Η Πλεύση Ελευθερίας, εφόσον φέρετε νομοσχέδιο εκλογικού νόμου, για το ίδιο δικαίωμα που ψηφίζουμε για τις ευρωεκλογές να καθιερωθεί και εθνικές εκλογές, πάλι θετικοί θα είμαστε. Μην επιμείνετε τώρα στη διαδικασία της τροπολογίας, θα δυναμιτίσετε τη συζήτηση και δεν θα βγει κερδισμένη η δημοκρατία».
♦ Την αναβολή της συζήτησης στην Ολομέλεια για να υπάρξει χρόνος διαβούλευσης ζήτησε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της «Νίκης», Τάσος Οικονομόπουλος.
Τρικ από Κεραμέως
«Εφόσον διαμορφώνεται μια συναίνεση για την επιστολική ψήφο των Ελλήνων κατοίκων του εξωτερικού στις ευρωεκλογές, γιατί όχι και για τις εθνικές εκλογές; Πρόκειται για μα αυτονόητη επέκταση μιας διευκόλυνσης που την συζητάμε πέντε δεκαετίες» ανέφερε η υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως απαντώντας στις επικρίσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης.
Η Ν. Κεραμέως είπε ότι «επί 50 χρόνια σε αυτή την Αίθουσα συζητάμε για το εάν θα διευκολύνουμε τους Έλληνες συμπολίτες μας που ζουν στο εξωτερικό στην άσκηση του ιερού τους δικαιώματος ψήφου». Επισήμανε ότι στην κατεύθυνση αυτή γίνονται από το 2019 «βήματα που υπερβαίνουν κόμματα και χρώματα». «Πάμε», είπε η υπουργός, «βήμα – βήμα όλα μαζί τα κόμματα».
Σημείωσε ότι την προηγούμενη εβδομάδα στην Επιτροπή της Βουλής «συντελέστηκε ένα πολύ σημαντικό βήμα» με τις συναινέσεις που εκφράστηκαν επί της Αρχής του νομοσχεδίου και οι οποίες «ξεπερνούν τις 230 ψήφους» για την δυνατότητα επιστολικής ψήφου των Ελλήνων που ζοΥν στο εξωτερικό για τις ευρωεκλογές».
«Εμείς» είπε η υπουργός, «σε αυτό το δεδομένο που τιμά όχι τη ΝΔ αλλά το εθνικό κοινοβούλιο και το πολιτικό μας σύστημα δεν μείναμε παθητικά και ερχόμαστε στην αρχή τριήμερης συζήτησης στην Ολομέλεια και λέμε ότι εφόσον διαμορφώνεται μια συναίνεση για την επιστολική ψήφο των Ελλήνων κατοίκων του εξωτερικού στις ευρωεκλογές, γιατί όχι και για τις εθνικές εκλογές;» Παρατήρησε πως όλοι οι φορείς των αποδήμων, ζήτησαν την επέκταση της επιστολικής ψήφου και για τις εθνικές εκλογές.
Η υπουργός απέρριψε τις επικρίσεις περί πραξικοπηματικής πρωτοβουλίας και νομοθετικό αυταρχισμό.
Επισήμανε, ότι υπάρχει ρητή Συνταγματική πρόβλεψη (αρθ 51 παρ.4 Σ) «που προβλέπει την ύπαρξη ενισχυμένης πλειοψηφίας, 200 βουλευτών για μια τέτοια ψήφιση» και πρόσθεσε ότι «ο καθένας και η κάθε μιας, κρίνεται» και «θα ήταν λάθος να μην αδράξουμε αυτή την ευκαιρία προς όφελος του απόδημου Ελληνισμού και της χώρας μας. Καθώς η Ελλάδα έχει μόνο να κερδίσει από το να συσφίξει έτι περαιτέρω τους δεσμούς αυτούς με τον πολύτιμο απόδημο Ελληνισμό μας».
Απαντώντας ειδικότερα στις ενστάσεις αντισυνταγματικότητας και για τις τρεις αρχές που διέπουν τη διεξαγωγή των εκλογών, τη μυστικότητα, την καθολικότητα, την ισότητα, η υπουργός Εσωτερικών είπε ότι δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για τη διασφάλιση της καθολικότητας και της ισότητας από το να διασφαλιστεί πως δεν θα χρειαστεί ένας εκλογέας να πληρώσει 1.500 δολάρια, να πάρει ένα αεροπλάνο για να ασκήσει το δικαίωμα της ψήφου. «Άρα αν κάτι υπηρετεί τις αρχές αυτές, είναι η προσπάθεια που κάνουμε για να άρουμε αυτά τα πρακτικά εμπόδια», είπε η Νίκη Κεραμέως.
Σε σχέση με την αρχή της μυστικότητας, η υπουργός Εσωτερικών, σε «μια άσκηση προσομοίωσης», έδειξε τα βήματα για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος, πως δηλαδή ο εκλογέας θα παραλάβει το φάκελο, πως θα ψηφίσει, πως θα τον αποστείλει έως ότου αυτός φτάσει με τον φάκελο επιστροφής στις αρμόδιες επιτροπές των δικαστικών που διαχωρίζουν το επώνυμο από το ανώνυμο στοιχείο, για να πέσει εν τέλει το ανώνυμο στοιχείο στην κάλπη. «Υπηρετούνται όλες οι αρχές, όπως ακριβώς υπαγορεύει η ΕΕ», είπε η Νίκη Κεραμέως.
Με την τροπολογία ορίζεται ως αποκλειστικός τρόπος ψηφοφορίας, για τους εκτός της επικράτειας εκλογές η επιστολική ψήφος και στις εθνικές εκλογές. Ορίζεται, αποκλειστικά για τις εθνικές εκλογές, ως καταληκτική ημερομηνία υποβολής αίτησης εγγραφής στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους επιστολικής ψήφου, η επομένη της προκήρυξης των βουλευτικών εκλογών. Με βάση το Σύνταγμα, για την ψήφιση της τροπολογίας απαιτείται πλειοψηφία τουλάχιστον 200 βουλευτών.