Όμικρον –η τελευταία παραλλαγή του κορονοϊού SARS-CoV-2– επελαύνει σταθερά σε περιοχές του πλανήτη με υψηλά επίπεδα ανοσίας. Τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες αναμένεται να καταγραφούν πολλά κρούσματα, και λίγα πράγματα μπορούν να λειτουργήσουν ως ανάχωμα στην εξάπλωσή της, αν και το υφιστάμενο επίπεδο ανοσίας μπορεί ακόμα να αποτρέψει τη σοβαρή νόσηση.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ανακοινώθηκαν περισσότερα από 440.000 νέα κρούσματα ημερησίως. Στη Βρετανία, τα κρούσματα της Όμικρον επίσης αυξάνονται.
Στις ΗΠΑ, τα κρούσματα μεταξύ των εμβολιασμένων –ήτοι οι λοιμώξεις breakthrough– ήταν λιγότερο συνηθισμένες πριν από την εμφάνιση της Όμικρον, εμφανιζόμενες μόνο σε ένα μικρό ποσοστό των εμβολιασμένων, σύμφωνα με τις περισσότερες μετρήσεις. Πλέον τείνουν να εξελιχθούν σε status quo.
Το εξαιρετικά μεταδοτικό στέλεχος Όμικρον καθιστά το ενδεχόμενο μιας αιφνιδιαστικής breakthrough λοίμωξης “εντελώς άσχετο”, αναφέρει ο Ali Ellebedy, αναπληρωτής καθηγητής παθολογίας και ανοσολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Σεντ Λούις της Ουάσινγκτον. Αυτό ήταν κάτι αναμενόμενο: καθώς όλο και περισσότεροι Αμερικανοί εμβολιάζονται και εμφανίζονται νέες παραλλαγές, οι μολύνσεις μεταξύ των εμβολιασμένων ήταν αναμενόμενες. Απλώς η Όμικρον επιταχύνει την όλη κατάσταση.
Μέχρι στιγμής, οι breakthrough λοιμώξεις αποτελούν μόνο ένα μικρό κλάσμα, σε σύγκριση με τις λοιμώξεις μεταξύ των μη εμβολιασμένων. “Υπάρχουν πολλοί τύποι λοιμώξεων”, αναφέρει ο Marc Lipsitch, καθηγητής επιδημιολογίας στο Χάρβαρντ και διευθυντής του Κέντρου Δυναμικής Μεταδοτικών Νόσων. Υπάρχουν λοιμώξεις όπου ο ιός πολλαπλασιάζεται σε μέρη του σώματος με τέτοιον τρόπο που θα μπορούσε να μολύνει άλλους ανθρώπους.
Αρχικά, το να είσαι πλήρως εμβολιασμένος παρείχε προστασία από τους περισσότερους τύπους λοιμώξεων και τις επιπτώσεις τους.
Τον Σεπτέμβριο του 2021, τα κρούσματα κορονοϊού σε μη εμβολιασμένα άτομα ήταν περίπου έξι φορές περισσότερα σε σχέση με αυτά στους εμβολιασμένους, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων. Οι δε θάνατοι από κορονοϊό μεταξύ των μη εμβολιασμένων ήταν περίπου 12 φορές περισσότεροι από τους θανάτους εμβολιασμένων. Τα περιστατικά σοβαρής νόσησης και οι νοσηλείες ήταν επίσης λιγότερο συχνές μεταξύ των εμβολιασμένων. Ακόμη και μετά τη λοίμωξη, οι εμβολιασμένοι φαινόταν λιγότερο πιθανό να μεταδώσουν τον ιό σε άλλους.
Αλλά με την Όμικρον, το να είσαι πλήρως εμβολιασμένος δεν φαίνεται να παρέχει το ίδιο επίπεδο προστασίας, όσον αφορά τη λοίμωξη και τη μετάδοση του ιού. Παρότι οι εμβολιασμένοι και πάλι φαίνεται ότι είναι πιθανό να αποφύγουν τη σοβαρή νόσηση, παραμένει ο κίνδυνος να εμφανίσουν συμπτώματα. Μπορούν επίσης να μεταδώσουν τον ιό σε άλλους.
Χάρη δε στην ικανότητά της να εξαπλώνεται ευρέως και με ταχύτητα, η Όμικρον μέλλει να γίνει η κυρίαρχη παραλλαγή. Δεν είναι σαφές πόσο σοβαρή ή ήπια είναι η Όμικρον για κάποιον που δεν έχει εμβολιαστεί και επομένως δεν έχει ανοσία στον κορονοϊό. Στις ΗΠΑ, τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι περίπου το 61% των Αμερικανών όλων των ηλικιών είναι πλήρως εμβολιασμένο. Υπάρχουν όμως εκατομμύρια ακόμη που δεν έχουν εμβολιαστεί.
Τα δε νοσοκομεία είναι ήδη υπερφορτωμένα από τους ασθενείς της Δέλτα, ενώ το αποτέλεσμα πολλών λοιμώξεων σε σύντομο χρονικό διάστημα θα αποβεί πιο θανατηφόρο. Επιπλέον, και τα περιστατικά λοίμωξης μεταξύ των εμβολιασμένων μπορούν να οδηγήσουν σε long Covid.
Ευτυχώς, αυξάνονται οι ενδείξεις ότι η τρίτη δόση εμβολίου, την οποία ενέκρινε τον Νοέμβριο για όλους τους ενηλίκους ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ, μπορεί να αυξήσει το επίπεδο προστασίας. Αλλά μόλις περίπου το 28% των Αμερικανών έχει κάνει την αναμνηστική δόση.
Ενώ οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής εξακολουθούν να προτρέπουν τον κόσμο να κάνει ό,τι μπορεί προκειμένου να αποφευχθεί η εξάπλωση του ιού, η “απάντηση” στην Όμικρον εστιάζεται κυρίως στην εμφατική επισήμανση ότι απαιτείται η λήψη αναμνηστικής δόσης προκειμένου να ενισχυθεί η ανοσία έναντι της λοίμωξης, που είναι δύσκολο να αποφευχθεί. Πιθανότατα, όμως, θα πρέπει να ληφθούν περισσότερα μέτρα για να αμβλυνθεί το βάρος προς το σύστημα υγείας. Η διάθεση rapid test σε όλους τους Αμερικανούς θα μπορούσε να συμβάλει στην πρόληψη της μετάδοσης εντοπίζοντας, για παράδειγμα, έγκαιρα τους νοσούντες.
Με την εξάλειψη του κορονοϊού να μη βρίσκεται στο τραπέζι, οι ελπίδες είχαν εναποτεθεί στην εμφάνιση μιας παραλλαγής –στο βέλτιστο σενάριο, μιας αβλαβούς παραλλαγής– που θα οδηγούσε τελικά τις ΗΠΑ προς την ενδημικότητα του ιού, με έναν σταθερό αλλά σχετικά περιορισμένο αριθμό κρουσμάτων. Αλλά ο κόσμος θα πρέπει να επιτύχει πολύ υψηλότερο ποσοστό ανοσίας για να το επιτύχει αυτό. Ιδανικά, οι άνθρωποι θα εμβολιάζονται και θα λαμβάνουν αναμνηστικές δόσεις τακτικά ώστε να διαθέτουν προστασία έναντι της νόσου όταν εκτίθενται σε οποιαδήποτε παραλλαγή του ιού, είτε στη χειρότερη περίπτωση να περνούν τη νόσο ως ένα κρυολόγημα.
Ο ετήσιος εμβολιασμός, όπως και στην περίπτωση της εποχικής γρίπης, και οι αναμνηστικές δόσεις, όπως στον τέτανο, ήταν πάντοτε αποδεκτός τρόπος πρόληψης έναντι των μολυσματικών ασθενειών. Και σε αντίθεση με τον κορονοϊό, για τέτοιες ασθένειες κανείς στην πραγματικότητα δεν μιλά για λοιμώξεις εμβολιασμένων, παρότι ο όρος ενδεχομένως ισχύει ακόμη. Στο μέλλον, η λήψη αναμνηστικών δόσεων κατά του κορονοϊού και οι λοιμώξεις εμβολιασμένων θα αποτελούν τη νέα κανονικότητα, αναφέρει ο Δρ Ellebedy.
Παρότι οι λοιμώξεις από τον SARS-CoV-2 μεταξύ των εμβολιασμένων μπορεί να φαίνεται σαν προσωπικό πρόβλημα, στην πραγματικότητα αποτελεί κοινωνικό και παγκόσμιο πρόβλημα. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, η παραλλαγή Δέλτα έχει ήδη πλήξει σφόδρα τις δομές υγείας, επιβαρύνοντας τους παρόχους ιατρικών υπηρεσιών και καθιστώντας δυσκολότερο για όλους, από καρκινοπαθείς ως πάσχοντες από σκωληκοειδίτιδα, να βρουν φροντίδα.”Θα συνεχίσουν να εμφανίζονται παραλλαγές ανησυχίας όσο μεγάλα τμήματα της ανθρωπότητας παραμένουν απροστάτευτα”, λέει η καθηγήτρια βιοηθικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον, Nancy Jecker.
Κάθε κύμα της πανδημίας εγείρει προκλήσεις, αλλά η Όμικρον δίνει στους εμβολιασμένους μια εικόνα για μια από τις πιο απογοητευτικές πτυχές της ενδημικότητας: τις τακτικές μολύνσεις.
Eleanor Cummins – Opinion / The New York Times
Η Eleanor Cummins είναι δημοσιογράφος που ασχολείται με θέματα επιστήμης και της πανδημίας του κορονοϊού.
