1946 Ιούλιος-Αύγουστος: Οι πρώτες εκτελέσεις-Η δολοφονία του δημοσιογράφου Κώστα Βιδάλη

ΙΟΥΛΙΟΣ

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ

2-5  Ο πρωθυπουργός Κ. Τσαλδάρης επισκέπτεται το Παρίσι. Με δηλώσεις του τάσσεται υπέρ της παλινόρθωσης της μοναρχίας και τονίζει ότι οι «οι Άγγλοι μπορούν να μείνουν όσο θέλουν στην Ελλάδα. Εμείς δεν θα ζητήσουμε να φύγουν…».

5 Αντάρτες και χωρικοί επιτίθενται σε λόχο του Στρατού στην Ποντοκερασιά Κιλκίς. Σαράντα στρατιώτες προσχωρούν στους αντάρτες με τον οπλισμό τους.

6 Σε άρθρο του στο «Ριζοσπάστη» με τίτλο «Προς την τελευταία δυνατότητα» ο Νίκος Ζαχαριάδης σημειώνει: « … Μετά λοιπόν από το καινούργιο φασιστικό κύμα που ξαπόλυσαν και που συζητάν να το ογκώσουν ακόμα πιο πολύ, τραβάμε εμείς ψύχραιμα και αποφασιστικά εμμένοντας απόλυτα στην ανάγκη για ομαλή εξέλιξη προς την τελευταία δυνατότητα που μας δίνουν. Προς το δημοψήφισμα. Με την απόλυτη πεποίθηση ότι οπωσδήποτε και αν το διεξαγάγουν, νικητής οπωσδήποτε θα είνε ο Λαός. Και μεις θα σεβαστούμε την ετυμηγορία του».

6-7 Ο Κ. Τσαλδάρης συναντάται στο Παρίσι με τους υπουργούς Εξωτερικών των ΗΠΑ Μπερνς και της Σοβιετικής Ένωσης Μολότωφ.

7-8 Πανελλαδική συνδιάσκεψη του πολιτικού συνασπισμού των κομμάτων του ΕΑΜ.

12 Δολοφονική επίθεση χιτών με χειροβομβίδα στο σπίτι του Μιλτιάδη Πορφυρογένη προέδρου της Επιτροπής Ελέγχου του ΚΚΕ. Το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ σε ανακοίνωσή του σημειώνει «… Η μόνη απάντηση στην καινούργια δολοφονική απόπειρα και στο «ευθυβολείτε» της αγγλικής κατοχής και του μοναρχοφασισμού πρέπει να είναι: Έλληνες δόστε τα χέρια, συμφιλιωθείτε και με τη θέληση και τη δύναμή σας κάνετε ανίκανους τους δολοφόνους να κάνουν κακό».

13 Ολοκληρώνεται στο Παρίσι η διάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών των τεσσάρων Δυνάμεων χωρίς να ικανοποιηθεί το ελληνικό αίτημα για πολεμικές επανορθώσεις.

16 Πρώτες εκτελέσεις δημοκρατικών πολιτών από την Απελευθέρωση. Στο Επταπύργιο στη Θεσσαλονίκη εκτελούνται μετά την καταδίκη τους για «παράνομη κατοχή όπλων» οι Θ. Σαπρανίδης και Γ. Καλέμης.

23 Η ΚΕ του ΕΑΜ προτείνει το σχηματισμό «κυβέρνησης εθνικής συμφιλίωσης».

26 Στο νεκροταφείο Γιαννιτσών εκτελείται μαζί με άλλους έξι συναγωνιστές της η δασκάλα Ειρήνη Γκίνη, πρώτη γυναίκα καταδικασμένη σε θάνατο στην ελληνική ιστορία.

27 Η εκλεγμένη διοίκηση της ΓΣΕΕ παύεται με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Στη Θεσσαλονίκη συλλαμβάνονται τα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ Λ. Στρίγκος, Θ. Χατζής και Α. Τζήμας.

31 Ο υπουργός Εργασίας διορίζει στη διοίκηση της ΓΣΕΕ μοναρχικούς και φασίστες συνδικαλιστές.

ΔΙΕΘΝΗ

6 Διακήρυξη της ανεξαρτησίας των Φιλιππίνων.

15 Στο Βελιγράδι ο σέρβος μοναρχικός στρατηγός Μιχαήλοβιτς αρχηγός των «τσέτνικ» καταδικάζεται σε θάνατο για προδοσία και συνεργασία με τους ναζί κατακτητές. Εκτελείται δυο μέρες μετά.

23 Δημοκρατική εξέγερση στη Βολιβία.

29 Αρχίζουν στο Παρίσι οι εργασίες της «Διάσκεψης της Ειρήνης» με τη συμμετοχή 21 κρατών. Επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας ο Κ. Τσαλδάρης.

Καθαίρεση της διοίκησης της ΓΣΕΕ

« Ο υπουργός της Εργασίας κ. Στράτος μοίρασε χθες στους δημοσιογράφους  έγγραφες δηλώσεις σύμφωνα με τις οποίες ύστερα από την απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας «τα πρόσωπα τα εμφανιζόμενα ως διοίκησις της Γενικής Συνομοσπονδίας έπαυσαν να έχωσι την ιδιότητα της εκπροσωπήσεως της εργατικής τάξεως  καθ’ ό προερχόμενα εξ ακύρου Συνεδρίου». Πιο κάτω ο κ. Στράτος αναφέρει ότι διέταξε τη Διοίκηση της ΓΣΕΕ να παραδώσει μέσα σε 24 ώρες…».

«Ριζοσπάστης» 26.7.1946

Συμπλοκή στην Αγυιά

«Εις το Γενικόν Επιτελείον Στρατού ελήφθη τηλεγράφημα των στρατιωτικών αρχών Λαρίσης δια του οποίου επιβεβαιούται η αναγραφείσα είδησις περί δολοφονίας υπό κομμουνιστικής συμμορίας , έξωθι της Αγυιάς του λοχαγού του πυροβολικού Δ. Κυριακόγκωνα και επτά στρατιωτών ως και του σοβαρού τραυματισμού ετέρων δύο. Εις το τηλεγράφημα  προστίθεται ότι η εν λόγω δύναμις εδέχθη την δολοφονικήν επίθεσιν εκ μέρους των συμμοριτών καθ’ ην ώραν επέστρεφεν εις Λάρισαν εκ διατεταγμένης υπηρεσίας και ακριβώς 20 χλμ. έξω της Αγυιάς. Εις το σημείον αυτό οι δολοφόνοι καιροφυλακτούντες εις ύψωμα το οποίον εδέσποζε της οδού έπληξαν τους διελθόντας  στρατιωτικούς  δι’ οπλοπολυβόλων. Πρώτος έπεσε νεκρός ο λοχαγός Κυριακόγκωνας, εναντίον του οποίου έβαλαν οι συμμορίται , είτα δε δια θεριστικών βολών των οπλοπολυβόλων έβαλαν κατά των στρατιωτών τους οποίους και εφόνευσαν πλην δύο σοβαρώτατα τραυματισθέντων .

Δύναμις στρατού και αποσπάσματα χωροφυλακής κινούνται δραστηρίως δια την ανακάλυψιν των συμμοριτών.

Οι φονευθέντες πλην του λοχαγού Κυριακόγκωνα  είνε: λοχίας Ι. Λέτας, δεκανεύς Δ. Φιλάκης και οι στρατιώται Λ. Αποστόλου, Ν Κριτσέλης, Ν. Κόλλιας, Αναγνώστου και Γ. Χριστάκης. Άπαντες ανήκαν εις την δύναμιν της 32ας Ταξιαρχίας».

«Εστία» 25.7.1946.

« Όπως προσκομίση ημίν ονομαστικήν κατάστασιν»

Το Αστυνομικό Τμήμα Νίκαιας απαιτεί να του αποσταλεί κατάλογος των μελών του ΚΚΕ στην Κοκκινιά:

«Ε΄ Αστυνομικόν Νικαίας

Προς την διοικούσαν επιτροπήν Κ.Ο.Κ.

Νικαίας

Ενταύθα

Όπως εντός της 25-7-46 προσκομίση ημίν ονομαστικήν κατάστασιν δεόντως συμπεριλαμβανομένης της Διοικούσης Επιτροπής της Κ.Ο.Κ Νικαίας ανυπερθέτως.

Εν Νικαία τη 24-7-46

Ο Διοικητής

ΑΒΡΑΑΜ Β. ΒΑΛΣΑΜΗΣ

Αστυνόμος Α΄»

Ο 11χρονος καραγκιοζοπαίχτης , ο αστυφύλαξ και ο Χίτλερ

« Στις 8 μ.μ. της 24 τρ. ένας αστυφύλακας του 22^ου Τμήματος πήγε σ’ ένα σπίτι της πλατείας Σκατζουράκη  ( Ν. Σμύρνη) όπου πολλά μικρά παιδιά παρακολουθούσαν παράσταση καραγκιόζη. Διέλυσε τους μικρούς θεατές δηλώνοντας ότι «η παράσταση γίνεται για … κομματικούς σκοπούς και σατυρίζεται ο… Χίτλερ». Έπιασε τον 11χρονο καραγκιοζοπαίκτη Μάριο Ευσταθόπουλο και τον οδήγησε στο Τμήμα.

Αμφιβάλουμε αν στην ίδια τη Γερμανία υπάρχουν τόσο πιστοί …μετά θάνατο φίλοι του Χίτλερ».

«Ριζοσπάστης» 26.7.1946.

Η Εκκλησία καταδικάζει την Αριστερά

Στην έκτακτη Σύνοδο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος τον Ιούλιο του 1946 αποφασίστηκε να εκδοθεί ποιμαντορική εγκύκλιος, με την οποία να καταδικάζεται η «ανταρσία» της Αριστεράς. Με το κείμενο αυτό η Εκκλησία κήρυξε ουσιαστικά την έναρξη μιας σταυροφορίας κατά των φορέων των «υλιστικών κοσμοθεωριών αι οποίαι θεωρούν ως αυταπάτην το πνεύμα, την ελευθερίαν, τον Θεόν, τον άνθρωπον, είναι απόβλητοι και ασυμβίβαστοι προς την πίστιν και το πνευματικόν βάθος του Έθνους». Από τη Σύνοδο αυτή και μέχρι το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου, συνεχής ήταν η καταδίκη της «ανταρσίας» από όλα τα εκκλησιαστικά σώματα και η έκκληση προς τους πιστούς να συμμετάσχουν στον «Εθνικό Αγώνα». Οι εκκλήσεις αυτές συνοδεύονταν και από την προειδοποίηση ότι όποιος απουσιάσει από «αγώνα» αυτό θα θεωρηθεί λιποτάκτης.

« Ένα επεισόδιο»

« Αυθεντικό επεισόδιο: Η σκηνή προχθές την Τρίτη στο Πρωτοδικείο του Μεσολογγίου. Δικάζεται ο συγγραφέας Θέμος Κορνάρος γιατί στο βιβλιαράκι του «Αγύρτες και κλέφτες στην εξουσία», στηλιτεύει την προδοτική και φαυλοκρατική δράση του μητροπολίτη Ακαρνανίας Ιερόθεου. Έρχεται ο κύριος μάρτυς κατηγορίας, ο ίδιος ο μητροπολίτης, που αρχίζει την αυτοδιαφήμισή του. Και εξιστορεί τις εκούσιες στερήσεις του στην κατοχή «εν μέσω του πεινώντος ποιμνίου του», ενώ είναι γνωστό ότι εκείνη την εποχή είχε καλοπεράσει, αναγκάζοντας τους παπάδες να του στέλνουν τενεκέδες με βούτυρο και λάδι. Ο μητροπολίτης κραυγάζει ότι τρεφόταν με χυλό! Και κείνη ακριβώς τη στιγμή … πέφτει με πάταγο το εικόνισμα του Χριστού, που είναι κρεμασμένο μπρος από την έδρα του Προέδρου!»

«Ριζοσπάστης» 26.7.1946.

Διαταγή εκτελέσεως

«Απόρρητος-Άκρως επείγουσα

Αρ. Πρωτ. 476/36 0.Τ.

Διεύθυνσις Δικαστικού

Σ.Τ.Γ. 916-25 Ιουλίου 1946

Προς

1.Τον Βασιλικόν Επίτροπον Εκτάκτου Στρατοδικείου Γιαννιτσών

2.Διοικητήν του 566 Τάγματος

Κοινοποίησις:

1.Δήμαρχον Γιαννιτσών

2. Ιερέα-Εφημέριον Ιερού Ναού

ΘΕΜΑ: Εκτέλεσις Θανατικής Καταδίκης των δια της υπ. Αρ. 5 αποφάσεως Εκτάκτου Στρατοδικείου Γιαννιτσών καταδικασθέντων

Ο Διοικητής 36^ης Ταξιαρχίας, συνταγματάρχης Πεζικού Ιωάννου Χρήστος

Ι.Λαβών υπ’ ‘οψει το άρθρον 12 του από 18/6/46 Γ΄ Ψηφίσματος Δ΄ Αναθεωρητικής Βουλής, το από 20/6/46 Βασιλικόν Διάταγμα, την παρέλευσιν τριημέρου από της απαγγελίας της αποφάσεως καταδίκης εις θάνατον, άνευ απαντήσεως επί των υποβληθεισών αιτήσεων Χάριτος

Εντέλλομαι

ΙΙ.Διατάσσω εκτέλεσιν της υπ’ αρ. 5 αποφάσεως καταγνωσθείσης θανατικής ποινής των 1) Γκίνη Ειρήνης, 2) Παπαδημητρίου Πέτρου ή Σλατάν Περτσιμπλή ή Καπετάν Ντερέκη, 3) Πρωίου Γεωργίου, 4) Μουτσάκη Γεωργίου, 5) Στογιάννη Χρήστου, 6) Λίμπα Δημητρίου και 7) Μιχαήλ Θωμά.

ΙΙΙ. Ορίζω χρόνον εκτελέσεως την 26^ην Ιουλίου 1946  και ώραν 6^ην πρωινήν ακριβώς.

ΙV. Τόπον εκτελέσεως της θανατικής ποινής το Νεκροταφείον.

1. V. To 566 Τάγμα να ετοιμάσει εκτελεστικόν απόσπασμα. Δύναμις του αποσπάσματος Άνδρες 28 ( ώστε να αντιστοιχούν 4 δι’ έκαστον μελλοθάνατον. Φυσίγγια 5). Ένας ανθυπολοχαγός όστις θα έχει το γενικόν πρόσταγμα. Ένας ανθυπασπιστής δια την χαριστικήν βολήν δια πιστολίου ΤΟΜΣΟΝ.
2. VI. Ο ιερεύς να ειδοποιηθή μερίμνη του Διοικητού του Τάγματος.

VII. Διά την ανώρρυξιν των τάφων και την ταφήν των εκτελεσθησομένων θα μεριμνήση η Ταξιαρχία ώστε να ειδοποιηθή ο Δήμαρχος εγκαίρως.

VIII. Το 566 Τάγμα δια δύο Διμοιριών του υπό Αξιωματικούς να καταλάβη επικαίρους θέσεις πέριξ του χώρου του Νεκροταφείου ένθα θα γίνη η εκτέλεσις, δια την ασφάλειαν.

1. IX. Eκκίνησις εκ των φυλακών δια τον τόπον εκτελέσεως η 5^η πρωινή.

Χ. Ο ιατρός του Τάγματος θα παρίσταται δια να βεβαιώση τον θάνατον, συντάσσων σχετικήν έκθεσιν.

ΧΙ. Ο Επίτροπος του Στρατοδικείου να ενεργήση κατά τα κεκανομισμένα.

Γιαννιτσά 25 Ιουλίου 1946

Ο Διοικητής

Ιωάννου Χ.».

Σημείωση: Σε όλες τις εκτελέσεις διαβαζόταν υποχρεωτικά η «ιερά ακολουθία των κεκοιμημένων». Αρχικά οι ιερείς την διάβαζαν ενόσω ο προς εκτέλεση βρισκόταν ακόμη εν ζωή και μάλιστα παρουσία του, την ώρα που τον μετέφεραν για να τον στήσουν μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα. Και τις περισσότερες φορές η ανάγνωση της ακολουθίας γινόταν παρά την θέληση των μελλοθανάτων, αφού ήταν κομμουνιστές.

Η απάνθρωπη αυτή διαδικασία προκάλεσε διαμαρτυρίες ακόμη και μέσα στους κόλπους της Ιεραρχίας. Έτσι στις 27 Νοεμβρίου  1946 η Ιερά Σύνοδος εξέδωσε ερμηνευτική εγκύκλιο προς τους μητροπολίτες με την οποία τους καλούσε να συστήσουν στους ιερείς την ανάγνωση της ακολουθίας όχι πριν από την εκτέλεση, αλλά μετά από αυτήν («Αι Συνοδικαί Εγκύκλιοι», τόμος Β΄ ( 1934-1956),  σ. 439, εκ του τυπογραφείου  της Αποστολικής Διακονίας, Αθήνα 1956) .

AYΓΟΥΣΤΟΣ

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ

 8 Καθαιρούνται οι εκλεγμένες διοικήσεις στα Εργατικά Κέντρα Αθήνας και Πειραιά.

9 Ο προεδρεύων της κυβέρνησης Στ. Γονατάς δηλώνει ότι «δεν περιμένουμε θεαματικά αποτελέσματα» από τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του Στρατού.

11 Μεγάλη συγκέντρωση στο γήπεδο του Παναθηναϊκού με σύνθημα «Συμφιλίωση, Ανεξαρτησία, Ελευθερία».

14-15 Συμμορίτες του Σούρλα συλλαμβάνουν και δολοφονούν το δημοσιογράφο του «Ριζοσπάστη» Κώστα Βιδάλη τον οποίο άρπαξαν μέσα από το τρένο Λάρισας- Βόλου.

17 Στη Θεσσαλονίκη η Ασφάλεια συλλαμβάνει όλους τους εργαζόμενους στην εφημερίδα του ΚΚΕ «Λαϊκή Φωνή». Διάβημα βουλευτών των Φιλελευθέρων στον Στ. Γονατά για την ασύδοτη δράση δεξιών συμμοριών με την ανοχή της κυβέρνησης.

21 Ο Θ. Σοφούλης κατηγορεί την κυβέρνηση ότι «υποδαυλίζει τον εμφύλιο πόλεμο» και οδηγεί τη χώρα σε «νόθο δημοψήφισμα»- Κρίση στις σχέσεις με τη Γιουγκοσλαβία. Ο πρεσβευτής Τσάγκαρ ανακαλείται και αναχωρεί από την Αθήνα.

23 Το ΕΑΜ και οι Αριστεροί Φιλελεύθεροι καλούν το λαό να συμμετάσχει στο δημοψήφισμα.

28 Οι Γιάννης Ιωαννίδης και Πέτρος Ρούσος πηγαίνουν στη Σόφια και δίνουν έκθεση της ηγεσίας του ΚΚΕ για την κατάσταση στην Ελλάδα με τελικό αποδέκτη το Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης. Η απάντηση της σοβιετικής ηγεσίας ήρθε στις 10 Νοεμβρίου: Περίοδος χειμώνος και διεθνής κατάσταση επιβάλλουν να μην πάρει  μεγάλη έκταση ένοπλο κίνημα… Κέντρο βάρους να είναι ο μαζικός λαϊκός πολιτικός αγώνας και να χρησιμοποιηθούν και οι πιο ελάχιστες νόμιμες δυνατότητες ώστε  να διατηρηθεί η σύνδεση του Κόμματος με τις μάζες».

28 Πεθαίνει ο αρχηγός του Κόμματος των Προοδευτικών και εκ των ηγετών του δημοκρατικού Κέντρου Γ. Καφαντάρης- Νέα μεγάλη συγκέντρωση υπέρ της Δημοκρατίας στο γήπεδο του Παναθηναϊκού.

29 Σαράντα κορυφαίοι έλληνες επιστήμονες και διανοούμενοι σε έκκληση τους προς τους διανοούμενους όλου του κόσμου προειδοποιούν: « Η τιμή του πολιτισμού κινδυνεύει αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα».

30 Μιλώντας στη Διάσκεψη Ειρήνης στο Παρίσι ο σοβιετικός υπουργός Εξωτερικών Β. Μολότωφ σημειώνει: «Ετοιμάζεται ένα δημοψήφισμα με τη συστηματική κατάπνιξη των δημοκρατικών δυνάμεων του ελληνικού λαού και με τη συμμετοχή των ξένων πολεμικών δυνάμεων, ένα καθεστώς αναρχίας και τρομοκρατίας, όπου οι συντάκτες των δημοκρατικών εφημερίδων θα πιάνονται στη μέση του δρόμου και θα δολοφονούνται».

ΔΙΕΘΝΗ

2 Στο Βέλγιο σχηματίζεται κυβέρνηση συνασπισμού με σοσιαλιστή πρωθυπουργό και συμμετοχή των κομμουνιστών.

18 Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν καταγγέλλει τη χρήση της ατομικής βόμβας και προσθέτει ότι ο Ρούζβελτ ποτέ δεν επρόκειτο να την επιτρέψει.

19 Αιματηρές συγκρούσεις ινδουιστών και μουσουλμάνων στην Ινδία.

20 Διπλωματικό επεισόδιο μεταξύ ΗΠΑ και Γιουγκοσλαβίας μετά την παραβίαση του γιουγκοσλαβικού εναέριου χώρου από αμερικανικό αεροσκάφος που υποχρεώθηκε σε αναγκαστική προσγείωση.

29 Ο αμερικανικός στόλος εισέρχεται στη Μεσόγειο.

H εξαφάνιση και δολοφονία του δημοσιογράφου  Κώστα Βιδάλη

« Έπειτα από τα τελευταία γεγονότα της Θεσσαλίας, η Συντακτική Επιτροπή του «Ριζοσπάστη» έστειλε στη Λάρισα τον πολιτικό συντάκτη μας σ. Κώστα Βιδάλη για να συγκεντρώσει επιτόπου πληροφορίες και να δει τις τοπικές αρχές και το διοικητή του Β΄ Σώματος Στρατού στρατηγό Γεωργούλη. Σύμφωνα με τις οδηγίες που πήρε από την εφημερίδα μας, ο σ. Βιδάλης μετά τη Λάρισα θα κατέβαινε με το τρένο στο Βόλο κι από κει θα ερχόταν με βαπόρι στη Χαλκίδα και με το τρένο στην Αθήνα.

Ο σ. Βιδάλης έφυγε από την Αθήνα την Κυριακή 11 του μηνός. Έφτασε στη Λάρισα απ’ όπου μίλησε τηλεφωνικά με το σ. Καραγιώργη την περασμένη Τρίτη στις 3 το απόγευμα. Του είπε ότι την Τετάρτη πρωί θα έφευγε για το Βόλο και ότι υπολόγιζε ότι την Παρασκευή βράδυ  (προχθές) θα ήταν στην Αθήνα.

Χθεσινές τηλεφωνικές πληροφορίες, προς την εφημερίδα μας από τη Λάρισα και το Βόλο μας έλεγαν ότι ο Βιδάλης χάθηκε από την Τετάρτη, ότι δεν έφθασε στο Βόλο, ότι πιάστηκε από τη συμμορία του Σούρλα μεταξύ Λαρίσης και Βόλου και σύμφωνα με φήμες που κυκλοφόρησαν στη Λάρισα, ανεξακρίβωτες μέχρι στιγμής, οι σουρλικοί τον σκότωσαν κιόλας (…) Τα μεσάνυχτα ο Βόλος μας πληροφόρησε ότι ο σ. Βιδάλης πιάστηκε από συμμορίτες του Σούρλα πριν 2-3 μέρες κοντά στη Λάρισα.

«Ριζοσπάστης» 18.8.1946.

« Όσο κι αν θελουμε να εξαντλήσουμε τα όρια της ψυχραιμίας και της υπομονής πριν φτάσουμε στο τελικό συμπέρασμα για την τύχη του συντάκτη μας Κώστα Βιδάλη, είναι πολύ λίγες πια οι ελπίδες μας. Η κυβέρνηση κάνει μια συστηματική προσπάθεια για να σκεπάσει το έγκλημα και παρουσιάζει χοντροκομμένα μυθιστορήματα, πότε ότι ο Βιδάλης πήγε να συναντήσει τις ¨αριστερές συμμορίες¨  και πότε ότι πήγε μόνος του να συναντήσει τον Σούρλα εκ μέρους της ανύπαρκτης αμερικανικής εφημερίδας. Οι αρχές της Λάρισας δεν δίστασαν να «εκφράσουν την υπόνοια» ότι θα εξαφανίστηκε από τους ομοϊδεάτες του «δια λόγους εντυπωσιακούς». Ωστόσο τα γεγονότα συσσωρεύονται σαν καταπέλτης επάνω σε όλες αυτές τις φλυαρίες και όσο και αν κρατούμε ακόμη ελπίδες, η κατάθεση που έκανε ο αυτοκινητιστής σε ολόκληρο το Διοικητικό Συμβούλιο της Ενώσεως Συντακτών και που θα την κάνει σήμερα και στον υπουργό Δημοσίας Τάξεως μας λιγοστεύει κατά πολύ και τις τελευταίες μας ελπίδες. Και φτάνουμε στη βεβαιότητα σχεδόν ότι ο Βιδάλης έπεσε στα χέρια του Σούρλα με ΣΥΝΕΝΟΧΗ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ, αφού ο Σούρλας και η ΕΒΕΝ βρίσκονται μέσα στη Λάρισα, αφού ο Βιδάλης παρουσιάστηκε στις αρχές και αφού ο Σούρλας δεν κάνει το παραμικρό χωρίς απόλυτη γνώση και έγκριση των αρχών…».

«Ριζοσπάστης» 20.8.1946.

«Ο άνθρωπος αυτός μαρτύρησε ώσπου να ξεψυχήσει»

« Η μαρτυρία ενός νέου μάρτυρος, του ιδιοκτήτου φορτηγού λεωφορείου, που παρευρέθηκε άθελά του στο βασάνισμα και την εκτέλεση ενός προσώπου- που σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις δεν ήταν άλλος από τον Κώστα Βιδάλη- καθιστά βεβαιότητα σχεδόν την αρχική υπόνοια ότι ο αλησμόνητος συναγωνιστής και συνάδελφος δεν υπάρχει πια στη ζωή (…)

Ο ιδιοκτήτης του λεωφορείου-το όνομά του για ευνοήτους λόγους δεν πρόκειται σκόπιμα να δοθεί στην δημοσιότητα- που η συμμορία του Σούρλα είχε επιτάξει το αυτοκίνητό του, μαζί με άλλα 45 περίπου έκανε την ακόλουθη ανατριχιαστική κατάθεση στο διευθυντή του «Ριζοσπάστη», στον πρόεδρο της Ενώσεως Συντακτών και στον κ. υπουργό Δημόσιας Τάξης.

Την περασμένη Τετάρτη είχαμε κατασκηνώσει με τη συμμορία του Σούρλα στη θέση Αλώνια μεταξύ των χωριών Μελία και Μαιμούλια κάπου 700 μέτρα από τη σιδηροδρομική γραμμή Βολου- Λάρισας. Καθημερινά οι σουρλικοί κάνανε εκτελέσεις. Εκείνο το βράδυ φέρανε εκεί ένα δημοσιογράφο.

Εγώ προσωπικά δεν τον είδα. Ήτανε νύχτα, κοντά 10 η ώρα και να πλησιάσω δεν μπορούσα να ιδώ ποιος είναι ούτε και να ρωτήσω για το όνομά του γιατί φοβόμουν για το κεφάλι μου. Από τους συμμορίτες όμως άκουσα να λένε μεταξύ τους ότι αυτός που φέρανε είναι δημοσιογράφος, συντάκτης του «Ριζοσπάστη» και ότι θα περάσει από το μαχαίρι τους.

Άκουσα ότι τον άρπαξαν από το τρένο στο σταθμό Πλατύκαμπο.

Και ότι τον παρακολουθούσε η ΕΒΕΝ από τη Θήβα, που πέρασε ανεβαίνοντας από την Αθήνα στη Λάρισα.

Εκείνο που ξέρω είναι ότι Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΑΥΤΟΣ ΜΑΡΤΥΡΗΣΕ ΩΣΠΟΥ ΝΑ ΞΕΨΥΧΗΣΕΙ. Τον έφεραν στις 10 το βράδυ. Τον πήγανε στο νεκροταφείο εκεί κοντά κάπου 100 μέτρα από κει που ήμουν εγώ. Τον γδύσανε. Του βγάλανε τα παπούτσια και τον άφησαν μόνο με το σώβρακο και τη φανέλα. Τα ρούχα του τα πήρε ένας από τους συμμορίτες, ο Κωνσταντάρας. Τη βαλίτσα του και τις σημειώσεις που είχε μαζί του τις πήρε ο Τζορτζ. Αυτός είναι ένας Κύπριος κοντός, ξανθός που ουσιαστικά αυτός διευθύνει τη συμμορία. Αυτός ανακρίνει όποιους πιάνουν κι αποφασίζει για την τύχη τους. Είναι μορφωμένος και μιλάει αγγλικά. Αφού τον γδύσανε και του πήρανε και τα χαρτιά του άρχισαν να τον χτυπάν με ρόπαλα και να τον ρωτούν.

Τι τον ρωτούσαν όμως δεν μπορούσα να ακούσω. Τον βασάνισαν έτσι ως τις 4 το πρωί κι αφού έπεσε νεκρός τον άφησαν και αποτραβήχθηκαν για λίγα λεπτά. Κάτι είπαν μεταξύ τους και μετά ξαναπήγαν. Του έριξαν 4-5 σφαίρες και μετά πήραν το πτώμα του σε αυτοκίνητο. Πού το πήγαν δεν ξέρω.

Σε ερώτηση που του έκαμε ο κ. Κρανιωτάκης (σ.σ. τότε πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ) αν άκουσε το όνομα Βιδάλης, ο μάρτυρας απάντησε:

-Σας είπα, όνομα δεν άκουσα. Ούτε το πρόσωπό του είδα γιατί ήταν νύχτα. Αυτά που άκουσα και είδα αυτά σας είπα…».

«Ελεύθερη Ελλάδα» 20.8.1946

«Τολμούν να τσαλακώνουν του στρατού την υπόληψιν»

 «Γ΄ Σώμα Στρατού

Α

Επιχειρήσεις

Αρ. απορρ. 9729

Θεσσαλονίκη 8. VIII.46

Προς

Τους μεράρχους, ταξιάρχους, διοικητάς ταγμάτων

Το τάγμα Ναούσης 31 Ταξιαρχίας διετήρει προς ασφάλειαν δυτικά και 1 ½ χιλιομ. από των επισταθμειών εις μιαν έξαρσιν φυλάκιον εκ 1 διμοιρίας, 23 ανδρών υπό Ανθ/στων.

Η διμοιρία την 23 ω. 7.VIII, υπέστη αιφνιδιασμόν. Ήνοιξε πυρ αλλά πολύ αργά και οι αναρχικοί αφήρπασαν 8 άνδρας!!!. Αν δεν υπάρχει άλλο τι ύποπτον.

Σειρά εγκλημ. λαθών υπάρχει εις το περιστατικόν από την ιεραρχίαν του τάγματος. Προς εξακρίβωσιν όλα αυτά αι ευθήναι θα καταμερισθούν και φαίνεται ότι μερικοί βαθμοφόροι έκλεισαν την σταδιοδρομίαν των.

Αίσχος!

Το συμβάν είναι πένθιμον, και από τα σπάνια, διότι ποίος ήτο αυτός ο εχθρός; κάτι ψωριάρηδες, πειναλέοι, ασυνείδητοι κακούργοι όργανα των εχθρών. Αυτοί τολμούν να τσαλακώνουν  του στρατού την υπόληψιν!!!

Μήπως εχρησιμοποίησαν πυροβολικόν, βαρείς όλμους ή άλλην υπεροχήν πυρός ή ανδρών;

Διατί αυτή η ζημιά που μας γεμίζη από μελαγχολίαν στυγνήν;

Τι οφείλαμεν εις τους βαθμοφόρους αυτούς;

Φυλακείον 23 ανδρών με ανθυπασπιστήν να υποστή την ζημίαν αυτήν όταν μικροί σταθμοί χωροφυλακής ανθίστανται ώρες και επιτυγχάνουν εξόντωσιν των επιδρομέων ή πίπτουν μαχόμενοι ως με την Αρετούσαν κλπ.;

Πού είναι αι πληροφορίαι; Ενέδραι η κινητή επιτήρησις και εν πλήθος άλλων μεθόδων που ο κανονισμός ορίζει, και η ανεξάντλητος πείρα μας επί 34 έτη που παλαίει η γεννεά μας;

Αντιστράτηγος Βεντήρης».

Γενικό Επιτελείο Στρατού « Αρχεία Εμφυλίου Πολέμου (1944-1949)», τ. 2 , σ. 337, έκδοση Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, Αθήνα 1998.

O πρώτος νεκρός αντάρτης στη Λέσβο

«… Μετά το κάλπικο δημοψήφισμα της 1/9/1946 για την επαναφορά της Μοναρχίας στην Ελλάδα, ιδρύεται στη Μυτιλήνη το Έκτακτο Στρατοδικείο με Πρόεδρο τον Ηρακλή Σγουρό και η τρομοκρατία εντείνεται.

Τότε είναι που πολλοί αγωνιστές παίρνουν μόνοι τους το δρόμο του βουνού. Τρεις ένοπλες ομάδες συγκροτούνται. Μία στα ΒΔ με καπετάνιο το Μανόλη Καρακώστα. Μια άλλη στην περιοχή Αγιάσου με καπετάνιο τον Αντώνη Αγρίτη και η Τρίτη στη Γέρα. Και οι τρεις ομάδες αρχίζουν τη δράση τους σχεδόν ταυτόχρονα.

Η αγιασώτικη στις 29/8/1946, αφού πέρασε από Αμπελικό, Αγιάσο, Ασώματο, κατεβαίνει στο Κάτω Τρίτος, όπου σε συμπλοκή με παρακρατικούς σκοτώνεται ο αντάρτης Χαρίλαος Κατάκος από τον Πολιχνίτο. Ήταν ο πρώτος νεκρός του Δημοκρατικού Στρατού Μυτιλήνης…».

Βασίλη Καλογερά- Παναγιώτη Κουτσκούδη « Δημοκρατικός Στρατός Λέσβου», σ. 26, έκδοση της Λεσβιακής εφημερίδας « Νέο Εμπρός».

« Πατρίδα, Θρησκεία, Οικογένεια»

Προκήρυξη στήριξης της  βασιλείας τις παραμονές του  δημοψηφίσματος  της 1^ης Σεπτεμβρίου από την «Εργατοϋπαλληλική Επιτροπή Καλαμάτας», που είχε δημιουργηθεί για να αντιμετωπίσει το Εργατικό Κέντρο Καλαμάτας όπου κυριαρχούσε ο αριστερός ΕΡΓΑΣ:

« ΕΡΓΑΤΕΣ ΚΑΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ

Αν θέλετε Πατρίδα, Θρησκεία, Οικογένεια, Εργασία, ατομική ελευθερία, Δικαιοσύνη, ψηφίσατε με φανατισμό την Βασιλευομένη Δημοκρατία.

Αν θέλετε τη βία, την ανεργία, την φτώχεια, την ανέχεια, τον αφανισμό της φυλής μας, αν θέλετε συνεταίρο στο σπίτι σας, στη γυναίκα σας, στα παιδιά σας, αν θέλετε να μας κυβερνά ο Κόκκινος Φασισμός, τότε ψηφίσατε την Δημοκρατία.

Αν νομίζετε ότι είσθε απόγονοι των Μαραθωνομάχων, των Σαλαμινομάχων, των Ηρώων του 21, αν είσθε πατέρες και αδέλφια των ακαταβλήτων μαχητών της Αλβανίας, των οχυρών της Μακεδονίας και Θράκης, της Εθνικής Αντιστάσεως, του Ελ Αλαμέιν και του Ρίμινι, ζητήσατε με την ψήφον σας την άμεσον επάνοδον του μαρτυρικού μας Βασιλέως.

Αν όμως θέλετε να μεταβληθή η Χώρα μας σε Σλαυική Επαρχία και να ξεπουληθούμε στον Χότζα και στον Γκεωργκίεφ, τότε ψηφίσατε την Δημοκρατία του Ζαχαριάδη.

Η ΕΡΓΑΤΟΥΠΑΛΛΗΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ»

Από το λεύκωμα  «Θα βγούμε νικητές κι ας είναι οι θυσίες μας βαριές», σ. 62, έκδοση της Επιτροπής Περιοχής Πελοποννήσου του ΚΚΕ, 2017

Αύριο: Νόθο δημοψήφισμα για την επάνοδο στο θρόνο του Γεωργίου Β΄-Ίδρυση Γενικού Αρχηγείου του ανταρτών- ο σοβιετικός αντιπρόσωπος στον ΟΗΕ Αντρέι Γρομύκο καταγγέλει τη βρετανική κυβέρνηση για την κατάσταση στην Ελλάδα.

 

*Οι απόψεις του κειμένου δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη τις θέσεις της Iskra