Πρόκειται για την τελευταία μαχητική αγωνιστική εκδήλωση που έγινε στην Ελλάδα, λίγες μόλις μέρες πριν τα τεθωρακισμένα της Χούντας επιβάλουν την 7χρονη στρατιωτική δικτατορία. Κι όμως, μισό αιώνα μετά, ελάχιστα έχει συζητηθεί, ελάχιστα έχουν γραφτεί γι’ αυτήν και φυσικά την αγνοεί ο πολύς κόσμος.
Ενώ πύκνωναν τα σύννεφα που προμήνυαν την καταιγίδα, οι πολιτικοί φορείς της Αριστεράς (το παράνομο ΚΚΕ και η ΕΔΑ, αλλά και ο κύκλος της “Αναγέννησης”, οι τροτσκιστικές οργανώσεις κ.λπ.), αν και έκαναν λόγο για σχέδια αντιδημοκρατικής εκτροπής, ετοιμάζονταν για τις εκλογές που είχαν προκηρυχθεί για τον Μάιο. Με αυτόνομη κάθοδο (ΕΔΑ και ΣΠΑΚ της “Αναγέννησης”) ή με στήριξη της ΕΔΑ (τροτσκιστές).
Στον χώρο των οικοδόμων, που από το 1960 βρίσκονταν στην πρωτοπορία των λαϊκών αγώνων, αποφασίστηκε για τις 12 Απριλίου 1967 πανελλαδική πολιτική απεργία με κεντρικό σύνθημα “Όχι στη νέα εκτροπή! Όχι στη δικτατορία!”.
Η απόφαση πάρθηκε από τη Συντονιστική Επιτροπή Οικοδόμων, που αντιπροσώπευε τα μαζικά σωματεία τα οποία δεν γίνονταν δεκτά στην εργατοπατερική Ομοσπονδία Οικοδόμων του εγκάθετου Λυκιαρδόπουλου. Για τη λήψη της απόφασης προηγήθηκε σκληρή διαμάχη, καθώς η ΕΔΑ (στην οποία εντάσσονταν όλα τα στελέχη της Συντονιστικής Επιτροπής) είχε προτάξει την εκλογική μάχη.
Ανάλογη αντιπαράθεση υπήρξε και στα «κομματικά στηρίγματα», τις παράνομες οργανώσεις του ΚΚΕ, που είχαν ανασυγκροτηθεί το 1965 με τη συμμετοχή και του συνόλου, σχεδόν, των κομμουνιστών συνδικαλιστών του οικοδομικού κλάδου, που αποτελούσαν και την καθοδήγηση της ΕΔΑ Οικοδόμων.
Η αντιπαράθεση αυτή φανερώνει τη διάσταση μεταξύ της κομματικής ηγεσίας της ΕΔΑ και του ΚΚΕ, και των στελεχών ενός μαχητικού και μαζικού κλάδου εργαζομένων, που, όπως αποδείχτηκε λίγες μέρες μετά, με την επιβολή της δικτατορίας, ήταν σε θέση να αντιλαμβάνονται πιο άμεσα και ξεκάθαρα τις πολιτικές εξελίξεις και τον κίνδυνο της επερχόμενης αντιδημοκρατικής εκτροπής.
Οι οικοδόμοι ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα και το πρωί της 12ης Απριλίου πραγματοποίησαν ως απεργοί μια από τις πλέον μαζικές συγκεντρώσεις μέσα και έξω από το θέατρο “Περοκέ” στο Μεταξουργείο.
Στην απόπειρά τους να πραγματοποιήσουν πορεία, δέχτηκαν άγρια επίθεση απ’ την αστυνομία, με συνέπεια 84 τραυματίες και 78 συλλήψεις. Εντούτοις, αμύνθηκαν σθεναρά και οι ίδιοι, στέλνοντας στο νοσοκομείο 51 αστυνομικούς.
Χαρακτηριστικό της αστυνομικής βιαιότητας είναι και η καταδίωξη στελεχών του κλάδου για πολλές ώρες μετά από την κινητοποίηση και τα επεισόδια, ακόμη και με εφόδους στα σπίτια τους. Εξαναγκάζοντας πολλούς απ’ αυτούς να περάσουν στην παρανομία.
Από την επόμενη μέρα αναπτύχθηκε ένα τεράστιο κίνημα αλληλεγγύης προς τους τραυματίες και συλληφθέντες, για την οικονομική ενίσχυση των οικογενειών τους, με τη συμμετοχή δεκάδων χιλιάδων οικοδόμων που έδιναν έως και από ένα μεροκάματο.
Από τους συλληφθέντες, οι 25 προφυλακίστηκαν και η επιβολή της δικτατορίας τούς βρήκε ήδη κρατούμενους. Παράλληλα, εκείνα τα στελέχη του οικοδομικού κινήματος που είχαν περάσει ήδη στην παρανομία μετά την απεργία, για να μη συλληφθούν, αποτέλεσαν τον πρώτο πυρήνα του εργατικού αντιδικτατορικού κινήματος, συμμετέχοντας, τον Αύγουστο 1967, στην ίδρυση του Αντιδικτατορικού Εργατικού Μετώπου (ΑΕΜ).
