Με αφορμή την έναρξη εργασιών για την εγκατάσταση βιομηχανικών αιολικών συστοιχιών, μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών και φωτοβολταϊκών στα Ευρυτανικά Άγραφα, που αποτελεί την απαρχή της καταστροφής των βουνών, της δέσμευσης των νερών και του ξεριζωμού κτηνοτρόφων και αγροτών και παρά τις αρνητικές αποφάσεις θεσμικών φορέων και τις παλλαϊκές διαχρονικές αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών, ο Σύλλογος Κρικελλιωτών Ευρυτάνων «Ο Αγιος Νικόλαος», η Κίνηση Πολιτών για την Προστασία του Ευρυτανικού Περιβάλλοντος και δεκάδες ευρυτανικοί σύλλογοι καλούν σε πανευρυτανική κινητοποίηση που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 1 Αυγούστου, στις 11.00 π.μ., στην κεντρική πλατεία του Καρπενησίου.
Το κίνημα για την αποτροπή της καταστροφικής επέλασης των βιομηχανικής κλίμακας εγκαταστάσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ευρυτανία γεννήθηκε το 2001, έπειτα από την πρώτη απειλή που αντιμετώπισε η περιοχή με την κερκόπορτα που ανοίχθηκε για την εγκατάσταση ανεμογεννητριών στο ορεινό χωριό του νομού Ευρυτανίας Κρίκελλο.
Ορόσημο αποτέλεσε το 2007, όταν η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών εναντιώθηκε με δεκάδες χιλιάδες υπογραφές στον χαρακτηρισμό της Ευρυτανίας ως «Περιοχής Αιολικής Προτεραιότητας». Εκτοτε, επιστημονικά ιδρύματα, θεσμικοί φορείς, σύλλογοι και πολίτες προτάσσουν και διεκδικούν την αειφόρο-βιώσιμη ανάπτυξη με ήπιες δραστηριότητες για όλη την Ευρυτανία, που αφορούν την αγροδασοπονία, τη μελισσοκομία, την ορεινή κτηνοτροφία, τα βότανα, την ορεινή δενδροκομία, τα παραδοσιακά προϊόντα και τις ήπιες μορφές τουρισμού.
Σήμερα, 20 χρόνια μετά, στα Αγραφα, τα χωριά Κρίκελλο και Φουρνά του Δήμου Καρπενησίου, η θέση Φροξιλιά (κοντά στο Κερασοχώρι, πρωτεύουσα του Δήμου Αγράφων) και Βαλαώρα επίσης του Δήμου Αγράφων βρίσκονται στο στόχαστρο μιας σαρωτικής επέλασης, που συνολικά αφορά την έκδοση 29 αδειών για αιολικές εγκαταστάσεις με 600 έως 700 ανεμογεννήτριες, 38 για υδροηλεκτρικά και τη δέσμευση 3.200 στρεμμάτων βοσκοτόπων για φωτοβολταϊκά.
Η κατάσταση σήμερα
Τον περασμένο μήνα ξεκίνησαν εργασίες για την εγκατάσταση αιολικών στην κορυφή Τύμπανο πάνω από την Αμπλιανη, στην ευρύτερη περιοχή του Κρίκελλου στην οροσειρά της Σαράνταινας, κατόπιν πρωτοκόλλου εγκατάστασης που υπέγραψε ο δασάρχης Καρπενησίου. Η ιστορία χρονολογείται από το 2014 όταν χορηγήθηκε άδεια εγκατάστασης σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για αιολικό πάρκο με 15 ανεμογεννήτριες στην εταιρεία ΤΕΡΝΑ από την Αποκεντρωμένη Διοίκησης Θεσσαλίας-Στερεάς.
Η άδεια «πάγωσε» το 2015 από τον τότε υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Παναγιώτη Λαφαζάνη, και το 2017 η εταιρεία αποσύρθηκε από το έργο. Ωστόσο, η ΤΕΡΝΑ επανήλθε το 2020 μέσω της θυγατρικής της Αιολική Στερεάς Ελλάδας, θέτοντας σε διαβούλευση τροποποιημένες Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων στην περιοχή με μειωμένο τον αρχικό αριθμό των ανεμογεννητριών (από 62 σε 17), αλλά με πολύ μεγαλύτερο μέγεθος και ισχύ.
Σε ό,τι αφορά το Τύμπανο, ο αριθμός των προς εγκατάσταση ανεμογεννητριών μειώθηκε από 15 (ισχύος 0,9MW) σε 4 (ισχύος 3,45 MW), με διάμετρο πτερωτής από τα 44 μέτρα που είχαν οι αρχικές σε 112. Σύσσωμοι, δήμος, Περιφέρεια, σύλλογοι και πολίτες έχουν πάρει αρνητικές αποφάσεις για την εγκατάστασή τους. Τον Απρίλη του 2021 η Αιολική Στερεάς αιτείται στο Δασαρχείο Καρπενησίου και λαμβάνει πράξη πληροφοριακού χαρακτήρα, οπότε ξεκινάει χωματουργικές εργασίες με βάση την απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης του 2015! Ωστόσο, οι εργασίες στο Τύμπανο σταμάτησαν προχθές με προσωρινή διακοπή εργασιών που εξέδωσε το Πρωτοδικείο Καρπενησίου, καθώς εμφανίστηκαν τίτλοι ιδιοκτησίας στην περιοχή από ιδιώτες.
Για τα αιολικά στα Φουρνά Δήμου Καρπενησίου, οι σχετικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την εγκατάσταση 4 αιολικών σταθμών με 22 γιγαντιαίες ανεμογεννήτριες σε υψόμετρα πάνω από τα 1.400 μέτρα βρίσκονται σε διαβούλευση μέχρι τις αρχές Αυγούστου, αλλά οι τοπικές κοινωνίες βρίσκονται σε αναβρασμό και σε κινητοποιήσεις. Η κάθε ανεμογεννήτρια θα έχει διάμετρο ρότορα 145 μέτρα και ύψος πύργου 107,5, με το συνολικό ύψος να ανέρχεται στα 180 μέτρα.
Δύο αιολικοί σταθμοί
Εν αναμονή έγκρισης της Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (ΕΟΑ) -προϋπόθεση για την έναρξη των εργασιών που είχε επιβάλει το ΣτΕ- βρίσκονται οι δύο αιολικοί σταθμοί που σχεδιάζονται από την εταιρεία ΕΛΛΑΚΤΩΡ στα οροπέδια της Νιάλας και του Βοϊδολίβαδου των Αγράφων, με συνολικά 40 ανεμογεννήτριες σε υψόμετρο από 1.500 έως 2.000 μέτρα. Εξάλλου, αναμένεται και η εκδίκαση εκ μέρους του ΣτΕ αίτησης ακύρωσης της άδειας εγκατάστασης που παραχωρήθηκε από το Δασαρχείο Καρπενησίου.
Παράλληλα, εκκρεμεί μήνυση προς το Δασαρχείο Καρπενησίου για την παράνομη άδεια εγκατάστασης που εξέδωσε πριν από την έγκριση της ΕΟΑ σε αντίθεση με τον δασάρχη Καρδίτσας που αρνήθηκε να εκδώσει παρόμοια άδεια. Οι εργασίες έχουν παγώσει και οι προσφυγές αναμένεται να εκδικαστούν τον ερχόμενο Οκτώβριο. Πριν από λίγες μέρες, το Δασαρχείο Καρδίτσας κατέθεσε αρνητική γνωμοδότηση στο Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο για τους δύο αιολικούς σταθμούς, αναφέροντας πλήθος επιχειρημάτων για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον. Νωρίτερα, αρνητική γνωμοδότηση κατέθεσε και ο Φορέας Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Τζουμέρκων – Αχελώου – Αγράφων – Μετεώρων. Η εταιρεία φαίνεται να μεταθέτει την έναρξη των εργασιών για τα δύο αυτά αιολικά για το 2022 ή και αργότερα.
Στην ίδια καταστροφική λογική, στα ισιώματα και τους βοσκοτόπους της Βαλαώρας, οδεύει η επικείμενη εγκατάσταση φωτοβολταϊκού «πάρκου» σε έκταση 3.200 στρεμμάτων σε κρίσιμα βοσκοτόπια του χωριού, στερώντας το 80% ζωτικού χώρου από τη μόνη παραγωγική δραστηριότητα των κατοίκων, την κτηνοτροφία. Εάν η επένδυση υλοποιηθεί, θα επιφέρει απώλεια της κτηνοτροφικής δραστηριότητας, οδηγώντας τους κατοίκους σε έναν βίαιο ξεριζωμό για δεύτερη φορά μέσα σε 50 χρόνια έπειτα από τη λειτουργία της λίμνης Κρεμαστών.
Τέλος, στις 6/7/2021 ολοκληρώθηκε η δημόσια διαβούλευση για τη χορήγηση άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικό σταθμό εγκατεστημένης ισχύος 29,4 MW στη θέση Φροξιλιά. Η περιοχή χωροθέτησης του αιολικού σταθμού γειτνιάζει με περιοχή Ζώνης Ειδικής Προστασίας για την ορνιθοπανίδα και με Ειδική Ζώνη Διατήρησης.
Καταστροφικές επιπτώσεις για το ορεινό περιβάλλον
Οι διοργανωτές της πανευρυτανικής κινητοποίησης της Κυριακής επιδιώκουν να αναδείξουν για ακόμη μια φορά τις καταστροφικές επιπτώσεις που προκύπτουν από την επέλαση των κάθε τύπου εφαρμογών των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ευρυτανία. Αυτές, μεταξύ άλλων, αφορούν:
● Την ισοπέδωση των βουνοκορφών με την παράλληλη αλλοίωση του τοπίου και την «παγίδευση» δεκάδων πηγών νερού με κίνδυνο αλλαγής του υδροφόρου ορίζοντα.
● Τη διάνοιξη τεράστιων δρόμων με μεγάλες κλίσεις για τη μεταφορά φορτηγών μηχανημάτων και τη συναρμολόγηση των αιολικών συστοιχιών στις κορυφογραμμές, με αφανισμό χιλιάδων δέντρων, επιπτώσεις στη σπάνια χλωρίδα, αποδεκατισμό της άγριας ορνιθοπανίδας της περιοχής και διωγμό της ορεινής κτηνοτροφίας και μελισσοκομίας. Επιπτώσεις τις οποίες οι ΑΠΕ αποκρύπτουν εντέχνως ή αγνοούν από πρόθεση.
● Επιπρόσθετη καταστροφή του περιβάλλοντος με τα έργα μεταφοράς του ηλεκτρικού ρεύματος, αφού θα απαιτηθεί η εγκατάσταση δικτύων Υψηλής Τάσης μήκους δεκάδων χιλιομέτρων, που θα διατρέχουν το προστατευόμενο τοπίο, γεγονός που κυοφορεί επιπλέον και κινδύνους πυρκαγιάς.
● Αλλαγή χρήσης γης με τη μετατροπή των βουνών από κιβωτό φυσικού αποθέματος και νερού σε βαριά βιομηχανική περιοχή.
Ενόψει της κινητοποίησης απαιτούν την ανάκληση αδειών εγκατάστασης βιομηχανικής κλίμακας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ευρυτανία και στα Αγραφα, τον χαρακτηρισμό του ορεινού όγκου των Θεσσαλικών και Ευρυτανικών Αγράφων ως Ιστορικού Εθνικού Πάρκου, δεδομένων των ιστορικών γεγονότων που διαδραματίστηκαν εκεί (εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας 1821, «Συμφιλίωση Νιάλας») και τον αποχαρακτηρισμό ολόκληρης της Ευρυτανίας από «Περιοχή Αιολικής Προτεραιότητας».
Κι ακόμη, τον προσανατολισμό ολόκληρης της Ευρυτανίας και του ορεινού όγκου της Καρδίτσας στην αειφόρο-βιώσιμη ανάπτυξη, με ήπιες δραστηριότητες και κατάρτιση σύγχρονου Εθνικού Χωροταξικού Σχεδιασμού για τις ΑΠΕ, καθώς και να δοθεί τέλος στις απειλές και τους εκφοβισμούς εναντίον πολιτών και υπαλλήλων που ασκούνται από τις εταιρείες. «Ο αγώνας μας συνεχίζεται. Και ο αγώνας αυτός όχι μόνο δεν πρόκειται να ξεχαστεί, αλλά θα ενταθεί, γιατί είναι μια μάχη από την κοινωνία για την κοινωνία», αναφέρουν.