Η Βρετανική Βασιλική Αεροπορία χτυπάει τον ΕΛΑΣ αλλά και αμάχους στις λαϊκές γειτονιές. Εκατοντάδες νεκροί, ηλικιωμένοι, γυναίκες παιδιά. Επίθεση τμημάτων της 2ης Μεραρχίας Αττικοβοιωτίας του ΕΛΑΣ στους στρατώνες στο Γουδί αποτυγχάνει. Τα τμήματα που είχαν αναλάβει την επίθεση φθάνουν καθυστερημένα και χάνεται το στοιχείο του αιφνιδιασμού. Έτσι τους αντάρτες τους βρήκε η μέρα και τους χτύπησαν τα εγγλέζικα αεροπλάνα και τα τανκς με αποτέλεσμα πολλούς νεκρούς τραυματίες και αιχμαλώτους. Παρ’ όλα αυτά καταλαμβάνεται η Σχολή Χωροφυλακής. Στο μέτωπο του Μακρυγιάννη οι Βρετανοί εξακολουθούν να χτυπούν από την Ακρόπολη τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ, ενώ μάχες γίνονται στην Πλάκα και τη λεωφόρο Αμαλίας. Εκεί οι Βρετανοί συλλαμβάνουν αιχμαλώτους ελασίτες. Στην Καισαριανή εξουδετερώνεται το τμήμα της Ορεινής Ταξιαρχίας που προσπαθεί να διεισδύσει στη συνοικία. Ο ΕΛΑΣ Καισαριανής καταλαμβάνει το λόφο του Αράπη.
Στον Πειραιά το 6ο Σύνταγμα καθηλώνει αποικιακά στρατεύματα που μεταφέρθηκαν για να ενισχύσουν τις βρετανικές δυνάμεις. Μάλιστα συλλαμβάνονται αιχμάλωτοι και εκατό ινδοί στρατιώτες. Το Α΄ Σώμα Στρατού του ΕΛΑΣ αναφέρει στη Κεντρική Επιτροπή: «Ηθικόν λαού και μαχητών Πειραιώς άριστον».
ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ- ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ
Το τηλεφώνημα Σβώλου στον Κανελλόπουλο
O Παναγιώτης Κανελλόπουλος ( σ.σ.: υπουργός Ναυτικών στην κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου) περιγράφει, μετά από πολλά χρόνια από τα Δεκεμβριανά, μια τηλεφωνική επαφή που είχε με τον Αλέξανδρο Σβώλο ( σ.σ.: Δεξιός σοσιαλδημοκράτης , πρόεδρος της Π.Ε.Ε.Α, υπουργός της κυβέρνησης Παπανδρέου, παραιτήθηκε στις αρχές Δεκέμβρη μαζί με τους άλλους εαμικούς υπουργούς):
«…Γύρω στις 7-8 Δεκέμβρη μου τηλεφώνησε ο Σβώλος και μου είπε: “Να κάνουμε μια προσπάθεια”. Ο Σβώλος δεν είχε πάει από την άλλη πλευρά. Κατοικούσε κάπου εδώ , στο μεταίχμιο. Δεν είχε συμμεριστεί ούτε τη δική μας θέση ούτε των άλλων. Εκείνη τη στιγμή το έβλεπα ως αδύνατον. Και του είπα: “Χύνεται τόσο αίμα αυτή τη στιγμή και συνεπώς δεν θα μπορούσε να γίνει τίποτα”. Ούτε ο Σβώλος θα μπορούσε να επηρεάσει τους ηγέτες της άλλης πλευράς, ούτε εγώ θα μπορούσα να πείσω πλέον κανέναν ότι θα έπρεπε να συναντηθούμε στις 7 ή 10 Δεκεμβρίου, για να επιχειρήσουμε το σταμάτημα του κακού…».
(Παναγιώτης Κανελλόπουλος «Η ζωή μου…η αλήθεια για τις κρίσιμες στιγμές της Ιστορίας του Έθνους από το 1915-1980» αφήγηση στη Νινέτα Κοντράρου- Ρασσιά, σ. 86, εκδόσεις Διον Γιαλλέλης, Αθήνα 1985).
Οι μάχες στο στρατόπεδο στο Γουδί και τη Σωτηρία
Αφήγηση του Γιώργου Χουλιάρα Περικλή καπετάνιου του 1ου Τάγματος του Συντάγματος Άμφισσας της ΧΙΙΙ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ για τη μάχη στο στρατόπεδο στο Γουδί με άνδρες της Ορεινής Ταξιαρχίας και « κρατούμενους» για συνεργασία με τους Γερμανούς χωροφύλακες και ταγματασφαλίτες που τους είχε εξοπλίσει η κυβέρνηση Παπανδρέου ( Γ.Χουλιάρας ( Περικλής) « Ο δρόμος είναι άσωτος…»: ΕΛΑΣ- ΔΣΕ-Πολωνία, 1941-1958, σ. 375, 376, Ιωάννινα 2005):
«… Το Τάγμα με παρατακτή δύναμη 360 άνδρες και τμήματα του 34ου Συντάγματος δεξιά και αριστερά του προχωρούν σε ακάλυπτο έδαφος κάτω από τα καταιγιστικά πυρά του εχθρού και φθάνουν στις μάντρες του Γουδιού, όπου αρχίζει σκληρή μάχη που κράτησε σχεδόν τέσσερις ώρες. Αντάρτες πηδάνε τις μάντρες και πιάνουν αιχμαλώτους, άλλοι σκοτώνονται και άλλοι τραυματίζονται, αλλά επιμένουν μέχρι που ο εχθρός αρχίζει να συμπτύσσεται στο πίσω κτίριο όταν οι αντάρτες έφτασαν κοντά στα πολυβολεία κι άρχισαν να ρίχνουν χειροβομβίδες.
Την κρίσιμη αυτή στιγμή , ώρα 11.20, ο Σκόμπυ αρχίζει συνδυασμένη επίθεση εναντίον μας με τανκς που βγήκαν απ’ τα αριστερά μας να μας πλαγιοβάλλουν, τ’ αεροπλάνα απ’ τον αέρα και το πυροβολικό από το Λυκαβηττό και την Ακρόπολη. Μπροστά σε αυτή την κατάσταση αρχίζει η σύμπτυξή μας και δίνουμε πολλά θύματα.
Στ’ αριστερά μας μια ομοβροντία πυροβολικού που σκάζει μπροστά στον Καρτερό, διοικητή τάγματος του 34ου Συντάγματος, τον διαμελίζει κι αυτόν και τους αντάρτες δίπλα τους.
Λίγο πιο πέρα, βαδίζοντας μαζί με τον Γεωργιάδη βρήκαμε τον διοικητή της ΙΙ Μεραρχίας Ρήγο (σ.σ.: Φερραίος, συνταγματάρχης πεζικού) και τον καπετάνιο της Ορέστη ( σ.σ.: Aνδρέας Μούντριχας, αμφιλεγόμενο πρόσωπο, πρώην υπαξιωματικός της Χωροφυλακής, κατηγορήθηκε για βαρύτατες παραλείψεις στα Δεκεμβριανά, διαγράφτηκε από το ΚΚΕ το 1946 και στη συνέχεια πέρασε στο αντίθετο στρατόπεδο) με μερικούς αντάρτες να σπρώχνουν ένα πεδινό πυροβόλο. Ζήτησαν τη βοήθειά μας και το μετέφεραν πιο πίσω.
Σταθήκαμε στην παρυφή του Χολαργού, εκεί που αρχίζει το δασωμένο και πιάσαμε θέσεις.
Απ’ το άλλο βράδυ άρχισε η προώθηση των τμημάτων μας στη Σωτηρία. Τέσσερις μέρες κράτησαν οι μάχες στο Γουδί- Σωτηρία- Σχολή Γυμναστικής και Σχολή Χωροφυλακής, και την κρίσιμη πάλι ώρα για τον εχθρό ο Σκόμπυ χρησιμοποίησε πάλι όπως και στο Γουδί, τα βαρέα όπλα. Τα μεγαθήρια ΣΕΡΜΑΝ με τα πυροβόλα τους τρυπάνε τους τοίχους και με τη μούρη τους γκρεμίζουν τα κτίρια. Το νοσοκομείο παίρνει φωτιά, οι φυματικοί βγαίνουν ανεμίζοντας τα σεντόνια για λευκές σημαίες αλλά οι Άγγλοι που δεν καταλαβαίνουν απ’ αυτά τους θερίζουν σαν πράσα. Δεκάδες είναι τα θύματα. Μια ομάδα μαζί με τον Θ. Πολύχρονο, καπετάνιο Τάγματος του 34ου Συντάγματος, πέφτει ομαδικώς σε ένα διάδρομο της Σχολής Γυμναστικής.
Τον Γεωργιάδη τον σέρνουν ημίγυμνο και ξυπόλητο στους δρόμους του Κολωνακίου, κι όπως ήταν πολύ μελαχρινός και είχε και μούσι, τον παρουσίαζαν σαν βούλγαρο ταγματάρχη…».
« Σήμερον η επέμβασις των Άγγλων εις τον αγώνα εξεδηλώθη μεγαλυτέρα με αεροπορία, πυροβολικόν και εν μέρει με τανκς»
Δελτία του Α΄ Σώματος Στρατού του ΕΛΑΣ προς την ΚΕ του ΕΛΑΣ, της 7ηςΔεκεμβρίου:
Δελτίον ώρας 9.30 7-12-44
1)Η ΙΙ Μεραρχία αναφέρει ενεπλάκη εις αγώνα κατ’ αντιστάσεων Σχολής Χωροφυλακής Σωτηρίας και Γουδί 6ην πρωινήν περίπου. Νεώτερον εξ αυτής δεν έχομεν.
2)6ον Σύνταγμα. Ναύται αποβιβασθέντες εις όρμον Αγίου Γεωργίου ανετράπησαν. Μετ’ ολίγον απεβιβάσθησαν Ινδοί εις Ζέαν. Διεξάγεται αγών. λαός Πειραιώς ανήγειρε οδοφράγματα. 6ονΣύνταγμα θεωρεί καθήλωσιν αποβιβασθέντων εξησφαλισμένην.
3) Ι Ταξιαρχία. Εξακολουθεί και σήμερον την πρωίαν η επίθεσις του εχθρού κατά της Καισαριανής. Πιθανώς πρόκειται μόνον περί χωροφυλάκων και τσολιάδων υποστηριζομένων υπό αγγλικών τανκς τεταγμένων και όλμων από Γουδί.
4) Η Ταξιαρχία έχει λάβει την διάταξιν της, σύμφωνα με την διαταγήν επιχειρήσεων του Σώματος και αναμένει διαταγάς.
5) Αφίχθη ΙΙ /6 Κορίνθου αναμένεται και Ι/6 Κορίνθου, συγκέντρωσις περιοχή Περιστέρι.
Δελτίον ώρας 10.30 7-12-44
Η ΙΙ Μεραρχία αναφέρει ώρα 7 ότι λόγω εδαφικών δυσκολιών ελλείψεως καταλλήλων οδηγών εξόρμησις εις ορισθείσαν ώραν αδύνατος. Επειδή περιοχή Χολαργός-Γουδί ακάλυπτος σκοπεύει απασχολήσει Στρατώνας Γουδί, με δύναμιν Τάγματος και διεισδύσει δι’ υπολοίπων δυνάμεων δια Γηροκομείου προς Καισαριανήν.
Την 7.15 αναφέρει ότι κατέφθασαν βάσιν εξορμήσεως δια συντόνου πορείας και υπόλοιπα τμήματα 34 Συν/τος και ενεπλάκησαν εις αγώνα με Σχολείον Χωροφυλακής και Σανατόριον. Από το 7ον Σύνταγμα δεν έλαβε επαφήν , ακούει πυρά και πιστεύει ότι ενεπλάκη και τούτο εις Σχολείον Χωροφυλακής.
3) Η ΙΙ Ταξιαρχία εξουδετέρωσε αντίστασιν εις ξενοδοχείον Σαν Ριβάλ, όπερ και κατέλαβε. Το Ξενοδοχείον ευρίσκεται επί της οδού Λιοσίων –Παλαιολόγου περί τα 100 μέτρα από τη Βάθη.2) Η Ι Ταξιαρχία εξακολουθεί να μάχεται και να κρατεί τας θέσεις την 9.30 εις Καισαριανήν.
Δελτίον 13.30 ώρας 7-12-44
1)Επιτελής σύνδεσμος Α΄ Σ. Στρατού παρά τη πρώτη Ταξιαρχία αναφέρει τα εξής:
Η ΙΙ Μεραρχία κατέλαβε το Σχολείο Χωροφυλακής και προχωρεί. Οι επιτεθέντες κατά Καισαριανής ( Ορεινή Ταξιαρχία) εκυκλώθησαν. Προσπάθησαν να απαγγιστρωθούν ματαίως. Μάχη εξελίσσεται.
2) Εντός των Αθηνών ευρισκόμεθα εις την γραμμήν εξορμήσεως εν αναμονή της εξελίξεως της επιθέσεως εις Γουδί δια την τελικήν επίθεσιν.
Κατέχομεν εκτός γνωστών συνοικιών και συνοικισμών Νεάπολιν- Εξάρχεια και εκείθεν βαίνομεν προς την γραμμήν Κυψέλη ( πλην Σχολής Ευελπίδων και Αβέρωφ) εφαπτόμεθα πλατείας Βάθης, Πειραιώς παρά τω Χατζηκώστα- Μοναστηράκι.
Προσβάλλομεν τοπικώς Γενικήν Ασφάλειαν και Δ΄ Αστυνομικόν Τμήμα (οδός Σολωμού).
Εις Μοναστηράκι και Χατζηκώστα Άγγλοι επεμβάντες μόλις εβλήθησαν υπό ημετέρων ετράπησαν εις άτακτον φυγήν. Έχουν νεκρούς και τραυματίας. Πολλά κεντρικά καταστήματα και κτίρια οργανούνται υπό Άγγλων , Χιτών κ.λπ.
Δελτίον ώρας 20.30 7-12-44
1)Δευτέρα Μεραρχία. Όρα συνημμένον αντίγραφον αναφοράς της. Επί πλέον Αξιωματικός Επιτελείου μας μεταβάς και συναντηθείς Διοίκησης Μεραρχίας επιβεβαίωσε την αυτήν κατάστασιν. Το 34 ευρίσκεται ήδη περιοχήν Αγίας Παρασκευής- Χολαργού. Η Μεραρχία εζήτησε εγγράφως δια του Επιτελάρχου της να μην χρησιμοποιηθή καθόλου το 34ο την 8-12-44 με πρόφασιν να ανασυγκροτηθή. εν τούτοις το ΣΣ ίνα εξασφαλίσει αφ’ ενός το Συν/μα τούτο από εχθρικής επιθέσεως και αφ’ ετέρου πιεζόμενον εκ των πολιτικών γεγονότων της ανάγκης επικρατήσεως εντός της πόλεως των Αθηνών το ταχύτερον, εξέδωκε την υπ’ αριθ. ΑΠ 120/7/12/44 διαταγήν.
Τα τμήματά μας προωθήθηκαν στην πλατεία Βάθης και την οδό Μενάνδρου. Προσπάθειαι του εχθρού, δια μέσων πυρός αεροπορίας και όλμων , προς εξαναγκασμόν τμημάτων μας να εγκαταλείψουν περιοχή Θησείου- Φιλοππάπου, απέτυχον.2)Αθήνα. Η κατάσταση στην Αθήνα δεν εμφανίζει μεγάλες διαφορές απ’ το προηγούμενο δελτίο πλην του ότι ο εχθρός, συγκεντρώσας μέσα πυρός αεροπορίας, πυροβολικού , όλμων και πολυβόλων , κατόρθωσε να εξαναγκάσει τμήματά μας προ της ισχύος του πυρός να αποσυρθούν από Μακρυγιάννη προς Κουκάκι και έτσι να απαλλάξουν εν μέρει από την πίεσή μας τους 400 χωροφύλακες.
3) Εις Πειραιά. Γενικώς η κατάστασις ικανοποιητική. Στο Μοσχάτο Άγγλοι και Ιερολοχίτες επετέθησαν κατά του λόχου μας. Συνεπτύχθησαν ελαφρώς υπό την πίεσίν των. Αφοπλίσθησαν 100 Ινδοί εις Άγιον Γεώργιον Κερατσίνι. Ο λόφος Προφήτου Ηλία από 14.30 εβομβαρδίζετο και επολυβολείτο επί 3 ώρες. Απεβιβάσθησαν περί τους 100 ναύτες εκεί. Γενικώς ενδείξεις αποβάσεως μεγάλης ολκής δεν υπάρχουν. Ηθικόν λαού και μαχητών Πειραιώς άριστον.Εις Καισαριανήν συνεχίζονται αι εχθρικαί επιθέσεις. Η Ι Ταξιαρχία κρατεί τας θέσεις της . Γενικώς άνω της πόλεως Αθηνών πετούσαν αεροπλάνα από χαμηλό ύψος και πολυβολούσαν αδιακρίτως ελευθέρας συνοικίας.
Συμπεράσματα
Σήμερον η επέμβασις των Άγγλων εις τον αγώνα εξεδηλώθη μεγαλυτέρα με αεροπορία, πυροβολικόν και εν μέρει με τανκς.
Αιτούμαι
Αποστολήν φυσιγγίων Στεν επειγόντως εκ των αποθεμάτων ΙΙ Μεραρχίας. Επίσης και από όπου αλλού είναι δυνατόν να φθάσουν ταχέως. Ομοίως φυσιγγίων Μάλιγχερ βραχυκάνων.
ΣΔ 7-12-44
Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ
ΠΥΡΙΟΧΟΣ- ΝΕΣΤΟΡΑΣ
(Σπύρου Κωτσάκη ( Νέστορα) « Δεκέμβρης του 1944 στην Αθήνα» , σ. 107-110, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή , Αθήνα 1986).
Μακρυγιάννη: « … Ο εχθρός κατέρριψε τον μανδρότοιχον του περιβόλου του στρατώνος της νοτίου πλευράς»
Από το «Ημερολόγιον διεξαγωγής επιχειρήσεων» του Συντάγματος Χωροφυλακής Μακρυγιάννη η αναφορά για τις 7 του Δεκέμβρη:
« Ο εχθρός κατέλαβε δεσπόζουσας του προαυλίου θέσεις ταράτσας- παράθυρα ως και το Μνημείον Φιλοππάπου και εξετέλει βολάς παρενοχλήσεως καθ’ όλην την ημέρα και την νύκτα.
Την νύκτα και από 20-24 ώρας δια δυναμίτιδος ο εχθρός κατέρριψε τον μανδρότοιχον του περιβόλου του στρατώνος της Νοτίας πλευράς.
Σύνδεσμος με την Στρατιωτική Δ/σιν επετεύχθη αποσταλέντος προς τούτο Αξιωματικού εκ του Συντάγματος.
Διατροφή. Τρόφιμα και άρτος δεν εχορηγήθησαν. Οι άνδρες είναι νήστεις και άγρυπνοι από διημέρου».
(«Αρχεία Εμφυλίου Πολέμου (1944-1949)», σ. 255, έκδοση της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, Αθήνα 1998).
Αεροπορικές επιθέσεις κατά του Αρδηττού
Ημερολογιακές σημειώσεις του συγγραφέα Γιώργου Θεοτοκά (από τα «Τετράδια Ημερολογίου (1939-1953)» σ. 534, 535, εκδόσεις Εστία):
« Η μάχη συνεχίστηκε και σήμερα. Το πρωί ξαναείδα αεροπορικές επιθέσεις κατά του Αρδηττού. Εξακριβώνεται ότι, από τις γειτονικές μας ταράτσες, πέφτουν συχνά πυροβολισμοί. Προς το βράδι οι θόρυβοι αραίωσαν πολύ.
Είναι φανερό πως η μάχη βρίσκεται σε ύφεση. Ίσως να πλησιάζει το τέλος της. Δημοσιεύτηκε ανακοινωθέν του Άγγλου αρχιστρατήγου που λέει ότι χτες ο ΕΛΑΣ έκανε επίθεση προς το κέντρο της πόλης και ότι τα συμμαχικά στρατεύματα κρατούσαν ακόμα στάση αμυντική. Οι βραδινές προφορικές πληροφορίες αναφέρουν ότι λίγες εστίες επαναστατικές απομένουν στην Αθήνα και ότι ο Πειραιάς είναι στα χέρια των συμμαχικών δυνάμεων. Μα αυτά δεν είναι σίγουρα».
Μάχη στα στενά της Πλάκας και την Λεωφόρο Αμαλίας
Απόσπασμα από την έκδοση της 6ης Αχτίδας της ΚΟΑ ( Αθήνα 1945) που επανεκδόθηκε από τη Σύγχρονη Εποχή το 2014:
« Το βράδυ της 6ης του Δεκέμβρη δίνεται το σύνθημα της πολεμικής επιφυλακής σ’ όλους τους Λόχους του ΙΙΙ Τάγματος, που σταθμεύει στο Βύρωνα. Στις 3 τα μεσάνυχτα ανακοινώνεται το σχέδιο επιχειρήσεων στους Λοχαγούς και Καπεταναίους. Μαζεμένοι γύρω από το γραφείο του Ταγματάρχη ακούνε προσεκτικά την ανάλυση του σχεδίου. Στα πρόσωπα όλων ζωγραφίζεται η αποφασιστκότητα. Το σχέδιο προβλέπει την κατάληψη του Τμήματος Μεταγωγών ( σ.σ.:Bρισκόταν στην οδό Ναυάρχου Νικοδήμου), του Α΄ Σώματος Στρατού (σ.σ.: Βρισκόταν στη συμβολή των οδών Θαλού και Πιττακού . Σήμερα στεγάζεται εκεί η Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού) και του Β΄ Αστυνομικού Τμήματος ( σ.σ.: Βρισκόταν στην πλατεία Αγίας Αικατερίνης κοντά στο Α΄ Σώμα Στρατού). Πρόκειται για ισχυρό συγκρότημα του εχθρού που είναι άριστα οχυρωμένο και επανδρωμένο.
Ξημερώνει… Στις 5.30 ακριβώς, σύμφωνα με το σχέδιο, συγκεντρώνονται στο σιντριβάνι του Ζαππείου ο 6ος Λόχος της Ν. Ελβετίας μ’ επικεφαλής το Λοχαγό Νικήτα και ο 3ος της Γούβας με τον αείμνηστο Λοχαγό Νάση ( Γέρο). Το σύνθημα της επίθεσης θα δινότανε από τη διμοιρία πολυβόλων του 6ου Λόχου , που είχε εγκατασταθεί στον Αρδηττό. Στις 5.50 δίνεται το σύνθημα και οι δυο Λόχοι αρχίζουν να προελαύνουν… Πέρασε μισή ώρα και η μάχη μαίνεται. Το Α΄ Σώμα είναι κυκλωμένο από παντού αλλά είναι αδύνατο να πλησιάσει κανείς, γιατί είναι καλά οχυρωμένο. Στο μεταξύ ο 6ος Λόχος πολιορκεί το Β΄ Αστυνομικό Τμήμα που αμύνεται με λύσσα. Ο 1ος Λόχος δοκιμάζει να ενισχύσει τον 3ο και τον 6ο αλλά χτυπιέται από τους Εγγλέζους στο Λαϊκό Γυμναστήριο ( σ.σ.: Το Γυμναστήριο Φωκιανού, απέναντι από το Παναθηναικό Στάδιο) και αναγκάζεται ν’ αποσυρθεί προσωρινά.
Χωρίς να πάρει ανάσα ο 6ος Λόχος ξεκινάει τροχάδην για τον επόμενο σκοπό το Τμήμα Μεταγωγών. Στο μεταξύ κατορθώνουν να έρθουν σε βοήθεια ο 1ος και ο 2ος Λόχος και η μάχη ανάβει. Κατά τις 3 το απόγευμα το πεδίο της μάχης έχει γίνει σωστή κόλαση. Οι ΕΛΑΣίτες πολεμούν σα να βρίσκονται σε γυμνάσια, οι χωροφύλακες όμως έχουν έχουν πανικοβληθεί. Ένας ανθυπομοίραρχος με 15 χωροφύλακες σηκώνουν τα χέρια και παραδίνονται. Μένουν , όμως, άλλοι ογδόντα. Τη στιγμή που ετοιμάζεται η γενική επίθεση, οι Άγγλοι χτυπάνε άλλη μια φορά πισώπλατα. Αιχμαλωτίζουν τις δυνάμεις που πολιορκούσαν το Α΄ Σώμα και προσπαθούν να απομονώσουν ολόκληρο το Τάγμα, που μπροστά στον κίνδυνο να εκμηδενιστεί αναγκάζεται να υποχωρήσει στη γραμμή του Ιλισού…».Στο μεταξύ αγγλικά τανκς σχηματίζουν κλοιό κατά μήκος της λεωφόρου Αμαλίας- Συγγρού και οι Λόχοι που πολιορκούσαν το εχθρικό συγκρότημα αποκόπτονται από τη Διοίκηση του Συντάγματος, που βρίσκονταν στο Μετς. Απτόητοι όμως εξακολουθούσαν τη μάχη. Ο Λοχαγός του 6ου Λόχου καλεί τηλεφωνικά το Τμήμα να παραδοθεί αλλά παίρνει αρνητική απάντηση. Τότε εξορμάει ο Λόχος απ’ όλα τα στενά με τις χειροβομβίδες.Το πεδίο της μάχης έχει γίνει σωστό ηφαίστειο και οι Μπουραντάδες παραδίνονται. Αφοπλίζονται σε διάστημα δευτερολέπτων και το κτήριο περνάει στα χέρια του ΕΛΑΣ. Η επιχείρηση αυτή ήταν σωστό στρατιωτικό κατόρθωμα, γιατί ο ΕΛΑΣ δε διέθετε κανένα βαρύ όπλο για να ξετρυπώσει τους προδότες. Η ορμή, όμως , του λαϊκού αγωνιστή γκρεμίζει και τα ισχυρότερα φρούρια. Έτσι έπεσε το Β΄ Τμήμα στα χέρια του ΕΛΑΣ και μαζί μ’ αυτό και τα εξής λάφυρα: 15 αυτόματα, 10 αραβίδες και 20 πιστόλια. Με λίγα λόγια, οι αμυνόμενοι είχαν τριπλάσια δύναμη πυρός από τους επιτιθέμενους, ήταν άριστα οχυρωμένοι και όμως νικήθηκαν. Ο ΕΛΑΣ είχε ένα νεκρό και 4 τραυματίες και οι προδότες 10 τραυματίες.
« Ήταν πραγματικά η πρώτη μάχη του Δυτικού και του Ανατολικού κόσμου»
Από τις ημερολογιακές σημειώσεις του Γιώργου Σεφέρη (στις «Μέρες Δ΄ 1Γενάρη-31 Δεκέμβρη 1944», σ.373, 374, εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα 1986):
«Πέμπτη, 7 Δεκέμβρη
Όλη τη νύχτα πυροβολικό. κατά τον Αρδηττό. Στον ουρανό λίγες σφαίρες σαν αναμμένα κάστανα. Τώρα, 12.30΄, ησυχία έπειτα από σποραδικό τουφεκίδι ή πολυβολισμούς. Ο χτεσινοβραδυνός σκοτωμένος ακόμη στη θέση του, πεσμένος μπρούμουτα. Χακί παντελόνι και μαβί κοντοσάκακο που αφήνει να φανεί μια γυμνή λουρίδα από τη μέση του. Δυό γυναίκες βγαίνουν στον αυλόγυρο της Σωτήρας. μια γριά κι ένα κοριτσάκι. τα μάτια της μικρής σαν τα μάτια τρομαγμένου ποντικού, κατάμαυρα. Κοιτάζουν ολοτρόγυρα, βλέπουν το σκοτωμένο, κάτι λένε, σταυροκοπιούνται και φεύγουν. Από το άλλο μέρος της Σωτήρας, το μπροστινό, λίγοι άνθρωποι τρυπώνουν σ’ ένα μαγαζί σα νυφίτσες και βγαίνουν κρατώντας κάτι στο χέρι.
Κάπου- κάπου μια σφαίρα ή μια ριπή πολυβόλου.
Άγγλοι με βυσσινιά σκουφιά περνούν. Προφυλάγουνται στα κουφώματα, ή στέκουνται στη μέση του δρόμου με μιτραγιέτες. Δεν έχουν το νευρικό ή τεντωμένο ύφος των δικών μας. Ένας καθώς περιμένει, ξύνει το νύχι του.
Κανόνι. βαριές κανονιές από μακριά.
Ένα φορτηγό αυτοκίνητο στάθηκε μπροστά στην πόρτα μας, μ’ ένα άσπρο χαρτί κολλημένο στο μέτωπο όπου είναι ζωγραφισμένο με μπλε μολύβι το γράμμα Χ. Πίσω του κάτι αλητόπαιδα κι ένας χωροφύλακας με κράνος κι ένα τουφέκι υπερβολικά μακρύ για τα χρόνια μας. Μια γυναίκα με άσπρα μαλλιά μισανοίγει τα παντζούρια από το αντικρινό υπόγειο. τους κάνει νόημα να πάρουν το σκοτωμένο δείχνοντας τη μύτη της, όπως όταν θες να πεις πως κάτι βρωμά. Οι άλλοι σηκώνουν τους ώμους και φεύγουν. Μένουν οι Άγγλοι μ’ έναν ηλικωμένο της γειτονιάς που κάνει χειρονομίες απελπισμένου. Φεύγουν κι αυτοί κατά την οδό Φιλελλήνων. η γυναίκα από το υπόγειο τους φωνάζει: « God bless you».
Έπαψε το κανόνι. Αριά και που πολυβόλο. Ένας κόκορας, που δεν έπαψε ούτε στη χτεσινή κοσμοχαλασιά, κηρύχνει τα δικαιώματα της ζωής. Σαν ξύπνησα σήμερα το πρωί συλλογιζόμουνα ότι η ειδυλλιακή Πλάκα είναι το μέρος όπου έγινε η πρώτη μάχη της Βρετανικής Αυτοκρατορίας με τη σοβιετική Ρωσία. Ήταν πραγματικά η πρώτη μάχη του Δυτικού και του Ανατολικού κόσμου.
Τα’ απόγευμα μεγάλη κίνηση στο δρόμο μας. Ένα μικρό αγγλικό αρχηγείο εγκαθίσταται στ’ αντικρινό μας σπίτι. Μας ζητούν να τους δώσουμε ένα ισόγειο διαμέρισμα για πρόχειρο χειρουργείο. πήραν το εμπρός. οι ένοικοι έχουν φύγει προτού αρχίσουν οι ταραχές. λένε πως ήταν εαμίτες. Οι Άγγλοι έρχουνται πάνω και κάνουν εγκατάσταση συρμάτων από τα παράθυρα για το φως και τον ασύρματο. Οι αξιωματικοί πολύ απασχολημένοι, κλειστοί, χωρίς ευγένεια στους τρόπους. οι άντρες καλύτεροι. Ένας που δένει τα σύρματα μου λέει: «Δε μας αρέσει αυτή η δουλειά, αλλά πρέπει να την κάνουμε» (εννοούσε τούτο τον πόλεμο)».
*Πηγή: imerodromos.gr
