Τσώρτσιλ: « Ο σκοπός είναι σαφής: Να συντριβεί το ΕΑΜ».
Νέα επίθεση του ΕΛΑΣ στου Μακρυγιάννη. Όμως το 6ο Τάγμα της Κορίνθου με αντάρτες άμαθους από μάχη μέσα στις πόλεις παθαίνει μεγάλη ζημιά με σοβαρές απώλειες. Οι αντάρτες κατάφεραν να φτάσουν στη μάντρα του στρατώνα αλλά δεν κατάφεραν να πηδήξουν μέσα λόγω της παρεμβολής των αγγλικών αρμάτων τα οποία δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν γιατί δεν είχαν αντιαρματικά.
Από την πλευρά της Ακρόπολης τμήματα του Τάγματος Καλλιθέας μεγάλωσαν την τρύπα στο μαντρότοιχο του Μακρυγιάννη που είχαν ανοίξει σε προηγούμενη επίθεση και πέρασαν μέσα με επικεφαλής τον καπετάνιο του Τάγματος Μίτια. Όμως δέχτηκαν καταιγιστικά πυρά. « Μ’ αυτή τη δύναμη που διαθέταμε και προ πάντων μ’ αυτά τα μέσα και με παρεμβολή των Άγγλων –δεν μπορούσε να πετύχει η επιχείρηση. Ίσως μπορούσαμε να το κάψουμε. Η Ταξιαρχία όμως δεν έστειλε τα χρειαζούμενα εκρηκτικά και εμπρηστικά , που το Συγκρότημα (Γιάννης Κυριακίδης) είχε ζητήσει». (Σπύρου Κωτσάκη (Νέστορα) καπετάνιου του Α΄ Σώματος Στρατού του ΕΛΑΣ, «Δεκέμβρης του 1944 στην Αθήνα» , σ.115, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1986)
Το αντάρτικο πυροβολικό το οποίο συντόνιζε ο επιτελής του Α΄ Σώματος Στρατού Στέφανος Παπαγιάννης ( σ.σ: μόνιμος λοχαγός Πυροβολικού, στον Εμφύλιο Πόλεμο επικεφαλής του Πυροβολικού του ΔΣΕ) βάλει κατά των Παλαιών Ανακτόρων και του Κολωνακίου.
Μετά τις αποτυχημένες επιθέσεις κατά τη Σχολής Ευελπίδων, αποφασίζεται νέα επίθεση για την επόμενη μέρα Κυριακή, της ΙΙ Ταξιαρχίας (σ.σ: Διοικητής ο μόνιμος αντισυνταγματάρχης Παναγιώτης Γιακουμέλος και καπετάνιος ο Κυριάκος Τσακίρης) ενισχυμένη με ένα Τάγμα από τον Πειραιά.
Την ίδια μέρα η ΚΕ του ΕΛΑΣ στέλνει διαμαρτυρία στο Σκόμπυ στην οποία αναφέρει ότι διέταξε «απαγόρευσιν πάσης μετακινήσεως μαχίμων δυνάμεων σας καθ’ άπασαν την χώραν».
Με βάση τις διαταγές της ΚΕ του ΕΛΑΣ το Α΄ Σώμα Στρατού του ΕΛΑΣ Αθήνας συντάσσει Γενική Διαταγή Επιχειρήσεων για την κατάληψη και εκκαθάριση της Αθήνας από τις εχθρικές εστίες. Στη Διαταγή αναφέρονται μόνο οι ελληνικές κυβερνητικές δυνάμεις. Δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά σαν «εχθρός» και «εχθρικές εστίες» στους Εγγλέζους του Σκόμπυ.
Ο Τσώρτσιλ βλέποντας την αδυναμία των Εγγλέζων να εξουδετερώσουν τον ΕΛΑΣ διαμηνύει στον στρατηγό Ουίλσον: « Οφείλετε να αποστείλετε ενισχύσεις στην Αθήνα άνευ ουδεμίας χρονοτριβής. Η παράτασις της συρράξεως ενέχει πολλούς κινδύνους. Σας κατέστησα ενήμερον σχετικώς με την κεφαλαιώδη σημασίαν την οποίαν έχει ο αγών αυτός. Το ολιγώτερον δύο ταξιαρχίαι εισέτι δέον να σπεύσουν εις το θέατρον των επιχειρήσεων». Επίσης σε τηλεγράφημά του στον βρετανό πρεσβευτή Λήπερ τονίζει κατηγορηματικά: « Ο σκοπός είναι σαφής: Να συντριβεί το ΕΑΜ. Το σταμάτημα των μαχών υποτάσσεται σ’ αυτό το σκοπό».
ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ- ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ
Ο Μάνος Χατζιδάκις για «τα παιδιά της γαλαρίας»
Ο Μάνος Χατζιδάκις (μέλος της ΕΠΟΝ Παγκρατίου τότε) σε μεταγενέστερο κείμενό του για το Δεκέμβρη του ’44 ( « Ο καθρέφτης και το μαχαίρι», σ. 85, 86, εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα 1988, με τριάντα έξι κείμενα του Μάνου Χατζιδάκι που δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς σε περιοδικά και εφημερίδες):
Νεαροί ελασίτες σε δρόμο της Αθήνας.
«… Τα Δεκεμβριανά δεν ήταν αντίδραση κομμουνιστών – όπως το πλαστογράφησαν οι ίδιοι κι όπως το απέδωσε η επίσημη ιστορία των φαντασμάτων. Ήταν η αγανάκτηση των παιδιών της γαλαρίας που βλέπαν τους συντρόφους τους και τα όνειρά τους στα φέρετρα, από σφαίρες που ρίξαν δοσίλογοι και φασίστες, φορώντας γαλάζιους μανδύες εθνικοφροσύνης. Και όλα αυτά τα ελληνικά αποβράσματα με την επίσημη στήριξη του νεαρού τότε κράτους είχανε έναν εχθρό: την ψυχή των παιδιών της γαλαρίας. Εκατομμύρια ελληνικά παιδιά που πίστεψαν στην απελευθέρωση, αλλά βρέθηκαν ευθύς αμέσως απέναντι στον ίδιο χωροφύλακα, στον ίδιο δικαστή, στα ίδια ανάλγητα αρμόδια πρόσωπα που αντιμετώπιζαν πριν λίγο κιόλας χρόνο, όταν ακόμη υπήρχαν Γερμανοί. Και θέλησαν, πριν αποκλειστούν από τη γαλαρία τους, να διαμαρτυρηθούν κραυγάζοντας για τελευταία φορά. Και ύστερα να σωπάσουν- σαράντα χρόνια τώρα ( σαράντα χρόνια τα περιέχω μέσα μου και τα δουλεύω για να τα πω κάποια φορά)…».
Η Εθνική Αλληλεγγύη και οι Λαϊκές Επιτροπές στον Πειραιά
Από την μπροσούρα του Δεκέμβρη 1945 του τμήματος διαφώτισης της Κομμουνιστικής Οργάνωσης Πειραιά « Για την Ανεξαρτησία , για τη Λαική Δημοκρατία 33 μέρες μάχης» σε επανέκδοση της Τομεακής Οργάνωσης Πειραιά του ΚΚΕ το 2014:
«… Η Εθνική Αλληλεγγύη ανάλαβε τον τομέα της γιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και της περίθαλψης των βρεφών. Οι Λ. Επιτρ. τον τομέα του Επισιτισμού.
Μέσα στα πρώτα μέτρα της η Εθνική Αλληλεγγύη επάνδρωσε και συμπλήρωσε το Ζάννειο και του Σαπόρτα. Ζήτησε την ενίσχυση των γιατρών και προς τιμή τους μπορούμε να πούμε πως την είχε αμέριστη. Στην πλειοψηφία τους οι γιατροί του Πειραιά βοήθησαν το μαχόμενο λαό μας. Με εράνους από το λαό εξασφάλισε κλινοσκεπάσματα και επιδεσμικό υλικό καθώς και ένα μεγάλο ποσοστό από τρόφιμα. Το ίδιο έγινε και με το νοσοκομείο λοιμωδών νόσων. Παράλληλα, με δικά της μέσα οργάνωσε 3 νοσοκομεία αναρρωτήρια στην περιοχή Φαλήρου Μοσχάτου και δυό νοσοκομεία στην αγιά Σοφιά. Χρησιμοποίησε επίσης τις κλινικές του Κέντρου και σε όλα τα σημεία του Πειραιά οργάνωσε σταθμούς επίδεσης τραυματιών. Στη δουλειά της αυτή η Εθ. Αλ. χρησιμοποίησε πάνω από 7.000 ανθρώπους. Τραυματιοφορείς , νοσοκόμους, μαγείρους, γιατρούς, αποθηκάριους, διανομείς τροφίμων, διοικητικό προσωπικό κλπ. Γενικά η Εθ. Αλ. στο Δεκέμβρη μέσα εξασφάλισε 854 κρεβάτια. Περιέθαλψε πάνω από 2.500 τραυματίες. Μπορούμε να πούμε πως κανείς τραυματίας δεν έμεινε εκτεθειμένος χωρίς περίθαλψη. Κι αν λάβουμε υπ’ όψη μας τη σκληρότητα του αγώνα και τη σπουδή της οργάνωσης των σχετικών υπηρεσιών, αυτό μονάχα σαν κατόρθωμα μπορεί να λογισθεί, κατόρθωμα που οφείλεται ολοκληρωτικά στη βαθειά πίστη του λαού μας στον αγώνα του. Έξω απ’ αυτά η Εθ. Αλ. Εξασφάλισε το γάλα των παιδιών και μοίρασε 4.000 δέματα με τρόφιμα , τσιγάρα και είδη ιματισμού στον ΕΛΑΣ.
Μαχητές του ΕΛΑΣ Πειραιά.
Το ίδιο μεγάλο στάθηκε το έργο των λαϊκών Επιτροπών. Αν πάρουμε υπ’ όψη μας ότι οι δρόμοι ήταν αδιάβατοι από τροχοφόρα καταλαβαίνουμε τι τεράστιες προσπάθειες χρειάζονται να μεταφερθούν τρόφιμα από τις αποθήκες και να μοιραστούν στο λαό. Ο κάθε φούρνος , ο κάθε μπακάλης είχε στη διάθεσή του δεκάδες πολίτες που αψηφώντας το θάνατο, κάτω από βροχή όλμων και άλλων βλημάτων μετέφεραν στον ώμο τους τα τρόφιμα.
Στη δουλειά αυτή δεν έλλειψαν τα θύματα.
Μια μέρα ένα συνεργείο της Λαϊκής Επιτροπής εργαζότανε να προετοιμάσει μια διανομή λαδιού στα Ταμπούρια. Την ώρα που ξεφόρτωνε ένα βαρέλι λάδι από ένα καροτσάκι σκάει ένας όλμος. Δυό σκοτώθηκαν και δυό τραυματίστηκαν κείνη τη στιγμή. Το έργο όμως δεν σταμάτησε. Άλλοι συναγωνιστές το ξακολούθησαν.
Μέσα στο Δ)βρη στις περιοχές που ο ΕΛΑΣ κρατούσε σταθερά -από το Σταθμό και πάνω προς την Κοκκινιά και τη Δραπετσώνα μοιραζότανε κάθε μέρα 50 δραμ. ψωμί. Άφθονα λαχανικά σε τιμές διατίμησης 1)2 οκά κρέας 300 δρμ. όσπρια 25 δρμ. λάδι το άτομο και 4 κονσέρβες κορν μπιφ. Παράλληλα ο επισιτισμός του στρατού ήταν άρτιος πέρα για πέρα. Μέχρι την πιο κοντινή προς τον εχθρό περιοχή η επιμελητεία του ΕΛΑΣ φρόντιζε για τον μαχητή. Οι μαχητές του ΕΛΑΣ δεν στερήθηκαν την τροφή τους ούτε τα τσιγάρα τους. Το ίδιο κι ο λαός μας δεν πείνασε στο Δ)βρη…».
«…οι περισσότεροι τραυματίες είναι από αδέσποτες σφαίρες»
Από τις ημερολογιακές σημειώσεις του Γιώργου Θεοτοκά ( « Τετράδια Ημερολογίου ( 1939-1953)», σ.535,536, εκδόσεις Εστία):
«9 Δεκεμβρίου
Ο καιρός έσιαξε κι ο κόσμος πήρε λίγο θάρρος. Βγήκα κατά τις 10 π.μ. και πήγα ως την οδό Ασκληπιού. Απ’ ό,τι είδα και άκουσα συμπεραίνω πως γίνεται σε μεγάλη έκταση, σ’ όλη την πόλη, ο κλεφτοπόλεμος των κομμουνιστών από τις ταράτσες. Προφανώς είναι μέρος σχεδίου. Με τον τρόπο αυτόν δημιουργείται ένας ακατάπαυστος αντιπερισπασμός που ζαλίζει τις κυβερνητικές δυνάμεις. Κι επειδή τούτο γίνεται από πολλές μεριές και βαστά μονάχα μια στιγμή, είναι πολύ δύσκολο να εξακριβωθεί από ποιο σπίτι πυροβολούν. Ο στρατός δεν έχει καιρό ν’ ασχοληθεί με το ζήτημα. Καταγίνεται η αστυνομία, με μεγάλη όμως βραδύτητα και ακαταστασία. Μας έκαμαν κι εμάς έρευνα στο σπίτι, κατά τις 3 μ.μ., για να δουν αν είχαμε τυχόν κρυμμένους ανθρώπους. άνοιξαν τις ντουλάπες και κοίταξαν κάτω από τα έπιπλα. Πάντως δεν υπάρχει αμφιβολία πως είναι επικίνδυνο να κυκλοφορεί κανείς κι ο γιατρός Μάνος, που τον ηύρα στην οδό Σκουφά, μου έλεγε πως στο νοσοκομείο του οι περισσότεροι τραυματίες είναι από αδέσποτες σφαίρες.
Η μάχη εξακολουθεί με λιγότερη ένταση. Μαθαίνω ότι χτες ακόμα οι επαναστάτες κατείχαν την Πλάκα ως την οδό Φιλελλήνων. μόλις σήμερα η συνοικία αυτή ελευθεροκοινώνησε με το κέντρο.
Εγγλέζοι στρατιώτες στην οδό Αθηνάς κοντά στην Ομόνοια. (Φωτογραφία του DmitriKessel «Ελλάδα του ’44», εκδόσεις ΑΜΜΟΣ, Αθήνα 1994).
Από αυτόπτη μάρτυρα πληροφορούμαι ότι σήμερα το πρωί ο ΕΛΑΣ φρουρούσε μια πλευρά της πλατείας Βάθης. Γενικά, από τις πληροφορίες που συγκεντρώνω ως το βράδι, σχηματίζω την εντύπωση ότι η Κυβέρνηση με τους Άγγλους κατέχει σίγουρα την περιοχή που απλώνεται ανάμεσα στην Ομόνοια , την οδό Αθηνάς, την Ακρόπολη, τον Ιλισσό , τα Τουρκοβούνια, και την πλατεία Βάθης, με χρήση της οδού Κηφισίας ως το Ψυχικό συμπεριλαμβανόμενο. Έξω από τα όρια αυτά δεν καταλαβαίνω καλά τι γίνεται . Στο Παγκράτι ακούω να μιλά το χουνί των επαναστατών, μα δεν ξεχωρίζω τα λόγια».
« Εντός της εβδομάδος αρχίζει η λειτουργία των δικαστηρίων δια τους στασιαστάς»
Από την εφημερίδα «Η Ελλάς», επίσημο όργανο της κυβέρνησης Παπανδρέου που την έριχναν στις αθηναϊκές γειτονιές τα αεροπλάνα της RAF:
«Ανακοινούται αρμοδίως ότι παρά του Στρατιωτικού Διοικητού ησκήθη η ποινική αγωγή και οι παρ’ αυτώ στρατιωτικοί δικαστικοί σύμβουλοι επελήφθησαν ανακρίσεων κατά των υπαιτίων (αυτουργών και ηθικών αυτουργών) του κακουργήματος της στάσεως και του εμφυλίου πολέμου, εντός δε της εβδομάδος αρχίζει η λειτουργία του εκτάκτου Στρατοδικείου συμφώνως προς τον Στρατιωτικόν Νόμον ενώπιον του οποίου θα εισάγωνται δι’ απ’ ευθείας κλήσεως οι συλλαμβανόμενοι στασιασταί».
« …διατάξαμεν απαγόρευσιν πάσης μετακινήσεως μαχίμων δυνάμεων σας καθ’ άπασαν την χώραν…»
Απόσπασμα από Διαμαρτυρία της ΚΕ του ΕΛΑΣ ( σ.σ.: Σιάντος , Μάντακας, Χατζημιχάλης) προς το στρατηγό Σκόμπυ στις 9.12.44:
«… Με την άδικον επίθεσιν που αρχίσατε με όλα σας τα μέσα είμεθα υποχρεωμένοι από στοιχειώδες δικαίωμα αμύνης , να διατάξωμεν και θέσωμεν εις εφαρμογήν καθ’ άπασαν την Ελλάδα για την προστασία της ζωής του Ελληνικού λαού στρατιωτικά μέτρα που υπαγορεύει η πολεμική κατάστασις την οποία προκαλέσατε. Ούτω διατάξαμεν απαγόρευσιν πάσης μετακινήσεως μαχίμων δυνάμεών σας καθ’ άπασαν την χώραν και θα αντιμετωπίσωμεν δια των όπλων οιανδήποτε απόβασιν δυνάμεών σας και ταύτα προσωρινώς και μέχρις εκκαθαρίσεως της πολιτικής μας καταστάσεως.
Ο στρατηγός Μανώλης Μάντακας.
Ευνόητον τυγχάνει ότι τα ανωτέρω ισχύουν μόνον δια τα μάχιμα τμήματα και ουχί για τας βρετανικάς και λοιπάς υπηρεσίας τας ασχολουμένας με τον ανεφοδιασμό του Ελληνικού πληθυσμού και ενίσχυσιν του έργου της ανοικοδομήσεως.
Θεωρούμεν υποχρέωσίν μας να σας διαβιβάσωμεν, ότι εφ’ όσον τα τμήματά σας, τόσον της πρωτευούσης όσον και του εξωτερικού , δεν κινηθούν κατά το ως άνω χρονικόν διάστημα από τους τόπους σταθμεύσεως των, ουδένα κίνδυνον διατρέχουν. Τουναντίον είμεθα διατεθειμένοι να παράσχωμεν πάσαν ευκολίαν διαμονής και εφοδιασμού των εις τροφάς.
Στρατηγέ,
Και πάλιν ποιούμεθα υστάτην έκκλησιν όπως σταματήσητε την ένοπλον επέμβαση σας στα εσωτερικά ελληνικά ζητήματα δια να σταματήση η αιματοχυσία ελληνικού και βρετανικού αίματος, το οποίον θα ανοίξη χάσμα αγεφύρωτον μεταξύ των δύο φίλων και συμμάχων λαών για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Μόνον έτσι είναι δυνατόν ακόμη να προσφέρητε πολύτιμες υπηρεσίες τόσον προς την πατρίδα σας όσον και προς τον Ελληνικόν Λαόν».
« Ο προτέχτορας Παπανδρέου»
Προκήρυξη της Γενικής Συνομοσπονδίας των Εργατών Ελλάδος
« Σ’ όλους τους εργάτες- εργάτριες-υπαλλήλους
Σύντροφοι,
Ο πόλεμος που ξαπέλεισαν οι ντόπιοι φασίστες εθνοπροδότες ενάντια στο λαό μας για να μας επιβάλουν τη μοναρχοφασιστική διχτατορία του Γλύξμπουρκ συνεχίζεται. Ο διορισμένος από ένα ξένο στρατηγό προτέχτορας Παπανδρέου χρησιμοποιεί τις ίδιες δυνάμεις που χρησιμοποιούσαν οι Στρόοπ Σιμάνα (σ.σ.: Διοικητές των SS στην κατεχόμενη Ελλάδα, διοικητές και όλων των ενόπλων ελληνικών σωμάτων , ταγματασφαλιτών, χωροφυλάκων κ.α.) για να σφάξουν το Λαό μας. Ο άγγλος στρατηγός Σκόμπυ που ήρθε στην πατρίδα μας 10 μέρες ύστερα απ’ την απελευθέρωση, αντίς να χρησιμοποιήσει τα όπλα και τις δυνάμεις για να χτυπήση τον κοινό εχθρό, τους γερμανούς καταχτητές, απέσυρε τις δυνάμεις αυτές απ’ το μέτωπο της Ιταλίας και τον χρησιμοποιεί για να εξοντώση τον ηρωικό Λαό μας, συμμαχόντας με τους εχθρούς των συμμάχων.
Ο Ριζοσπάστης στις 9.12.1944: «ΟΧΙ ΑΛΛΗ ΚΑΤΟΧΗ».
Ο Ελληνικός Λαός, περήφανος και πάντα αδούλωτος, αγωνίζεται για να εξασφαλίση τις ελευθερίες του, για να ξεριζώση κάθε κίνδυνο μοναρχοφασισστικής διχτατορίας, για να εξασφαλίση την εθνική μας ανεξαρτησία.
Σύντροφοι,
Η εργατική τάξη και πάλι στις πρώτες γραμμές του αγώνα αυτού που διεξάγη το έθνος μας, γράφει τις λαμπρότερες σελίδες δόξας στην ιστορία του βασανισμένου Λαού μας. Η νίκη είνε δική μας γιατί στο πλευρό μας βρίσκονται όλοι οι εργάτες και όλοι οι Λαοί των συμμάχων και ελεύθερων εθνών.
ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΟ ΦΑΣΙΣΜΟ-ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΣΤΟ ΛΑΟ
9-12-1944 Η διοίκηση της Γ.Σ.Ε.Ε».
«…ο εχθρός θα ενεργήση και νέαν επίθεσιν τας πρωινάς ώρας»
Από το «Ημερολόγιον διεξαγωγής επιχειρήσεων του Συντάγματος Χωροφυλακής» Μακρυγιάννη:
«5η ημέρα επιχειρήσεων 9-12-44
Ο εχθρός εξακολουθή να κατέχη θέσεις ανατολικώς, νοτίως και δυτικώς του Συ/γματος και εκτελή βολήν παρενοχλήσεως δια πυρών αυτομάτων όπλων.
Διά δυναμίτιδος κατέρρευσε και έτερον τμήμα του μανδρότοιχου της νοτίας πλευράς του περιβόλου του στρατώνος. Πληροφορίαι διασταυρούμεναι φέρουν ότι ο εχθρός θα ενεργήση και νέαν επίθεσιν τας πρωινάς ώρας».
(«Αρχεία Εμφυλίου Πολέμου (1944-1949)», σ. 255, έκδοση της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, Αθήνα 1998).
*Πηγή: imerodromos.gr
