Tον Σεπτέμβριο του 2020 η επικεφαλής διαπραγματεύτρια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Σάντρα Γκαλίνα, δεσμεύτηκε πως τα εμβόλια τα οποία θα αγόραζε η Ε.Ε. θα κόστιζαν μεταξύ 5 και 15 ευρώ ανά δόση. Έναν χρόνο μετά οι δύο παραγωγοί εμβολίων που προμηθεύουν την Ε.Ε. Pfizer και Moderna αύξησαν σημαντικά τις τιμές τους. Μάλιστα η Ευρώπη έχει ανακοινώσει πως στο εξής θα αγοράζει αποκλειστικά εμβόλια mRNA, δηλαδή εμβόλια αυτών των δύο εταιρειών.
Σύμφωνα με έγγραφα που έφεραν στο φως οι «Financial Times», τα οποία επικαλείται η Εφημερίδα των Συντακτών, η δόση εμβολίου της Pfizer κοστίζει 19,50 ευρώ έναντι 15,50 προηγουμένως. Αντιστοίχως η δόση του εμβολίου της Moderna ανέβηκε από τα 22,50 στα 25,50 -αν και μειώθηκε η τιμή της δεύτερης δόσης. Συνολικά η Ε.Ε. φέρεται να πλήρωσε μια υπεραξία 31 δισεκατομμυρίων για τα εμβόλια, σύμφωνα με την People’s Vaccine Alliance, μια συμμαχία 70 ανθρωπιστικών οργανώσεων. Η εκτίμηση βασίζεται στη μελέτη του Imperial College του Λονδίνου σύμφωνα με την οποία η μαζική παραγωγή των εμβολίων mRNA εκτιμάται πως κοστίζει από 1,18 δολάρια ώς 2,85 δολάρια ανά δόση. Με άλλα λόγια η υπεραξία ανά δόση ανέρχεται στο 794% για τη Moderna και πάνω από 1.838% για την Pfizer.
Με τα παραπάνω στοιχεία διαφωνεί ο Ρίτσαρντ Μπέργκστρομ, συντονιστής της σουηδικής κυβέρνησης για τα θέματα εμβολίων και ένας εκ των εφτά διαπραγματευτών της Ε.Ε στην λεγόμενη «Κοινή Ομάδα Διαπραγμάτευσης» (JΝΤ) που κάθισε στο τραπέζι με τους εκπροσώπους της Big Pharma. Ο Ρίτσαρντ Μπέργκστρομ μίλησε για το θέμα στο Investigate Europe και στην «Εφημερίδα των Συντακτών» και ισχυρίστηκε πως οι τιμές που πλήρωσε η Ε.Ε. είναι καλές, καθώς τα εμβόλια είθισται να τιμολογούνται με βάση την αξία τους στην αγορά και όχι το κόστος της παραγωγής τους. Κατά τον Σουηδό διαπραγματευτή, «τα εμβόλια Moderna και Pfizer θα έπρεπε να κοστίζουν περισσότερο από 100 δολάρια το καθένα, καθώς ήταν η άποψη των αγορών και των αναλυτών».
Υπενθυμίζεται πως οι συμφωνίες του Μαΐου και του Ιουνίου προβλέπουν την αγορά 2,1 δισεκατομμυρίων δόσεων ώς το 2023. Στο ντιλ περιλαμβάνονται τα παιδιά καθώς και οι τυχόν ενημερώσεις για την αντιμετώπιση μελλοντικών μεταλλάξεων. «Είναι μια τιμή που περιλαμβάνει τα πάντα για τα επόμενα δύο έτη και πιστεύουμε πως ήταν ένα πολύ καλό ντιλ» λέει ο Μπέργκστρομ.
Ο Μπέργκστρομ, όπως επισημαίνεται στο ρεπορτάζ της Εφημερίδας των Συντακτών, επί 29 συναπτά έτη (1992- 2021) εργάζεται για τη φαρμακοβιομηχανία, πέντε από αυτά ως επικεφαλής του ευρωπαϊκού της λόμπι. Ακόμα και σήμερα (δηλαδή μετά τον διορισμό του από τη σουηδική κυβέρνηση τον Ιούνιο του 2020 και από την Κομισιόν τον Αύγουστο του 2020) ο Μπέρκγστρομ εξακολουθεί να έχει δραστηριότητα λόμπινγκ και να συνδέεται επαγγελματικά με εταιρείες που παρέχουν υπηρεσίες στις φαρμακευτικές. Ενδεικτικά, από το 1993 μέχρι σήμερα ο Μπέργκστρομ υπήρξε υψηλόβαθμος αξιωματούχος της Roche, της Novartis, διετέλεσε γενικός διευθυντής στη LIF (Σουηδική Ενωση της Φαρμακευτικής Βιομηχανίας), αλλά και στην EFPIA (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Φαρμακευτικών Βιομηχανιών και Ενώσεων), ήταν συνιδρυτής της PharmaCCX και μέχρι σήμερα κατέχει τη θέση του senior partner στη Hölzle Buri Partners Consulting, μια εταιρεία λόμπινγκ.
Ερωτηθείς από την Εφημερίδα των Συντακτών για τις σχέσεις του με τις φαρμακευτικές, ο Μπέργκστρομ είπε «πως αυτά συνέβησαν πριν από πολύ καιρό και τα αποτελέσματα έδειξαν πως υπήρξαμε ιδιαιτέρως καλοί διαπραγματευτές». Πάντως ο ίδιος δεν έχει κρύψει το ρόλο του στο φαρμακευτικό λόμπι και τις σχέσεις του με τις φαρμακοβιομηχανίες. Τον Φεβρουάριο του 2021 σε συνέντευξή του σε βίντεο προώθησης της εταιρείας PharmaCCX αναφέρει: «Ημουν ο αρχιλομπίστας για τη Pharma [τις φαρμακευτικές] στις Βρυξέλλες. Σήμερα είμαι στη Στοκχόλμη, στο υπουργείο Υγείας εδώ. Ετοιμάζομαι για τις διαπραγματεύσεις το απόγευμα με τους παραγωγούς των εμβολίων, το οποίο κάνω στο πλαίσιο [της δουλειάς μου] με τις διαπραγματεύσεις της Κομισιόν».
Τον Απρίλιο του 2021 η PharmaCCX ανακοίνωσε την αποχώρηση του Μπέργκστρομ, λόγω φόρτου εργασίας του, και κατέβασε και τις σελίδες που περιέγραφαν τη φύση της δουλειάς του. Σε αυτές ο Μπέργκστρομ περιγραφόταν ως «αρχιλομπίστας της φαρμακοβιομηχανίας» και ταυτόχρονα «συντονιστής εμβολίων της Σουηδίας». Στη Hölzle Buri Partners, με την οποία συνεργάζεται μέχρι σήμερα, ο Μπέργκστρομ αναφέρεται ως «πρόσωπο επαφής» για θέματα λόμπινγκ. Παρουσιάζεται το «πετυχημένο ιστορικό του» και η «προϋπηρεσία του ως λομπίστα» στην «ευρωπαϊκή αγορά της υγείας» και επισημαίνεται πως «ως ειδικός μπορεί να σας βοηθήσει να διαμορφώσετε και να πετύχετε τους επιχειρηματικούς και πολιτικούς σας […] στόχους».
Για τη σχέση του με τις δύο αυτές εταιρείες, ο Μπέργκστρομ δεν έχει απαντήσει. Αξίζει να σημειωθεί πως ο εν λόγω λομπίστας δεν είναι η μοναδική περίπτωση διαπραγματευτή της Ε.Ε. με ανάλογη σύγκρουση συμφέροντος. Η Ομάδα Διαπραγμάτευσης για τα εμβόλια αποτελείται από εφτά διαπραγματευτές, των οποίων όμως τα ονόματα παραμένουν μυστικά. Το όνομα του Μπέργκστρομ δημοσιοποιήθηκε μονομερώς από τη σουηδική κυβέρνηση. Όπως μυστικές παραμένουν και οι ίδιες οι συμφωνίες που έχουν γίνει με τις φαρμακοβιομηχανίες για την παράδοση των εμβολίων.