ΜΑΡΤΙΟΣ
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ
4 Η κυβέρνηση Μαξίμου εξαγγέλλει την «παροχή αμνηστίας εις τους παραδιδόμενους συμμορίτας». Την εξαγγελία διαδέχεται κύμα συλλήψεων εκατοντάδων αριστερών πολιτών.
12 Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Χ. Τρούμαν εξαγγέλλει το ομώνυμο δόγμα με πρόσχημα τον «κομμουνιστικό κίνδυνο» για την Ελλάδα και Τουρκία.
19 Tη νύχτα της 19ης προς την 20η Μαρτίου τμήμα του ΔΣΕ σκοτώνει σε ενέδρα τον αρχηγό της ΕΑΟΚ (Εθνικές Αντικομουνιστικές Ομάδες Κυνηγών) Πάνο Κατσαρέα, συνεργάτη των γερμανών στην περίοδο της κατοχής.
Ο Πάνος Κατσαρέας
20 Δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη το στέλεχος του ΚΚΕ και μέλος της κυβέρνησης «εθνικής ενότητας» του 1944 Γιάννης Ζέβγος που επρόκειτο να παραδώσει σημαντικά στοιχεία στην Επιτροπή Ερεύνης του ΟΗΕ. Η δολοφονία από τον δραπέτη του Μπούλκες Χρ. Βλάχο, οργανώθηκε από το Γ΄ Σώμα Στρατού με την εποπτεία του υπουργού Δημόσιας Τάξης Ν. Ζέρβα και τη σύμπραξη του διοικητή Βορ. Ελλάδας Κ. Ροδόπουλου.
21 Η συμμορία του παρακρατικού Μπαθρέλου, παρουσία αξιωματικών του στρατού και της χωροφυλακής, σκοτώνει 32 κρατουμένους των φυλακών Γυθείου σε αντίποινα για την εξόντωση του Κατσαρέα.
22 Στη Χρυσομηλιά Καλαμπάκας ο Μάρκος Βαφειάδης συναντάται με τους αντιπροσώπους της ΕΣΣΔ και της Πολωνίας στην Επιτροπή Ερεύνης του ΟΗΕ.
30 Μαύρη σελίδα για τον ελληνικό Τύπο. Δολοφονική επίθεση ενόπλων στρατιωτικών και πολιτικών στα τυπογραφεία της εφημερίδας «Αγωνιστής», οργάνου της Επιτροπής Περιοχής Μακεδονίας-Θράκης του ΚΚΕ, στη Θεσσαλονίκη. Σκότωσαν τρεις και τραυμάτισαν δέκα εργαζόμενους.
31 Η ελληνική σημαία υψώνεται στα Δωδεκάνησα.
ΔΙΕΘΝΗ
11 Παραιτούνται οι κομμουνιστές υπουργοί από την βελγική κυβέρνηση
24 Χωρίς αποτέλεσμα τερματίζεται στη Μόσχα η διάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών των τεσσάρων δυνάμεων- Στην Κύπρο το Εθνικό Συμβούλιο αποφασίζει τη συγκρότηση «Ενιαίου Εθνικού Μετώπου».
31 Χιλιάδες νεκροί σε συγκρούσεις ινδουιστών και μουσουλμάνων ενώ φθάνει στην Ινδία ο τελευταίος βρετανός αντιβασιλιάς λόρδος Μάουντμπάτεν.
Ο λόρδος Μάουντμπάτεν, τελευταίος βρετανός αντιβασιλιάς στην Ινδία. Τον σκότωσε ο Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός με βόμβα στο γιώτ του, το 1979.
Το Δόγμα Τρούμαν
« Οι Ελληνικοί πολιτικοί κύκλοι, που μπορούν να έχουν μια ψύχραιμη και αντικειμενική γνώμη πάνω στο λόγο του προέδρου Τρούμαν, εκφράζονταν χθες αργά το βράδυ και σήμερα το πρωί με πολύ σκεπτικισμό και απαισιοδοξία. Τόνιζαν ότι ο ελληνικός λαός περιμένοντας μιά θετική υλική και ηθική ενίσχυση προς την πλευρά του κατευνασμού και της οικονομικής ανασυγκροτήσεως, στο πλαίσιο της διεθνούς συνεργασίας, που εκφράζεται από τον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών, καλείται για μια φορά ακόμη να βαστάξει το βάρος των πιο καταπληκτικών ιμπεριαλιστικών επιδιώξεων της αμερικανικής πολιτικής.
Για την θριαμβολογία των κυβερνητικών παραγόντων, που εκδηλώθηκε με τις δηλώσεις του κ. Μαξίμου, το τηλεγράφημα του κ. Τσαλδάρη προς τον κ. Τρούμαν και τις άλλες κυβερνητικές εκδηλώσεις, τονιζόταν από τους ίδιους πολιτικούς κύκλους ότι μόνον απογοήτευση μπορούν να προκαλούν. Και τούτο γιατί θέλουν να αγνοούν τις βαρύτατες συνέπειες, που θα έχει ο λόγος του Αμερικανού προέδρους πάνω στη χώρα μας, αν θα προχωρήσει στην πράξη και δεν υπάρξει εσωτερική αμερικανική και διεθνής αντίδραση, όπως αναμένεται.
Ο Χάρυ Τρούμαν , μιλώντας στο Κογκρέσο, εξαγγέλλει το ομώνυμο δόγμα κατά του κομμουνισμού.
Τονίστηκε ιδιαίτερα από τους ίδιους κύκλους ότι υπάρχουν απτά και νωπά παραδείγματα από την άσκηση δυναμικής πολιτικής, στρεφομένης κατά του λαού στα τέσσερα χρόνια της Γερμανοϊταλικής και τελευταία της αγγλικής κατοχής, που θα έπρεπε να επισύρουν την προσοχή και των δεξιών πολιτικών κύκλων για τις βαρύτατες συνέπειες του λόγου του Τρούμαν, τον οποίον με τόση χαρά υποδέχονται.
Το δάνειο, υπογραμμίζουν, δεν έχει καμμία σχέση με την οικονομική μας ανασυγκρότηση και δίδεται για την συνέχιση του εμφυλίου πολέμου και του αποτελειωμού της καταστροφής της χώρας.
Ανεξάρτητα από ένα πλήθος ανακριβειών, που περιέχει ο προεδρικός λόγος, υπογραμμίζεται ότι ο ελληνικός λαός τον δέχεται με αγανάκτηση και δεν πρόκειται να υποταγεί σε κανενός είδους βία, καταδικασμένη, εξ άλλου, σε αναπόφευκτη αποτυχία».
«Ελεύθερη Ελλάδα» 13.3.1947.
« Ο πρώτος τυχόν μαχαιροβγάλτης»
Σχόλιο στη στήλη «Της Ημέρας» της «Βραδυνής», μετά τη ματαίωση της συνάντησης του Μάρκου Βαφειάδη με την Επιτροπή Ερεύνης του ΟΗΕ:
«Κυνηγάμε να πιάσουμε τον Μάρκο όπως τον κυνηγά ματαίως και το κλιμάκιο τις επιτροπής ερεύνης δια να πληροφορηθή… τας απόψεις του περί Δημοκρατίας ενώ εις την πραγματικότητα υπό το ψευδώνυμον τούτο κρύπτονται ο Κύρκος (σ.σ. Μιχάλης Κύρκος, πατέρας του Λεωνίδα Κύρκου) και ο Παρτσαλίδης οι οποίοι και συνέταξαν τα όσα θα κατέθετε εις την επιτροπήν ο πρώτος τυχών κατσικοκλέφτης ή μαχαιροβγάλτης ο οποίος θα ενεφανίζετο ως Μάρκος. Το καλλίτερον θα ήτο να συνελαμβάνοντο χωρίς πολλάς διατυπώσεις οι δύο αυτοί διαπρεπείς πράκτορες των Βουλγάρων και των Αλβανών διότι πρέπει να τελειώνωμεν μια ώρα αρχήτερα. Αι συμμορίαι διευθύνονται και οδηγούνται από τας Αθήνας και είνε γνωστοί ποιοι τα καθοδηγούν και τας οργανώνουν. Ώστε λοιπόν…».
«Βραδυνή» 19.3.1947.
« Φοβισμένη η ένοχος Κυβέρνηση δεν άφησε το λαό να κηδέψει τον αγωνιστή Γ. Ζέβγο»
« ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 21 Μαρτίου (Τού ανταποκριτή μας). Έπειτα από εντολή των εδώ κυβερνητικών αρχών και παρά την επιθυμία της γυναίκας του και της κόρης του, κηδεύθηκε σήμερα στις 2.10 μ.μ. αυθαίρετα και πραξικοπηματικά στο νεκροταφείο Ευαγγελίστριας ο νεκρός του αείμνηστου Γιάννη Ζέβγου. Οι αρχές αρνήθηκαν παρ’ όλα αυτά τα διαβήματα των συγγενών του να άρουν την αυθαίρετη εντολή τους και να αφήσουν στους οικείους του να θάψουν όποτε και όπως θέλουν τον πολύκλαυστο νεκρό τους…».
«Ριζοσπάστης», 22.3.1947.
Ο Γιάννης Ζέβγος, υπουργός Γεωργίας στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας τις μέρες της απελευθέρωσης, με τη γυναίκα του Καίτη και την κόρη του Ρωξάνη, το 1946 λίγους μήνες πριν από τη δολοφονία του.
«Σπεύσατε να καθαρίσητε ριζικά την Ρούμελη»
«Ραδιοκρυπτογραφικώς επείγον» σήμα της 25ης Μαρτίου 1947, του αντιστράτηγου Κ. Βεντήρη προς τον υποστράτηγο Θρ. Τσακαλώτο διοικητή του Α΄ Σώματος Στρατού στη Λαμία:
« Πληροφορίαι σοβαράς μορφής οποίας δίδομεν εμπιστοσύνην φέρουν επικείμενον επίθεσιν συμμοριτών δια 26 Μαρτίου μεγάλην ακτίνα ίνα εμποδίσουν επιχειρήσεις έαρος τακτικού εθνικού Στρατού στοπ σπεύσατε να καθαρίσητε ριζικά την Ρούμελη. Γνωρίζω δραστηριότητά σας και εξαιρετικά χαρίσματα ανωτέρου ηγέτου και ελπίζω να δώσητε την χαράν εις το έθνος στοπ αι Μονάδες χωροφυλακής υπάγονται δι΄επιχειρήσεις διαταγάς σας και διατάξατε ποίας περιοχάς θα καταλάβουν μονίμως πλέον στοπ. Ανώτατος αξιωματικός με πικρίαν εξεφράσθη επί καταστάσεως χαώδους μεταξύ στρατού και χωροφυλακής εις Λαμίαν στοπ».
Γενικό Επιτελείο Στρατού-Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, «Αρχεία Εμφυλίου Πολέμου ( 1944-1949)», τ. 3, σ. 489, Αθήνα 1998.
« Η αντεθνική προπαγάνδα εις τας Ηνωμένας Πολιτείας»
« Όπως εγράφομεν εις το προηγούμενον, η διαβολή της σημερινής Ελλάδος εις την αμερικανικήν Κοινήν Γνώμην οφείλεται όχι τόσον εις τας ξένας προπαγάνδας όσον εις την προπαγάνδαν του ΕΑΜ, η οποία εις την Αμερικήν είνε τελείως ωργανωμένη και έχει εις την διάθεσίν της όλα τα μέσα φανεράς και παρασκηνιακής δράσεως. Η φανερά δράσις της δυσφημήσεως κατευθύνεται κυρίως από το λεγόμενον «Αμερικανικόν Συμβούλιον δια μίαν δημοκρατικήν Ελλάδα» , το οποίον διευθύνουν είς εκ των πλουσιωτάτων Ελληνοαμερικανών βιομηχάνων της Φιλαδελφείας αδελφών Στεφάνου (οι λοιποί είνε πατριώται), ο γαμβρός του Πιστολάκης, ο Μιχαλόπουλος και μερικοί κομμουνισταί δημοσιογράφοι και πρόεδροι αριστερών ελληνικών εργατικών σωματείων Νέας Υόρκης (ιδίως γουναράδων και ναυτεργατών). Η προπαγάνδα διαθέτει εν εβδομαδιαίον καθαρώς κομμουνιστικόν όργανον, το «Ελληνοαμερικανικόν Βήμα», το οποίον, εκδιδόμενον ελληνιστί και αγγλιστί δημοσιεύει πάσης φύσεως δυσφημιστικάς κακοηθείας εναντίον της Ελλάδος, διανέμεται δε δωρεάν εις πολλούς Έλληνας και επιφανείς Αμερικανούς. Η καθημερινή εφημερίς «Εθνικός Κήρυξ» δεν είναι καθαρώς κομμουνιστική, ενισχύει όμως εντέχνως το ΕΑΜ, εξυμνεί την δράσιν των «αγωνιστών της Δημοκρατίας εις τα βουνά» και επιτίθεται διαρκώς κατά του σημερινού ελληνικού καθεστώτος. Ανήκει εις ένα κενόδοξον νέον, τον Β. Βλαβιανόν, λαβόντα σύζυγον την κόρην πλουσιωτάτου εφοπλιστού και είνε όργανον του Σοφιανόπουλου, τον οποίον εξυμνεί αδιαλείπτως ως μέλλοντα σωτήρα της Ελλάδος. Τέλος εις τον Εαμοκομμουνισμόν της Αμερικής προσηλυτίσθησαν και μερικαί ελληνοαμερικανικαί προσωπικότητες, αι οποίαι χρησιμοποιούνται ιδίως δι’ επαφάς μετ’ επιφανών Αμερικανών και εν γένει προς δια δυσφημήσεων και διαβολών επηρεασμών των αμερικανικών κύκλων εις βάρος της Ελλάδος. Παράδειγμα χαρακτηριστικόν είνε ο πρώην πρόεδρος της Αχέπα δικηγόρος κ. Βουρνάς, όστις, διαμένων εις Ουάσιγκτων χρησιμεύει ως σύνδεσμος μετά των κοινοβουλευτικών κύκλων της αμερικανικής πρωτευούσης, παρ’ ολίγον δε να έλθη εις την Ελλάδα ως μέλος της αποστολής Πόρτερ…».
«Έθνος» 26.3.1947.
Τρικλοποδιές στην Επιτροπή Ερεύνης του ΟΗΕ
«Σόφια 29 (Ιδ. Υπηρ.).- Ο γραμματέας της βουλγαρικής αντιπροσωπείας Λιούμπεν Πετρώφ σε συγκέντρωση τύπου περιέγραψε πώς το Κλιμάκιο της Επιτροπής Ερεύνης (σ.σ του ΟΗΕ) συνάντησε το στρατηγό Μάρκο:
« Ήταν φανερό, είπε, ότι μέρος του Κλιμακίου (σ.σ. οι εκπρόσωποι των φιλικών προς τις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία χωρών) δεν ήθελε με κανένα τρόπο να συναντηθεί το Κλιμάκιο με το στρατηγό Μάρκο και προσπαθούσε να βρει αφορμή για να αποφύγει τη συνάντηση αυτή. Ο Μάρκος-είπε ο Πετρώφ- είναι ένας αγωνιστής με ισχυρή θέληση. Δεν γνώρισε τίποτε άλλο από την πάλη και ήταν πάντοτε παρών, εκεί όπου ήταν και ο ελληνικός Λαός. Καταθέσεις από το Μάρκο δεν πάρθηκαν. Ωστόσο όμως ο Μάρκος επέδωσε στο τμήμα του Κλιμακίου (σ.σ. το ρώσο και τον πολωνό εκπρόσωπο) ογκωδέστατο υπόμνημα που κατατέθηκε στη γραμματεία της Επιτροπής. Επίσης οι ανταποκριτές της «Ουμανιτέ» Ριγκάλ και της «Γκλας» του Βελιγραδίου Νταβίτσο, του πήραν συνέντευξη. Σ’ αυτούς ο Μάρκος δήλωσε ότι ο Δημοκρατικός Στρατός της Ελλάδας αγωνίζεται για τη Δημοκρατία, την Ανεξαρτησία και την Ελευθερία του ελληνικού Λαού. Ο αγώνας αυτός είναι μέχρι θανάτου και δεν θα τελειώσει αν ο ελληνικός Λαός δεν αποκτήσει ένα ελεύθερο καθεστώς».
« Ριζοσπάστης» 30.3.1947.
« Άνανδρος επίθεσις»
Από το τηλεγράφημα διαμαρτυρίας της Ένωσης Συντακτών Μακεδονίας- Θράκης προς την κυβέρνηση για την δολοφονική επίθεση στα τυπογραφεία του «Αγωνιστή»:
«…Η άνανδρος επίθεσις κατά των τυπογραφείων εφημερίδος όπου ηργάζοντο επαγγελματίαι συνάδελφοι και τυπογράφοι, ανεξαρτήτως πολιτικών φρονημάτων, αποζώντες εκ του ιδρώτος των, η οποία εστοίχισε δεκάδα νεκρών και τραυματιών τυπογράφων, εβύθισε εις βαθύ πένθος λειτουργούς Τύπου και συνεκλόνισε βαθύτατα κοινωνίαν Βορείου Ελλάδος, καθιστώσα προβληματικήν περαιτέρω άσκησιν επαγγέλματος και έκδοσιν εφημερίδων…».
«Βλακώδες, κτηνώδες και άνανδρον έγκλημα»
«Αρνούμεθα να πιστεύσωμεν ότι Έλληνες, «εθνικόφρονες» διέπραξαν το βλακώδες, κτηνώδες και άναδρον έγκλημα της Θεσσαλονίκης. Ελπίζομεν ότι αι διεξαγόμεναι σύντονοι έρευναι θα αποκαλύψουν τους δράστας και τους υποκινητάς του. Και θα αποδειχθή ότι είναι όργανα του εχθρού. Διότι μόνον αυτός έχει συμφέρον να παρουσιάζη την Ελλάδα ως εγκληματούσαν και μάλιστα ως εγκληματούσαν κατά της ελευθεροτυπίας- η οποία εις την πραγματικότητα είναι απεριόριστος».
«Εμπρός», 1.4.1947
«Εις την Ρόδον υψώθη η ελληνική σημαία»
«ΡΟΔΟΣ 30 Μαρτίου (Του απεσταλμένου μας).- Τας πρωινάς ώρας της χθες, ενώ τα πλήθη περιέτρεχαν τας οδούς εν εξάλλω ενθουσιασμώ, εν αναμονή της αυριανής ιστορικής, κατέπλευσεν εις τον λιμένα έχουσα μέγαν σημαιοστολισμόν η κορβέττα «Κριεζής» με κυβερνήτην τον αρχηγόν της μοίρας αντιτορπιλλικών, υιόν του ναυάρχου, πλοίαρχον κ. Θ. Κουντουριώτην.
Ο πρώτος στρατιωτικός διοικητής της Δωδεκανήσου ναύαρχος Ιωαννίδης φθάνει στη Ρόδο ( «Εμπρός», 1.4.1947).
Εις την πρώραν του ελληνικού πολεμικού παρατεταγμένη η μουσική του «Αβέρωφ» ευθύς αμέσως ήρχισε παιανίζουσα το «Μαύρη ειν’ η νύχτα στα βουνά», ενώ το υπόλοιπον πλήρωμα παρατεταγμένον εις «τάξιν αγκυροβολίας» μετά κόπου συνεκράτει την συγκίνησίν του. Την στιγμήν αυτήν που οι ήχοι της μουσικής του πλοίου αντήχουν εις την μαρτυρικήν νήσον, οι χιλιάδες των κατοίκων της Ρόδου με δάκρυα εις τους οφθαλμούς κατέκλυζον την παραλίαν ζητωκραυγάζοντες και αλλόφρονες εξ ενθουσιασμού αλληλοησπάζοντο.
«Τα Νέα» 31.3.1947.
ΑΠΡΙΛΙΟΣ
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ
1 Πεθαίνει ο βασιλιάς Γεώργιος ο Β΄.
3 Στο «Ριζοσπάστη» δημοσιεύεται επιστολή του Ν. Σιδηρόπουλου, δραπέτη από το Μπούλκες, που αποκαλύπτει πώς οργανώθηκε η δολοφονία του Ζέβγου από τον Ζέρβα και τις υπηρεσίες του Γ΄ Σώματος Στρατού.
4 Ο Σοβιετικός πρεσβευτής Ροντιόνωφ και το μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού της Σοβιετικής πρεσβείας εγκαταλείπουν την Αθήνα.
5 Αρχίζει η μεγάλη επιχείρηση του Στρατού «Τέρμινους» με τη συμμετοχή 120.000 στρατιωτών και παρακρατικών, αρχικά στη Ρούμελη και στη συνέχεια σε Θεσσαλία και Ήπειρο. Παράλληλα ξεκινά και η δημιουργία «νεκρών ζωνών» με τη βίαιη εκτόπιση εκατοντάδων χιλιάδων κατοίκων της υπαίθρου.
6 Ο Νίκος Ζαχαριάδης αφού πέρασε με μυστικότητα τα σύνορα φτάνει
στο Βελιγράδι.
11 Ο στρατηγός Στέφανος Σαράφης οδηγείται στις φυλακές Βούρλων με την κατηγορία του …δοσιλόγου! – Λίγα εικοσιτετράωρα μετά δραπετεύουν από τη Νάξο 12 εξόριστοι μόνιμοι αξιωματικοί του Στρατού για να ενταχθούν στο ΔΣΕ.
Ο στρατηγός Στέφανος Σαράφης.
17 Ο Ζαχαριάδης και ο Γιάννης Ιωαννίδης στέλνουν από το Βελιγράδι οδηγίες στο Μάρκο Βαφειάδη για τα καθήκοντα του ΔΣΕ με κύριο τη δημιουργία ελεύθερης περιοχής στη Βόρεια Ελλάδα με κέντρο τη Θεσσαλονίκη. Τελικός στόχος η εγκαθίδρυση «λαϊκού δημοκρατικού καθεστώτος».
18 Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με 9 ψήφους υπέρ και με απέχουσες τη Ρωσσία και την Πολωνία αποδέχθηκε την πρόταση των ΗΠΑ και της Γαλλίας για την εγκαθιδρύση επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών στα βόρεια σύνορα της χώρας.
21 Ο Νίκος Ζαχαριάδης συναντάται με τον Τίτο. Την επομένη στέλνει στο γιουγκοσλάβο ηγέτη υπόμνημα με τους προσανατολισμούς του ΚΚΕ.
ΔΙΕΘΝΗ
14 Ο στρατηγός Ντε Γκωλ ιδρύει τον «Συναγερμό του Γαλλικού Λαού».
Ο στρατηγός Ντε Γκωλ μιλάει σε συγκέντρωση του Συναγερμού του Γαλλικού Λαού».
15 Ο Ι. Στάλιν συναντάται με τον αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Τζ. Μάρσαλ.
18 Αδιέξοδο στις συνομιλίες των υπουργών Εξωτερικών των μεγάλων δυνάμεων στη Μόσχα. «Συμφώνησαν πως διαφωνούν» είναι ο χαρακτηριστικός τίτλος πολλών βρετανικών εφημερίδων.
«Εθεωρείτο ως πρωταπριλιάτικη φάρσα κακοήθους ανθέλληνος»
« Το θλιβερόν άγγελμα- ένα από τα θλιβερώτερα αγγέλματα εις την ιστορίαν της Νεωτέρας Ελλάδος…- έπεσεν ως βόμβα και συνεκλόνισε την πρωτεύουσαν.
Μόλις εγνώσθη το λυπηρότατον αυτό γεγονός εις το κέντρον της πόλεως, ακαριαίως διεδόθη από στόματος εις στόμα. Οι «καλώς πληροφορημένοι» κύκλοι-οι οποίοι, αλλοίμονον, ήσαν αυτήν την φοράν όντως καλώς πληροφορημένοι- το μετέδιδον με δάκρυα εις τους οφθαλμούς: «Ο Βασιλεύς απέθανε».
Και κατ’ αρχάς μεν το κοινόν ηρνείτο να πιστεύση την φοβεράν είδησιν ως αληθή. Ο Βασιλεύς; ήτο δυνατόν, ο λαοφιλής Βασιλεύς, να εγκαταλείψη τον Λαόν του- και μάλιστα εις στιγμάς τόσον κρισίμους δια το Έθνος, δια την Πατρίδα; Και απήντων πολλοί:
-Αδύνατον!
(Πολλοί εθεωρήθησαν κατ’ αρχάς ως κακόβουλοι «διαδοσίαι», ως σκόπιμοι σπερμολόγοι, ως πεμπτοφαλαγγίται). Εκτός τούτων και άλλο γεγονός επέτεινε την αρχικήν δυσπιστίαν του πλήθους, τόσον εις το κέντρον όσον και εις τας συνοικίας: Χθες ήτο η 1η Απριλίου. Και η φήμη-μέχρι της 4ηςαπογευματινής-εθεωρείτο μάλλον ως πρωταπριλιάτικη φάρσα κακοήθους ανθέλληνος. Όλοι εφώναζαν:
-Είνε πρωταπριλιάτικο!
Αλλοίμονο! Μετ’ ολίγον η μαύρη είδησις μετεδόθη δι’ εκτάκτων παραρτημάτων των εφημερίδων, καθώς και δια του ραδιοφώνου. (Χαρακτηριστικόν είνε ότι κατά την εκφώνησιν της πενθίμου ειδήσεως, ο εκφωνητής κατελήφθη υπό λυγμών, εις βαθμόν ώστε να αναλάβη άλλος την συνέχισιν της εκφωνήσεως)…».
«Ελληνικόν Αίμα» 2.4.1947.
Η τελευταία φωτογραφία του Γεωργίου Β΄. Μία μέρα πριν από τον θάνατό του προσέρχεται σε κινηματογραφική πρεμιέρα στο κινηματοθέατρο «Παλλάς» Μαζί του ο διάδοχος Παύλος και η Φρειδερίκη.
« Να σκοτώσουμε ιδιαιτέρως το Ζέβγο, όπου τον βρούμε και όποια ώρα»
Αποσπάσματα από την επιστολή του Ν. Σιδηρόπουλου στο «Ριζοσπάστη» για το πώς οργανώθηκε η δολοφονία του Γιάννη Ζεύγου:
«Ονομάζομαι Νικόλαος Σιδηρόπουλος, είμαι ηλικίας 33 ετών και από το χωριό Αλιστράτη των Σερρών, επάγγελμα καπνοπαραγωγός. Επειδή γίνανε και γίνονται ορισμένα πράγματα ασυμβίβαστα με τη συνείδησή μου, παρακαλώ να δημοσιευτούν τα παρακάτω γραφόμενά μου.
Από τις 10/2/47, ήρθα στην Ελλάδα, φεύγοντας από τον τόπο της αυτοεξορίας μου “Μπούλκες” νοσταλγώντας την πατρίδα μου. Εδώ όμως μόλις ήλθα στη Θεσσαλονίκη μας παρέλαβε το Γ` Σώμα Στρατού και μας τοποθέτησε στην ΕΣΑ Βαρδαρίου. Εκεί στην αρχή μας πίεσαν εκβιάζοντάς μας να καταθέσουμε άσχετα με την αλήθεια και τη ζωή μας στο Μπούλκες (…)
Στις 10/3/47 μας γράψανε στις εθνικόφρονες οργανώσεις πρώτον εμένα… Την εγγραφή την έκανε ο δικηγόρος Καραγιάννης που φέρεται και σαν πρόεδρος. Αμέσως φρόντισε να μας οπλίσει με περίστροφα, πιστόλια, χειροβομβίδες. Εμένα με δώσαν ένα γερμανικό πλακέ. Στο Χρήστο Βλάχο ένα γκολτς στο Λάζαρο Τσαούση Ναγκάν… Στις 14/3 το Γ` Σ.Σ. ενέκρινε, όπως μου είπε ο Τσάκωνας να μας δώσει τον παραπάνω οπλισμό. Τα παραλάβαμε και μας τα έφερε ο Τσάκωνας και ο Βλάχος και μας τα μοίρασαν για να σκοτώσουμε το Ζέβγο, το δικηγόρο το Σακελλαρόπουλο, το Δηλαβέρη και το γιατρό τον Πασαλίδη(…)
«Ριζοσπάστης» 3.4.1947
Την Πέμπτη το πρωί ήλθε ο Τσάκωνας ώρα 8.30 πμ και μας συγκέντρωσε και μας είπε να μείνουμε μέσα στην ΕΣΑ σε επιφυλακή. Ο Τσάκωνας πήρε τον Βλάχο και πήγαν στον υπουργό Ζέρβα. Οταν επέστρεψαν ήταν η ώρα 10.30 πμ. Με κάλεσαν ιδιαιτέρως εμένα και μου είπαν «τους βρήκαμε όλους μαζεμένους (Ζέρβα, κλπ) η δουλιά μας είναι εν τάξει. Είπαν να τον σκοτώσουμε ιδιαιτέρως το Ζέβγο, όπου τον βρούμε και όποια ώρα» (…)
Με την πρώτη σφαίρα που δέχτηκε ο Ζέβγος γύρισε το κεφάλι του και κοίταξε προς τα πίσω. Ο Βλάχος συνέχισε, έρριξε άλλες τρεις σφαίρες στην πλάτη του Ζέβγου, ο οποίος μόλις προχώρησε δυο βήματα έπεσε στην άκρη του τοίχου. Εμείς αμέσως φύγαμε σκορπισμένοι κι ένας – ένας συγκεντρωθήκαμε στην ΕΣΑ. Εκεί μάθαμε ότι ο Βλάχος πιάστηκε από την αστυνομία (…).
Από κει μας πήρε ο Τσάκωνας όλους πλην του Μπαϊπουλτίδη και πήγαμε στο Ε` τμήμα. Μόλις πήγαμε ένας ενωμοτάρχης ψηλός, μελαχρινός, γεμάτος, άνοιξε ένα παράθυρο που είναι προς το δρόμο της Εγνατίας και μας έδειξε το γραφείο του Σακελλαρόπουλου, που φαινόταν πίσω απ’ την κόκκινη εκκλησία η γωνία του. Ο φόνος του Σακελλαρόπουλου, θα γινόταν ως εξής: Θα μας ενίσχυε το Ε` τμήμα μ’ ένα αυτόματο, το οποίο μου είπε ο Τσάκωνας θα το πάρεις εσύ (…).
Ενώ όμως βρισκόμαστε στο Ε` τμήμα ήρθε κι ο βουλευτής Παπαδόπουλος του Κιλκίς (μου το πληροφόρησε ο Τσάκωνας), τον οποίο συνόδευε ένας άλλος. Κατόπιν από λίγα λεπτά της ώρας ήρθε ένας άλλος με στρατιωτική στολή και καλπάκι στο κεφάλι (…).
Εκεί ο Τσάκωνας μας είπε: «Παιδιά έχουμε διαταγή να αναβληθούν για δυο – τρεις μέρες οι εκτελέσεις». Ο Καραγιάννης από κει μας είπε δυο – δυο να φύγουμε και να πάμε στην ΕΣΑ και να μη βγούμε έξω (…).
Δέχουμαι αυτά που λέω να τα καταθέσω και μπροστά σε οποιαδήποτε επιτροπή, αρκεί να υπάρχουν εγγυήσεις, πως δε θα πάθω τίποτε….».
«Ριζοσπάστης» 3.4.1947
« Αναχωρεί ολόκληρο σχεδόν το προσωπικό της Σοβιετ. πρεσβείας»
« Ο Σοβιετικός πρεσβευτής ναύαρχος Ροντιόνωφ δεν πρόκειται να αναχωρήσει μόνος του, όπως ήσαν οι πρώτες πληροφορίες, αλλά με ολόκληρο σχεδόν το προσωπικό της σοβιετικής Πρεσβείας και με το συντομότερο συγκοινωνιακό μέσο. Δεν αποκλείεται, αν εντός της ημέρας φθάσει αεροπλάνο, να αναχωρήσει αμέσως.
Από κυβερνητική πηγή δηλώθηκε ότι στη νότα που απηύθυνε ο Σοβιετικός πρεσβευτής προς την κυβέρνηση αναφέρει ότι «καλείται από τη σοβιετική κυβέρνηση στη Μόσχα τις προσεχείς ημέρες».
Ο κ. Τσαλδάρης δεν θέλησε ούτε χθες να ανακοινώσει ό,τι δήποτε σχετικό με την αναχώρηση του Σοβιετικού πρεσβευτή. Πάντως είπε «ασφαλώς η πρόσκλησις του κ. Ροντιόνωφ από την κυβέρνησίν του δεν ενέχει την έννοιαν ανακλήσεως».
Δημοσιογραφικές πληροφορίες που δεν επιβεβαιώνονται επίσημα αναφέρουν ότι «δια πρώτην φοράν η νότα του κ. Ροντιόνωφ ήτο συντεταγμένη εις την ρωσικήν γλώσσαν».
«Ριζοσπάστης» 4.4.1947
Οι οδηγίες του Νίκου Ζαχαριάδη και του Γιάννη Ιωαννίδη στο Μάρκο Βαφειάδη
«Αγαπητέ Μάρκο
Σε μια δύσκολη και υπεύθυνη στιγμή που περνά το λαϊκό κίνημα, βρίσκεσαι επικεφαλής του ΔΣΕ. Στιγμή δύσκολη και υπεύθυνη καταρχάς γιατί το λαϊκό κίνημα της χώρας έχει ν’ αντιμετωπίσει τον αγγλοαμερικανικό ιμπεριαλισμό που δίνει βοήθεια στο μοναρχοφασισμό και δεύτερο γιατί αποστολή του ΔΣΕ είναι ν’ αποκαταστήσει στην Ελλάδα λαϊκή δημοκρατική εσωτερική τάξη και εθνική ανεξαρτησία (…).
1947. Μαχητές και μαχήτριες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.
Ζήτημα πρωταρχικής σημασίας είναι ο ΔΣΕ από ένα σύνολο αντάρτικων ομάδων να μετατραπεί σε τακτικό στρατό, αξιοποιώντας εξαντλητικά όλες τις δυνατότητες που έχει γι’ αυτό. Παρακάτω θα σταθούμε σε μερικά σημεία τα οποία κατά την άποψή μας έχουν εξαιρετική σημασία γι’ αυτή τη μετατροπή.
1.Ο ΔΣΕ και το Γενικό Αρχηγείο πρέπει να γίνει ο επιτελικός επιστημονικός εγκέφαλος και το Γενικό Αρχηγείο, μέσο της άμεσης ζωντανής επαφής (προσωπικοί απεσταλμένοι του Γενικού Αρχηγείου με τις μεγάλες μονάδες), να έχει πάντα γνώση της κατά τόπους πραγματικής κατάστασης για να εξασφαλίζει την ενότητα δράσης του ΔΣΕ.
2 Το Γενικό Αρχηγείο, στηριζόμενο βασικά στις δικές του δυνάμεις, να λύσει θαραλέα με δίκτυο σχολών το πρόβλημα των στελεχών, και ιδιαίτερα κατώτερων, αναδεικνύοντας αδίσταχτα κάθε αξία και ταλέντο χωρίς να επηρεάζεται από γραφειοκρατικούς τύπους.
3.Να λύσει το πρόβλημα των εφεδρειών βασικά κάτω από το φως της προετοιμασίας του βασικού χτυπήματος κατά της Θεσσαλονίκης.
- Να αναπτύξει τέτοια πολιτική δουλειά στο ΔΣΕ, ώστε να δώσει στον κάθε μαχητή κάθε στιγμή σαφή και πειστική πολιτική γραμμή. Αυτό έχει αποφασιστική σημασία για το φρόνημα και τη δημοκρατική πειθαρχία.
- Το Γενικό Αρχηγείο πρέπει να λύσει κατά τέτοιο τρόπο το ζήτημα του εφοδιασμού, ώστε και τις ανάγκες να ικανοποιεί και να μη δημιουργεί οξείες αντιπαραθέσεις, κυρίως με τον αγροτικό πληθυσμό. Αυτό σημαίνει ότι ο ΔΣΕ θα πρέπει να βελτιώσει την οικονομική του κατάσταση, σε βάρος των εχθρών του λαού, ώστε να είναι σε θέση, σε σημαντικό βαθμό, να πληρώνει για τον εφοδιασμό τους αγρότες, που έχει μεγάλη σημασία για την ισχυροποίηση των μετόπισθέν του.
- Εξαιρετική σημασία έχει η οργάνωση του δικτύου πληροφοριών και αντικατασκοπείας. Ούτε λεπτό δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο εχθρός, και πρώτοι απ’ όλους οι Αγγλοαμερικάνοι ιμπεριαλιστές, διαθέτουν όλα τα μέσα για να μας υποσκάψουν εκ των έσω, και καταβάλλοντας ανάλογες προσπάθειες μπορούμε να τους ξεπεράσουμε σε αυτόν τον βασικό τομέα της πάλης.
- Το Γενικό Αρχηγείο και την πολιτική ηγεσία του πρέπει σοβαρά να απασχολήσει η συστηματική οργάνωση της διαβρωτικής δουλειάς στις γραμμές των ενόπλων δυνάμεων του εχθρού. Υπάρχουν σημαντικές δυνατότητες και η πείρα μας σε αυτή τη δουλειά είναι μεγάλη, έτσι που μπορούμε να έχουμε και μεγάλα αποτελέσματα. Αποφασιστικό σημείο εδώ η σωστή γραμμή ενότητας και συμφιλίωσης προς όλους τους άνδρες των ενόπλων δυνάμεων (…).
Τονίζουμε εκ νέου ότι από την πλευρά μας θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατό για να σας βοηθήσουμε, και να μην ντρέπεσαι να απευθύνεσαι σε μας για οποιοδήποτε ζήτημα που θεωρείς αναγκαίο. Φυσικά, πριν καταλήξετε σε συγκεκριμένες οριστικές αποφάσεις στα παραπάνω θα πρέπει να μας κρατάς ενήμερους για όλη την επεξεργασία των ζητημάτων αυτών και την αποκρυστάλλωση των αποφάσεών σας.
17.4.47
Γειά χαρά
Ν. και Γ.»
«Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας- Συλλογή κειμένων. Έγγραφα από το Αρχείο του ΚΚΕ», σ. 331-337, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2016.
«Το Συμβούλιον Ασφαλείας δια ψήφων 9 (απεχουσών της Ρωσσίας & Πολωνίας) απεδέχθη την πρότασιν περί εγκαθιδρύσεως επιτροπής ΟΗΕ εις τα σύνορά μας»
« ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ,18. ( Ασσοσιέτιντεντ Πρες).- Το Συμβούλιο Ασφαλείας απεφάσισε σήμερον όπως διατηρήση εις την Βόρειον Ελλάδα αντιπροσώπους εις τα Βαλκάνια ερευνητικής επιτροπής του, μέχρις ότου το Συμβούλιον προβή εις περαιτέρω ενέργειαν.
Η απόφασις ενεκρίθη δια ψήφων 9 έναντι δύο αποχών ( Ρωσσίας και Πολωνίας), ελήφθη δε κατόπιν προτάσεως των Ηνωμένων Πολιτειών, τροποποποιηθείσης υπό της Γαλλίας, όπως έκαστον μέλος των των ένδεκα χωρών, αι οποίαι απαρτίζουν την εις τα Βαλκάνια επιτροπήν, αφήση αντιπρόσωπον εις την ζώνην ταραχών των συνόρων, μέχρις ότου το Συμβούλιον Ασφαλείας λάβη την έκθεσιν της επιτροπής ταύτης, ήτις συντάσσεται νυν εις την Γενεύην και αναμένεται να υποβληθή εις το Συμβούλιον περί την 1ην Μαίου».
« Μακεδονία», 19.4.1947
Αύριο: Συνάντηση του Νίκου Ζαχαριάδη με τον Στάλιν-Πεθαίνει ο Γιώργης Σιάντος-Στη Μακρόνησο μεταφέρεται το πρώτο Τάγμα Σκαπανέων.
*Οι απόψεις του κειμένου δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη τις θέσεις της Iskra
