Έχουν περάσει 85 χρόνια από τότε που στις ΗΠΑ θεσμοθετήθηκε ο Νόμος περί Δίκαιων Προτύπων Εργασίας, θέτοντας μεταξύ άλλων αυστηρά όρια για την παιδική εργασία.
Ορίζει σε ομοσπονδιακό επίπεδο το 14ο έτος ως ελάχιστη ηλικία για θέσεις έντασης εργασίας, με εξαίρεση τη γεωργία.
Περιορίζει τον αριθμό των ωρών που μπορούν να εργαστούν οι ανήλικοι κάτω των 16 ετών.
Απαγορεύει την απασχόληση εφήβων σε οποιοδήποτε επάγγελμα θεωρείται επικίνδυνο.
Φέτος ωστόσο αυτές οι διατάξεις φαίνεται ότι κατέληξαν σε σημαντικό βαθμό στον «κάλαθο των αχρήστων».
Εν μέσω αυξημένων επιτοκίων, πληθωριστικών πιέσεων -που έχουν ωθήσει στη φτώχεια πολλά νοικοκυριά- ενεργειακής ακρίβειας και μεταπανδημικής στενότητας στην αγορά εργασίας, όλοι και περισσότεροι εργοδότες στράφηκαν στην παράνομη, φθηνή παιδική εργασία.
Κατά το οικονομικό έτος 2023, το αμερικανικό υπουργείο Εργασίας κατέγραψε 5.792 περιπτώσεις απασχόλησης ανηλίκων κατά παράβαση της νομοθεσίας για την παιδική εργασία.
Πρόκειται, ανακοίνωσε, για αύξηση κατά 88% από το 2019, προ της πανδημίας, αλλά και για το υψηλότερο επίπεδο εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες.
Οι παραβιάσεις δεν ήταν μόνο σε απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές ή σε μικρές επιχειρήσεις.
Στους φετινούς ελέγχους εντοπίστηκαν 14χρονοι να δουλεύουν σε καταστήματα φαστ φουντ περισσότερες ώρες την ημέρα ή την εβδομάδα από ό,τι επιτρέπει ο νόμος, ανεξαρτήτως της σχολικής περιόδου.
Σε ένα McDonald’s στο Λούισβιλ του Κεντάκι, δύο παιδιά μόλις δέκα ετών εργάζονταν χωρίς αμοιβή, μερικές φορές μέχρι τις 2 τα ξημερώματα, από τον καθαρισμό, έως το σέρβις και την κουζίνα -το ένα μάλιστα δουλεύοντας στη φριτέζα.
Αλλού, περισσότερα από εκατό παιδιά ηλικίας 13-17 ετών εργάζονταν στην Packers Sanitation Services, υπεργολάβου μεγάλων εταιρειών στον αγροτοδιατροφικό τομέα, και σε εγκαταστάσεις που ανήκουν σε κολοσσούς της βιομηχανίας τροφίμων.
Αρκετά ήταν σε πόστα καθαρισμού σφαγείων και μηχανημάτων κοπής και επεξεργασίας κρέατος, χρησιμοποιώντας μεταξύ άλλων επικίνδυνα χημικά.
Ανήλικος με προστατευτικό εξοπλισμόμεν, πλην όμως απασχολούμενος κατά παράβαση της νομοθεσίας για την παιδική εργασία σε εργοστάσιο στις ΗΠΑ (Πηγή: Υπουργείο Εργασίας ΗΠΑ)
Παρανομία με πολιτειακή… «βούλα»
Με ολοκληρωμένες 955 έρευνες για το οικονομικό έτος 2023, τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν από το υπουργείο Εργασίας έφτασαν σε συνολικό ύψος τα 8 εκατομμύρια δολάρια, αυξημένα κατά 83% σε ετήσια βάση.
Το μέγιστο ποσό, σύμφωνα με τους ισχύοντες νόμους, είναι 15.138 δολάρια ανά παιδί.
Περισσότερες από 800 έρευνες για παράνομη παιδική εργασία εκκρεμούν.
Όμως η πραγματική εικόνα στην αγορά εργασίας εκτιμάται ότι ακόμη χειρότερη.
Θεωρείται βέβαιο ότι υπάρχουν πολλές άλλες περιπτώσεις, που έχουν περάσει κάτι από το «ραντάρ» των κρατικών ελέγχων.
Αποκαλυπτική έρευνα των New York Times νωρίτερα φέτος είχε ήδη καταγράψει ανήλικους μετανάστες -αρκετά ασυνόδευτα παιδιά- να συσκευάζουν δημητριακά σε σακούλες σε εργοστάσιο στο Μίσιγκαν.
Να τεμαχίζουν κοτόπουλο σε επιχείρηση στην Αλαμπάμα, ακόμη και σε νυχτερινές βάρδιες.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει ανακοινώσει εδώ και μήνες πρόσθετα μέτρα για την πάταξη των παραβιάσεων της παιδικής εργασίας, με τη δημιουργία ειδικής task force.
Παράλληλα προωθούνται διάφορα νομοσχέδια, ορισμένα με διακομματική πρωτοβουλία, στο Κογκρέσο.
Μεταξύ αυτών προβλέπουν σχεδόν δεκαπλάσια πρόστιμα και απαγόρευση συμβάσεων με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση για τους παραβάτες εργοδότες.
Όμως ένας αυξανόμενος αριθμός πολιτειών στις ΗΠΑ έχουν αρχίσει να «ξεχειλώνουν» το νομικό πλαίσιο για την παιδική εργασία.
Τον «χορό» έχουν ανοίξει το Αρκάνσας, η Αϊόβα, το Νιου Χάμσαϊρ και το Νιου Τζέρσεϊ.
Με εξαίρεση το τελευταίο, των προσπαθειών πρωτοστατούν οι Ρεπουμπλικανοί.
Πιέζουν για τη χαράλωση της νομοθεσίας για την παιδική εργασία σε τουλάχιστον 16 πολιτείες. Σε οκτώ εξ αυτών βρίσκονται σε εξέλιξη σχετικές διαδικασίες.
Σε γενικές γραμμές, στοχεύουν σε άρση των περιορισμών σε ώρες και θέσεις εργασίας για ανήλικους ηλικίας μεταξύ 14 και 17 ετών.
Σε κατάργηση της απαίτησης για παιδιά κάτω των 16 ετών να λάβουν άδεια απασχόλησης από το υπουργείο Εργασίας, κατόπιν σχετικών ελέγχων.
Στην περίπτωση της Αϊόβα, η πολιτειακή νομοθεσία περιορίζει την ευθύνη του εργοδότη ακόμη και για το θάνατο ενός ανήλικου εργάτη.
Σχεδόν 1 στα 10 παιδιά υπόκεινται σε παιδική εργασία παγκοσμίως, ορισμένα με εξαναγκαστική απασχόληση σε επικίνδυνες θέσεις εργασίας
Τροφοδοτώντας την παιδική φτώχεια
Οι λόγοι που οδηγούν στην παιδική εργασία ποικίλουν.
Τις περισσότερες φορές, αναφέρει η UNICEF, συνδέονται «με οικογενειακές οικονομικές προκλήσεις ή αβεβαιότητα», όπως π.χ. λόγω φτώχειας στην οικογένεια, απώλειας της θέσης εργασίας ενός κηδεμόνα, ξαφνικής ασθένειας ή θανάτου.
Η οργάνωση περιγράφει τις συνέπειες ως «συγκλονιστικές».
Η παιδική εργασία, υπογραμμίζει, «μπορεί να οδηγήσει σε ακραίες σωματικές και ψυχικές βλάβες, ακόμη και στο θάνατο» ανηλίκων.
Σε δουλεία και σεξουαλική ή οικονομική εκμετάλλευση, με ιδιαίτερα ευάλωτα ασυνόδευτα αιτούντα άσυλο παιδιά.
Σε κάθε περίπτωση, τονίζει, η εργασία αποκόπτει τους ανήλικους από τη σχολική εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη, περιορίζοντας τα θεμελιώδη δικαιώματά τους.
Παρά δε το γεγονός ότι αποτελούν τη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, οι ΗΠΑ έχουν το υψηλότερο ποσοστό παιδικής φτώχειας μεταξύ των πλούσιων εθνών. Ξεπερνά το 20%.
Αν όμως η παιδική φτώχεια προσλαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις στον παγκόσμιο Βορρά, για τα παιδιά του παγκόσμιου Νότου αποτελεί καθεστηκυία.
Αποτελούν τη συντριπτική πλειονότητα των συνολικά 333 εκατομμυρίων παιδιών που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας.
Σε έναν φαύλο κύκλο, δε, η παιδική εργασία επιτείνει τις διακρίσεις και τις ανισότητες, τροφοδοτούμενη μεταξύ άλλων από αυτό που πολλοί αναλυτές χαρακτηρίζουν ως «πράσινη αποικιοκρατία».
Χαρακτηριστικό παράδειγμα -ένα από τα πολλά στην υποσαχάρια Αφρική- αποτελεί η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.
Είναι από τις φτωχότερες χώρες στον πλανήτη, παρά το γεγονός ότι από τις εξορύξεις στα εδάφη της καλύπτεται το 68% της παγκόσμιας παραγωγής κοβαλτίου.
Ενός κρίσιμου μετάλλου -πρωτίστως για τη Δύση- ως προς την πράσινη μετάβαση, τον τεχνολογικό κλάδο, ακόμη και τη στρατιωτική βιομηχανία.
Στα ορυχεία εκτιμάται ότι εργάζονται τα περισσότερα από τα 7,6 εκατομμύρια παιδιά, ηλικίας από 5 έως 17 ετών, που δεν πηγαίνουν στο σχολείο, όχι από επιλογή, αλλά από ανάγκη.
Για να έχουμε όλοι εμείς στη Δύση στη διάθεσή μας από νέους υπολογιστές και κινητά, μέχρι ανεμογεννήτριες και ηλεκτρικά αυτοκίνητα.
Μαργαρίτα Βεργολιά
