Η προσωπική διαφορά αποτελεί το κρίσιμο μέγεθος, από το οποίο εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό αν οι συνταξιούχοι θα δουν «στην τσέπη» τις αυξήσεις στις κύριες συντάξεις ή όχι.
Ο κίνδυνος να μην τύχει πραγματικών αυξήσεων από 1ης Ιανουαρίου 2023 και μετά ένας μεγάλος αριθμός συνταξιούχων, περίπου 1 εκατομμύριο, λόγω υψηλής προσωπικής διαφοράς, είναι υπαρκτός. Ένας άλλος μεγάλος αριθμός συνταξιούχων, όμως, που επίσης έχουν προσωπική διαφορά, αλλά «εντός των ορίων» της αύξησης που θα δοθεί (6%-7%), θα διαπιστώσουν ότι θα λάβουν στην πράξη πολύ μικρότερες αυξήσεις από εκείνες που ανέμεναν.
Ενώ στον ΕΦΚΑ προετοιμάζονται για την καταβολή των αυξήσεων που θα δοθούν αναδρομικά τους πρώτους μήνες του 2023, ταυτόχρονα επιχειρείται να καλυφθούν μια σειρά από εκκρεμότητες που ταλαιπωρούν επί σειρά ετών τον Φορέα. Ειδικά στο σκέλος του επανυπολογισμού των συντάξεων εντοπίστηκαν περίπου 60.000 περιπτώσεις όπου η διαδικασία δεν έχει ολοκληρωθεί. Πρόκειται για τις πλέον «δύσκολες» περιπτώσεις δικαιούχων – παλαιών συνταξιούχων (προ του 2016), οι οποίοι έχουν πάνω από 30 έτη ασφάλισης. Άρα ο επανυπολογισμός, όταν ολοκληρωθεί, θα τους αποφέρει κάποιες αυξήσεις από τα βελτιωμένα ποσοστά αναπλήρωσης που ισχύουν εδώ και δύο χρόνια. Ως προς το σκέλος των αυξήσεων που θα δοθούν τον Ιανουάριο του 2023, στον ΕΦΚΑ προσανατολίζονται να τις καταβάλουν κανονικά και σε αυτούς τους συνταξιούχους. Μόνο που σε μεταγενέστερο χρόνο, όταν θα ολοκληρωθεί ο επανυπολογισμός, ίσως χρειαστεί να γίνει συμψηφισμός ως προς το τελικό ποσό της αύξησης.
Τι ισχύει
Σε κάθε περίπτωση, το σύνολο των 2,5 εκατ. συνταξιούχων πρέπει να γνωρίζει τα όρια που έχει θέσει η προσωπική διαφορά σε σχέση με τις αυξήσεις που έχουν προαναγγελθεί. Με δεδομένο ότι η συντριπτική πλειονότητα των δικαιούχων θα κυμαίνεται από 500 έως 1.200 ευρώ κύρια σύνταξη, παραθέτουμε τις αντίστοιχες προσωπικές διαφορές που ανακύπτουν με βάση τις αυξήσεις που πρόκειται να δοθούν (6%-7%). Υπενθυμίζεται ότι για ποσά άνω των 1.200 ευρώ οι δικαιούχοι θα λάβουν έμμεση αύξηση από την κατάργηση της φορολογικής εισφοράς αλληλεγγύης.
Πιο αναλυτικά, ως προς το σκέλος της προσωπικής διαφοράς ισχύουν τα εξής:
1. Για κύριες συντάξεις 500 ευρώ: Η προσωπική διαφορά δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 30 ευρώ για αυξήσεις έως 6% και όχι άνω των 35 ευρώ για αυξήσεις έως 7%. Όσοι έχουν μεγαλύτερες προσωπικές διαφορές, οι αυξήσεις που θα λάβουν θα είναι μόνο λογιστικές και όχι πραγματικές.
2. Για κύριες συντάξεις 600 ευρώ: Τα όρια της προσωπικής διαφοράς πρέπει να είναι από 36 ευρώ (για αύξηση 6%) έως 42 ευρώ (για αύξηση 7%). Συντάξεις με υψηλότερες προσωπικές διαφορές χάνουν την εξαγγελθείσα αύξηση.
3. Για κύριες συντάξεις 700 ευρώ: Η προσωπική διαφορά δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 42 ευρώ (για αυξήσεις 6%) και τα 49 ευρώ (για αυξήσεις 7%), έτσι ώστε οι συνταξιούχοι να διαπιστώσουν πραγματική αύξηση στις συντάξεις τους.
4. Για κύριες συντάξεις 800 ευρώ: Η προσωπική διαφορά δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 48 ευρώ (για αυξήσεις 6%) και από 56 ευρώ (για αυξήσεις 7%). Διαφορετικά οι αυξήσεις χάνονται.
5. Για κύριες συντάξεις 900 ευρώ: Η προσωπική διαφορά δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 54 ευρώ (αυξήσεις 6%) και τα 63 ευρώ (για αυξήσεις 7%). Σε κάθε άλλη περίπτωση, οι αυξήσεις απλώς θα μειώσουν την προσωπική διαφορά.
6. Για κύριες συντάξεις 1.000 ευρώ: Η προσωπική διαφορά δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από τα 60 ευρώ (αυξήσεις 6%) και τα 70 ευρώ (για αυξήσεις 7%). Για υψηλότερες προσωπικές διαφορές, οι αυξήσεις εξανεμίζονται.
7. Για κύριες συντάξεις 1.100 ευρώ: Η προσωπική διαφορά δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 66 ευρώ (αυξήσεις 6%) και τα 77 ευρώ (αυξήσεις 7%). Αλλιώς, οι αυξήσεις δεν θα έχουν κανένα πρακτικό αντίκρισμα.
8. Για κύριες συντάξεις 1.200 ευρώ: Η προσωπική διαφορά δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από τα 72 ευρώ (αυξήσεις 6%) και τα 84 ευρώ (για αυξήσεις 7%).
Υπενθυμίζεται ότι η προσωπική διαφορά είναι το αποτέλεσμα της κύριας σύνταξης που λαμβάνουν οι συνταξιούχοι, μετά τον επανυπολογισμό της, σε σχέση με τα ποσοστά αναπλήρωσης που θεσπίστηκαν τον Μάιο του 2016 με τον «νόμο Κατρούγκαλου» (ν. 4387/16). Οι συνταξιούχοι συνέχισαν να λαμβάνουν τις ίδιες συντάξεις, όμως το νέο αποτέλεσμα που προέκυψε χαρακτηρίστηκε ως προσωπική διαφορά. Τώρα, με τις αυξήσεις που θα δοθούν σε κάποιες περιπτώσεις, η προσωπική διαφορά θα μηδενιστεί, ενώ σε άλλες απλώς θα περιοριστεί. Σε όλες τις περιπτώσεις, όμως, θα επιδράσει στο τελικό ποσό της αύξησης.