Ακόμα πιο δυσβάσταχτο και ανυπόφορο μέλλεται να εξελιχθεί για το λαό το 2017 σε σχέση με το 2016. Με έξι νέους φόρους, αυξημένες ασφαλιστικές εισφορές και επιβαρύνσεις στην κλίμακα φορολογίας έκανε ποδαρικό το 2017. Οι αυξήσεις στη φορολογία περνούν στον καταναλωτή, με την τιμή της βενζίνης να γίνεται ακριβότερη κατά 4 λεπτά το λίτρο. Οι νέοι φόροι κάνουν ακριβότερα τσιγάρα, καφέ και κινητή τηλεφωνία. Αυξημένα κατά 30% πωλούνται βασικά είδη στα νησιά του Αιγαίου, λόγω ΦΠΑ. Ταυτόχρονα, “τρέχει” επανυπολογισμός της εισφοράς αλληλεγγύης και του φόρου μισθωτών υπηρεσιών με βάση τη νέα κλίμακα φορολογίας που εφαρμόστηκε για τους τελευταίους πέντε μήνες του έτους. Την ίδια ώρα, τα στοιχεία για τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς τις εφορίες δείχνουν ότι φέτος θα ξεπεράσουν τα 100 δισ. ευρώ. Από Φεβρουάριο ξεκινά η καταβολή αυξημένων εισφορών για αυτοαπασχολούμενους επιστήμονες (γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί) με ετήσια εισοδήματα άνω των 25.000 ευρώ, όπως προκύπτει από εγκύκλιο του Υπ. Εργασίας. Το νέο τοπίο που διαμορφώνεται έχει ως βάση υπολογισμού το πραγματικό φορολογητέο εισόδημα και οι νέες εισφορές θα είναι πληρωτέες κάθε μήνα. Με άλλες δύο εγκυκλίους εξειδικεύονται θέματα που αφορούν στο πότε και πως θα ασφαλίζονται μέτοχοι εταιρειών και μέλη διοικητικών συμβουλίων ως ελεύθεροι επαγγελματίες ή μισθωτοί.
Ποδαρικό με έξι νέους φόρους
Αισθητά έγιναν από τους φορολογούμενους τα νέα σκληρά μέτρα της κυβέρνησης, καθώς από την 1η Ιανουαρίου τέθηκαν σε εφαρμογή έξι νέοι φόροι οι οποίοι μειώνουν περαιτέρω το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών.
Οι τιμές στη βενζίνη, τα τσιγάρα απλά και ηλεκτρονικά, στον καφέ, τη σταθερή τηλεφωνία είναι αυξημένες, ενώ ακριβότερα κατά 30% πωλούνται βασικά είδη πρώτης ανάγκης στα νησιά του Αιγαίου, πλην όσων εξαιρέθηκαν από την εφαρμογή του νόμου, μετά την κατάργηση των χαμηλότερων συντελεστών ΦΠΑ που ίσχυαν στα νησιά. Και σαν μην έφθαναν αυτά, μισθωτοί και συνταξιούχοι θα πληρώσουν υψηλότερους φόρους μετά την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων, καθώς θα γίνει επανυπολογισμός της εισφοράς αλληλεγγύης και του φόρου μισθωτών υπηρεσιών με βάση τη νέα κλίμακα φορολογίας που εφαρμόσθηκε για τους τελευταίους πέντε μήνες του έτους.
Οπως αναφέρουν στελέχη λογιστηρίων το 2017 προμηνύεται ένα πολύ σκληρό έτος τόσο εξαιτίας των περισσότερων φόρων που καλούνται να πληρώσουν οι φορολογούμενοι και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αλλά και των υψηλών ασφαλιστικών εισφορών. Μάλιστα για το νέο σύστημα εισφορών αναφέρουν ότι τόσο η απόφαση όσοι και οι εγκύκλιοι που δημοσιοποιήθηκαν δεν διευκρινίζουν σημαντικά ζητήματα, επισημαίνοντας ότι η εφαρμογή του νόμου θα είναι εξαιρετικά δύσκολη. Το μόνο σίγουρο, όπως εκτιμούν στελέχη της αγοράς, είναι ότι το 2017 θα αυξηθούν τα «λουκέτα» στις επιχειρήσεις, ενώ η δεξαμενή των ληξιπρόθεσμων οφειλών αναμένεται να ξεχειλίσει, καθώς πολλοί φορολογούμενοι αλλά και επιχειρηματίες δεν θα μπορέσουν να είναι συνεπείς με τις φορολογικές υποχρεώσεις τους. Ηδη, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία τα ληξιπρόθεσμα έχουν φθάσει τα 94,2 δισ. ευρώ και όπως όλα δείχνουν στα μέσα του 2017 θα σπάσει το φράγμα των 100 δισ. ευρώ.
Ειδικότερα από την 1η Ιανουαρίου έχουν ακριβύνει:
• Η βενζίνη, το πετρέλαιο κίνησης και το υγραέριο κίνησης. Συγκεκριμένα ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στη βενζίνη αυξήθηκε κατά 3 λεπτά το λίτρο, από τα 0,67 στα 0,70 ευρώ το λίτρο, ενώ στο πετρέλαιο κίνησης η αύξηση ήταν της τάξης των 8 λεπτών το λίτρο, από τα 0,33 στα 0,41 ευρώ το λίτρο. Ο ΕΦΚ στο υγραέριο κίνησης αυξήθηκε ακόμα περισσότερα και διαμορφώθηκε στα 0,43 ευρώ το λίτρο από 0,33 ευρώ το λίτρο. Στη βενζίνη η αύξηση της λιανικής τιμής είναι έως 4 λεπτά το λίτρο, ενώ στο πετρέλαιο κίνησης η αύξηση του φόρου κατά 8 λεπτά το λίτρο θα έχει ως συνέπεια η μέση λιανική τιμή να υπερβεί το 1,10 ευρώ, ενώ στο υγραέριο κίνησης η αύξηση της λιανικής τιμής πώλησης υπολογίζεται ότι θα φθάσει έως και τα 0,12-0,13 ευρώ το λίτρο.
• Τα τσιγάρα καθώς αυξήθηκαν οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης. Ο πάγιος φόρος κατανάλωσης που επιβαρύνει τον λεπτοκομμένο καπνό αυξήθηκε από τα 156,70 στα 170 ευρώ ανά κιλό. Το αποτέλεσμα των αυξήσεων αυτών στους ΕΦΚ των τσιγάρων και του καπνού θα είναι να αυξηθούν οι λιανικές τιμές πώλησης κατά 0,50 έως 1 ευρώ ανά πακέτο.
• Καφές. Από την 1η του νέου έτους επιβλήθηκε ειδικός φόρος κατανάλωσης στον εισαγόμενο και εγχωρίως παραγόμενο καφέ με συντελεστές από 2 έως 3 ευρώ ανά κιλό στον καβουρντισμένο καφέ και με συντελεστή 4 ευρώ ανά κιλό στον στιγμιαίο καφέ και στα παρασκευάσματα από εκχυλίσματα, αποστάγματα ή συμπυκνώματα του καφέ. Η επιβολή του φόρου αυτού επιβαρύνει τις λιανικές τιμές πώλησης από 10% έως 20%.
• Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα. Οπως και στα υπόλοιπα τσιγάρα επιβλήθηκε ειδικός φόρος κατανάλωσης στα υγρά που χρησιμοποιούνται στα ηλεκτρονικά τσιγάρα. Το ύψος του φόρου είναι 10 λεπτά ανά ml υγρού.
• Η σταθερή τηλεφωνία. Σε κάθε μηνιαίο ή διμηνιαίο λογαριασμό τηλεπικοινωνιακών τελών σταθερής τηλεφωνίας επιβάλλεται τέλος 5%. Το νέο τέλος θα επιβάλλεται επί των καθαρών (προ ΦΠΑ) τηλεπικοινωνιακών τελών κάθε μηνιαίου ή διμηνιαίου λογαριασμού. Επί του νέου αυτού τέλους θα επιβάλλεται εν συνεχεία ο ΦΠΑ με συντελεστή 24%. Η τελική επιβάρυνση στους λογαριασμούς σταθερής τηλεφωνίας θα φθάσει το 6%.
• Ο ΦΠΑ στα νησιά. Την 1η Ιανουαρίου καταργήθηκαν οι μειωμένοι κατά 30% συντελεστές ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου πλην των Δωδεκανήσων και της Σαμοθράκης.
Αναλυτικότερα, ο χάρτης των επιβαρύνσεων ανά επαγγελματική ομάδα έχει ως εξής:
Πρώτοι θα νιώσουν τη «γλύκα» των νέων μέτρων οι μισθωτοί με εισοδήματα από «μπλοκάκι». Για τα έσοδα αυτά δεν θα αφαιρείται το ποσό της έκπτωσης φόρου που προβλέπεται ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος και τον αριθμό των παιδιών, αφού αυτή θα ισχύσει μόνο για το εισόδημα από μισθούς. Επιπλέον τα εισοδήματα από το «μπλοκάκι» θα προστεθούν και θα φορολογηθούν με την ενιαία κλίμακα. Για το επιπλέον ποσό θα πληρώνουν πλέον και ασφαλιστικές εισφορές και οι νέοι ασφαλισμένοι (μετά το 1993) οι οποίοι απαλλάσσονταν.
Με την άθροιση των εισοδημάτων, όσοι βγάζουν ετήσιο εισόδημα μεγαλύτερο των 12.000 ευρώ. θα υποστούν και την νέα ειδική εισφορά αλληλεγγύης, η οποία θα υπολογίζεται με συντελεστές κλιμακούμενους από 2,2% έως 10%.
Ωστόσο οι περισσότεροι μισθωτοί και συνταξιούχοι θα διαπιστώσουν όταν υποβάλουν την φορολογική τους δήλωση πως θα πρέπει να πληρώσουν περισσότερο φόρο εισοδήματος και ειδική εισφορά αλληλεγγύης για τις φετινές αποδοχές τους. Και αυτό, γιατί η εκκαθάριση θα γίνει με τα μειωμένα αφορολόγητα όρια και τις νέες κλίμακες για το σύνολο των αποδοχών του 2016. Μάλιστα η μηνιαία παρακράτηση φόρου κατά του 2016 υπολογίστηκε σωστά μόνον στους τελευταίους 7 μήνες μήνες του έτους, ενώ για τους πρώτους 5 μήνες (από τον Ιανουάριο μέχρι τον Μάιο) υπολογίστηκε με το παλαιό αφορολόγητο όριο των 9.545 ευρώ και τις πιο ευνοϊκές κλίμακες. Αυτό σημαίνει ότι μόλις εκδοθεί η τελική εκκαθάριση του φόρου εισοδήματος θα κληθούν να καταβάλουν και επιπλέον πρόσθετους φόρους, για τους 5 πρώτους μήνες του 2016.
Μεγάλο θα είναι το χτύπημα και για τους ιδιοκτήτες ακινήτων που εισπράττουν ενοίκια και θα δουν τον λογαριασμό της εφορίας να εκτοξεύεται στα ύψη, καθώς θα κληθούν να πληρώσουν αυξημένους φόρους έως και 36,36%.
Τα εισοδήματα αυτά θα φορολογηθούν με τη νέα φορολογική κλίμακα δηλαδή:
• Αύξηση φόρου από 11% σε 15% για το τμήμα ετήσιου εισοδήματος μέχρι 12.000 ευρώ. Για παράδειγμα φορολογούμενος που αποκτά εισοδήματα από ενοίκια 10.000 ευρώ ενώ φέτος πληρώνει φόρο 1.100 ευρώ, το 2017 ο φόρος αυξάνεται στα 1.500 ευρώ, δηλαδή θα επιβαρυνθεί με επιπλέον 400 ευρώ.
• Αύξηση φόρου από 33% σε 35% για το τμήμα του ετήσιου εισοδήματος από τα 12.001 έως τα 35.000 ευρώ.
• Αύξηση φόρου από 33% σε 45% για το τμήμα του ετήσιου εισοδήματος από τα 35.001 και άνω.
Μάλιστα όσοι έχουν εισοδήματα που υπερβαίνουν τις 12.000 ευρώ θα επιβαρυνθούν με ειδική εισφορά αλληλεγγύης και συντελεστές που κλιμακώνονται από 2,2% έως και 10%.
Αντιμέτωποι με το χάος όμως βρίσκονται πλέον οι ελεύθεροι επαγγελματίες. Ενώ οι ασφαλιστικές εισφορές τους αυξάνονται (άγνωστο ακόμα πώς και πόσο ακριβώς) τα φετινά εισοδήματα των ελεύθερων επαγγελματιών και ατομικών επιχειρήσεων που θα δηλωθούν την άνοιξη του 2017 θα φορολογηθούν με την ίδια κλίμακα που ισχύει για τους μισθωτούς, αλλά χωρίς το έμμεσο αφορολόγητο όριο, την έκπτωση φόρου δηλαδή που μειώθηκε ήδη για όλους εκτός από τους πολύτεκνους.
Ούτε οι αγρότες μένουν όμως αλώβητοι. Ήδη εξαιρέθηκαν από το ευνοϊκό καθεστώς όσοι έχουν άλλα εισοδήματα. Η αυτοτελής φορολόγηση του αγροτικού εισοδήματος με 13% από το πρώτο ευρώ καταργήθηκε και στο εξής ισχύει και για τους αγρότες αφορολόγητο όριο εισοδήματος διαμορφούμενο από 8.636 έως 9.545 ευρώ, ανάλογα με τον αριθμό των προστατευόμενων τέκνων και κλίμακα φορολόγησης με περισσότερους του ενός συντελεστές φόρου. Θα φορολογηθούν έτσι με κλίμακα φόρου 22% – 45%. Αν δηλώσουν όμως ετήσια εισοδήματα μεγαλύτερα των 12.000 ευρώ θα υποστούν και την νέα, αναμορφωμένη ειδική εισφορά αλληλεγγύης, η οποία θα υπολογίζεται με συντελεστές κλιμακούμενους από 2,2% έως 10%. Παράλληλα, οι αγρότες θα επιβαρυνθούν με προκαταβολή φόρου, η οποία αυξήθηκε από το 75% στο 100% του κύριου φόρου. Καθώς για αυτούς δεν διενεργήθηκε παρακράτηση, η «κρυάδα» του 2017 θα τους προκύψει «μαζεμένη» όταν εκδοθούν τα πρώτα εκκαθαριστικά τους.
Αυξημένες εισφορές από τον Φεβρουάριο για γιατρούς, δικηγόρους, μηχανικούς
«Κλείδωσαν» οι ανατροπές στις εισφορές χιλιάδων αυτοαπασχολούμενων – επιστημόνων, γιατρών, δικηγόρων και μηχανικών, οι οποίοι όπως ξεκαθαρίζεται και με τις πρόσφατες υπουργικές αποφάσεις και εγκυκλίους του υπουργείου Εργασίας θα κληθούν να καταβάλουν σημαντικά αυξημένες εισφορές, αρχής γενομένης από τον Φεβρουάριο. Το νέο τοπίο που διαμορφώνεται έχει ως βάση υπολογισμού το πραγματικό φορολογητέο εισόδημα και οι νέες εισφορές θα είναι πληρωτέες κάθε μήνα και ειδικότερα μέχρι το τέλος του επόμενου, συνεπώς τα πρώτα «ραβασάκια» θα πρέπει να πληρωθούν μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου. Ειδικοί στην κοινωνική ασφάλιση επισημαίνουν στην «Κ» ότι τη μεγαλύτερη επιβάρυνση, ακόμη και κατά τη διάρκεια ισχύος της έκπτωσης στο ύψος των καταβαλλόμενων εισφορών, θα έχουν αυτοαπασχολούμενοι με εισοδήματα άνω των 25.000 ευρώ. Και αυτό γιατί, όπως αναλύεται και στη σχετική εγκύκλιο, οι αυτοαπασχολούμενοι επιστήμονες ωφελούνται σε σχέση με τους ελεύθερους επαγγελματίες, με εκπτώσεις που ισχύουν μέχρι και 31/12/2020.
Το ύψος των εισφορών καθορίζεται τουλάχιστον στο 26,95% (για σύνταξη και υγεία), ενώ αν υπάρχει στον κλάδο επικούρηση και εφάπαξ απαιτούνται πρόσθετες εισφορές 7% και 4% αντίστοιχα.
Ειδικά για τους επιστήμονες με δραστηριότητα άνω των 5 ετών –αφορά δικηγόρους, γιατρούς, μηχανικούς, συμβολαιογράφους και φαρμακοποιούς που μέχρι πρότινος ασφαλίζονταν στο ΕΤΑΑ– ο νόμος προέβλεψε μεταβατική περίοδο με εκπτώσεις που ξεκινούν από 50% για όσους δηλώνουν από 7.032 (πρόκειται για το κατώτατο ασφαλιστέο εισόδημα) μέχρι και 13.000 ευρώ και κλιμακώνονται στο 5% για όσους δηλώνουν 57.000 – 58.000 ευρώ.
Εύνοια υπάρχει και για τους νέους επιστήμονες, που είτε είναι ασφαλισμένοι για λιγότερο από 5 χρόνια, είτε ασφαλιστούν για πρώτη φορά εντός του 2017. Για αυτούς ορίζεται ειδικό κατώτατο πλαφόν εισοδήματος στα 4.922 ευρώ και κλιμακούμενες εισφορές για κύρια σύνταξη: 14% (αντί 20%) για την πρώτη διετία υπαγωγής στην ασφάλιση και 17% για την επόμενη 3ετία.
Επίσης, ξεκαθαρίζεται ότι στις περιπτώσεις που μέχρι το τέλος του 2016 οι ασφαλιστικές εισφορές ήταν σταθερά ποσά (παλαιοί ασφαλισμένοι του ΤΣΑΥ και του Τομέα Ασφάλισης Νομικών) ή ίσες με το 20% επί του ποσού της 1ης ασφαλιστικής κατηγορίας (παλαιοί ασφαλισμένοι του ΤΣΜΕΔΕ) ή 20% επί του ποσού της ασφαλιστικής κατηγορίας στην οποία υπάγονται οι ασφαλισμένοι (νέοι ασφαλισμένοι ΕΤΑΑ), η αύξηση των εισφορών γίνεται άμεσα, από 1ης Ιανουαρίου 2017 και δεν υπάρχει μεταβατική περίοδος.
Σύμφωνα με την εγκύκλιο, καταργούνται όλες οι διατάξεις που προβλέπουν την καταβολή μειωμένων ασφαλιστικών εισφορών κατά 50% για τους ασφαλισμένους του ΤΣΜΕΔΕ και του Τομέα Ασφάλισης Νομικών και κατά 40% για τους ασφαλισμένους του ΤΣΑΥ.
Ως ελεύθεροι επαγγελματίες, τους οποίους βαρύνει το σύνολο της εισφοράς, θα ασφαλίζονται από 1ης Ιανουαρίου 2017 και οι γιατροί που ασκούν το επάγγελμα αμειβόμενοι κατά πράξη και περίπτωση. Το ίδιο ισχύει και για τους δικηγόρους που βρίσκονται σε αναστολή άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας, με την εισφορά να υπολογίζεται επί του ποσού των 586,08 ευρώ, δεδομένου ότι δεν προκύπτει εισόδημα από την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας (ελεύθερου επαγγελματία). Προσοχή όμως, για την εν λόγω κατηγορία ασφαλισμένων δεν προβλέπεται μικρότερο κατώτατο όριο μηνιαίου εισοδήματος για τους ασφαλισμένους κάτω της 5ετίας.
Τέλος, προβλέπεται ότι από 1/1/2017 οι δικηγόροι θα καταβάλουν υπέρ του ΕΦΚΑ εισφορά ύψους 20% επί της ελάχιστης αμοιβής ανά δικηγορική πράξη ή παράσταση για την οποία προβλέπεται η έκδοση γραμματίου προείσπραξης. Τα ποσά αυτά θα αφαιρούνται από την εισφορά που οφείλει να καταβάλει ο δικηγόρος, και για τον λόγο αυτό ο οικείος δικηγορικός σύλλογος θα πρέπει να αποστέλλει στον ΕΦΚΑ σχετική συγκεντρωτική κατάσταση ανά δικηγόρο.