Παύλος Χριστόπουλος
Η Διακήρυξη του Καζάν της 16ης Συνόδου Κορυφής της ομάδας BRICS, είναι ένα μεγάλο έγγραφο με 134 σημεία. Μια παρόμοια Διακήρυξη που υιοθετήθηκε στη Σύνοδο Κορυφής των BRICS στο Γιοχάνεσμπουργκ της Νότιας Αφρικής τον Αύγουστο του 2023, είχε μόνο 94 σημεία. Πριν από αυτή, η Διακήρυξη που υιοθετήθηκε στο Πεκίνο τον Ιούλιο του 2022, περιλάμβανε μόνο 75 σημεία.
Φυσικά, αυτό οφείλεται κυρίως στην επέκταση των BRICS. Στη Σύνοδο Κορυφής της ομάδας BRICS του 2023 στο Γιοχάνεσμπουργκ της Νότιας Αφρικής, η ομάδα BRICS αποφάσισε να δεχτεί πέντε νέα μέλη: Αίγυπτος, Αιθιοπία, Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ. Σήμερα, η ομάδα BRICS έχει γίνει ένας διεθνής οργανισμός με 9 χώρες μέλη.
Επιπλέον, η σημασία της επέκτασης έγκειται όχι μόνο στην αύξηση του αριθμού, αλλά και στις αλλαγές στην εσωτερική δομή και τα χαρακτηριστικά του μηχανισμού των BRICS.
Η ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗΣ
Η Διακήρυξη του Καζάν περιέχει 134 άρθρα, τα οποία παρέχουν καθοδήγηση για τη μελλοντική συνεργασία των «Ευρύτερων BRICS». Υπάρχουν τέσσερα σημεία στη Διακήρυξη που είναι πιο σημαντικά.
Πρώτον, αυτή η Σύνοδος Κορυφής δεν ανακοίνωσε την επέκταση των BRICS, αλλά πρόσθεσε μόνο νέες χώρες, «Εταίρων BRICS». Σχετικά με το ζήτημα της επέκτασης, η ομάδα BRICS είναι πιο προσεκτική από πριν και έχει θέσει πρότυπα για τη συμμετοχή νέων κρατών στους BRICS, αφού εκτιμούν ότι εάν βιαστούν, μπορεί να δημιουργηθούν πρόσκαιρες εντυπώσεις, αλλά μπορεί να καταστραφεί ο μηχανισμός, όταν τεθεί σε λειτουργία. Αυτή η σύνοδος κορυφής ενέκρινε το μοντέλο της «Χώρας Εταίρου BRICS». Ο Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε ότι οι χώρες της BRICS έχουν καταλήξει σε συμφωνία σχετικά με τον κατάλογο των Χωρών Εταίρων BRICS, οι οποίες θα ανακοινωθούν αφού οι χώρες αυτές συμφωνούν να αποδεχθούν το καθεστώς της Χώρας Εταίρου.
Δεύτερον, το BRICS Pay, ένα ανεξάρτητο διασυνοριακό σύστημα εμπορικών πληρωμών που δημιουργήθηκε από κοινού από τις χώρες BRICS, δεν ανακοινώθηκε επίσημα. Η Διακήρυξη ανέφερε ότι οι ηγέτες της ομάδας BRICS εξουσιοδότησαν τους υπουργούς Οικονομικών και τους διοικητές των κεντρικών τραπεζών, να συνεχίσουν να μελετούν την μεταξύ τους συνεργασία, τα εργαλεία πληρωμών και τις πλατφόρμες το επόμενο διάστημα και να υποβάλουν έκθεση, κατά τη διάρκεια της επόμενης προεδρίας της ομάδας BRICS.
Τρίτον, οι χώρες BRICS εξακολουθούν να παίζουν σημαντικό ρόλο στο υπάρχον διεθνές σύστημα. Ως εκ τούτου, η Διακήρυξη δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη πολυμέρεια, συμπεριλαμβανομένης της διατήρησης της ισχύος των Ηνωμένων Εθνών και της ενίσχυσης της μεταρρύθμισης θεσμών, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα.
Η ασφάλεια και η ανάπτυξη είναι δύο σημαντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν όλες οι χώρες. Η ασφάλεια και η ανάπτυξη τοποθετούνται μερικές φορές σε αντιφατικές θέσεις, είτε πρώτα έρχεται η ασφάλεια, είτε η ανάπτυξη.
Το πλήρες κείμενο της Διακήρυξης του Καζάν, φαίνεται ότι επιτυγχάνει μια καλή ισορροπία μεταξύ της ατζέντας της ασφάλειας και αυτής της ανάπτυξης. Οι χώρες BRICS πιστεύουν ότι η ασφάλεια και η ανάπτυξη είναι αλληλένδετες, είναι αμοιβαίες και δεν μπορούν να διαχωριστούν.
Ωστόσο, όπως υποδεικνύει ο υπότιτλος της Διακήρυξης του Καζάν – Προώθηση της δίκαιης παγκόσμιας ανάπτυξης και ασφάλειας- η ανάπτυξη εξακολουθεί να έρχεται πρώτη. Αυτό δεν σημαίνει ότι η σημασία της ασφάλειας μειώνεται, επειδή η ασφάλεια και η ανάπτυξη είναι αδιαχώριστες.
Η διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ της ασφάλειας και ανάπτυξης, υποδηλώνει ότι οι χώρες BRICS αποφάσισαν σκόπιμα να διατηρήσουν την εστίαση σε ευρεία ζητήματα και να μην εστιάσουν τις μελλοντικές δραστηριότητες σε πιο συγκεκριμένα θέματα, όπως η απλή προώθηση του εμπορίου μεταξύ των χωρών μελών.
Αντίθετα, η ομάδα BRICS σκοπεύει να οριοθετηθεί ως ένα σημαντικό εργαστήριο παγκόσμιας διακυβέρνησης, όπου μπορούν να δοκιμασθούν νέα μοντέλα πολυμερούς συνεργασίας και καινοτομίας για την αντιμετώπιση βασικών ζητημάτων, όπως η παγκόσμια οικονομία, το εμπόριο, η χρηματοδότηση, η στρατηγική σταθερότητα, η μεταρρύθμιση του συστήματος των Ηνωμένων Εθνών, η καταπολέμηση της τρομοκρατίας, η διαχείριση της κλιματικής αλλαγής, η ρύθμιση της διακρατικής μετανάστευσης κλπ. Μπορεί να φαίνεται ότι το «πολιτικό χαρτοφυλάκιο» της ομάδας BRICS είναι αρκετά διασπαρμένο, αλλά αυτό βελτιώνει τουλάχιστον τις πιθανότητες επιτυχίας κάποιων εκ των πρωτοβουλιών, που προτείνονται από τις χώρες BRICS.
Τέταρτον, το περιεχόμενο της Διακήρυξης καλύπτει σχεδόν όλα τα θέματα. Η Σύνοδος Κορυφής του Καζάν άνοιξε επίσημα την εποχή των «Ευρύτερων BRICS». Ο Παγκόσμιος Νότος μπορεί να εκφράσει τις απόψεις του για τα παγκόσμια ζητήματα, στην πλατφόρμα των «Ευρύτερων BRICS». Η Διακήρυξη κάνει αναφορά θέματα όπως η ρωσο-ουκρανική σύγκρουση, ο εμφύλιος του Σουδάν, η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, η αλλαγή του κλίματος, ο έλεγχος των ναρκωτικών κ.λπ. Η ομάδα BRICS κινείται στα χνάρια των G7, οι οποίοι σχολιάζουν τις εξελίξεις σε ολόκληρο τον κόσμο. Η πλατφόρμα «Ευρύτεροι BRICS» έχει μεγάλη σημασία για την ενίσχυση της φωνής του Παγκόσμιου Νότου και οι συμμετέχοντες θεωρούν ότι, προωθεί επίσης την ισορροπία της παγκόσμιας εξουσίας.
Τα θέματα ασφαλείας παραμένουν εξαιρετικά ευαίσθητα για όλα τα μέλη των BRICS, καθώς μπορούν εύκολα να βρεθούν στις αντίθετες πλευρές των πολιτικών διαιρέσεων σε ορισμένες συγκρούσεις.
Η παράγραφος για την Ουκρανία είναι πολύ σύντομη, αναφέροντας κυρίως τις θέσεις που εκφράστηκαν από τα κράτη μέλη όταν το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και η Γενική Συνέλευση ψήφισαν για το ζήτημα της Ουκρανίας. Υποστηρίζει ότι μια ειρηνική λύση στην κρίση της Ρωσίας-Ουκρανίας θα πρέπει να συμμορφώνεται πλήρως με τις αρχές και τους κανόνες των Ηνωμένων Εθνών, απαιτεί συνεχείς προσπάθειες συντονισμού και αναζητεί επίλυση της σύγκρουσης μέσω διπλωματικών διαπραγματεύσεων.
Δεδομένων των έντονα διαφορετικών θέσεων του Ιράν και των ΗΑΕ στο θέμα του Ισραήλ, είχε φανεί ότι θα ήταν δύσκολο να επιτευχθεί συναίνεση για την κατάσταση στη Γάζα. Η Διακήρυξη του Καζάν τόνισε επίσης ότι η κυριαρχία της Συρίας και η εδαφική της ακεραιότητα, θα διατηρούνται αυστηρά. Δεδομένου ότι η κυβέρνηση της Συρίας δεν εξουσιοδότησε ρητά τη στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στη χώρα, αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια επικριτική θέση, για τη στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στη Συρία.
Σε λιγότερο αμφισβητούμενα ζητήματα όπως η τρέχουσα κρίση διακυβέρνησης στην Αϊτή, μπορεί να είναι ευκολότερο για τις χώρες BRICS να συμφωνήσουν, οπότε η δήλωση σχετικά με την κρίση της Αϊτής είναι σχετικά μεγάλη. Το ίδιο ισχύει και για τη δήλωση για τη διεθνή τρομοκρατία, η οποία είναι αρκετά λεπτομερής. Αυτό δείχνει ότι οι απόψεις της ομάδας BRICS δεν απέχουν πολύ σε αυτό το θέμα.
Η Διακήρυξη δεν προβάλλει ιδιαίτερα την ουκρανική κρίση, αλλά δίνει μεγάλη προσοχή στις περιφερειακές συγκρούσεις, που συμβαίνουν σε όλο τον κόσμο. Αυτό όχι μόνο δείχνει ότι οι χώρες BRICS έχουν ένα ευρύτερο όραμα για τα ζητήματα παγκόσμιας ασφάλειας, αλλά δείχνει επίσης την ιδιαιτερότητα του ουκρανικού ζητήματος.
Μπορεί επίσης να φανεί ότι εκτός από τις παραδοσιακές και μη παραδοσιακές απειλές ασφάλειας (τρομοκρατία, διακίνηση ναρκωτικών κ.λπ.), οι νέες απειλές ασφαλείας έχουν επίσης λάβει περισσότερη προσοχή, όπως η ασφάλεια των πληροφοριών, η ασφάλεια των δικτύων κλπ. Και η προσοχή που τους δίνεται, έχει αυξηθεί στο ίδιο επίπεδο με τις παραδοσιακές και μη παραδοσιακές απειλές για την ασφάλεια.
Η ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ
Γενικά, η Διακήρυξη είναι ένα μεταρρυθμιστικό έγγραφο, όχι ένα ριζοσπαστικό- επαναστατικό κείμενο. Αυτή η διάσκεψη κορυφής της ομάδας BRICS δεν είναι τόσο ριζοσπαστική, όσο μπορεί να περίμεναν κάποιοι.
Ο κόσμος βρίσκεται ήδη σε χάος. Εάν υπήρχε μια ριζοσπαστική Διακήρυξη, θα μπορούσε να οδηγήσει εύκολα σε αντιπαράθεση και να εντείνει τις συγκρούσεις, καθιστώντας τον κόσμο ακόμα πιο χαοτικό. Ένα μετριοπαθές μεταρρυθμιστικό έγγραφο, δεν εντείνει περαιτέρω τις συγκρούσεις και γίνεται αποδεκτό με λιγότερες τριβές.
Εν ολίγοις, η Διακήρυξη του Καζάν δείχνει ότι η ομάδα Ευρύτεροι BRICS είναι έτοιμη να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία: ελπίζει να δημιουργήσει μια πιο δίκαιη και δίκαιη διεθνή τάξη, όχι με συντριβή του Παλιού Κόσμου, αλλά με τη δική της εξέλιξη, ενεργό συμμετοχή και ενίσχυση του ηγετικού ρόλου της, για την προώθηση της παγκόσμιας ανάπτυξης.
Η ομάδα BRICS αντιπροσωπεύει τα συμφέροντα των χωρών του Παγκόσμιου Νότου και των αναπτυσσόμενων χωρών, αλλά σαφώς δεν είναι μια αντι-δυτική συμμαχία, ούτε επιδιώκει να διαβρώσει ή να καταστρέψει τους δυτικούς θεσμούς-οι ηγέτες των Brics ήταν πολύ προσεκτικοί σχετικά με τις διατυπώσεις στη Διακήρυξη του Καζάν. Οι BRICS δεν σκοπεύουν να “εξισορροπήσουν” τη Δύση με κάποιο τρόπο.
Επειδή η ομάδα BRICS είναι διαφορετική και δεν έχει ηγέτη, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες στα πλαίσια της Δύσης, δεν θα γίνει ποτέ ένας οργανισμός όπως οι G7.
Με την επέκταση ως νέο σημείο εκκίνησης, ο μηχανισμός συνεργασίας BRICS έχει εισέλθει επίσημα σε μια νέα εποχή, αυτή της «συνεργασίας των Ευρύτερων BRICS».
Ωστόσο, αν η Κίνα και η Ινδία δεν βρίσκονται σε ισορροπία, τότε η ιδέα των BRICS ως οργανισμού που προκαλεί το δολάριο των ΗΠΑ, είναι απλώς μια ουτοπία. Όσον αφορά το οικονομικό μέγεθος, η Κίνα κατατάσσεται στην πρώτη θέση και η Ινδία κατατάσσεται στη δεύτερη θέση, στους «Ευρύτερους BRICS». Εάν οι γεωπολιτικές αντιπαραθέσεις μεταξύ Κίνας και Ινδίας οξυνθούν περισσότερο, θα επηρεάσουν σίγουρα τη γεωγραφική συνεργασία και έτσι θα περιορίσουν την ανάπτυξη των «Ευρύτερων BRICS». Εάν όλοι εξακολουθούν να είναι απογοητευμένοι από το αμερικανικό δολάριο και οι σχέσεις Κίνας-Ινδίας τεθούν υπό έλεγχο, τότε δεν αποκλείεται η ομάδα BRICS να επιτύχει στο άμεσο μέλλον, κάποια σημαντικά οικονομικά αποτελέσματα .
Καθώς η συνεργασία των BRICS συνεχίζει να βαθαίνει και να γίνεται πιο πρακτική, οι ηγέτες της ομάδας συζήτησαν επίσης, την διερεύνηση της δημιουργίας ενός κοινού νομίσματος σε αυτή τη Σύνοδο Κορυφής. Στη παρούσα φάση, φαίνεται ότι η πιθανότητα των χωρών BRICS να δημιουργήσουν από κοινού ένα ανεξάρτητο σύστημα διασυνοριακών εμπορικών πληρωμών είναι σχετικά υψηλή, αλλά η πιθανότητα δημιουργίας ενός κοινού νομίσματος, είναι σχετικά μικρή.
Το πιο απτό επίτευγμα της συνεργασίας των χωρών BRICS τα προηγούμενα χρόνια, είναι η ίδρυση της BRICS New Development Bank. Η Διακήρυξη δηλώνει σαφώς ότι πρέπει να προστεθούν νέα μέλη. Ορισμένοι αναλυτές πρότειναν επίσης ότι το υπάρχον Ταμείο Έκτακτης Ανάγκης BRICS θα πρέπει να αναβαθμιστεί σε «Νομισματικό Ταμείο BRICS» (BMF). Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο οικονομικός μηχανισμός των BRICS μπορεί να αναπτυχθεί γρήγορα, αλλά έχει επιλεγεί η στρατηγική των μικρών, αλλά σίγουρων, βημάτων. Βραχυπρόθεσμα, εάν μπορέσει να δημιουργηθεί ένα διασυνοριακό σύστημα εμπορικών πληρωμών και να αξιοποιηθεί την Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα και το Ταμείο Αποθεμάτων BRICS, θα είναι μια σημαντική εξέλιξη.
Τώρα που υπάρχουν περισσότερα μέλη BRICS, είτε κανονικά, είτε εταίροι, υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες ανάπτυξης, αλλά και προκλήσεις. Η μεγαλύτερη πρόκληση για τις βασικές χώρες BRICS είναι ο εσωτερικός συντονισμός. Επιπλέον, δεν θα πρέπει να υπάρχουν σημαντικά προβλήματα στις χώρες μέλη, αλλά αυτό δεν μπορεί να το εγγυηθεί κανένας.
Αν οι BRICS μπορέσουν να ξεπεράσουν αυτές τις προκλήσεις και να βελτιώσουν την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα τους, τότε θα αρχίσουν να αναπτύσσονται με γρήγορους ρυθμούς, ως ομάδα που επηρεάζει αποφασιστικά τις διεθνείς εξελίξεις.
Πηγή https://www.geoeurope.org/2024/12/03/i-synodos-ton-brics-sto-kazan/
Τo geoeurope είναι ένας ιστότοπος που δημιουργήθηκε από επιστήμονες και ειδικούς που έχουν ασχοληθεί με τη γεωπολιτική της Ευρώπης και έχουν διαπιστώσει συγκεκριμένα κενά στη ροή των πληροφοριών που διαμορφώνουν τις γεωπολιτικές συζητήσεις στην ήπειρό μας.
πηγη Militaire
