Δρ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ
-Δρ DARREN O’BRIEN*
Ο ΠΑΡΑΝΟΜΟΣ και ανήθικος αποκλεισμός από το Αζερμπαϊτζάν του Διαδρόμου του Lachin, της μοναδικής οδικής αρτηρίας η οποία συνδέει το Άρτσαχ (στην Δημοκρατία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ) με τον υπόλοιπο κόσμο, έχει εισέλθει στην 27η ημέρα της. Ο αποκλεισμός είναι απόλυτος: δεν επιτρέπεται σε κανέναν και σε τίποτα να εισέλθει ή να φύγει από τον θύλακα με αρμενικό πληθυσμό στο Νότιο Καύκασο.
Μία ομάδα Αζέρων –υπό τον μανδύα των «περιβαλλοντικών ακτιβιστών»- διατηρεί τον αποκλεισμό καθώς χειροτερεύει η κατάσταση μέρα με την ημέρα για τους 120.000 εγκλωβισμένους άντρες, γυναίκες και παιδιά, οι οποίοι βρίσκονται υπό μία πολιορκία, όπου τους έχουν αφαιρεθεί ακόμα και τα πιο βασικά αναγκαία ενώ εόρτασαν το Σαββατοκύριακο τα Χριστούγεννα των Αρμενίων.
Μην κάνετε λάθος. Έρευνες οργανώσεων όπως το Radio Free Europe / Radio Liberty, έχουν αποκαλύψει τις σχέσεις μεταξύ των λεγόμενων «περιβαλλοντικών ακτιβιστών και του επίσημου κράτους του Αζερμπαϊτζάν.
Όπως αποδεικνύουν τα τηλεφωνήματα με τους ελεύθερους πολιορκημένους, τα ράφια των καταστημάτων είναι πλέον άδεια. Η τοπική παραγωγή δεν φθάνει για τις ανάγκες του πληθυσμού. Οι τηλεπικοινωνίες είναι ο μόνος τρόπος να επικοινωνήσουμε με τους Αρμενίους του Άρτσαχ.
Οι φόνοι αμάχων, οι διακοπές στις υποδομές, οι περικοπές στη τροφοδότηση ενέργειας, η παρενόχληση της αγροτικής δραστηριότητας και η ψυχολογική πίεση από τις Αρχές του Αζερμπαϊτζάν μας θυμίζουν τις τακτικές της Άγκυρας εναντίον των εγλωβισμένων Χριστιανών των κατεχόμενων της Κύπρου. Ο στόχος είναι ξεκάθαρος: να αναγκαστεί οποισδήποτε αντιμετωπίζεται ως «εχθρός» από την Άγκυρα και το Μπακού να εγκαταλείψει τις πατρογωνικές εστίες του.
Από τότε που ξεκίνησε ο αποκλεισμός, τη Δευτέρα, 12 Δεκεμβρίου 2022, η κατάσταση χειροτερεύει αυξάνεται κάθε μέρα σε όλα βάθος του χειμώνα στα Καυκάσια Όρη. Παρά το γεγονός ότι με την Συμφωνία Ανακωχής του 2020 ο έλεγχος του Διαδρόμου Lachin -ο «ομφάλιος λώρος» του Άρτσαχ και του λαού του- από Ρώσους στρατιώτες, ο παράνομος αποκλεισμός συνεχίζεται.
Πριν από τις 12 Δεκεμβρίου 2022, 400 τόνοι τροφίμων και άλλων βασικών ειδών, όπως φαρμάκων, εισέρχονταν στην Αρτσάχ σε καθημερινή βάση. Από εκείνη την ημέρα, η μόνη εξαίρεση ήταν την Κυριακή, 25 Δεκεμβρίου, όπου ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός επρόκειτο να εξασφαλίσει τη διέλευση δέκα τόνων φαρμάκων, νοσοκομειακού υλικού, παιδικών τροφών μετά από έντονες διαπραγματεύσεις.
Το Υπουργείο Υγείας της Αρτσάχ εκτίμησε ότι αυτές οι προμήθειες τελείωσαν μετά από περίπου δέκα ημέρες.
Την Τετάρτη, 4 Ιανουαρίου, η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού μεσολάβησε για τη μεταφορά άλλων δύο ασθενών από την Άρτσαχ στην Αρμενία, δήλωσε το υπουργείο Υγείας της Αρτσάχ, εξηγώντας ότι ο ένας ασθενής έχει όγκο στον εγκέφαλο και ο άλλος πάσχει από οφθαλμικό μελάνωμα.
ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ
Στη δήλωσή τους, η οποία δημοσιεύτηκε στις 24 Οκτωβρίου 2022, το Εκτελεστικό Συμβούλιο της Διεθνούς Ένωσης Μελετητών Γενοκτονίας (IAGS) καταδικάζει την τελευταία επίθεση του Αζερμπαϊτζάν κατά της Δημοκρατίας της Αρμενίας και της Δημοκρατίας του Άρτσαχ, ενώ εκφράζει σοβαρή ανησυχία για τον κίνδυνο γενοκτονίας κατά των Αρμενίων στην περιοχή.
Στη δήλωσή του, το Εκτελεστικό Συμβούλιο της IAGS απευθύνθηκε επίσης στο κοινό για την αδιαμφισβήτητη ρητορική μίσους από τις Αρχές του Αζερμπαϊτζάν που στοχεύει τους Αρμένιους. Στη δήλωση αναγνωρίζεται ότι τα σχόλια του προέδρου του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίεφ, όπως «η Αρμενία ως χώρα δεν έχει καμία αξία. Στην πραγματικότητα είναι μια αποικία, ένα φυλάκιο που διευθύνεται από το εξωτερικό, μια περιοχή που δημιουργήθηκε τεχνητά σε αρχαία εδάφη του Αζερμπαϊτζάν».
Τέτοιες δηλώσεις παραβιάζουν ρητά την Διακήρυξη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων (CERD) και αποτελούν δηλώσεις που κινδυνεύουν να υποκινήσουν γενοκτονία και διεθνή εγκλήματα.
ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ
Διεθνείς οργανισμοί, όπως το Human Rights Watch, έχουν καταγγείλει ότι οι αυτόχθονες κάτοικοι της Άρτσαχ έχουν στερηθεί και πάλι το φυσικό αέριο για μέρες, κατά την ιδιοτροπία του Αζερμπαϊτζάν.
Ο Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης τόνισε «τη σημασία της εξασφάλισης της ελεύθερης και απρόσκοπτης πρόσβασης για ανθρωπιστική βοήθεια και διεθνείς αποστολές ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλες τις περιοχές και τους ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που κατοικούν στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ», στη δήλωσή του της 20ής Δεκεμβρίου 2022.
Η αποκατάσταση της ελεύθερης κυκλοφορίας από και προς την Άρτσαχ ήταν επίσης στη διαταξη της έκτακτης συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ την ίδια μέρα, όπου υπήρξαν ρητές εκκλήσεις για άμεση και άνευ όρων επαναλειτουργία του Διαδρόμου του Λατσίν.
Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι «πραγματική δράση επί τόπου», είπε ο Διαμεσολαβητής της Άρτσαχ, κ. Gegham Stepanyan, σε μια διαδικτυακή συνάντηση των Αυστραλών Φίλων του Άρτσαχ. Ο Στεπανιάν μιλούσε από το Ερεβάν καθώς είναι ένας από τους 1.100 ανθρώπους που δεν μπορούν να επιστρέψουν στο σπίτι τους λόγω του αποκλεισμού.
Μέσω του εκπροσώπου του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, Ned Price, οι Ηνωμένες Πολιτείες ζήτησαν εκ νέου την πλήρη αποκατάσταση της ελεύθερης κυκλοφορίας μέσω του Διαδρόμου του Lachin. «Ανησυχούμε για την παρεμπόδιση της πρόσβασης στον Διάδρομο του Lachin και τις ανθρωπιστικές επιπτώσεις αυτής της κατάστασης. Αυτό καθυστερεί την ειρηνευτική διαδικασία και υπονομεύει τη διεθνή εμπιστοσύνη. Ζητούμε την πλήρη αποκατάσταση της ελεύθερης κυκλοφορίας μέσω του διαδρόμου. Ο δρόμος προς τα εμπρός για όλα τα θέματα είναι μέσω διαπραγματεύσεων», είπε ο Price.
Ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, όμως, δεν κάλεσε απευθείας το Αζερμπαϊτζάν να λάβει μέτρα για τον τερματισμό του αποκλεισμού.
Το Υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας δήλωσε ότι η διοίκηση του ειρηνευτικού του αποσπάσματος συνεχίζει τις διαπραγματεύσεις με το Αζερμπαϊτζάν για την «αποκατάσταση της κυκλοφορίας στον δρόμο Στεπανάκερτ-Γκορίς», υποστηρίζοντας ότι το ειρηνευτικό του σώμα «συνεχίζει να εκτελεί τα καθήκοντά του» που φέρεται να περιλαμβάνουν 24ωρη παρακολούθηση 30 θέσεων να διασφαλίσει ότι η «κατάπαυση του πυρός τηρείται».
Αμέσως μετά το τέλος των μαχών στην Κύπρο τον Αύγουστο του 1974, υπήρχαν περίπου 12.300 εγκλωβισμένοι χριστιανοί στις τουρκοκρατούμενες περιοχές. Το 2022, απομένουν μόλις 300. Από το 1974, ο ΟΗΕ διατηρεί την ειρηνευτική του δύναμη κατά μήκος της ευφημιστικά αποκαλούμενης «Πράσινης Γραμμής» που χωρίζει την Κύπρο. Βόρεια αυτής της γραμμής βρίσκονται τα χωριά των εγκλωβισμένων Χριστιανών Κυπρίων.
Οι δημόσιες δηλώσεις οι οποίες υποστηρίζουν την Αρτσάχ είναι ευπρόσδεκτες. Τώρα είναι η ώρα για δημόσια δράση για την υποστήριξη του Άρτσαχ. Τα λόγια δεν φτάνουν πιά.
*Ο Δρ Darren O’Brien είναι πρόεδρος του Αυστραλιανού Ινστιτούτου Μελετών Γενοκτονιών.
