Kρίσιμο σημείο καμπής σε μια πολύπλοκη, δεκαετίες μακρά, συνεχιζόμενη ιστορική διαδικασία: την ολοκλήρωση της Ευρασίας
Τα βασικά συμπεράσματα της κρατικής επίσκεψης του προέδρου του Ιράν Ebrahim Raeisi στο Πεκίνο ξεπερνούν κατά πολύ την υπογραφή 20 διμερών συμφωνιών συνεργασίας.
Πρόκειται για ένα κρίσιμο σημείο καμπής σε μια πολύπλοκη, δεκαετίες μακρά, συνεχιζόμενη ιστορική διαδικασία: την ολοκλήρωση της Ευρασίας, σύμφωνα με τον αναλυτή Pepe Escobar.
Δεν είναι περίεργο που ο πρόεδρος Raeisi, τον οποίο υποδέχτηκε με χειροκροτήματα στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου πριν λάβει τιμητικό ακαδημαϊκό τίτλο, τόνισε ότι “μια νέα παγκόσμια τάξη διαμορφώνεται και παίρνει τη θέση της παλαιότερης”, η οποία χαρακτηρίζεται από “πραγματική πολυμέρεια, μέγιστη συνέργεια, αλληλεγγύη και αποστασιοποίηση από μονομέρεια”.
Και το επίκεντρο της νέας παγκόσμιας τάξης, υποστήριξε, είναι η Ασία.
Ήταν αρκετά ενθαρρυντικό να βλέπουμε τον Ιρανό πρόεδρο να εξυμνεί τον Αρχαίο Δρόμο του Μεταξιού, όχι μόνο από την άποψη του εμπορίου, αλλά και ως “πολιτιστικό δεσμό” και “να συνδέει διαφορετικές κοινωνίες μεταξύ τους κατά τη διάρκεια της ιστορίας”.
Ο Raeisi θα μπορούσε να μιλάει για την Αυτοκρατορία των Σασσανιδών, η οποία εκτεινόταν από τη Μεσοποταμία έως την Κεντρική Ασία και ήταν η μεγάλη ενδιάμεση εμπορική δύναμη του Δρόμου του Μεταξιού για αιώνες μεταξύ της Κίνας και της Ευρώπης.
Είναι σαν να επιβεβαίωνε την περίφημη έννοια του Κινέζου προέδρου Xi Jinping για τις “ανταλλαγές ανθρώπων με ανθρώπους” που εφαρμόζεται στους Νέους Δρόμους του Μεταξιού.
Στη συνέχεια ο πρόεδρος Raeisi προχώρησε στην αναπόφευκτη ιστορική σύνδεση: αναφέρθηκε στην Πρωτοβουλία για τη Ζώνη και τον Δρόμο (BRI), της οποίας το Ιράν είναι βασικός εταίρος.
Όλα αυτά δηλώνουν την πλήρη επανασύνδεση του Ιράν με την Ασία – μετά από εκείνα τα αναμφισβήτητα χαμένα χρόνια προσπάθειας μιας entente cordiale με τη συλλογική Δύση. Αυτό συμβολίστηκε από την τύχη της JCPOA, ή αλλιώς της πυρηνικής συμφωνίας του Ιράν: διαπραγματεύτηκε, θάφτηκε μονομερώς και στη συνέχεια, πέρυσι, καταδικάστηκε όλο και περισσότερο.
Μπορεί να υποστηριχθεί ότι μετά την Ισλαμική Επανάσταση πριν από 44 χρόνια, μια εκκολαπτόμενη “στροφή προς την Ανατολή” κρυβόταν πάντα πίσω από την επίσημη κυβερνητική στρατηγική του “Ούτε Ανατολή ούτε Δύση”.
Ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1990, σταδιακά εισήλθε σε πλήρη συγχρονισμό με την επίσημη πολιτική της Κίνας για “Ανοιχτές Πόρτες”.
Μετά τις αρχές της χιλιετίας, το Πεκίνο και η Τεχεράνη συγχρονίστηκαν ακόμη περισσότερο.
Η BRI, η μεγάλη γεωπολιτική και γεωοικονομική τομή, προτάθηκε το 2013, στην Κεντρική Ασία και τη Νοτιοανατολική Ασία.
Στη συνέχεια, το 2016, ο πρόεδρος Xi επισκέφθηκε το Ιράν, στη Δυτική Ασία, οδηγώντας στην υπογραφή πολλών μνημονίων κατανόησης (MOU) και πρόσφατα στην ευρεία 25ετή συνολική στρατηγική συμφωνία – εδραιώνοντας το Ιράν ως βασικό παράγοντα της BRI.
Επιταχύνεται η συνεργασία Ιράν – Κίνας, η ενέργεια το κλειδί
Στην πράξη, η επίσκεψη του Raeisi στο Πεκίνο διαμορφώθηκε με στόχο την επιτάχυνση όλων των βασικών τομέων της οικονομικής συνεργασίας Ιράν-Κίνας – από τις κρίσιμες επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα (πετρέλαιο, φυσικό αέριο, πετροχημική βιομηχανία, αγωγοί) έως τον τραπεζικό τομέα, με το Πεκίνο να ασχολείται με την προώθηση εκσυγχρονιστικών μεταρρυθμίσεων στον τραπεζικό τομέα του Ιράν και κινεζικές τράπεζες να ανοίγουν υποκαταστήματα σε όλο το Ιράν.
Οι κινεζικές εταιρείες ενδέχεται να εισέλθουν σύντομα στις αναδυόμενες ιρανικές εμπορικές και ιδιωτικές αγορές ακινήτων και θα επενδύσουν στην προηγμένη τεχνολογία, τη ρομποτική και την τεχνητή νοημοσύνη σε όλο το βιομηχανικό φάσμα.
Οι εκλεπτυσμένες στρατηγικές για την παράκαμψη των σκληρών, μονομερών κυρώσεων των ΗΠΑ θα είναι ένα σημαντικό σημείο εστίασης σε κάθε βήμα των σχέσεων Ιράν-Κίνας.
Το barter είναι σίγουρα μέρος της εικόνας όταν πρόκειται για την ανταλλαγή ιρανικών συμβολαίων πετρελαίου/αερίου με κινεζικές συμφωνίες βιομηχανίας και υποδομών.
Είναι πολύ πιθανό ότι το κρατικό ταμείο πλούτου του Ιράν – το Εθνικό Ταμείο Ανάπτυξης του Ιράν – με συμμετοχές που υπολογίζονται σε 90 δισεκατομμύρια δολάρια, μπορεί να είναι σε θέση να χρηματοδοτήσει στρατηγικά έργα βιομηχανίας και υποδομών.
Άλλοι διεθνείς χρηματοοικονομικοί εταίροι μπορεί να έρθουν με τη μορφή της Ασιατικής Τράπεζας Ανάπτυξης Υποδομών (AIIB) και της NDB – της τράπεζας των BRICS, μόλις το Ιράν γίνει δεκτό ως μέλος των BRICS+: αυτό μπορεί να αποφασιστεί τον ερχόμενο Αύγουστο στη σύνοδο κορυφής στη Νότια Αφρική.
Η καρδιά του θέματος της στρατηγικής εταιρικής σχέσης είναι η ενέργεια.
Η China National Petroleum Corporation (CNPC) αποσύρθηκε από τη συμφωνία για την ανάπτυξη της φάσης 11 του ιρανικού κοιτάσματος φυσικού αερίου South Pars, που γειτνιάζει με το τμήμα του Κατάρ.
Ωστόσο, η CNPC μπορεί πάντα να επιστρέψει για άλλα έργα.
Η φάση 11 αναπτύσσεται επί του παρόντος από την ιρανική ενεργειακή εταιρεία Petropars.
Οι ενεργειακές συμφωνίες – πετρέλαιο, φυσικό αέριο, πετροχημική βιομηχανία, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας – θα γνωρίσουν έκρηξη.
Οι κινεζικές εταιρείες θα συμμετάσχουν σίγουρα σε νέους αγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου που θα συνδεθούν με τα υπάρχοντα ιρανικά δίκτυα αγωγών και θα διαμορφώσουν νέους διαδρόμους αγωγών.
Το ήδη δημιουργημένο Pipelineistan περιλαμβάνει τον αγωγό Κεντρικής Ασίας-Κίνας, ο οποίος συνδέεται με το δίκτυο αγωγών Δύσης-Ανατολής της Κίνας, σχεδόν 7.000 χλμ. από το Τουρκμενιστάν έως την ανατολική ακτή της Κίνας- και τον αγωγό Ταμπρίζ-Άγκυρας (2.577 χλμ., από το βορειοδυτικό Ιράν έως την τουρκική πρωτεύουσα).
Στη συνέχεια, υπάρχει ένα από τα μεγάλα έπη του Pipelineistan: ο αγωγός φυσικού αερίου IP (Ιράν-Πακιστάν), γνωστός παλαιότερα ως αγωγός Peace Pipeline, από το South Pars στο Καράτσι.
Οι Αμερικανοί έκαναν τα πάντα για να τον καθυστερήσουν, να τον καθυστερήσουν ή ακόμη και να τον σκοτώσουν. Αλλά ο IP αρνήθηκε να πεθάνει- και η στρατηγική εταιρική σχέση Κίνας-Ιράν θα μπορούσε τελικά να τον πραγματοποιήσει.
Μια νέα γεωστρατηγική αρχιτεκτονική
Αναμφισβήτητα, ο κεντρικός κόμβος της στρατηγικής εταιρικής σχέσης Κίνας-Ιράν είναι η διαμόρφωση μιας σύνθετης γεωστρατηγικής οικονομικής αρχιτεκτονικής: η σύνδεση του Οικονομικού Διαδρόμου Κίνας-Πακιστάν (CPEC), της ναυαρχίδας της BRI, με έναν διάδρομο με επίκεντρο το Ιράν.
Αυτό θα λάβει τη μορφή ενός διαδρόμου Κίνας-Αφγανιστάν-Ιράν και ενός διαδρόμου Κίνας-Κεντρικής Ασίας-Ιράν, διαμορφώνοντας έτσι αυτό που μπορούμε να ονομάσουμε γεωστρατηγικό οικονομικό διάδρομο Κίνας-Ιράν.
Το Πεκίνο και η Τεχεράνη, που τώρα βρίσκονται σε υπερδιέγερση και δεν έχουν χρόνο για χάσιμο, μπορεί να αντιμετωπίζουν κάθε είδους προκλήσεις -και απειλές- από τον Ηγεμόνα- αλλά η 25ετής στρατηγική συμφωνία τους τιμά ιστορικά ισχυρούς εμπορικούς/εμπορικούς πολιτισμούς που τώρα είναι εξοπλισμένοι με σημαντικές μεταποιητικές/βιομηχανικές βάσεις και με σοβαρή παράδοση στην προηγμένη επιστημονική καινοτομία.
Η σοβαρή πιθανότητα Κίνας-Ιράν να διαμορφώσουν τελικά αυτό που θα είναι ένας ολοκαίνουργιος, διευρυμένος στρατηγικός οικονομικός χώρος, από την Ανατολική Ασία στη Δυτική Ασία, κεντρικός για την πολυπολικότητα του 21ου αιώνα, είναι ένα γεωπολιτικό tour de force.
Όχι μόνο αυτό θα ακυρώσει πλήρως την εμμονή των ΗΠΑ με τις κυρώσεις- θα κατευθύνει τα επόμενα στάδια της πολυπόθητης οικονομικής ανάπτυξης του Ιράν προς την Ανατολή, και θα ενισχύσει ολόκληρο τον γεωοικονομικό χώρο από την Κίνα έως το Ιράν και όλους τους ενδιάμεσους.
O Escobar υποστηρίζει ότι ο σημερινός, πιθανός Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος σχεδιάστηκε από τις ΗΠΑ για να σπάσει τη συμμαχία μεταξύ Γερμανίας, Ρωσίας και Κίνας – με το Ιράν ως προνομιακό εταίρο στη Δυτική Ασία.
Όλα όσα βλέπουμε σε αυτό το στάδιο δηλώνουν ότι οι ΗΠΑ προσπαθούν να διαλύσουν την ολοκλήρωση της Ευρασίας.
Δεν είναι λοιπόν περίεργο ότι οι τρεις κορυφαίες υπαρξιακές “απειλές” για την αμερικανική ολιγαρχία που υπαγορεύει τη “διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες” είναι οι Τρεις Ηγεμόνες: Κίνα, Ρωσία και Ιράν.
Έχει σημασία αυτό; Όχι ακριβώς.
Μόλις είδαμε ότι ενώ τα σκυλιά (του πολέμου) γαβγίζουν, το στρατηγικό καραβάνι Ιράν-Κίνας κυλάει.