Ένα από τα πιο ζοφερά επεισόδια του μύθου των Ατρειδών, η εκδίκηση για τον φόνο του Αγαμέμνονα που διέπραξαν η Κλυταιμνήστρα και ο Αίγισθος, ξετυλίχτηκε στην τραγωδία του Σοφοκλή, «Ηλέκτρα», η οποία παρουσιάστηκε σε σκηνοθεσία Θάνου Παπακωνσταντίνου, στο Επίδαυρο την Παρασκευή 20 και το Σάββατο 21 Ιουλίου.
H πολυαναμενόμενη παράσταση ενθουσίασε και χειροκροτήθηκε θερμά από 18.000 θεατές, οι οποίοι κατέκλυσαν το Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου.
Έργο της όψιμης περιόδου του Σοφοκλή, η «Ηλέκτρα» γράφτηκε, πιθανότατα, το 412 ή 411 π.Χ.. Κεντρική μορφή του δράματος είναι η Ηλέκτρα, η οποία διατηρεί ζωντανή την ανάμνηση του φόνου του πατέρα της, παρακαλώντας τους θεούς να βοηθήσουν στην τιμωρία των δολοφόνων του.
Η επιστροφή του αδελφού της, του εξόριστου Ορέστη, αναπτερώνει τον πόθο της για εκδίκηση και δρομολογεί το έργο της τιμωρίας, που θα κορυφωθεί με την πράξη της μητροκτονίας.
Το δράμα του Σοφοκλή επικεντρώνεται στο πρόσωπο της Ηλέκτρας και όχι στα ηθικά ζητήματα που επισύρει η πράξη της μητροκτονίας. Η εκδίκηση είναι συνειδητή επιλογή των ηρώων και όχι πράξη επιβεβλημένη από τους θεούς. Το ανθρώπινο πάθος κυριαρχεί, αφήνοντας τους ήρωες εκτεθειμένους, και απηχώντας το πνεύμα του ύστερου 5ου αιώνα, ο οποίος, υπό την επίδραση της σοφιστικής σκέψης, απομακρύνεται από τις βεβαιότητες και τις απλουστευτικές ερμηνείες.
Κραυγάζει για ανταπόδοση, όχι για δικαιοσύνη
«Γραμμένη στη σκιά του Πελοποννησιακού Πολέμου, η “Ηλέκτρα” του Σοφοκλή είναι ένα από τα πιο άγρια έργα του ποιητή» σημειώνει ο σκηνοθέτης της παράστασης. «Από την πρώτη κιόλας σκηνή της επιστροφής του – ορισμένου από θεό – μητροκτόνου Ορέστη, μέχρι και τις επινίκιες ιαχές του Χορού στην τελευταία, γίνεται ένας διαρκής διάλογος μεταξύ σκότους και φωτός. Μια μάχη των αντιθέσεων, με κεντρικό θέμα τη δίκη. Την προσβλημένη ισορροπία και την αποκατάστασή της.
Μέσα από έναν κόσμο εμφύλιου σπαραγμού, ο ποιητής μάς προσκαλεί να παρακολουθήσουμε τη λειτουργία ενός φυσικού νόμου – του νόμου της ανταπόδοσης.
Ο ίδιος ο ποιητής μάς τοποθετεί πίσω από ένα εξωηθικό πρίσμα. Δεν ενδιαφέρει αν με τον καλό ή με τον κακό τρόπο θα επανέλθει η χαμένη ισορροπία. Το θέμα είναι να επιστρέψει. Η βία διέπει τις ανθρώπινες σχέσεις. Όταν γίνεται μια βίαιη προσβολή της δίκης, η απάντηση θα είναι επίσης βίαιη. Το ότι το μέτρο της εκδίκησης, εδώ, ξεπερνά τα συνήθη για μια “πολιτισμένη” κοινωνία (μητροκτονία), επίσης δεν ενδιαφέρει. Η Ηλέκτρα του Σοφοκλή κραυγάζει για ανταπόδοση, όχι για δικαιοσύνη».
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Γιώργος Χειμωνάς, σκηνοθεσία: Θάνος Παπακωνσταντίνου, σκηνικά – κοστούμια: Νίκη Ψυχογιού, φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα, μουσική: Δημήτρης Σκύλλας, χορογραφία: Χαρά Κότσαλη, βοηθός σκηνοθέτη Α΄: Μάριος Παναγιώτου, βοηθός σκηνοθέτη Β΄: Βασίλης Βηλαράς, βοηθός σκηνογράφου – ενδυματολόγου: Κωνσταντίνα Παπακωνσταντίνου. Ερμηνεύουν: Αλεξία Καλτσίκη (Ηλέκτρα), Μαρία Ναυπλιώτου (Κλυταιμνήστρα), Αλέξανδρος Μαυρόπουλος (Ορέστης), Χρήστος Λούλης (Αίγισθος), Ελένη Μολέσκη (Χρυσόθεμις), Μάριος Παναγιώτου (Πυλάδης), Νίκος Χατζόπουλος (Παιδαγωγός). Χορός: Ασημίνα Αναστασοπούλου, Σοφία Αντωνίου, Ιωάννα Δεμερτζίδου, Νάντια Κατσούρα, Ελένη Κουτσιούμπα, Κλεοπάτρα Μάρκου, Μαρία Μηνά, Ιωάννα Μιχαλά, Τζωρτζίνα Παλαιοθεοδώρου, Νάνσυ Σιδέρη, Καλλιόπη Σίμου, Δανάη Τίκου.
Η «Ηλέκτρα» θα παρουσιαστεί σε συνεργασία με το υπουργείο Ναυτιλίας και τους αντίστοιχους Δήμους σε νησιά του Βορείου Αιγαίου καθώς και το Ίδρυμα Μπούμπουρα (Λέσβο 26/7, Λήμνο 30/7 και Αϊ Στράτη 1/8).
Αναλυτικά η υπόλοιπη περιοδεία
5 Αυγούστου, Αρχαίο Θέατρο Δωδώνης
25 Αυγούστου, Καβάλα, Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων
28 Αυγούστου, Θεσσαλονίκη, Θέατρο Δάσους
4 Σεπτεμβρίου, Πάτρα, Ρωμαϊκό Ωδείο
10 Σεπτεμβρίου, Ελευσίνα, Παλαιό Ελαιουργείο
14-15 Σεπτεμβρίου, Βύρωνας
19 Σεπτεμβρίου, Παπάγου