Σενάρια θερμού επεισοδίου στην Ανατολική Μεσόγειο
Την επίσημη έναρξη των εργασιών του πλωτού τουρκικού γεωτρύπανου Αbdulhamid Han αναμένεται να κηρύξει σήμερα από το λιμάνι Τάσουτζου της Μερσίνης, ο τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αξιοποιώντας τον απόπλου του, για να στείλει ένα διπλό μήνυμα αφενός στο εσωτερικό ακροατήριο αφετέρου στην ελληνοκυπριακή πλευρά και τη διεθνή κοινότητα ότι η Τουρκία δεν σκοπεύει να παραιτηθεί από τις παράνομες διεκδικήσεις της εντός της ελληνικής και κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης.
Μιλώντας χθες, Δευτέρα, στο 13ο Συνέδριο Διπλωματίας ο τούρκος πρόεδρος ανακοίνωσε και επίσημα ότι το Αμπντούλ Χαμίντ Χαν θα ξεκινήσει την Τρίτη τις εργασίες του, χωρίς ωστόσο να δίνει την ακριβή τοποθεσία.
«Η ανακάλυψη φυσικού αερίου που κάναμε στη Μαύρη Θάλασσα ήταν το πρώτο αποτέλεσμα των επίμονων προσπαθειών μας. Αύριο το 4ο γεωτρύπανό μας, που ονομάζεται Αμπντούλ Χαμίντ Χαν, θα ξεκινήσει την αποστολή του από το λιμάνι Τασουτζού της Μερσίνης», σημείωσε ο Ερντογάν.
Δεν επιτρέπουμε εργασίες στους χώρους δικαιοδοσίας μας
Πρόσθεσε δε ότι «μέχρι σήμερα, δεν έχουμε επιτρέψει να γίνουν εργασίες στους χώρους δικαιοδοσίας μας χωρίς τη συμμετοχή μας, και δεν θα το κάνουμε στο μέλλον», όπως μεταδίδει το τουρκικό πρακτορείο Ανατολού.
Ο Ερντογάν υποστήριξε ακόμα ότι η χώρα του εργάζεται για τη σταθερότητα στις περιοχές του Αιγαίου της Ανατολικής Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας. Ενώ έστρεψε τα πυρά του και εναντίον όσων τον κατηγορούν για τυχοδιωκτισμό και κατασπατάληση οικονομικών πόρων, σημειώνοντας τις ανακαλύψεις της Τουρκίας στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας.
Για την προαναγγελθείσα έξοδο του τουρκικού γεωτρητικού σκάφους «Αμπντούλ Χαμνίτ Χαν» στην Ανατολική Μεσόγειο μίλησε μεταξύ άλλων και ο τούρκος ΥΠΕΞ, Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην έναρξη του Συνεδρίου Διπλωματίας. Ο Τσαβούσογλου αναφέρθηκε στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ενώ κατηγόρησε για ακόμα μία φορά την Αθήνα ότι δεν επιθυμεί να λυθούν τα προβλήματα μεταξύ των δύο χωρών.
Ακόμη πιο επιθετικός σε σχέση με τις παραπάνω αναφορές του Τ. Ερντογάν, εμφανίστηκε πάντως ο εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος Ομέρ Τσελίκ, υποστηρίζοντας χθες πως το Αbdulhamid Han λειτουργεί υπέρ των συμφερόντων όχι μόνο της Τουρκίας, αλλά και του ψευδοκράτους. «Πρόκειται για βήματα που γίνονται με αποφασιστικότητα και δύναμη για την προστασία των συμφερόντων τόσο της Τουρκίας όσο και της “ΤΔΒΚ”. Γιατί υπάρχουν πόροι πετρελαίου και φυσικού αερίου, σε σημεία που βρήκαν αυτά τα πλοία κάτω από τη θάλασσα και το υπέδαφος, που είναι ο πλούτος του έθνους μας. Θα χρησιμοποιήσουμε αυτές τις τεχνολογίες για να τα εξορύξουμε και να τα θέσουμε στην υπηρεσία των πολιτών μας», ανέφερε ο Τσελίκ.
Με πλήρωμα 200 ατόμων, και δυνατότητα να πραγματοποιεί εξορύξεις σε μεγάλα βάθη, το 4ο γεωτρύπανο της Τουρκίας, το νεότερο και ισχυρότερο του στόλου της, αναμένεται να εξυπηρετήσει την προπαγάνδα της Άγκυρας στην προσπάθειά της να εμφανιστεί ως βασικός και αδιαμφισβήτητος παίκτης στον τομέα της εξόρυξης υδρογονανθράκων συνολικά στην Ν.Α. Μεσόγειο. Έχοντας αντιμετωπίσει σημαντικά προβλήματα, τόσο ως προς την πρόσληψη τεχνικού και επιστημονικού προσωπικού για την στελέχωσή του, όσο και στην εξεύρεση των κατάλληλων συνοδευτικών πλοίων, το Αbdulhamid Han καθυστέρησε την έξοδό του στη Μεσόγειο για περισσότερο από ένα μήνα.
Στάση αναμονής
Εν αναμονή των εξελίξεων παραμένει η Αθήνα, καθώς τόσο το Μέγαρο Μαξίμου όσο και τα Υπουργεία Εξωτερικών και Εθνικής Άμυνας αναμένουν την αποκάλυψη του προορισμού του τουρκικού γεωτρύπανου για να προχωρήσουν και στα κατάλληλα βήματα.
Στελέχη του ΥΠΕΞ αρνούνται να αποκαλύψουν τον σχεδιασμό των επόμενων κινήσεων της Αθήνας, υπογραμμίζοντας ότι αυτές δεν προαναγγέλλονται αλλά υλοποιούνται ανάλογα με τις κινήσεις της απέναντι πλευράς.
Η Αθήνα άλλωστε επιχειρεί εδώ και αρκετό καιρό τη διπλωματική θωράκιση της χώρας, με σειρά επαφών και ταξιδιών, με στόχο να καταστεί σαφές σε συνομιλητές και συμμάχους της Ελλάδας ποιος παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο και ποιος προχωρά σε επιθετικές κινήσεις.
Γαλλία, Γερμανία και ΗΠΑ
Ιδιαίτερης σημασίας για την ελληνική πλευρά η επίσκεψη της Γερμανίδας Υπουργού Εξωτερικών, Αναλένα Μπέρμποκ σε Ελλάδα και Τουρκία και τα μηνύματα που έστειλε, κάνοντας τον τούρκο ομόλογο της να αναπολεί τον «ισορροπισμό» και την πολιτική των ίσων αποστάσεων της περιόδου Μέρκελ. Η Μπέρμποκ με τη δήλωση της περί ανάγκης σεβασμού της εδαφικής κυριαρχίας και των συνόρων μεταξύ των συμμάχων του ΝΑΤΟ, αλλά και της τοποθέτησης της ότι η ελληνική κυριαρχία στα νησιά του Αιγαίου είναι αδιαμφισβήτητη, χαρακτηρίστηκε ως «όπλο» στη φαρέτρα της ελληνικής διπλωματίας.
Τη δική της αξία έχει και η διαρκής στάση της Γαλλίας, ενάντια στην αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας, ενώ αντίστοιχα η ελληνική διπλωματία ξεχωρίζει ιδιαίτερα τη στάση των ΗΠΑ. Η ενόχληση που προκαλούν στην Άγκυρα οι αμερικανικές βάσεις επί ελληνικού εδάφους, καθώς και οι διαρκείς αναφορές στο ταξίδι του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον, σημειώνονται από την Αθήνα.
Τα σενάρια για το ταξίδι
Τα σενάρια που έχουν διατυπωθεί είναι γνωστά. Και σχετίζονται άμεσα με το παιχνίδι που θα αποφασίσει να παίξει ο Ερντογάν από εδώ και στο εξής.
Το σημείο που θα δείξει ο Ερντογάν στο χάρτη θα είναι καθοριστικό κυρίως για το επίπεδο της έντασης το επόμενο διάστημα, και ένα σημείο αναφοράς για το πώς σκοπεύει να κινηθεί ο τούρκος πρόεδρος και απέναντι στο ΝΑΤΟ. Αναλυτές και διπλωμάτες εκτιμούν ότι ο τούρκος πρόεδρος θα αποφύγει να στείλει το «Αμπντούλ Χαμίντ Χαν» να επαναλάβει την πορεία του Ορούτς Ρέις το 2020.
Σημειώνουν δε ότι ο κόσμος είναι πολύ διαφορετικός και λιγότερο ανεκτικός από τότε, ειδικά μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ως εκ τούτου οι περισσότεροι ποντάρουν σε μία πρόκληση στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σημειώνοντας ότι αν επιλέξει να κρατήσει το γεωτρύπανο ανάμεσα στη Μερσίνα και τις βόρειες ακτές της Κύπρου, εκτός δηλαδή αδειοδοτημένων οικοπέδων της κυπριακής ΑΟΖ, θα είναι το πιο «ανώδυνο σενάριο».
Το χειρότερο σενάριο το οποίο εξετάζουν στην Αθήνα εδώ και μήνες είναι το «Αμπντουλχαμίντ Χαν» να ξεκινήσει ένα περίεργο ταξίδι από την περιοχή πλησίον του Καστελόριζου, την οποία οι Τούρκοι θεωρούν ότι αποτελεί Μεσόγειο και όχι Αιγαίο, και να συνεχίσει είτε προς τη θαλάσσια περιοχή της Κρήτης, μέσω του συμπλέγματος των ελληνικών νησιών του νοτιοανατολικού Αιγαίου, είτε να κατευθυνθεί απευθείας -όπως ζητούν οι φιλοπόλεμες φωνές- νοτιοανατολικά της Κρήτης, στην περιοχή του τουρκολιβυκού συμφώνου.
Σε κάθε περίπτωση Αθήνα και Λευκωσία στέλνουν σαφές μήνυμα ότι μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η διεθνής κοινότητα δεν μπορεί να επιτρέψει στον Ερντογάν να προχωρήσει σε προκλήσεις και τετελεσμένα που θα δείξουν ανοχή στην πολιτική αναθεωρητισμού της Τουρκίας, δίνοντας ενδεχομένως και λάθος μηνύματα για τα όρια ανοχής στο μέλλον.