Το Ιράν προσχώρησε στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης έναν ταχέως αναπτυσσόμενο οργανισμό ασφαλείας της Κεντρικής Ασίας με επικεφαλής τη Ρωσία και την Κίνα, απευθύνοντας παράλληλα έκκληση στις χώρες του Οργανισμού να το βοηθήσουν να σχηματίσει έναν μηχανισμό για την αποφυγή κυρώσεων που έχουν επιβληθεί από τη Δύση.
Σε ένδειξη της αυξανόμενης επιρροής του οργανισμού, η σύνοδος κορυφής στο Τατζικιστάν σηματοδότησε την πρώτη εμφάνιση στο εξωτερικό του νέου σκληρού προέδρου του Ιράν, Εμπραχίμι Ράισι, από την ανάληψη των καθηκόντων του τον Αύγουστο.
Ο Ραΐσι χαιρέτισε την ευκαιρία που θα έδινε η ένταξη στο Ιράν, ως χώρα κατά μήκος της κινεζικής διαδρομής “Belt and Road“, για να ενταχθεί σε σημαντικούς εμπορικούς δεσμούς σε όλη την Ευρασία. Η ιρανική τηλεόραση χαρακτήρισε την ιδιότητα μέλους του Ιράν ως τέτοια που του δίνει πρόσβαση σε τεράστιες αγορές σε ολόκληρη την ήπειρο.
Στην ομιλία του στα μέλη, ο Ραΐσι συνέκρινε τις κυρώσεις κατά του Ιράν με την τρομοκρατία και είπε ότι η οργάνωση θα πρέπει να σχεδιάσει έναν μηχανισμό που θα βοηθήσει την Τεχεράνη να τα αποτρέψει.
Η Ρωσία και η Κίνα, μαζί με τις δυτικές χώρες, είναι μέρη μιας συμφωνίας του 2015 μεταξύ του Ιράν και των παγκόσμιων δυνάμεων, σύμφωνα με την οποία η Τεχεράνη συμφώνησε να περιορίσει το πυρηνικό της πρόγραμμα σε αντάλλαγμα για την άρση των κυρώσεων.
Η Ουάσινγκτον εγκατέλειψε τη συμφωνία το 2018 και επανέφερε μονομερώς τις οικονομικές κυρώσεις. Οι διαπραγματεύσεις φέτος για την αναβίωση του προγράμματος έχουν σταματήσει από την εκλογή του Ραΐσι.
“Τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει τις ειρηνικές πυρηνικές δραστηριότητες του Ιράν που βρίσκονται στο πλαίσιο των διεθνών κανονισμών”, δήλωσε ο Ραΐσι. “Η διπλωματία είναι αποτελεσματική μόνο όταν όλα τα μέρη την τηρούν. Οι απειλές και η πίεση δένουν τα χέρια της διπλωματίας και την καθιστούν αναποτελεσματική”.
Το προφίλ
Η έναρξη έγινε το 1996 με τις Κίνα, Καζακστάν, Κιργιστάν, Ρωσία και Τατζικιστάν που έγιναν γνωστές ως Shanghai Five, μιας και το όλο θέμα ξεκίνησε από τη Σανγκάη. Το σώμα σχηματίστηκε το 2001, με την υπογραφή της επίσημης διακήρυξης, αυξάνοντας παράλληλα το μέγεθός του σε έξι, με την προσχώρηση του Ουζμπεκιστάν. Επεκτάθηκε πριν από τέσσερα χρόνια για να συμπεριλάβει την Ινδία και το Πακιστάν, με σκοπό να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο ως αντίβαρο στη δυτική επιρροή στην περιοχή.
Κράτη μέλη
– Κίνα
– Καζακστάν
– Κιργιζία
– Ρωσία
– Τατζικιστάν
– Ουζμπεκιστάν (15 Ιουνίου 2001)
– Ινδία (9 Ιουνίου 2017)
– Πακιστάν (9 Ιουνίου 2017)
– Ιράν (17 Σεπτεμβρίου 2021)
Παρατηρητές
– Αφγανιστάν
– Λευκορωσία
– Μογγολία
Συνομιλητές
– Αρμενία
– Αζερμπαϊτζάν
– Καμπότζη
– Νεπάλ
– Σρι Λάνκα
– Τουρκία
Η Τουρκία, μέλος της συμμαχίας του ΝΑΤΟ, έλαβε το καθεστώς του εταίρου διαλόγου στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) στη σύνοδο κορυφής της ομάδας το 2012 στο Πεκίνο. Ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι συζήτησε το ενδεχόμενο να εγκαταλείψει την υποψηφιότητα της Τουρκίας για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση με αντάλλαγμα την πλήρη ένταξη στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης. Αυτό ενισχύθηκε ξανά στις 21 Νοεμβρίου 2016, αφού το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε ομόφωνα την αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία. Δύο ημέρες αργότερα, στις 23 Νοεμβρίου 2016, η Τουρκία ανέλαβε την προεδρία του ενεργειακού συλλόγου της SCO για την περίοδο 2017. Αυτό έκανε την Τουρκία την πρώτη χώρα που προήδρευσε ενός συλλόγου στον οργανισμό χωρίς πλήρη ιδιότητα μέλους. Από το 2021, η τουρκική κυβέρνηση δεν έχει υποβάλει αίτηση για ένταξη στο SCO.
Επισκέπτες
Ένωση των Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN, διεθνής πολιτικός και οικονομικός οργανισμός χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας)
Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ, πρώην σοβιετικές χώρες)
Τουρκμενιστάν
ΟΗΕ