Η εκρηκτική εσωτερική κατάσταση στην Τουρκία εμποδίζει οποιαδήποτε βιώσιμη λύση.
Δύο ημέρες πριν το ραντεβού της Γενεύης, οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό βρίσκονται επί ξυρού ακμής. Όπως αναγνώρισε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς, στη χθεσινή συνάντησή του με τον Τούρκο ομόλογό του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στη Νέα Υόρκη, δεν επετεύχθη η παραμικρή προσέγγιση. Μέχρι τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές, αμφίβολη παρέμενε ακόμη και η μετάβαση των Τσίπρα και Ερντογάν στη Γενεύη, ενώ η Αθήνα είχε αποκλείσει εκ των προτέρων συνάντηση των δύο ανδρών.
Με αυτά τα δεδομένα, οι διαπραγματεύσεις της Γενεύης εμφανίζονται θνησιγενείς προτού καν ξεκινήσουν. Η τεχνητή αισιοδοξία που είχε καλλιεργηθεί από κύκλους της Λευκωσίας, της Αθήνας και ξένων δυνάμεων για την προσέγγιση Αναστασιάδη- Ακιντζί, διαψεύσθηκε από τις εξελίξεις. Ο βασικός παράγοντας που οδηγεί, κατά τα φαινόμενα, σε αδιέξοδο είναι η άρνηση της Άγκυρας να συζητήσει τα θεμελιώδη ζητήματα σχετικά με την κατάργηση του καθεστώτος των εγγυήσεων και την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από το νησί. Αν υπήρχε στοιχειώδης ρεαλισμός, Αθήνα και Λευκωσία θα έπρεπε εξ αρχής να εκτιμήσουν ότι παρόμοιες, στρατηγικής σημασίας υποχωρήσεις από την πλευρά της Τουρκίας ήταν όνειρα θερινής νυκτός, τουλάχιστον στη δεδομένη συγκυρία.
Την ίδια εβδομάδα που θα πραγματοποιούνται στη Γενεύη οι διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, στην Άγκυρα η τουρκική Εθνοσυνέλευση θα συζητά τη συνταγματική μεταρρύθμιση που επιθυμεί διακαώς ο Ερντογάν, προκειμένου να θεσπιστεί προεδρικό σύστημα, που θα νομιμοποιεί τις υπερεξουσίες του. Πρόκειται για τον κορυφαίο πολιτικό στόχο του Ερντογάν, τον οποίο ο ισλαμιστής πολιτικός επιδιώκει με επιμονή στα 14 χρόνια από την άνοδο του κόμματός του, ΑΚΡ, στην εξουσία. Για να τον πετύχει, έχει οικοδομήσει μια επικίνδυνη, αντιδραστική συμμαχία του ΑΚΡ με το ακροδεξιό κόμμα ΜΗΡ (Γκρίζοι Λύκοι) πάνω σε υπερεθνικιστική βάση. Ενδεχόμενες, σημαντικές υποχωρήσεις του στο Κυπριακό τη δεδομένη στιγμή θα έθεταν σε κίνδυνο αυτή τη συμμαχία και, μαζί μ’ αυτήν, το όνειρο της ζωής του προέδρου- σουλτάνου.
Πολύ περισσότερο που εδώ και μήνες η Τουρκία ζει σε ατμόσφαιρα εθνικιστικής ψύχωσης, που καλλιεργείται μεν από το ΑΚΡ, αλλά επεκτείνεται σε ολόκληρο το πολιτικό φάσμα (με την Κεμαλική αντιπολίτευση του CHP συχνά να πλειοδοτεί σε ρεβανσιστικές διακηρύξεις για τα ελληνικά νησιά του Αιγαίου) με εξαίρεση το αριστερό, φιλοκουρδικό HDP, που τελεί υπό διωγμόν, και την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά. Η ατμόσφαιρα αυτή, πέραν των εσωτερικών σκοπιμοτήτων, απηχεί τους φόβους μεγάλου μέρους του τουρκικού κατεστημένου ότι οι ανακατατάξεις που έχουν δρομολογηθεί στη Συρία και το Ιράκ από τους Δυτικούς συμμάχους τους ενδέχεται να ζημιώσουν την Τουρκία, πρωτίστως στο καυτό, κουρδικό μέτωπο. Το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου, το οποίο στη συνείδηση της πλειονότητας των Τούρκων ενθαρρύνθηκε από τις ΗΠΑ, ήρθε να ενισχύσει τον πληγωμένο, τουρκικό εθνικισμό.
Χαρακτηριστικές του κλίματος που έχει δημιουργηθεί στις σχέσεις Τουρκίας- ΗΠΑ ήταν οι χθεσινές δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Άμυνας Φικρί Ιζίκ, σύμφωνα με τις οποίες η κυβέρνησή του είναι πιθανό να απαγορεύσει στο ΝΑΤΟ να συνεχίσει να χρησιμοποιεί τη βάση του Ιντσιρλίκ για επιχειρήσεις στη Συρία. Μάλιστα, ο Ιζίκ έφτασε να θέσει, για πρώτη φορά, σε αμφισβήτηση ακόμη και αυτή τη συμμαχική σχέση της χώρας του με το ΝΑΤΟ. Δικαιολογώντας τις απειλητικές δηλώσεις του, υποστήριξε ότι οι ΗΠΑ προσφέρουν στο συροκουρδικό κόμμα PYD όπλα, τα οποία φτάνουν στο ΡΚΚ, που διεξάγει φονικές τρομοκρατικές επιχειρήσεις στην Τουρκία. Επιπλέον, εξέφρασε την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι οι Αμερικανοί αρνούνται να ενισχύσουν με αεροπορικές επιδρομές τις επιχειρήσεις του τουρκικού στρατού στο συριακό Βορρά και ιδίως στο Αλ Μπαμπ, όπου οι Τούρκοι συναντούν πεισματική αντίσταση από το Ισλαμικό Κράτος.
Βεβαίως, θα ήταν πολύ πρόωρο να εικάσει κανείς ότι η Τουρκία έχει μπει σε μη αναστρέψιμη πορεία ρήξης με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ. Το πιθανότερο είναι ότι η κυβέρνηση Ερντογάν- Γιλντιρίμ θα ρίξει όλη την ευθύνη για τα υπάρχοντα προβλήματα στη διοίκηση Ομπάμα, ελπίζοντας ότι η προεδρία Τραμπ θα ακολουθήσει μια πιο ευνοϊκή, για τα τουρκικά συμφέροντα πολιτική στην περιοχή. Άλλωστε οι Ρεπουμπλικανοί είχαν λιγότερη ανάγκη, παραδοσιακά, να ντύνουν την εξωτερική τους πολιτική με φιοριτούρες περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εντονότερη τάση να στηρίζονται στις παραδοσιακές χώρες- προγεφυρώματα στη Μέση Ανατολή, όπως το Ισραήλ, η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία.
Σε κάθε περίπτωση, η εκρηκτική κατάσταση στο εσωτερικό της Τουρκίας και οι αβεβαιότητες της εποχής Τραμπ στις ΗΠΑ καθιστούν τη σημερινή συγκυρία εντελώς απρόσφορη για στρατηγικές επανατοποθετήσεις στα καίρια προβλήματα, συμπεριλαμβανομένου του Κυπριακού. Βραχυπρόθεσμα, αυτό είναι ίσως το λιγότερο κακό για τους λαούς της Κύπρου, της Ελλάδας και της Τουρκίας- η αναβολή της λύσης είναι καλύτερη από μια ΝΑΤΟϊκή λύση, που θα εμπεριείχε τον σπόρο της μελλοντικής σύγκρουσης. Μεσοπρόθεσμα, μόνο η συνεννόηση, η αλληλεγγύη και η κοινή δράση των φιλειρηνικών, αντιιμπεριαλιστικών, διεθνιστικών δυνάμεων των τριών χωρών μπορεί να ανατρέψει τα σημερινά δεδομένα, που δηλητηριάζουν τη συμβίωσή τους και διατηρούν ενεργό το ηφαίστειο των εθνικιστικών συγκρούσεων.
ΑΡΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΣ
Σε ένα είδος «ιστορικού», στην πραγματικότητα ανιστόρητου, «συμβιβασμού», το δεξιό ΔΗΣΥ του Ν. Αναστασιάδη και το αριστερό ΑΚΕΛ του Άντρου Κυπριανού έχουν συμπήξει στην πράξη κοινό μέτωπο εναντίον όλων των άλλων κομμάτων και απόψεων στην Κύπρο και στην Ελλάδα κάτω από μια νέα εκδοχή του παλιού σχεδίου Ανάν.
Χωρίς, φυσικά, να υπερασπιζόμαστε τα άλλα κόμματα της Κύπρου, θεωρούμε ότι το ετερόκλητο αυτό κυπριακό μέτωπο ΔΗΣΥ – ΑΚΕΛ, το οποίο ακολουθούν, με επιμέρους διαφορές, όλα τα μνημονιακά κόμματα της Ελλάδας, από τον ΣΥΡΙΖΑ έως τη ΝΔ, είναι ένα μέτωπο για μια «λύση» στην Κύπρο που δεν θα είναι βιώσιμη και κυρίως δεν θα διασφαλίζει την Κύπρο ως ενιαίο, κυρίαρχο και ανεξάρτητο ομόσπονδο κράτος, χωρίς ξένες βάσεις και στρατούς και με λειτουργική αποτελεσματικότητα.
Κ.Μ
Κοινό μέτωπο ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ απέναντι στις άλλες φωνές στην Κύπρο
Οι ηγέτες των δύο μεγαλύτερων κομμάτων της Κύπρου, του κεντροδεξιού Δημοκρατικού Συναγερμού και του αριστερού Ανορθωτικού Κόμματος Εργαζόμενου Λαού (ΑΚΕΛ) επέκριναν τα μικρά κόμματα του ενδιάμεσου χώρου, γιατί ακόμη και τις παραμονές της διάσκεψης της Γενεύης επιδίδονται σε πολεμική εναντίον του προέδρου της Κύπρου Νίκου Αναστασιάδη σε σχέση με τις διαπραγματεύσεις.
Ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου είπε ότι οι πολιτικές δυνάμεις με τις δημόσιες τοποθετήσεις τους δηλητηριάζουν την ατμόσφαιρα, όσο πλησιάζουν καθοριστικές εξελίξεις στο Κυπριακό.
«Ακόμα και την καλύτερη λύση να πετύχουμε, αυτές οι πολιτικές δυνάμεις δεν πρόκειται να την αποδεχθούν», είπε ο κ. Νεοφύτου, επισημαίνοντας ότι οι διαπραγματεύσεις προσφέρουν την καλύτερη προοπτική για λύση του Κυπριακού.
Διερωτήθηκε τι θα πράξουν τα πέντε κόμματα του Κέντρου, εάν στις 12 Ιανουαρίου, ο κ. Αναστασιάδης πετύχει στις συνομιλίες κατάργηση του συστήματος Εγγυήσεως του 1960.
«Είναι καιρός να σταματήσουν να κάνουν μαθήματα πατριωτισμού στους άλλους», είπε ο κ. Νεοφύτου.
Ο γενικός γραμματέας της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρος Κυπριανού επανέλαβε την έκκλησή του για μορατόριουμ δηλώσεων ώστε να μη προκληθεί βλάβη στη διαδικασία της Γενεύης, ενώ σημείωσε ότι θέση του κόμματός του είναι πως όσα λιγότερο λέγονται δημοσίως αυτή την περίοδο τόσο το καλύτερο είναι για το εθνικό πρόβλημα.
«Δυστυχώς κάποια κόμματα δεν βάζουν πάνω από όλα το εθνικό συμφέρον αλλά τις κομματικές σκοπιμότητες» ανέφερε.