Ενα διαφορετικό καλοκαίρι αναμένεται να ζήσουν φέτος εργαζόμενοι, επιχειρήσεις αλλά και καταναλωτές. Το ξέσπασμα της υγειονομικής κρίσης, το lockdown και οι απώλειες που δημιούργησε στην ελληνική οικονομία – και υπολογίζονται μέχρι σήμερα περίπου στα 10-12 δισεκατομμύρια ευρώ – διαμόρφωσε νέες συνθήκες όχι ιδιαίτερες αισιόδοξες για όσα αναμένονται τους αμέσως επόμενους μήνες, τουλάχιστον σε οικονομικό επίπεδο.
Οι νέες εργασιακές σχέσεις που διαμορφώνονται με λιγότερες ώρες εργασίας στο 50% αλλά και χαμηλότερους μισθούς, ακόμα και αναστολές εργασίας για μερίδα εργαζομένων, το καθεστώς λειτουργίας των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα στην εστίαση, τον τουρισμό και τις μεταφορές, με αυξημένα μέτρα ασφάλειας, αποστάσεις και λιγότερο ωφέλιμο χώρο στις επιχειρήσεις που θα ήδη ξεκίνησαν να λειτουργούν, αλλά και η διαφορετική καταναλωτική συμπεριφορά που απορρέει από τις συνθήκες που διαμόρφωσε η πανδημία του Covid-19 και περιορίζου+ν την ελευθερία στις επιλογές οδηγεί σε ένα καλοκαίρι που σίγουρα δεν έχουν ξαναζήσει οι Ελληνες, ούτε στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και των capital controls.
Ενα καλοκαίρι που θα το χαρακτηρίσει το αναμφισβήτητα το 50-50 από την εργασία και τους μισθούς έως την κατανάλωση, τη διασκέδαση και τις διακοπές.
Μισό ωράριο εργασίας με λιγότερες αποδοχές
Με λιγότερες ώρες εργασίας και φυσικά χαμηλότερες αποδοχές ενδέχεται να βρεθεί να εργάζεται το φετινό καλοκαίρι μεγάλος αριθμός εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα. Σύμφωνα με τις κυβερνητικές εξαγγελίες ο μηχανισμός ενίσχυσης απασχόλησης, το πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ που θα χρηματοδοτηθεί από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα SURE, θα ενεργοποιηθεί από σήμερα Δευτέρα έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2020 (με εξαίρεση τις αεροπορικές εταιρείες) και το κράτος αναλαμβάνει την υποχρέωση αναπλήρωσης κατά 60% του εισοδήματος των εργαζομένων πλήρους απασχόλησης για τον χρόνο που δεν θα εργάζονται. Σε αυτό έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν όλες οι επιχειρήσεις που έχουν μείωση τζίρου πάνω από 20% κατά την περίοδο της κρίσης ανεξαρτήτως ΚΑΔ χωρίς να αποκλείεται η επέκτασή του.
Οι αλλαγές που φέρνει είναι ότι ο εργοδότης έχει το δικαίωμα να μειώνει τον χρόνο εργασίας του εργαζομένου πλήρους απασχόλησης έως και 50%, χωρίς όμως να μεταβάλλεται το είδος της σχέσης εργασίας. Το όριο ασφάλειας θα είναι ο βασικός μισθός, καθώς το τελικό ποσό που εισπράττουν οι εργαζόμενοι δεν θα μπορεί να υπολείπεται από τα 650 ευρώ, με τον εργοδότη να υποχρεούται να καλύπτει το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών του εργαζομένου, υπολογιζομένων επί του αρχικού ονομαστικού μισθού. Επίσης, για όσο διάστημα ο εργαζόμενος βρίσκεται σε καθεστώς μειωμένης απασχόλησης, ο εργοδότης απαγορεύεται να προβεί σε καταγγελία της σύμβασης εργασίας και σε μείωση του ονομαστικού μισθού του εργαζομένου.
Παράλληλα με το πρόγραμμα αυτό δίνεται παράταση και στο καθεστώτος αναστολής συμβάσεων εργασίας του ιδιωτικού τομέα. Μάλιστα οι επιχειρήσεις στους κλάδους του τουρισμού, της εστίασης, των μεταφορών, της εκπαίδευσης, του πολιτισμού και του αθλητισμού μπορούν να διατηρούν μέχρι και το 100% των εργαζομένων τους σε αναστολή. Οι εργαζόμενοι σε αναστολή δικαιούνται αποζημίωσης ειδικού σκοπού ύψους 534 ευρώ, κατ’ αναλογία των ημερών διάρκειας της αναστολής και πλήρους κάλυψης ασφαλιστικών εισφορών επί του ονομαστικού τους μισθού .
Μείωση τζίρου 50% και φόβος για λουκέτα
Ομως και για την πλευρά των επιχειρήσεων τα μηνύματα δεν είναι αισιόδοξα για τη φετινή θερινή σεζόν, καθώς ήδη το 70% παρουσιάζει πρόβλημα ρευστότητας, αφού σε εκατοντάδες περιπτώσεις επιχειρήσεων δεν υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης στα χρηματοδοτικά εργαλεία που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση.
Σύμφωνα με τους εκπροσώπους των μικρομεσαίων «οι τράπεζες δεν αντιλαμβάνονται σε ποιο σημείο είναι η οικονομία και αντιμετωπίζουν τις επιχειρήσεις σαν να έχουν κέρδη». Ειδικά για τον κλάδο της εστίασης ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ και της ΠΟΕΣΕ Γιώργος Καββαθάς προειδοποίησε ότι μία στις τρεις επιχειρήσεις κινδυνεύει να κλείσει ενώ οι επιχειρήσεις που λειτουργούν έχουν περίπου τα 3/4 της δυναμικότητάς τους σε τραπεζοκαθίσματα μετά την επιβολή των μέτρων από την κυβέρνηση και η κίνηση μέχρι σήμερα είναι υποτονική. Περίπου το 20% των επιχειρήσεων δεν «άνοιξε» την πρώτη μέρα επαναλειτουργίας της εστίασης με τους εκπροσώπους του κλάδου να λένε ότι ακόμα είναι νωρίς και πως «στη συνέχεια θα φανεί πόσες επιχειρήσεις ενδεχομένως θα βάλουν λουκέτο».
Μέσα στο ποσοστό αυτό περιλαμβάνονται και πολλές επιχειρήσεις που δεν μπορούν να ανοίξουν λόγω περιορισμών – όπως τα καταστήματα που έχουν μόνο εσωτερικούς χώρους. Την ίδια ώρα και στο εμπόριο, το 87% των επιχειρήσεων παρουσιάζει μείωση του κύκλου εργασιών κατά 50%. Ανάλογη εικόνα δίνουν και τα στοιχεία του Επαγγελματικού Επιμελητήριου του Αθήνας, σύμφωνα με τα όποια μία στις τέσσερις επιχειρήσεις θεωρεί ότι μπορεί να αναγκαστεί να κλείσει ενώ το 26% ότι μπορεί να χρειαστεί να προχωρήσει σε μείωση προσωπικού και αυτό παρά το γεγονός ότι ο ένας στους δύο επιχειρηματίες (55%) εκτιμά ότι τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση το προηγούμενο διάστημα βοήθησαν.
50% να ανοίξουν τα ξενοδοχεία
Αντιμέτωποι με τον κίνδυνο να μην ανοίξουν βρίσκονται πολλοί ξενοδόχοι σε όλη την Ελλάδα καθώς όπως λένε οι ακυρώσεις διαδέχονται η μία την άλλη την ώρα που οι κρατήσεις είναι ελάχιστες. Αρκετοί είναι εκείνοι που υπολογίζοντας όλα τα δεδομένα βρίσκονται μπροστά στο δίλημμα να μη δεχτούν φέτος καθόλου τουρίστες, αφού εκτιμούν ότι δεν μπορεί να σωθεί η κατάσταση για τις επιχειρήσεις τους ούτε από τον εσωτερικό τουρισμό ενώ και το κόστος από την υλοποίηση των υγειονομικών πρωτοκόλλων για την ασφάλεια εργαζομένων και τουριστών από τον κορωνοϊό θεωρείται υψηλό.
Σύμφωνα με τους εκπροσώπους της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ), χωρίς πληρότητες φέτος τα ξενοδοχεία δεν θα λειτουργήσουν και παρά το γεγονός ότι τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για τη στήριξη της τουριστικής βιομηχανίας είναι θετικά, θα μπορούσαν να είναι πιο γενναία . Αγωνία πάντως εκφράζεται από την πλειονότητα των εμπορικών επιχειρήσεων και των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών που δραστηριοποιούνται σε αμιγώς τουριστικές περιοχές.
Με επιστολή του προς τα συναρμόδια υπουργεία το Επιμελητήριο Κυκλάδων κάνει λόγο για ανατροπές που έχουν επέλθει στην καθημερινότητα και επιφύλαξαν οδυνηρές επιπτώσεις στην οικονομία για την πλειονότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. «Εμπορικές επιχειρήσεις ή επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών που δραστηριοποιούνται σε αμιγώς τουριστικές περιοχές, όπως τα νησιά μας, εξαρτώνται σχεδόν αποκλειστικά, άμεσα ή έμμεσα, από την τουριστική δραστηριότητα.
Οι φάσεις επανεκκίνησης της οικονομικής δραστηριότητας δεν έφεραν καμία αλλαγή στα νησιά μας, αφού δεν υπάρχουν καταναλωτές, δηλαδή επισκέπτες. Από την άλλη πλευρά, η άρση των περιοριστικών μέτρων στον τουρισμό, με το άνοιγμα των συνόρων, επαναφορά των αεροπορικών συνδέσεων και επαναλειτουργία ξενοδοχειακών μονάδων, δεν πρόκειται να αποκαταστήσει τη ζημία. Ηδη πολλές μονάδες δηλώνουν ότι δεν θα λειτουργήσουν και δεν έχουν καταχωριστεί στις μηχανές αναζήτησης καταλυμάτων, και αυτές αποτελούν μέρος μόνο της αλυσιδωτής αντίδρασης που θα δημιουργηθεί».
Στο μισό ο ΦΠΑ σε καφέ, αναψυκτικά
Το φετινό καλοκαίρι η κυβέρνηση αποφάσισε στο πλαίσιο των μέτρων τόνωσης της αγοράς να προχωρήσει σε μείωση του ΦΠΑ στον καφέ και τα αναψυκτικά, όμως όπως λένε οι επιχειρηματίες και θα καταλάβουν σύντομα και οι καταναλωτές «άνθρακες ο θησαυρός».
Η μείωση του ΦΠΑ σε καφέ και μη αλκοολούχα ποτά από το 24% στο 13% για την περίοδο 1 Ιουνίου – 31 Οκτωβρίου 2020 θα είχε νόημα, όπως λένε άνθρωποι της αγοράς, εφόσον αφορούσε όλο το φάσμα της εστίασης καθώς έτσι και αποτελούσε ένα σημαντικό κίνητρο τόνωσης της κατανάλωσης ενώ θα βοηθούσε σημαντικά και σε ό,τι αφορά την προσέλκυση τουριστών ειδικά φέτος που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα γίνει.
Σύμφωνα με πληροφορίες μάλιστα οι εκπρόσωποι της εστίασης είχαν θέσει στην κυβέρνηση αίτημα για μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση από το 13% στο 11%, αλλά δεν έγινε αποδεκτό. Τώρα η μείωση περιορίζεται σε έναν πολύ μικρό αριθμό προϊόντων χαμηλής αξίας για τον καταναλωτή. Παράλληλα οι επιχειρηματίες εκτιμούν ότι υπάρχουν μικρά περιθώρια να περάσει στις τιμές των προϊόντων η μείωση του ΦΠΑ επισημαίνοντας ότι το προηγούμενο διάστημα είχαν απορροφήσει οι επιχειρήσεις τις αυξήσεις τόσο του ΦΠΑ όσο και του Ειδικού Φόρου στον καφέ και πλέον είναι δύσκολο για τις ίδιες να μειώσουν περαιτέρω τις τιμές τους.
Οι μισοί κρατούν αποστάσεις από την εστίαση
Φόβος αλλά και ανάγκη για επιστροφή στις καθημερινές συνήθειες των καταναλωτών την επόμενη ημέρα μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων, που είχαν επιβληθεί εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού, διακατέχει τους Ελληνες αλλάζοντάς τους παράλληλα τις συνήθειες που είχαν. Ενδεικτικό του φόβου που υπάρχει είναι ότι το 50% των καταναλωτών φαίνεται ότι δεν θα επιστρέψει στην οργανωμένη εστίαση μέσα στο 2020 ενώ το 30% θα αλλάξει συνήθειες και μάλλον δεν θα πάει διακοπές όπως τα προηγούμενα χρόνια. Η εικόνα αυτή για την επόμενη ημέρα της καραντίνας προκύπτει από έρευνα του ΙΕΛΚΑ (Ινστιτούτο Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών).
Η έρευνα δείχνει την ανάγκη του κόσμου να βγει από το σπίτι και να επιστρέψει σε καθημερινές συνήθειες όπως η ψυχαγωγία και οι έξοδοι σε εστιατόρια, ταβέρνες και καφέ. Με δεδομένο ότι η αγορά της εστίασης που ξεκίνησε τη λειτουργία της, το 33% των ερωτώμενων στην έρευνα ή 1 στους 3 δήλωσε ότι θα ξεκινήσει άμεσα τη συνήθεια του φαγητού σε εστιατόριο – ταβέρνα, ενώ 17% αργότερα μέσα στον χρόνο.
Μικρό το ενδιαφέρον και για διακοπές το φετινό καλοκαίρι, αφού μόλις το 24% δηλώνει ότι θα κάνει διακοπές όπως έκανε κάθε χρόνο, το 17% ότι θα κάνει διακοπές αλλά πιο περιορισμένα σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια και το 27% δεν θα κάνει διακοπές φέτος. Μάλιστα αρκετά μεγάλο ποσοστό 32% (1 στους 3) δεν γνωρίζει ακόμα τι θα κάνει καθώς τηρεί στάση αναμονής και περιμένει να δει πώς θα εξελιχτεί η κατάσταση μετά την άρση των περιορισμών και την επιστροφή στην κανονικότητα.
πηγή: in.gr / Δήμητρα Σκούφου