Οι παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού “τρίζουν”. Οι ελλείψεις στα πάντα, από πρώτες ύλες μέχρι αυτοκίνητα, πλησιάζουν σε ιστορικά επίπεδα. Οι τιμές των ναύλων έχουν αυξηθεί σε υψηλά πολλών ετών και οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις και αυξήσεις τιμών οι οποίες θα εκταθούν πέρα από την περίοδο των γιορτών στο τέλος του έτους.
Μεγάλο μέρος της ζήτησης προέρχεται από τις ΗΠΑ, όπου οι αγοραστές φαίνεται να έχουν ατελείωτη καταναλωτική “όρεξη”, καθώς η οικονομία ανακάμπτει.
Εν τω μεταξύ, η προσφορά προέρχεται κυρίως από την Ασία, όπου πολλές χώρες -κυρίως μεταξύ αυτών η Κίνα- εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν lockdown και μια δύσκολη ανάκαμψη από την πανδημία. Αυτό έχει δημιουργήσει εντάσεις στα παγκόσμια εμπορικά “κανάλια”, στους κόμβους παραγωγής και στα δίκτυα logistics.
Ο τρόπος με τον οποίο οι εταιρείες και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής εργάζονται έναντι αυτών των προκλήσεων που επιβαρύνουν τώρα την ανάπτυξη θα είναι κρίσιμος. Οι αρθρογράφοι του Bloomberg Brooke Sutherland, Daniel Moss και David Fickling συνάντησαν τον Tom Orlik του Bloomberg Economics προκειμένου να συζητήσουν πού βρίσκονται τα σημεία πίεσης και ποιοι είναι οι παράγοντες – κλειδιά, πώς ανταποκρίνονται οι βιομηχανικές επιχειρήσεις και για το τι πρέπει να προετοιμάζονται οι καταναλωτές.
Ακολουθούν στιγμιότυπα της συνομιλίας τους, με την συντονίστρια εκ μέρους του Bloomberg Opinion, Anjani Trivedi.
Ζήτηση και ΗΠΑ
Trivedi: Όλη η υπερβάλλουσα ζήτηση είναι στις ΗΠΑ και μεγάλο μέρος της προσφοράς προέρχεται από την Ασία. Τι έχετε δει σχετικά με τη ναυτιλία και τα logistics στο μέτωπο του διεθνούς εμπορίου;
Fickling: Αν κοιτάξετε τους όγκους των εμπορικών συναλλαγών, η τάση αύξησης των μεγεθών του παγκόσμιου εμπορίου – που τείνει να αυξάνεται με αρκετά σταθερό ρυθμό – ουσιαστικά σταμάτησε το 2018, με τους εμπορικούς πολέμους του Τραμπ. Πριν από τη μεγάλη μακροοικονομική διαταραχή του Covid, υπήρχε εκείνη η μακροοικονομική διαταραχή σε αυτή την αρκετά πρωτοφανή αύξηση του όγκου των εμπορικών συναλλαγών. Υπάρχει ακόμη ένα σημείο, που είναι αυτοί οι πολύ μεγάλοι κύκλοι πλεονάζουσας και ελλιπούς χωρητικότητας που βλέπετε στον κλάδο των εμπορευματοκιβωτίων.
Σε αυτό το σημείο, ο παγκόσμιος στόλος μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων είναι ο παλαιότερος ο οποίος έχει υπάρξει από το 2008. Επομένως, πραγματικά δεν συμβαδίζουν ακόμη και χωρίς αυτό που συμβαίνει με την ανάκαμψη από τον Covid. Με τη μετατόπιση από τις υπηρεσίες στα αγαθά όσον αφορά τις καταναλωτικές δαπάνες, εξακολουθούμε να μην έχουμε στόλο ναυτιλίας ή ναυτιλιακή υποδομή που να είναι κατάλληλα για τον σκοπό αυτό. Η επιβράδυνση των συναλλαγών λόγω των εμπορικών πολέμων του Τραμπ το έκρυψε αυτό σε κάποιο βαθμό. Τώρα, το κοιτούμε κατάματα.
Trivedi: Όταν εξετάζουμε την ισχύ τιμολόγησης από πλευράς των βιομηχανιών των ΗΠΑ, τι βλέπουμε πραγματικά στους αριθμούς;
Sutherland: Γενικά τα περιθώρια κέρδους ήταν καλά και νομίζω ότι πολλά από αυτά οφείλονταν στην ισχύ των τιμών. Μόλις τώρα διαπιστώνουμε πραγματικά απίστευτη τιμολογιακή ισχύ από αυτές τις βιομηχανικές εταιρείες. Έχουν επίσης γίνει πολύ δημιουργικές όσον αφορά την αναδρομολόγηση εμπορευμάτων σε λιγότερο “φρακαρισμένα” λιμάνια.
Μια τάση που μόλις ξεκίνησε τις τελευταίες δύο εβδομάδες είναι ότι είδαμε αρκετές εταιρείες των ΗΠΑ να λαμβάνουν μέτρα για να μεταφέρουν περισσότερες από τις αλυσίδες εφοδιασμού τους στο εσωτερικό, με καθετοποίηση. Ένα πολύ ενδιαφέρον παράδειγμα, κατ’ εμέ, ήταν ότι η American Eagle απέκτησε δύο εταιρείες logistics, κάτι που είναι πολύ ασυνήθιστο για μια τόσο εξειδικευμένη στις λιανικές πωλήσεις εταιρεία στις ΗΠΑ. Ήθελαν, όπως φαίνεται, περισσότερο έλεγχο στις δραστηριότητές τους για να μπορούν να προσφέρουν προσιτές παραδόσεις την ίδια ημέρα ή έστω την επόμενη και να ανταγωνιστούν εταιρείες όπως η Amazon και η Walmart, οι οποίες προφανώς έχουν πολύ μεγαλύτερες δραστηριότητες στο πεδίο των logistics.
Προσφορά και Κίνα
Trivedi: Τι συμβαίνει από την πλευρά της προσφοράς στην Κίνα;
Orlik: Αυτό που συμβαίνει στην Κίνα αυτή τη στιγμή είναι πραγματικά ενδιαφέρον. Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες οι οποίοι συμβάλλουν στην επιβράδυνση της ανάπτυξης στην Κίνα, αλλά και στην παγκόσμια προσφορά. Το πρώτο είναι η στρατηγική της Κίνας για μηδενικό Covid. Δεν υπάρχουν τόσο πολλά κρούσματα Covid στην Κίνα, αλλά ακόμα και όταν υπάρχουν ένα ή δύο σε μια πόλη, αυτή εισέρχεται σε lockdown.
Επειδή η Κίνα είναι η μεγαλύτερη πηγή προμήθειας παγκόσμιων βιομηχανικών προϊόντων, αυτό μπορεί να προκαλέσει κραδασμούς στην παγκόσμια οικονομία. Όταν έχει κανείς ελλείψεις ενέργειας, είναι πιο δύσκολο για τη βιομηχανία να λειτουργήσει, γεγονός που συμβάλλει επίσης στις πιέσεις στον εφοδιασμό.
Moss: Αυτή η ιστορία της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι ένα πρόβλημα τόσο στην Ασία, όσο και στη Δυτική Ευρώπη ή τις Ηνωμένες Πολιτείες, με μερικές επιφυλάξεις. Πρώτον, οι τιμές πολλών πραγμάτων ελέγχονται σε μεγάλο βαθμό από την κρατική πολιτική σε σημαντικά μέρη της Ασίας. Αν είσαι μια χώρα όπως η Σιγκαπούρη, μολονότι είσαι μεγάλος στα logistics, είσαι μεγάλος στα φορτία, είσαι μεγάλος στα λιμάνια, είσαι μεγάλος στη διαμετακόμιση… Σε μια περίοδο lockdown, αυτά τα πράγματα δεν δουλεύουν απαραιτήτως υπέρ σου. Αν δεν μπορούμε να παραλάβουμε τα πράγματά μας, τι κάνουμε;
Ανοίγει μια ολόκληρη σειρά από υπαρξιακά ζητήματα – όχι μόνο για τις τηλεοράσεις, τα ψυγεία και τους οικιακούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές, αλλά για πράγματα τόσο βασικά όσο τα τρόφιμα. Έγινε μια συζήτηση εδώ στο Νέο Οικονομικό Φόρουμ σχετικά με το πώς διασφαλίζουμε ότι η αλυσίδα εφοδιασμού εμβολίων – απολύτως κρίσιμη για τα πάντα – θα συνεχίσει να λειτουργεί.
Orlik: Το μεγάλο πλεονέκτημα είναι ότι οι ελλείψεις εφοδιασμού είναι πραγματικά σε ιστορικά υψηλό επίπεδο. Δεν έχουμε δει τόση πίεση στην αλυσίδα εφοδιασμού εδώ και 10 χρόνια – εδώ και 20 χρόνια σε ορισμένες χώρες. Το δεύτερο στοιχείο – και αυτό είναι πραγματικά μόνο ένα ενδεικτικό σημάδι μέχρι στιγμής – είναι ότι, τουλάχιστον στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα στοιχεία μας δείχνουν ότι οι πιέσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού μπορεί να έχουν περάσει το σημείο κορύφωσής τους. Η κορύφωση ήρθε πριν από μερικούς μήνες. Οι ροές προσφοράς εξακολουθούν να είναι ιστορικά υψηλές, αλλά δεν είναι τόσο υψηλές όσο ήταν στο τέλος του τρίτου τριμήνου.
Ενέργεια
Trivedi: Πώς παίζει ρόλο η ενέργεια στη διατήρηση της λειτουργίας των αλυσίδων εφοδιασμού;
Fickling: Όλα τα πλοία που ταξιδεύουν στις θάλασσες τροφοδοτούνται από μαζούτ, αλλά αυτό δεν είναι, προς έκπληξη των περισσοτέρων, ο μεγαλύτερος παράγοντας κόστους της ναυτιλίας. Το μέρος στο οποίο είναι πραγματικά σημαντικό είναι στην ίδια την Κίνα. Όσον αφορά κάθε σημαντικό εμπόρευμα – αλουμίνιο, χαλκό, χάλυβα, όλες εκείνες τις βιομηχανικές αξίες που αποτελούν την ίδια τη βάση των αλυσίδων εφοδιασμού – η Κίνα παράγει σχεδόν το 50% καθενός από αυτά.
Η παραγωγή αυτή είναι εξαιρετικά ενεργοβόρα. Στην πραγματικότητα, είναι τόσο ενεργοβόρα που η κινεζική κυβέρνηση έχει κάνει κάποιες πολύ σοβαρές προσπάθειες για να επιβληθεί σε αυτές τις βιομηχανίες. Θέλουν να μειώσουν την παραγωγή και ιδιαίτερα να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου λόγω των δικών τους κλιματικών στόχων.
Sutherland: Οι ΗΠΑ άνοιξαν ξανά και βρέθηκαν πιο μπροστά από άλλα μέρη του κόσμου, μπορεί σήμερα κανείς να μπεί σε αεροπλάνο, μπορεί να πάει σε έναν κινηματογράφο και οι άνθρωποι ξοδεύουν γι’ αυτά τα πράγματα. Η Bank of America δημοσιεύει πραγματικά ενδιαφέροντα στοιχεία χρήσης πιστωτικών καρτών και έδειξε ότι οι δαπάνες για αεροπορικές πτήσεις έγιναν θετικές σε διετή βάση για πρώτη φορά φέτος τις τελευταίες δύο εβδομάδες.
Οι δαπάνες για ψυχαγωγία έχουν αυξηθεί κατά περίπου 4% σε σχέση με τα επίπεδα πριν από την πανδημία, ωστόσο εξακολουθούμε να βλέπουμε “τρελές” δαπάνες για αγαθά. Οι δαπάνες για έπιπλα εξακολουθούν να είναι αυξημένες σχεδόν κατά 35% σε διετή βάση, οι δαπάνες καταστημάτων οικιακής βελτίωσης έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά 50%. Είναι ενδιαφέρον ότι, παρόλο που έχουμε δει αυτήν την τάση κατά το άνοιγμα της οικονομίας, ο καταναλωτής των ΗΠΑ εξακολουθεί να είναι πολύ πρόθυμος να δαπανήσει χρήματα σε αγαθά και αυτό συμβάλλει σε ορισμένες από τις προκλήσεις της αλυσίδας εφοδιασμού που αντιμετωπίζουμε.
Λύσεις
Trivedi: Αρχίζουμε να βλέπουμε τις εταιρικές δαπάνες για την εξεύρεση λύσεων να αυξάνονται. Υπάρχουν άλλες δραστικές λύσεις που πρέπει να σκεφτούμε;
Orlik: Τι χρειαζόμαστε για να έχουμε πιο ανθεκτικές αλυσίδες εφοδιασμού; Πολλές επενδύσεις κεφαλαίου για τη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού και την ενίσχυση των logistics. Χρειάζεται κανείς ένα τεράστιο εύρος ζωνών διαχείρισης σε εταιρικό επίπεδο, εύρος ηγεσίας σε κρατικό-κυβερνητικό επίπεδο για να στοχάζεται επάνω στη λύση αυτών των προβλημάτων και ανθρώπους επί του πεδίου για να αρχίζουν να κινούν τα πράγματα και να προχωρούν σε υλοποίηση των σχετικών projects..
Trivedi: Πρέπει να παραγγείλουμε δώρα για τις γιορτές αυτή τη στιγμή;
Sutherland: Εάν υπάρχει ένα αντικείμενο που εσείς ή τα παιδιά σας θέλετε πραγματικά, θα πρέπει οπωσδήποτε να το παραγγείλετε το συντομότερο δυνατόν. Κάποια από αυτά είναι σίγουρα και προς το συμφέρον του πωλητή να σας ωθήσει να τα αγοράσετε άμεσα – νωρίς.
Τον βοηθά να διαχειρίζεται καλύτερα τις αλυσίδες εφοδιασμού του. Τον βοηθά να μην σας κάνει πολλές προσφορές γι’ αυτές τις γιορτές. Εάν υπάρχει ένα πράγμα που χρειάζεται πραγματικά να έχετε, θα πρέπει οπωσδήποτε να το αγοράσετε “χθες”. Γενικά, πάντως, πιθανότατα θα μπορέσετε τελικά να βρείτε τα χριστουγεννιάτικα δώρα σας.
