Στο ιλιγγιώδες ποσό των 33,6 δισ. ευρώ ανέρχονται οι συνολικές οφειλές από ασφαλιστικές εισφορές σε όλα τα ταμεία της χώρας, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας.
Όπως προκύπτει από τον αναλυτικό πίνακα των στοιχείων ανά ταμείο, που δημοσιεύει αποκλειστικά η «Ναυτεμπορική», σχεδόν το 90% των οφειλών, δηλαδή τα 30 δισ. ευρώ, αφορά τα δύο μεγαλύτερα ταμεία της χώρας, το ΙΚΑ (19,5 δισ. ευρώ) και τον ΟΑΕΕ (10,5 δισ. ευρώ).
Ακολουθούν ο ΟΓΑ με 1,4 δισ. ευρώ οφειλών, το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης με άλλα 836 εκατ. ευρώ και το ΤΣΜΕΔΕ με 800 εκατ. ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι από το σύνολο αυτών των οφειλών μόνο τα μισά, δηλαδή τα 16,3 δισ. ευρώ, έχουν μεταφερθεί προς είσπραξη από τα ασφαλιστικά ταμεία στη δικαιοδοσία του ΚΕΑΟ.
Σε αυτές τις οφειλές συμπεριλαμβάνονται τα χρέη των ιδιωτών – αυτοαπασχολουμένων, των αγροτών, των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα, αλλά και των επιχειρήσεων του δημόσιου τομέα. Να επισημάνουμε ότι από αυτό το σύνολο των 33,6 δισ. ευρώ οφειλών, υπολογίζεται ότι τα 21,6 δισ. ευρώ οφειλών είναι χρέη που δημιουργήθηκαν μετά το 2009, δηλαδή στην περίοδο της κρίσης (2010-2015).
Στελέχη της κοινωνικής ασφάλισης εκτιμούν ότι το χρέος προς τα ταμεία κινείται σε εξαιρετικά επικίνδυνα επίπεδα και είναι πολύ υψηλότερα από ό,τι αρχικά εκτιμούσαν. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Ν», οι αρχικές προβλέψεις για την εκτίμηση των οφειλών στο τέλος του 2015 κυμαίνονταν στα 26-27 δισ. ευρώ, ενώ τα οριστικά δεδομένα δείχνουν αύξηση κατά 6 δισ. ευρώ.
Σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα είναι και οι οφειλές προς τα υπόλοιπα ασφαλιστικά ταμεία, όπως στο ΤΣΑΥ (υγειονομικοί) με 316,3 εκατ. ευρώ, στο ΝΑΤ (ναυτικοί) με 120 εκατ. ευρώ, αλλά και στο ταμείο των εργαζομένων στον χώρο του τύπου στο ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, στο οποίο οι οφειλές στο τέλος του 2015 (πριν από την έξαρση της κρίσης στον χώρο των media) ανέρχονται στο ποσό των 99,3 εκατ. ευρώ.
Η συνολική εικόνα των εκρηκτικών οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία έχει αποκτήσει πλέον τη δική της δυναμική μετατρέποντας αυτό το δυσβάστακτο ποσό των 33,6 δισ. ευρώ σε μια «αρρύθμιστη ωρολογιακή βόμβα» στα θεμέλια του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης της χώρας.
Αναλυτές του υπουργείου Εργασίας εκτιμούν ότι, σύμφωνα με τους υπολογισμούς τους, από το σύνολο των οφειλών ύψους 33,6 δισ. ευρώ, ένα ποσό ύψους περίπου 3 δισ. ευρώ χαρακτηρίζεται ως «ανεπίδεκτο είσπραξης».
Αυτό το ποσό αφορά επιχειρήσεις που έχουν κλείσει και για τη διεκδίκηση των οφειλών τους έχουν εκτελεστεί όλα τα αναγκαστικά μέτρα που προβλέπει ο νόμος, αλλά χωρίς αποτέλεσμα, αφού σε αυτές τις περιπτώσεις δεν υπάρχει κανένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο από το οποίο θα μπορούσαν να αναζητηθούν έστω κάποια τμήματα των οφειλών.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα μαζικής φυγής από τα ασφαλιστικά ταμεία και την εξόφληση των οφειλών αποτελεί ο ΟΑΕΕ. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, ο αριθμός αυτών που έχουν κάνει διακοπή της ασφάλισης στον Οργανισμό Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματικών ανέρχεται σε 241.367 άτομα.
Σήμερα δεν υπάρχει ακόμη σαφής εικόνα για το σύνολο του ύψους των οφειλών τα οποία δεν είναι εισπράξιμα από τον ΟΑΕΕ, ο οποίος βρίσκεται στο «χείλος του γκρεμού». Σύμφωνα με τα κριτήρια τα οποία επεξεργάζεται το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών, ο διαχωρισμός των ληξιπρόθεσμων οφειλών σε εισπράξιμες και σε οφειλές που είναι ανεπίδεκτες είσπραξης, αποτελεί μία σύνθετη διαδικασία στην οποία συνυπολογίζονται διαφορετικές παράμετροι.
Από αυτή την άποψη δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και στις εκτιμήσεις του ΚΕΑΟ υπάρχει ο χαρακτηρισμός των «θεωρητικά εισπράξιμων οφειλών», για τις οφειλές για τις οποίες θα πρέπει να επιδιωχθεί βάσει αντικειμενικών κριτηρίων η είσπραξή τους.
Στον αντίποδα βρίσκεται το σύνολο εκείνων των οφειλών που είναι ανεπίδεκτες είσπραξης, καθώς σε αυτές τις περιπτώσεις τα ταμεία όχι μόνο δεν μπορούν αντικειμενικά να εισπράξουν έσοδα, αλλά είναι και οικονομικά ασύμφορη η όλη διαδικασία αφού πολλές φορές το προς είσπραξη ποσό είναι μικρότερο από το κόστος της κινητοποίησης ενός ολόκληρου εισπρακτικού μηχανισμού.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο ΚΕΑΟ υπάρχει συγκέντρωση πλήθους οφειλετών στις χαμηλότερες κλίμακες οφειλών, με αποτέλεσμα να έχουμε 124.091 οφειλέτες (41% των οφειλετών) οι οποίοι έχουν χρέη από ασφαλιστικές εισφορές (μαζί με τις προσαυξήσεις) έως 15.000 ευρώ ο καθένας.